IV CZ 92/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:22-01-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 92/13
POSTANOWIENIE
Dnia 28 listopada 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
SSN Maria Szulc
w sprawie z powództwa S. K.
przeciwko Skarbowi Państwa Wojewodzie […]
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 listopada 2013 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 10 lutego 2012 r.,
1) oddala zażalenie,
2) zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 300 (trzysta) zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego,
3) zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
na rzecz radcy prawnego L. O. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt)
zł, powiększoną o należny podatek od towarów i usług, tytułem
zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 10 lutego 2012 r. oddalił apelację S. K. od
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 21 września 2011 r., oddalającego jego
powództwo przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie […]. Ponadto w punkcie II
tego wyroku zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2 700 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w
postępowaniu apelacyjnym.
Powód wniósł zażalenie na postanowienie zawarte w punkcie II wyroku Sądu
Apelacyjnego. Zarzucił w nim niezastosowanie przez Sąd Apelacyjny art. 102 k.p.c.,
pozwalającego w wypadkach szczególnie uzasadnionych na nieobciążenie strony
przegrywającej kosztami procesu lub na częściowe tylko obciążenie jej
kosztami procesu.
W odpowiedzi na zażalenie strona pozwana wniosła o odrzucenie zażalenia
ze względu na nieprawidłowe przywrócenie powodowi terminu do złożenia wniosku
o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem lub o oddalenie zażalenia ze względu
na brak podstaw do zastosowania w sprawie art. 102 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podważenie zasadności przywrócenia terminu w ramach badania
dopuszczalności zażalenia może nastąpić tylko wtedy, gdy istnieje ku temu
jednoznaczna podstawa (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia:
25 sierpnia 1999 r., III CKN 695/99; 23 marca 2007 r., V CZ 16/07; 12 marca
2009 r., V CZ 7/09; 24 czerwca 2010 r., IV CZ 32/10; 19 grudnia 2012 r., II CZ
146/12). W niniejszej sprawie takiej podstawy nie ma. Uwzględniając ilość oraz
treść pism powoda do Sądu Apelacyjnego, sporządzanych osobiście, jak
też kilkakrotne odrzucanie przez Sąd Apelacyjny jego wniosków o doręczenie wraz
z uzasadnieniem odpisu wyroku zawierającego zaskarżone postanowienie oraz
stan zdrowia powoda, przyjęcie przez Sąd Apelacyjny, że wolą powoda było
zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie wraz
z uzasadnieniem odpisu wyroku zawierającego zaskarżone postanowienie, nie było
oczywiście bezpodstawne.
3
W sprawie miał zastosowanie art. 3941
pkt 2 k.p.c. w brzmieniu
obowiązującym przed dniem 3 maja 2012 r., dopuszczający zażalenie do Sądu
Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które
nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Według
utrwalonego poglądu w orzecznictwie Sądu Najwyższego, oparta na kryterium
słusznościowym ocena sądu, dotycząca istnienia wypadku szczególnie
uzasadnionego w rozumieniu art. 102 k.p.c. należy do sfery uznania sądu.
W związku z tym zakwestionowanie tej oceny może nastąpić jedynie wyjątkowo,
w razie podjęcia przez sąd rozstrzygnięcia oczywiście niemieszczącego się
w granicach przyznanej mu swobody decyzji przez art. 102 k.p.c. (por. np.
postanowienie Sądu Najwyższego: z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07).
W sprawie do tak rozumianego naruszenia art. 102 k.p.c. nie doszło. Powód, mimo
znajdowania się w trudnej sytuacji majątkowej, powinien był liczyć się, podejmując
decyzję o wniesieniu apelacji, z możliwymi konsekwencjami, także jeśli chodzi
o obowiązek zapłaty kosztów procesu poniesionych przez stronę przeciwną
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 24/11
i 5 października 2011 r., IV CZ 48/11).
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie powoda; podstawę rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania zażaleniowego stanowił art. 98 w związku z art. 108 § 1, art. 99, art.
391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz § 13 ust. 2 pkt 2 i § 6 pkt 3
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.),
a o kosztach pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu § 15 i 16 w związku
z § 12 ust. 2 pkt 2, § 6 pkt 3 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490).
jw
4
POSTANOWIENIE
Dnia 28 listopada 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
SSN Maria Szulc
w sprawie z powództwa S. K.
przeciwko Skarbowi Państwa Wojewodzie […]
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 listopada 2013 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 10 lutego 2012 r.,
1) oddala zażalenie,
2) zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 300 (trzysta) zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego,
3) zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
na rzecz radcy prawnego L. O. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt)
zł, powiększoną o należny podatek od towarów i usług, tytułem
zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 10 lutego 2012 r. oddalił apelację S. K. od
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 21 września 2011 r., oddalającego jego
powództwo przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie […]. Ponadto w punkcie II
tego wyroku zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2 700 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w
postępowaniu apelacyjnym.
Powód wniósł zażalenie na postanowienie zawarte w punkcie II wyroku Sądu
Apelacyjnego. Zarzucił w nim niezastosowanie przez Sąd Apelacyjny art. 102 k.p.c.,
pozwalającego w wypadkach szczególnie uzasadnionych na nieobciążenie strony
przegrywającej kosztami procesu lub na częściowe tylko obciążenie jej
kosztami procesu.
W odpowiedzi na zażalenie strona pozwana wniosła o odrzucenie zażalenia
ze względu na nieprawidłowe przywrócenie powodowi terminu do złożenia wniosku
o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem lub o oddalenie zażalenia ze względu
na brak podstaw do zastosowania w sprawie art. 102 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podważenie zasadności przywrócenia terminu w ramach badania
dopuszczalności zażalenia może nastąpić tylko wtedy, gdy istnieje ku temu
jednoznaczna podstawa (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia:
25 sierpnia 1999 r., III CKN 695/99; 23 marca 2007 r., V CZ 16/07; 12 marca
2009 r., V CZ 7/09; 24 czerwca 2010 r., IV CZ 32/10; 19 grudnia 2012 r., II CZ
146/12). W niniejszej sprawie takiej podstawy nie ma. Uwzględniając ilość oraz
treść pism powoda do Sądu Apelacyjnego, sporządzanych osobiście, jak
też kilkakrotne odrzucanie przez Sąd Apelacyjny jego wniosków o doręczenie wraz
z uzasadnieniem odpisu wyroku zawierającego zaskarżone postanowienie oraz
stan zdrowia powoda, przyjęcie przez Sąd Apelacyjny, że wolą powoda było
zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie wraz
z uzasadnieniem odpisu wyroku zawierającego zaskarżone postanowienie, nie było
oczywiście bezpodstawne.
3
W sprawie miał zastosowanie art. 3941
pkt 2 k.p.c. w brzmieniu
obowiązującym przed dniem 3 maja 2012 r., dopuszczający zażalenie do Sądu
Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które
nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Według
utrwalonego poglądu w orzecznictwie Sądu Najwyższego, oparta na kryterium
słusznościowym ocena sądu, dotycząca istnienia wypadku szczególnie
uzasadnionego w rozumieniu art. 102 k.p.c. należy do sfery uznania sądu.
W związku z tym zakwestionowanie tej oceny może nastąpić jedynie wyjątkowo,
w razie podjęcia przez sąd rozstrzygnięcia oczywiście niemieszczącego się
w granicach przyznanej mu swobody decyzji przez art. 102 k.p.c. (por. np.
postanowienie Sądu Najwyższego: z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07).
W sprawie do tak rozumianego naruszenia art. 102 k.p.c. nie doszło. Powód, mimo
znajdowania się w trudnej sytuacji majątkowej, powinien był liczyć się, podejmując
decyzję o wniesieniu apelacji, z możliwymi konsekwencjami, także jeśli chodzi
o obowiązek zapłaty kosztów procesu poniesionych przez stronę przeciwną
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 24/11
i 5 października 2011 r., IV CZ 48/11).
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie powoda; podstawę rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania zażaleniowego stanowił art. 98 w związku z art. 108 § 1, art. 99, art.
391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz § 13 ust. 2 pkt 2 i § 6 pkt 3
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.),
a o kosztach pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu § 15 i 16 w związku
z § 12 ust. 2 pkt 2, § 6 pkt 3 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490).
jw
4