Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Stanisław Pilarczyk

Protokolant Anna Sobańska

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2015 r. w Kaliszu

odwołania S. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 29 lipca 2015 r. Nr (...)

w sprawie S. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 29 lipca 2015 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy S. K. emeryturę od dnia 1 czerwca 2015 roku.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., odmówił przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach wnioskodawcy S. K., gdyż zdaniem organu rentowego nie udowodnił on wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. K., domagając się przyznania prawa do emerytury.

Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie, wniósł o jego odwołanie.

Sąd Okręgowy poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Wnioskodawca S. K. urodził się (...).

W dniu 9 czerwca 2015 roku wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił on 25 lat, 3 miesiące i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

(okoliczności niesporne)

Od dnia 21 czerwca 1971 roku do dnia 17 października 1975 roku wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy jako ładowacz w Przedsiębiorstwie (...)w O. (1), przy czym od dnia 23 października 1972 roku do dnia 21 października 1974 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową (dowód – świadectwo pracy wnioskodawcy z dnia 17 grudnia 1975 roku, umowa o pracę – akta osobowe wnioskodawcy).

Od dnia 29 sierpnia 1975 roku do dnia 7 lutego 1977 roku wnioskodawca odbywał karę pozbawienia wolności, przy czym w okresie odbywania kary pozbawienia wolności ukończył kurs w zawodzie monter instalacji sanitarnych zewnętrznych (dowód – świadectwo zwolnienia z Aresztu Śledczego w S. z dnia 8 lutego 1977 roku – akt osobowe wnioskodawcy).

Od dnia 8 marca 1977 roku do dnia 31 stycznia 1993 roku wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...)w O. (1), jako monter instalacji sanitarnych (dowód – świadectwo pracy wnioskodawcy z dnia 29 stycznia 1993 roku – akta osobowe wnioskodawcy).

W umowie o pracę z dnia 29 marca 1977 roku pomiędzy wnioskodawcą a Przedsiębiorstwem (...) – poprzednika prawnego Przedsiębiorstwa (...), strony umowy, jako stanowisko pracy wnioskodawcy, wykazały monter instalacji wodno-kanalizacyjnej (dowód – umowa o pracę – akta osobowe wnioskodawcy).

W dokumentach osobowo-finansowych, znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy, w okresie zatrudnienia od dnia 8 marca 1977 roku do dnia 31 stycznia 1993 roku, ówczesny pracodawca określał stanowisko pracy wnioskodawcy jako monter instalacji wodno-kanalizacyjnej (dowód – dokumenty osobowo-finansowe wnioskodawcy – akta osobowe wnioskodawcy z Przedsiębiorstwa (...)).

Jako ładowacz w Przedsiębiorstwie (...), poprzednika prawnego Przedsiębiorstwa (...), wnioskodawca rozładowywał wagony z cementem, wapnem, cegłą i pustakami. Rozładunek z wagonów kolejowych na samochody ciężarowe i ciągniki rolnicze odbywał się ręcznie. Cement i wapno był w workach o wadze 50 kg. Wnioskodawca pracował w brygadzie wyładunkowej i załadunkowej, która zajmowała się wyładunkiem, załadunkiem z wagonów kolejowych. (dowód – zeznania wnioskodawcy z dnia 17 listopada 2015 roku [00:02:19][00:18:00])

Wnioskodawca, jako monter instalacji wodno-kanalizacyjnej, instalował instalacje wodociągowe i kanalizacyjne jedynie w głębokich wykopach. Wykopy te miały głębokość od 1 metra do 5 metrów. Wnioskodawca w takich wykopach zakładał instalacje wodociągowe oraz instalacje kanalizacyjne z rur betonowych, kamionkowych i uszczelniał je.

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się budową obiektów przemysłowych, jak i zbrojenie terenów w postaci instalacji wodnej i kanalizacyjnej do tych obiektów przemysłowych, jak i dokonywało uzbrojenia terenów pod przyszłe osiedla mieszkaniowe.

Wnioskodawca pracował w brygadzie 4 lub 5 osobowej, wykonując swoją pracę na terenie obecnego województwa (...).

Od dnia 23 października 1983 roku do dnia 31 grudnia 1984 roku, ówczesny pracodawca skierował wnioskodawcę do pracy jako montera instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych na terenie byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Od dnia 16 kwietnia 1989 roku do dnia 6 października 1989 roku wnioskodawca pracował na budowie eksportowej w byłym Związku Radzieckim jako monter instalacji wodno-kanalizacyjnej, będąc pracownikiem Przedsiębiorstwa (...)w B., będąc w tym czasie urlopowany przez Przedsiębiorstwo (...). Od dnia 26 kwietnia 1992 roku do dnia 3 grudnia 1992 roku Przedsiębiorstwo (...)skierowało wnioskodawcę na budowę eksportową w Republice Federalnej Niemiec, gdzie pracował on jako monter instalacji wodno-kanalizacyjnej.

Swoją pracę montera instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych poza granicami Polski wnioskodawca wykonywał również w głębokich wykopach, do 5 metrów głębokości. Wnioskodawca nigdy nie pracował jako monter instalacji sanitarnych wewnętrznych w budynkach

(dowód – umowy o pracę na budowie eksportowej wnioskodawcy – akta osobowe wnioskodawcy; zeznania świadka Z. D. [00:19:25][00:32:32]; zeznania S. M. [00:33:43][00:47:01]; zeznania wnioskodawcy [00:02:19][00:18:00])

Powyższy stan faktyczny jest w zasadzie niesporny. Z zeznań świadków, którzy pracowali razem z wnioskodawcą w okresie od dnia 8 marca 1977 roku do dnia 31 stycznia 1993 roku, zeznań wnioskodawcy, świadectw pracy, dokumentów osobowo-finansowych, znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy, z umów o pracę na budowach eksportowych, wynika, iż wnioskodawca, w podanym wyżej okresie, to jest od dnia 8 marca 1977 roku do dnia 31 stycznia 1993 roku, w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych w głębokich wykopach. Ponadto, jak wynika z zeznań wnioskodawcy, umowy o pracę, dokumentów osobowo-finansowych, znajdujących się jego aktach osobowych, od dnia 21 czerwca 1971 roku do dnia 22 października 1972 roku i od dnia 22 października 1974 roku do dnia 17 października 1975 roku pracował jako ładowacz przy ciężkich pracach załadunkowych i wyładunkowych.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2015 roku poz. 748 j.t.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy tj. 1 stycznia 1999 roku osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymaganych w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn

oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tej ustawy.

Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego, albo złożenia wniosku o przekazaniu środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 cytowanej ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionym w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w niższym wieku emerytalnym niż określona z art. 27 pkt. 1. Stosownie do treści art. 32 ust. 2 przytoczonej ustawy, dla celów ustalenia uprawnień do emerytury w obniżonym wieku, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości, lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Szczegółowe warunki uzyskania dochodzonego świadczenia reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43, ze zmianami). Zgodnie z treścią § 1 ust. 1 tego rozporządzenia stosuje się je do pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w jego § 4 – 15, oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu, są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia). Okresy pracy w powyższych okolicznościach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 cytowanego rozporządzenia). Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Zaś po myśli § 4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, lub w świadectwie pracy, to w orzecznictwie powszechnie przyjmuje się możliwość dowodzenia okoliczności szczególnego charakteru lub szczególnych warunków pracy wszelkimi znanymi prawi procesowemu dowodami (por. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku, II UZP 998/84, Lex Polonica nr 321128).

W postępowaniu sądowym, toczącym się z odwołania ubezpieczonego od decyzji organu rentowego, dopuszczalne jest przeprowadzenie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo skarżącego do świadczenia i to zarówno wtedy, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument taki z żadnych przyczyn nie może być sporządzony (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 grudnia 2004 roku, III AUa 2472/03, Lex nr 151770).

Również w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku (II URN 3/95, OSNP 1996/16/239) podniesiono, iż w postępowaniu przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowodnione wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń dotyczy postępowania wyłącznie przed tymi organami. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 grudnia 2006 roku (I UK 179/06), Lex nr 342283).

Postępowanie dowodowe przed sądem rozpoczynającym sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych regulowane jest przepisami kodeksu postępowania cywilnego zawierającymi odstępstwa od ogólnych zasad postępowania dowodowego, z uwzględnieniem dążenia do pełnego wyświetlania podłoża sprawy, oraz wszechstronnego rozważenia wszystkich kwestii spornych. Nie są w tym zakresie wyłączone, w związku ze staraniami o ustalenie prawa do wcześniejszej emerytury, wątpliwości, co do oceny warunków wykonywania pracy, które mogą być usunięte za pomocą wszelkich środków dowodowych (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 30 marca 2000 roku, II UKN 446/99, OSNAPiUS 2001, nr 18, poz. 562; z dnia 8 kwietnia 1999 roku, II UKN 619/98, OSNAPiUS nr 11, poz. 439, OSP 2002 nr 2, poz. 26 z głosą aprobującą T. Binczyckiej - Majewskiej; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84, Lex nr 14625 i z dnia 21 września 1984 roku, III UZP 48/84, Lex nr 14630).

Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2007 roku (I UK 306/06, Lex nr 47005) podkreślono, iż emerytura z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach przysługuje z tytułu wykonywania konkretnego zatrudnienia, ujętego w odpowiednich wykazach cytowanego wyżej rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku. Osoba taka, wykonująca pracę w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnęła wiek 60 lat – mężczyźni (55 lat kobiety) oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym 15 lat w szczególnych warunkach. Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 roku (II UK 3377/03, OSNP 2004/22/392) podkreślono, iż „skutki prawne wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze określone są w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku i utrzymanym jej przepisami w mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze”. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Wrocławiu z dnia 19 kwietnia 2012 roku (III AUa 222/12, Lex nr 1171355) podniesiono, iż dla uznania konkretnego rodzaju lub stanowiska pracy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze decydujące znaczenie ma to, czy jest to praca wymieniona w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U, Nr 8, poz. 4 ze zmianami) oraz w wykazach stanowiących załącznik do tego rozporządzenia, natomiast wykazy stanowisk ustalane przez właściwe podmioty w odniesieniu do podległych zakładów pracy mają jedynie charakter techniczno-porządkujący. Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2010 roku (I UK 324/09, Lex nr 1001287) podniesiono, iż § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zmianami) nie mogą być interpretowane w ten sposób, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach nie wymienionych w wykazach branżowych nie mają prawa do świadczeń emerytalnych przysługujących ze względu na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, pomimo tego, że pracę taką faktycznie wykonywali. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy podniósł, iż regulacja zawarta w § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia, uprawniająca wymienione w nich podmioty do sporządzenia w podległych i nadzorowanych zakładach pracy wykazów stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B, nie rozszerzała ani nie ograniczała uprawnień pracowników, gdyż wykazy branżowe musiały być dostosowane do treści załączników do rozporządzenia i co do zasady stanowiły jedynie konkretyzację zakresu prac objętych tym rozporządzeniem w poszczególnych resortach i należących do nich zakładach. Inaczej rzecz ujmując, § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia nigdy nie mogły być interpretowane w ten sposób, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach nie wymienionych w wykazach branżowych nie mieli prawa do świadczeń emerytalnych przysługujących ze względu na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, pomimo tego, że pracę taką faktycznie wykonywali. Wymienione przepisy z jednej strony odnosiły się do prowadzenia dokumentacji, na podstawie której pracodawca zobowiązany był z mocy § 2 ust. 2 rozporządzenia do stwierdzenia okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych, z drugiej natomiast – uwzględniając specyfikę danego resortu i wchodzących w jego skład zakładów – określały szczegółowo stanowiska pracy, na których występowały rodzaje pracy wymienione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. W tym tylko zakresie zarządzenie resortowe może być pomocne przy ocenie charakteru i kwalifikacji prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach. Te właśnie kryteria decydują bowiem o zakwalifikowaniu prac danego rodzaju do prac wymienionych w wykazie A lub B załącznika do rozporządzenia, których wykonywanie uprawnia – na podstawie art. 32 ust. 1 tej ustawy – do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, przy uwzględnieniu stopnia ich wpływu na wcześniejszą utratę zdolności do wykonywania zawodu. Dalej Sąd Najwyższy podniósł, że zarządzenia resortowe nie mieszczą się w kategorii źródeł powszechnie obowiązującego prawa (art. 87 Konstytucji RP), mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty, a w konsekwencji nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów (art. 93 ust. 1 i 2 Konstytucji RP).

Stanowisko Sądu Najwyższego w całości poparł Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2013 roku (III AUa 238/13, Lex nr 1313374) podnosząc, iż źródłem prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach jest ustawa z 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak i rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zmianami). Nie jest nim natomiast zarządzenie resortowe, jako że nie stanowi źródła prawa – art. 87 Konstytucji RP.

Dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach, to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy), w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 roku, II UK 21/10, Lex nr 619638; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 lutego 2012 roku, III AUa 1797/11, Lex nr 1130404).

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 września 2012 roku (III AUa 205/12, Lex nr 1220575) podniesiono, iż kwestia podległości danego pracodawcy określonemu ministrowi, nie ma przesądzającego znaczenia przy ustalaniu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, gdyż decyduje przyporządkowanie określonej, w wykazie rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, pracy do danej branży przemysłowej, a nie kwestia przynależności pracodawcy do danego resortu.

W wykazie A dział V poz. 1 załącznika do cytowanego wyżej rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, jako praca w szczególnych warunkach wymieniona jest praca w szczególnych warunkach – roboty wodno-kanalizacyjne i budowa rurociągów w głębokich wykopach, natomiast w cytowanym wyżej wykazie A dział VIII poz. 1, jako prace w szczególnych warunkach wymienione są ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie.

W zarządzeniu nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku, w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę (Dz. Urz. Ministra Budownictwa z 1983 roku Nr 3 poz. 6), w wykazie A dział V poz. 1 pkt 6 i 7, jako praca w szczególnych warunkach jest wymieniona praca montera instalacji sanitarnych i montera instalacji technologicznych przy robotach wodno-kanalizacyjnych oraz budowie rurociągów w głębokich wykopach, a w wykazie A dział VIII poz. 1 pkt 1 cytowanego wyżej zarządzenia, jako praca w szczególnych warunkach wymieniona jest praca ładowacza przy ciężkich pracach załadunkowych i wyładunkowych oraz przy przeładunku materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie.

W judykaturze podnosi się, iż wymóg uznania robót wodno-kanalizacyjnych za prace wykonywane w szczególnych warunkach, będący warunkiem koniecznym do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, zostaje spełniony tylko wtedy, gdy takie roboty były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w głębokich wykopach (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2013 roku, II K 133/13, Lex nr 1399913).

Natomiast w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 2015 roku (II UK 2299/14, Lex nr 1797092) podniesiono, iż odnośnie interpretacji określenia zawartego w wykazie A dział VIII poz. 1 cytowanego wyżej rozporządzenia, to za prace w szczególnych warunkach należy uznać dwa rodzaje pracy, po pierwsze – ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe, a po drugie – przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie. Każda z tych prac jest pracą w szczególnych warunkach.

Natomiast w Uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2015 roku (III UZP 4/15, Lex nr 1747383) podkreślono, iż okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, odbytej w czasie od dnia 29 listopada 1967 roku do dnia 31 grudnia 1974 roku, zalicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach y Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2013 roku poz. 1440 ze zmianami) także w sytuacji, gdy ubezpieczony bezpośrednio przed powołaniem do służby wojskowej pracował w warunkach szczególnych oraz po zwolnieniu z tej służby podjął w innym zakładzie pracy zatrudnienie niestanowiące pracy w szczególnych warunkach, jeżeli zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44 poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku) oraz w § 2-5, 7 i 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U, Nr 44 poz. 318 w brzmieniu obowiązującym).

Tak więc, mając powyższe na względzie, prace wnioskodawcy jako montera przy robotach wodno-kanalizacyjnych w głębokich wykopach od dnia 8 marca 1977 roku do dnia 31 stycznia 1993 roku należy uznać za pracę w szczególnych warunkach. Już ten okres powoduje, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił ponad 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach. Do okresu pracy w szczególnych warunkach można też zaliczyć wnioskodawcy pracę ładowacza przy ciężkich pracach załadunkowych i wyładunkowych oraz służbę wojskową od dnia 21 czerwca 1971 roku do dnia 17 października 1975 roku.

Tak więc, na dzień 1 stycznia 1999 roku, wnioskodawca udowodnił daleko ponad 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach. Na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca udowodnił również ponad 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, ma ukończone 60 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, a więc wykazał wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury.

Na podstawie art. 129 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach, emeryturę wnioskodawcy należało przyznać od dnia 1 czerwca 2015 roku, a więc od miesiąca, w którym złożył on wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

W tym stanie rzeczy, zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zaskarżona decyzja podlegała zmianie i orzeczono jak w wyroku.