Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 03 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Danuta Silska (spr.)

Sędziowie: SSO Anna Kulczewska-Garcia

SSO Aleksandra Kiersnowska-Tylewicz

po rozpoznaniu w dniu 03 października 2014 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku R. J.

przy uczestnictwie M. W.

o wpis roszczenia

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Wągrowcu

z dnia 18 kwietnia 2014 r. w sprawie KW numer (...), Dz.Kw (...)

postanawia :

zmienić zaskarżone postanowienie, w ten sposób, że uchylić je i nakazać wpisać w dziale III Księgi Wieczystej KW nr (...) roszczenie o przeniesienie własności zgodnie z wnioskiem na podstawie notarialnej warunkowej umowy sprzedaży z dnia 16.07.2013 zawartej przed notariuszem D. W. rep.(...)

SSOA.Kulczewska-GarciaSSO D.SilskaSSO A Kiersnowska-Tylewicz

UZASADNIENIE

We wniosku złożonym w dniu 16.09.2013 r. do Sądu Rejonowego w Wągrowcu (k. 77-80) R. J. domagał się wpisania w dziale III księgi wieczystej nr (...) roszczenia o przeniesienie na jego rzecz prawa własności nieruchomości objętej wymienioną księgą wieczystą, wynikającego z warunkowej umowy sprzedaży, zawartej w dniu 16.07.2013 r. w P.. Do wniosku załączył wypis zawierającego wspomnianą umowę aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza D. R.. A (...) z dnia 16.07.2013 r. (k. 81-86). Ponieważ z aktu notarialnego wynikało, że sprzedająca - M. W. działała przez pełnomocnika - Ł. N., wnioskodawca został wezwany do przedłożenia wypisu pełnomocnictwa. W odpowiedzi przesłał jedynie jego kserokopię (dokument znajduje się w aktach KW nr (...) – k. 119-122).

Postanowieniem wydanym w dniu 07.02.2014 r., DZ.K.W. (...), K.W.(...)referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Wągrowcu oddalił przedmiotowy wniosek - punkt 1., obciążając wnioskodawcę kosztami postępowania w zakresie poniesionym - punkt 2. (k. 88-89).

Wyżej wymienione postanowienie referendarza sądowego utraciło moc na skutek wniesienia skargi z dnia 24.02.2014 r. przez wnioskodawcę (k. 93-95).

Postanowieniem wydanym w dniu 18.04.2014 r., (...), K.W. (...)Sąd Rejonowy w Wągrowcu oddalił wniosek R. J. z dnia 16.09.2013 r. - punkt 1., obciążając wnioskodawcę kosztami postępowania w zakresie poniesionym - punkt 2. (k. 99-100).

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z treścią art. 626(8) § 2 k.p.c. rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Sąd zaznaczył przy tym, iż badanie obejmuje także ogólne przesłanki rozstrzygnięcia, takie jak właściwość miejscowa, zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych wnioskodawcy oraz jego zastępstwo przez przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Sąd I instancji podniósł też, że ważność pełnomocnictwa stanowi element decydujący o skuteczności oświadczenia woli złożonego w umowie, a tym samym o ważności umowy.

Dalej, Sąd Rejonowy podniósł, że skoro wnioskodawca domaga się dokonania wpisu na podstawie warunkowej umowy sprzedaży nieruchomości, przy której sprzedająca M. W. działała za pośrednictwem Ł. N., to dla stwierdzenia ważności tej umowy konieczna jest ocena ważności udzielonego Ł. N. pełnomocnictwa. Sąd stwierdził, powołując się na przepisy art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 06.07.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (dalej: u.k.w.h.) oraz art. 99 k.c. i art. 158 k.c., że pełnomocnictwo to winno zostać załączone do wniosku w formie wypisu z aktu notarialnego. Wobec powyższego – zdaniem Sądu Rejonowego – skoro wnioskodawca przedłożył jedynie kserokopię pełnomocnictwa, to nie można było ocenić ważności warunkowej umowy sprzedaży, a zatem nie było podstaw do dokonania wpisu, w związku z czym, stosownie do treści art. 626(9) k.p.c., wniosek podlegał oddaleniu.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł na zasadzie art. 520 § 1 k.p.c. w punkcie 2. zaskarżonego orzeczenia.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się wnioskodawca, który - w ustawowym terminie złożył apelację( 121-124), zaskarżając przedmiotowe postanowienie w całości i domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie wniosku z dnia 16.09.2013 r. o wpis roszczenia o przeniesienie własności nieruchomości.

Apelujący zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 626(8) k.p.c. w zw. z art. 31 u.k.w.h. poprzez wykroczenie poza kognicję sądu wieczystoksięgowego i oddalenie wniosku z uwagi na nieprzedłożenie przez skarżącego dokumentu, który nie był w przedmiotowej sprawie wymagany, a nadto do przedłożenia którego skarżący z przyczyn obiektywnych nie był uprawniony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna.

Zgodnie z treścią art. 626 ⁸ § 1 k.p.c. wpis dokonywany jest na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Rozpoznając wniosek sąd bada jedynie treść i formę wniosku, załączonych do niego dokumentów oraz treść księgi wieczystej (art. 626 ⁸ § 2 k.p.c.). Powyższy przepis wyznacza również kognicję sądu odwoławczego rozpoznającego środek odwoławczy od orzeczenia sądu I instancji. Tym samym, sąd odwoławczy - stosownie do powołanych wyżej przepisów - rozstrzyga jedynie, czy wpis lub jego odmowa przez sąd rejonowy pozostaje w zgodzie z prawem w świetle treści wniosku, treści i formy dokumentów stanowiących podstawę wpisu oraz treści księgi wieczystej ( zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2005 r., II CK 781/04, LEX nr 187020). Postępowanie o wpis określonego prawa w księdze wieczystej, jak wynika z przytoczonych powyżej przepisów, jest postępowaniem niejako uproszczonym, ale przy tym bardzo sformalizowanym, a przez to rygorystycznym. Sąd bada jedynie treść wniosku, jego formę, a także treść i formę dołączonych do wniosku dokumentów, a nadto treść księgi wieczystej.

Na pełną aprobatę zasługuje argumentacja, iż sąd wieczystoksięgowy powinien badać czynność stanowiącą podstawę wpisu do księgi wieczystej nie tylko pod względem formalnoprawnym, ale także pod względem jej skuteczności materialnej ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 1963 r., III CR 177/62). W szczególności oznacza to obowiązek badania ewentualnego pełnomocnictwa udzielonego przez jedną ze stron takiej czynności, którego ważność stanowi element decydujący o skuteczności oświadczenia woli złożonego w umowie, a tym samym o ważności umowy ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1999 r., II CKN 250/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 1999, II CKN 591/98).

Jednakże w okolicznościach tej konkretnej sprawy zbędne było wzywanie wnioskodawcy przez Sąd wieczystoksięgowy do przedłożenia wypisu aktu notarialnego obejmującego pełnomocnictwo udzielone przez M. W. Ł. N.. Czynność prawna w postaci zawarcia warunkowej umowy sprzedaży nieruchomości została bowiem dokonana przed tym samym notariuszem, tj. D. W., przed którym sprzedająca M. W. udzieliła pełnomocnictwa do dokonania tej czynności Ł. N. w dniu 26.06.2013 r., Rep. A (...). Sporządzając akt notarialny obejmujący warunkową umowę sprzedaży nieruchomości notariusz dysponował zatem pełnomocnictwem M. W. sporządzonym w przepisanej formie (akt notarialny). Notariusz poświadczył tę okoliczność w akcie notarialnym z dnia 16.07.2013 r., Rep. A nr (...) obejmującym warunkową umowę sprzedaży nieruchomości. W tej sytuacji, uznać należy, iż notariusz jako osoba wykonująca zawód zaufania publicznego daje rękojmię do przyjęcia, że Ł. N., dokonując w imieniu M. W. czynności prawnej w postaci zawarcia warunkowej umowy sprzedaży nieruchomości, był należycie umocowany do dokonania tej czynności w imieniu mocodawczyni – w szczególności pełnomocnictwo miało właściwą formę, co skutkuje uznaniem umowy sprzedaży za ważną.

Poza tym, R. J. nie mógł przedłożyć Sądowi Rejonowemu oryginału wypisu przedmiotowego aktu notarialnego obejmującego pełnomocnictwo sprzedającej nieruchomość. Notariusz D. W. podał w piśmie z dnia 27.03.2014 r. (k. 110-111), iż M. W. oświadczyła wobec notariusza, co zostało zapisane w § 4 aktu notarialnego Rep. A (...) (obejmującego pełnomocnictwo M. W. - k. 122 akt KW nr (...)), że wypisy należy wydawać mocodawcy oraz pełnomocnikowi. W tej sytuacji, notariusz jest związany wskazanym przez mocodawczynię zakresem osób upoważnionych do uzyskania wypisu pełnomocnictwa. Może ono być zatem wydane tylko M. W. lub Ł. N..

W tej sytuacji, Sąd Okręgowy uznał, iż w niniejszej sprawie wnioskodawca wykazał zasadność wniosku z dnia 16.09.2013 r. o wpis roszczenia, przedłożył w tym zakresie stosowne – prawidłowo sporządzone dokumenty.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. art. 13 § 2 k.p.c., postanowił zmienić zaskarżone orzeczenie w ten sposób, że uchylić je i nakazać wpisać w dziale III Księgi Wieczystej nr (...) roszczenie o przeniesienie własności zgodnie z wnioskiem z dnia 16.09.2013 r. na podstawie notarialnej warunkowej umowy sprzedaży z dnia 16.07.2013 zawartej przed notariuszem D. W. Rep. A (...).

SSO A. Kulczewska-Garcia SSO D. Silska SSO A. Kiersnowska-Tylewicz