Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA - Paweł Rysiński

Sędziowie: SA - Marek Czecharowski

SO(del.) - Małgorzata Janicz (spr.)

Protokolant sekr. sąd. Kazimiera Zbysińska

przy udziale Prokuratora Marka Deczkowskiego

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2014 r.

sprawy S. M. oskarżonej z art.148§4k.k. w zw. z art. 31§ 2k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 8 sierpnia 2014 r.

sygn. akt VIII K 7/14

1.  wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, iż orzeczoną wobec S. M. karę pozbawienia wolności obniża do 1 (jednego )roku i 5 (pięciu) miesięcy;

2.  na podstawie art. 63§ 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza S. M. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 18 lipca 2013r do dnia 17 grudnia 2014r,

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata D. N. Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) zł w tym 23% podatku VAT za obronę z urzędu oskarżonej wykonywaną przed Sądem Apelacyjnym;

4.  zwalnia oskarżoną S. M. od kosztów sądowych w sprawie.

UZASADNIENIE

S. M. została oskarżona o to, że:

w dniu 18 lipca 2013 r. w mieszkaniu numer (...) przy al. (...) w W., działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia A. M. ugodziła go wielokrotnie ostrzem noża w okolice szyi oraz tułowia, powodując rany kłute szyi i tułowia z uszkodzeniem w przebiegu kanałów ran: tętnicy i żyły szyjnej wspólnej, płuca lewego, wątroby, żołądka, tętnicy i żyły nerkowej lewej, aorty brzusznej, prowadzące do następowego krwotoku i wstrząsu krwotocznego, w wyniku którego nastąpił zgon A. M., przy czym w czasie czynu jej stan psychiczny ograniczał w stopniu znacznym zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem,

tj. o czyn z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2014 r. (sygn. akt VIII K 7/14) :

1.  oskarżoną S. M. uznał za winną popełnienia zarzuconego jej czynu, z tym, że uznał, że popełniając go działała pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, tj. popełnienia przestępstwa z art. 148 § 4 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. i za tak opisany czyn na podstawie art. 148 § 4 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. skazał ją, a na podstawie art. 148 § 4 k.k., wymierzył jej karę 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonej okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie niniejszej od dnia 18 lipca 2013 r. do dnia 8 sierpnia 2014 r.;

3.  na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek noży opisanych pod pozycjami 10 i 11 wykazu dowodów rzeczowych na karcie 88v.-89 akt sprawy oraz tłuczka metalowego opisanego pod pozycją 34 tego wykazu na karcie 91 akt sprawy,

4.  zwrócił S. M. dowody rzeczowe opisane pod pozycjami 1 do 6, 12, 20, 21, 26, 39 i 40 wymienionego wykazu dowodów rzeczowych (k. 88-91 akt sprawy),

5.  kasety i płyty opisane pod pozycjami 35, 36, 37, 38 tego wykazu uznał za część akt sprawy i pozostawił w tych aktach,

6.  zwolnił S. M. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych,

7.  zasądził na rzecz adw. D. N., Kancelaria Adwokacka w W., al. (...) (...), kwotę 1140 (tysiąc sto czterdzieści) zł, powiększona o podatek VAT tytułem niezapłaconego wynagrodzenia za obronę z urzędu.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonej.

Na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności przez wymierzenie jej w rozmiarze 4 lat pomimo istnienia podstaw, które przemawiały za wymierzeniem kary w dolnych granicach zagrożenia ustawowego.

Wskazując na powyższe zarzuty, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 2 k.p.k., wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części przez znaczne złagodzenie wymierzonej oskarżonej kary pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonej okazała się zasadna i spowodowała wydanie orzeczenia o charakterze reformatoryjnym w postulowanym przez skarżącego kierunku.

Na wstępie , odnosząc się do argumentów obrońcy oskarżonej, przypomnieć należy, iż zasadnie Sąd Okręgowy powołał orzecznictwo Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych co do tzw. kumulatywnego (podwójnego) łagodzenia, które może mieć miejsce najpierw poprzez działanie skazanego w stanie ograniczonej w stopniu znacznym poczytalności (art. 31 § 2 k.k.), a następnie poprzez zastosowanie uprzywilejowanej kwalifikacji z art. 148 § 4 k.k.. Przyjęcie, że sprawca zbrodni zabójstwa dopuścił się w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami oraz w stanie ograniczonej w stopniu znacznym poczytalności jest możliwe wówczas, kiedy silne wzburzenie wywołane zostało okolicznościami odmiennymi od tych, które spowodowały stan ograniczonej poczytalności w stopniu znacznym (vide wyroki Sądu Najwyższego z: 10 kwietnia 1970 r., II KR 28/70, z dnia 11 lipca 1973 r., II KR 52/73, OSNKW 1974, nr 1, poz. 8; z dnia 27 marca 1975 r. II KR 333/74, OSNKW 1975, nr 8, poz. 105; z dnia 30 listopada 1978 r., II KR 257/78, OSNKW 1979, nr 4, poz. 36; z dnia 31 marca 1988 r., I KR 63/88, OSNPG 1989, nr 2, poz. 19). Wydaje się , że w sprawie niniejszej sytuacja taka zaistniała, a wynika to z obszernych wywodów załączonych opinii sądowo-psychiatrycznych i psychologicznej , co pozwoliło Sądowi zastosować kumulatywną kwalifikację prawną, natomiast z pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia nie wynika aby wiązało się to z „podwójnym łagodzeniem wymiaru kary” , albowiem jak zaznaczył Sąd Okręgowy na stronie 21- 24 pisemnych motywów orzeczenia, przywołanie w podstawie skazania art. 31§ 2 k.k. nie wiązało się z zastosowaniem wobec oskarżonej instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary. Sąd ten poruszał się jedynie w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego w art. 148§ 4 k.k. Z pisemnych i ustnej opinii biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa wynika jasno, iż u podstaw stwierdzenia , że tempore crimini działała oskarżona pod wpływem afektu stoi analiza sytuacji oskarżonej, w której pozostawała ona przez blisko 30 lat, co było istotną, ale nie jedyną przyczyną osłabienia mechanizmów kontrolnych, zaś w dniu zdarzenia nastąpiła nie występująca wcześniej kumulacja negatywnych zachowań pokrzywdzonego, która spowodowała u oskarżonej gwałtowną reakcję emocjonalną, ze wzmożoną aktywnością ruchową i zawężeniem pola świadomości pod postacią afektu. Reakcja oskarżonej swoje podłoże miała także w tzw. „innym zakłóceniu czynności psychicznych” pod postacią przewlekłej reakcji depresyjno-lękowej, zaś w chwili czynu była to reakcja na stres o obrazie dysfotyczno-lękowym, poza tym rozpoznano u niej także pewne uszkodzenia funkcji OUN, co powodowało dodatkowe osłabienie kontroli emocji. Wskazać należy także , iż aby można było mówić o afekcie ( patologicznym czy też fizjologicznym) reakcja sprawcy musi być poprzedzona akcją osoby pokrzywdzonej , nadto zachowanie pokrzywdzonego prowadzące do konfliktu ze sprawcą musi być bardzo intensywne, tak intensywne aby można było już „na pierwszy rzut oka” ocenić reakcję sprawcy jako usprawiedliwioną w konkretnych okolicznościach sprawy. Opisane w opiniach stany pozostają de facto rozłączne, albowiem sama sytuacja w jakiej przez blisko 30 lat , będąc w związku z pokrzywdzonym, pozostawała oskarżona, powodowała stan przewlekły, mogący trwać kolejne lata, można by rzec, że budowała przyszły afekt, zaś kumulacja negatywnych przeżyć i lęków doprowadziła do ograniczenia poczytalności. ( vide strona 6/7 opinii biegłych). Co istotne, w przypadku oskarżonej doszło do ograniczenia poczytalności w stopniu znacznym, przy czym stan ten bliższy był stanowi niepoczytalności niż pełnej poczytalności. Rację wobec tego ma skarżąca, iż okoliczność ta, choć zauważona przez Sąd meriti, nie została dostatecznie uwzględniona w wymiarze kary, jednocześnie pozostały wachlarz okoliczności łagodzących, choć zauważony, to jednak, w ocenie Sądu odwoławczego, w realiach tej sprawy, nie został należycie wyeksponowany. Na marginesie tylko przypomnieć należy, iż w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że stan ograniczonej w stopniu znacznym poczytalności sprawcy w chwili czynu może podlegać gradacji od stanu bliższego wyłączonej poczytalności do stanu poczytalności ograniczonej w stopniu nieznacznym. Jeżeli więc przyjąć, że okoliczności wymienione w art. 31 k.k. determinują bądź możliwość przypisania sprawcy zawinienia, a co za tym idzie - uczynienia go podmiotem zdatnym do ponoszenia odpowiedzialności karnej, bądź decydują o umniejszonym stopniu zawinienia, to w świetle dyrektyw wymiaru kary wynikających z przepisu art. 53 § 1 k.k. wspomniana okoliczność musi mieć znaczenie dla właściwego określenia wysokości kary( vide Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2002r, sygn. akt V KKN 355/01 Prok. i Pr.-wkł. 2003, nr 2, poz. 2). Powyżej przytoczone okoliczności, co podkreślić należy , jako jedne z wielu istniejących w tej sprawie czynników kształtowania wymiaru kary, stoją u podstaw zmiany zaskarżonego orzeczenia w kierunku jaki postulowała apelująca, a mianowicie obniżenia orzeczonej wobec oskarżonej kary pozbawienia wolności. Sąd odwoławczy wymierzył oskarżonej karę 1 (jednego ) roku i 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności. W ocenie sądu Apelacyjnego kara wymierzona w takim wymiarze spełni wymogi zarówno prewencji ogólnej jak i indywidualnej, uwzględni stopień winy i społecznej szkodliwości popełnionego czynu. Jednocześnie, w ocenie Sądu odwoławczego kara ta pozwoli na osiągnięcie wobec S. M. korzystnych zarówno wobec oskarżonej jak i w szerszym społecznym aspekcie efektów poprawczych i powinna przy tym spowodować , że oskarżona po opuszczeniu zakładu karnego podejmie trud zapewnienia sobie egzystencji w warunkach nie naruszających porządku prawnego, bo jak wynika z jej postawy w trakcie procesu i wielokrotnie wyrażanej skruchy, rozumie ona znaczenie popełnionej zbrodni i swojego postępku szczerze żałuje.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Apelacyjny orzekł, jak na wstępie.