Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 637/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 sierpnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
w sprawie z powództwa Gminy S.
przeciwko Skarbowi Państwa - Generalnej Dyrekcji Dróg
Krajowych i Autostrad Oddział w P.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 20 sierpnia 2015 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 marca 2014 r.,
oddala skargę kasacyjną i zasądza od strony powodowej
na rzecz strony pozwanej kwotę 1800 (tysiąc osiemset) zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym przez powódkę - Gminę S. wyrokiem z dnia 12 marca 2014 r.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację powódki od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia
30 października 2013 r. W sprawie tej ustalono co następuje:
Przez obszar Gminy S. przebiegał ciąg drogi krajowej nr […], która zgodnie z
rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 maja 2004 r. w sprawie sieci autostrad i
dróg ekspresowych (Dz. U. nr 128, poz. 1334 ze zm.), wydanym na podstawie art.
4a ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz. U.
z 2015, poz. 460, dalej u.d.p.) została zaliczona do drogi ekspresowej łączącej
planowaną autostradę A1 na wysokości G. z B. dalej P. i W. Przez powodową
Gminę przebiega odcinek drogi o długości 12 km, łączący P. z G.
Na podstawie prawomocnej decyzji Wojewody […] nr 2/2008 z dnia 6
czerwca 2008 r. o lokalizacji inwestycji polegające na budowie obwodnicy
wschodniej miasta P. w ciągu drogi krajowej nr […] Generalna Dyrekcja Dróg
Krajowych i Autostrad przystąpiła do budowy nowej drogi ekspresowej na odcinku
od Ł. (G.) do autostrady A2 w K. (P.).
Zasadnicza część inwestycji drogowej, w tym pas jezdni oraz podstawowa
infrastruktura, została zakończona w pierwszej połowie 2012 r., w związku z czym
decyzjami z dnia 2 czerwca 2012 r. i 4 czerwca 2012 r. Wojewódzki Inspektor
Nadzoru Budowlanego w P. wydał na podstawie art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 10
kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji w zakresie
dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013, poz.687 ze zm.) w zw. z art. 59 ust. 1 i
3 i art. 55 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.
Dz.U.2013.1409 ze zm.) pozwolenie na użytkowanie dwóch jezdni drogi
ekspresowej […], w tym fragment przebiegający przez teren Gminy S.
W kolejnych miesiącach Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego
wydawał decyzje udzielające pozwolenia na użytkowanie kolejnych obiektów
drogowych oraz związanych z ochroną środowiska powiązanych z drogą
ekspresową […]
3
Od tego czasu strony pozostają w sporze co do charakteru prawnego
dotychczasowej drogi krajowej nr […] i co za tym idzie - podmiotu, który jest
obowiązany sprawować zarząd drogą.
Powód Gmina S. wniósł pozew przeciwko Skarbowi Państwa - Generalnej
Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w P. o ustalenie. Po ostatecznym
sprecyzowaniu żądania pozwu powód domagał się ustalenia, że stary przebieg
drogi krajowej nr […] o długości 12 km w granicach Gminy S. nie stał się drogą
gminną w rozumieniu art. 10 ust. 5 u.d.p., w tym ustalenia, że samorząd Gminy S. z
dniem 1 stycznia 2013 r. nie przejął obowiązków zarządcy tej drogi. Wyrokiem z 30
października 2013 r. Sąd Okręgowy w P. oddalił powództwo.
Rozpoznający apelacje powódki Sąd Apelacyjny stwierdził, że Sąd
Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz trafnie na ich podstawie
orzekł o niezasadności powództwa. Ustalenia te Sąd II instancji przyjął za własne.
Sąd II instancji zaznaczył, że w sprawie nie zachodzi nieważność postępowania,
której skarżący dopatruje się w pozbawieniu możliwości obrony swych praw
w wyniku naruszenia przez Sąd Okręgowy zasady równości stron postępowania
i oddalenia wszystkich wniosków dowodowych powódki, przy jednoczesnym
dopuszczeniu i przeprowadzeniu dowodów powołanych przez pozwanego.
Jak podkreślił Sąd Apelacyjny, w judykaturze Sądu Najwyższego wyjaśniono,
że pozbawienie strony możności obrony jej praw w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c.
ma miejsce w sytuacji, gdy na skutek wadliwości procesowych sądu lub strony
przeciwnej, strona nie mogła i faktycznie nie brała udziału w całym postępowaniu
lub jego istotnej części, gdy w postępowaniu sądowym całkowicie pozbawiono
stronę, wbrew jej woli, możności podejmowania lub świadomego zaniechania
czynności procesowych zmierzających do ochrony jej sfery prawnej.
W rozpoznawanej sprawie prawo powoda do obrony w tym znaczeniu nie
zostało naruszone. W toku postępowania powód był reprezentowany przez
adwokata, który brał udział w postępowaniu dowodowym. Należy przy tym zwrócić
uwagę, że oddalenie wniosków dowodowych, na co powoływał się powód, nie
może stanowić przesłanki nieważności postępowania z powodu pozbawienia tej
strony możności obrony swych praw. Nie zachodzi zarzucane w apelacji naruszenie
4
art. 227 k.p.c., 207 k.p.c., 217 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. Wbrew twierdzeniom
apelacji Sąd Okręgowy nie kierował się przy oddalaniu wniosków dowodowych
kryterium ich pochodzenia od danej strony, tylko przydatnością do wyjaśnienia
istotnych okoliczności faktycznych. Pominięciu uległy nieprzydatne dla sprawy
wnioski dowodowe obu stron, a nie tylko powódki. Stanowisko Sądu Okręgowego
było uzasadnione. Zostały bowiem wyjaśnione wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia
okoliczności faktyczne.
Prowadzenie w sprawie powołanego w apelacji jako niesłusznie oddalonego
dowodu z opinii biegłego na okoliczność stopnia natężenia ruchu drogowego na
starym odcinku drogi krajowej nr […] byłoby zbędne i powodowałoby przewlekłość
postępowania oraz niepotrzebne koszty. Akcentowy w apelacji poziom natężenia
ruchu na obu wchodzących w grę odcinkach dróg jest dla sprawy indyferentny.
W świetle art. art. 10 ust. 5 u.d.p. nie ulega wątpliwości, że nowo
wybudowany odcinek drogi ekspresowej […] zastąpił - w rozumieniu tej ustawy -
odcinek drogi krajowej nr […] na terenie powodowej Gminy i generalnie na trasie
P.-G. W art. 10 ust. 5 chodzi o zastąpienie starego odcinka drogi w znaczeniu
formalnym, wynikającym z obowiązujących przepisów określających m.in.
procedurę dotyczącą lokalizacji nowo budowanych dróg, a nie w znaczeniu
funkcjonalnym odwołującym się, najogólniej mówiąc, do zaprezentowanych
w apelacji argumentów w postaci porównania natężenia ruchu na obu odcinkach
dróg.
Tylko ubocznie należy w tej sytuacji wskazać, że droga krajowa nr […]
prowadzi z W. do G. jednym, nieprzerwanym szlakiem i przez pryzmat tej
okoliczności należy odnosić się do argumentów eksponujących stopień natężenia
ruchu na pewnych odcinkach tej drogi. Kierowcy pojazdów nadjeżdżających do P.
drogą krajową nr […] z kierunku W. i kontynuujący podróż w kierunku G.
niewątpliwie korzystają z nowo wybudowanego odcinka drogi […]. Gdyby bowiem
chcieli oni korzystać ze „starego" odcinka drogi krajowej nr […], na trasie P. – G., to
musieliby wjechać do centrum P., zamiast przejechać istniejącymi już w
południowej i wschodniej części P. obwodnicami w standardzie autostrady i drogi
ekspresowej. Okoliczność, że dla części kierowców nadjeżdżających do P. z innych
5
kierunków - lub też rozpoczynających podróż w samym P. - i udających się w
kierunku G. i G., z różnych względów wygodniejsze jest skorzystanie ze starego
odcinka drogi krajowej, nie może być w tej sytuacji miarodajna.
Niezasadny jest też zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. przez
niewskazanie w uzasadnieniu wyroku, na podstawie jakich dowodów Sąd
Okręgowy ustalił, że droga ekspresowa nr […] zastąpiła drogę krajową nr […].
Sąd Okręgowy wskazał, że aktualny przebieg drogi krajowej nr […] wynika
ze znajdującej się w aktach ostatecznej decyzji Wojewody […] z 6 czerwca 2008 r.
o ustaleniu lokalizacji przedmiotowej inwestycji, wydanej na podstawie art. 2
ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i
realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych i po wydaniu w trybie art. 32 tej
ustawy powołanych przez Sąd Okręgowy decyzji […] Inspektora Nadzoru
Budowlanego z 2 i 4 czerwca 2012 r. w przedmiocie pozwolenia na użytkowanie,
nastąpił skutek określony w art. 10 ust. 5 w stosunku do starego odcinka drogi
krajowej nr […].
Chybiony jest argument apelacji, że nowo wybudowana droga […] nie
zastąpiła dotychczasowego odcinka drogi krajowej nr […] bowiem została
wybudowana „obok tej drogi”. Jest bowiem oczywiste, że art. 10 ust. 5 dotyczy tylko
takich sytuacji i nie ma w ogóle zastosowania, gdy nowo wybudowany odcinek
drogi biegnie tym samym szlakiem. Wtedy w dalszym ciągu mamy do czynienia
z jedną drogą i w ogóle nie wchodzi w grę uwłaszczenie gminy dotychczasową
drogą krajową czy wojewódzką.
W skardze kasacyjnej powódka zarzuciła naruszenie: I. prawa materialnego,
tj.: 1) art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych przez
jego błędną wykładnię polegającą na całkowicie niesłusznym przyjęciu, że pojęcie
„zastąpiony” użyte w wskazanym powyżej przepisie oznacza zastąpienie starego
odcinka drogi w znaczeniu formalnym, wynikającym z obowiązujących przepisów,
w sytuacji gdy pojęcie „zastąpiony" użyte w tymże przepisie oznacza zastąpienie
faktyczne, funkcjonalne, tj. rzeczywiste zastąpienie dotychczasowego odcinka drogi,
odcinkiem nowo wybudowanym; nowa droga powinna zatem przejąć wszystkie
poprzednie funkcje dotychczasowej drogi, np. ruch pojazdów, w tym ruch
6
tranzytowy, powinien - przynajmniej w większości - przenieść się na nowo
wybudowany odcinek drogi; przebieg tych dróg powinien być analogiczny, a dla
zwykłego użytkownika drogi przejazd drogą nową powinien być traktowany tak
samo, jak przejazd drogą dotychczasową;
2) art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych przez
jego zastosowanie przez Sąd I instancji i uznanie tego za prawidłowe przez
Sąd II instancji, w sytuacji gdy brak było jakichkolwiek podstaw do zastosowania
tego przepisu, albowiem nie doszło do spełnienia wskazanych w nim przesłanek;
z przedstawionych przez powódkę dowodów, w tym m.in. z dokumentów w postaci
pomiar ruchu na dawnej drodze krajowej nr […] z uwzględnieniem ruchu
tranzytowego, jednoznacznie wynika, że droga […] w żadnym wypadku nie
zastąpiła drogi krajowej nr […], a wręcz przeciwnie została ona wybudowana
dodatkowo, obok tej drogi; obie wskazane powyżej drogi mają bowiem odmienny
przebieg, łączą biegunowo różne części P., droga ekspresowa […] w ogóle nie
przebiega przez Gminę S., ponadto zdecydowana większość ruchu pojazdów
pozostała na drodze krajowej nr […], która w przeważającej mierze prowadzi też
ruch tranzytowy.
II. przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:
1) art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 379 pkt 5 k.p.c. przez jego niezastosowanie
przez Sąd II instancji, w sytuacji gdy postępowanie przed Sądem I instancji było
dotknięte nieważnością postępowania poprzez pozbawienie powódki możności
obrony jej praw w ten sposób, że Sąd oddalił wszystkie wnioski dowodowe powódki,
czym naruszył przepisy art. 227 k.p.c., 207 k.p.c. i 217 k.p.c. w zw. z art. 278 i 299
k.p.c., co z kolei uniemożliwiło powódce wykazanie, iż droga […] faktycznie nie
zastąpiła drogi krajowej nr […] w rozumieniu przepisu art. 10 ust. 5 ustawy o
drogach publicznych, na skutek zaistnienia tej okoliczności powódka nie mogła
bronić swoich praw w procesie, albowiem tylko w drodze tychże dowodów mogła
wykazać podnoszone przez nią twierdzenia; jednocześnie Sąd naruszył zasadę
równości stron postępowania, dopuszczając i przeprowadzając dowody powołane
przez pozwanego, na okoliczności analogiczne do tych, które miały być wykazane
w drodze dowodów zawnioskowanych przez powódkę;
7
2) art. 227 k.p.c., 207 k.p.c., 217 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. i 299 k.p.c.,
przez bezpodstawne oddalenie przez Sąd I instancji wszystkich wniosków
dowodowych powódki, z uwagi na fakt, że wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia
okoliczności faktyczne zostały dostatecznie wyjaśnione i uznaniu takiego działania
Sądu za prawidłowe przez Sąd Odwoławczy, w sytuacji gdy przedmiotem
rzeczonych dowodów są okoliczności, mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia
niniejszej sprawy, a które nie zostały wyjaśnione; przede wszystkim w drodze
zawnioskowanych dowodów powódka wykazałaby, że droga ekspresowa […] nie
zastąpiła drogi krajowej nr […]; oddalając przedmiotowe wnioski Sąd naruszył także
zasadę równości stron postępowania, albowiem przeprowadził zawnioskowane
przez pozwanego dowody na wskazaną powyżej okoliczność; na skutek
powyższego strona powodowa została pozbawiona możności obrony swych praw,
co skutkuje nieważnością niniejszego postępowania w przedmiotowym zakresie;
3) art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie przez Sądy obu instancji
wadliwej oceny dowodu z załączonych do odpowiedzi na pozew wydruków,
nazwanych przez pozwanego: dane dotyczące ruchu i przyznanie im wiarygodności
i mocy dowodowej oraz poczynienie na ich podstawie ustaleń faktycznych
w przedmiotowej sprawie, w sytuacji gdy wydruki te są zupełnie niewiarygodne -
brak jest wskazania, przez kogo zostały wykonane pomiary ruchu, na jakich
odcinkach drogi i przy użyciu jakich urządzeń, wydruki te nie zostały też podpisane;
brak jest zatem jakichkolwiek dowodów, że stwierdzone nimi pomiary zostały
rzeczywiście przeprowadzone i że są one zgodne z rzeczywistością;
4) art. 278 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i 233 § 1 k.p.c. przez poczynienie
przez Sąd II instancji ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie w przedmiocie
natężenia ruchu na drodze krajowej nr […] i drodze […] w sposób całkowicie
dowolny, bez przeprowadzenia na te okoliczności dowodu z opinii biegłego i analizy
dokumentów przedstawionych przez powódkę w toku postępowania,
a dotyczących właśnie tych okoliczności i jednoczesne wskazywanie przez Sąd,
że przeprowadzenie tych dowodów byłoby zbędne, bowiem wszelkie istotne dla
rozstrzygnięcia okoliczności zostały wyjaśnione, w sytuacji gdy poczynienie ustaleń
faktycznych w tym zakresie wymaga wiadomości specjalnych; Sąd nie posiada
wiedzy wymaganej dla oceny stopnia natężenia ruchu na drogach, jej dokonanie
8
wymaga przeprowadzenia szeregu pomiarów i obliczeń, a do tego konieczna jest
specjalistyczna wiedza z dziedziny inżynierii ruchu drogowego oraz organizacji
i bezpieczeństwa ruchu drogowego;
5) art. 385 k.p.c. przez jego zastosowanie, w sytuacji gdy apelacja powódki
była w pełni uzasadniona;
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 386 § 2 k.p.c. w zw.
z art. 379 pkt 5 k.p.c. oraz związany z nim zarzut naruszenia art. 227 k.p.c., 207
k.p.c., 217 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. i 299 k.p.c. Skarżąca twierdzi, że została
pozbawiona prawa do obrony poprzez oddalenie jej wniosków dowodowych.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednak, że oddalenie wniosków
dowodowych strony nie jest podstawą do uznania, że pozbawiona została ona
prawa do obrony. W rozpoznawanej sprawie wniosek taki jest tym bardziej
uzasadniony, jeżeli zważyć, że sądu obu instancji uzasadniły przekonywująco
dlaczego wnioski dowodowe strony powodowej nie zostały uwzględnione.
Sąd I instancji nie uwzględnił tych wniosków, gdyż uznał, że nie wniosą one
niczego do sprawy. Strona powodowa zgłosiła je dla obrony swojej tezy związanej
z wykładnią art. 10 ust. 5 u.d.p. Sąd I instancji dokonała jednak wykładni
powołanego przepisu zupełnie odmiennej i z tego względu nie uznała za zasadne
prowadzenia postępowania dowodowego wnioskowanego przez powódkę.
Z tych samych względów Sąd Apelacyjny odmówił przeprowadzenia dowodu
wnioskowanego w postepowaniu apelacyjnym wskazując, że podtrzymuje
wykładnię art. 10 ust. 5 u.d.p., a w związku z tym przeprowadzenie wnioskowanego
dowodu prowadziłoby jedynie do niepotrzebnego przedłużania procesu.
Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy ma
ustalenie w jakim trybie następuje zaliczenie drogi do odpowiedniej kategorii oraz
w jaki sposób określa się czyją własnością jest droga odpowiedniej kategorii.
Z przepisów ustawy o drogach publicznych wynika jednoznacznie, że decydujące
znaczenie ma w tym względzie przepis ustawy i ustalony w ustawie sposób
przesądzania o kategorii drogi. Zgodnie z art. 2a wspomnianej ustawy drogi
krajowe stanowią własność Skarbu Państwa, a drogi wojewódzkie, powiatowe
9
i gminne są własnością odpowiednich samorządowych osób prawnych:
województwa, powiatu i gminy. Z kolei, zgodnie z art. 4a u.d.p., o tym, że mamy do
czynienia z autostradą lub drogą ekspresową decyduje Rada Ministrów,
zaś o zaliczeniu drogi do dróg krajowych minister właściwy do spraw transportu
(art. 5 ust. 2 u.d.p.). Uchwała sejmiku województwa przesądza o zaliczeniu drogi do
drogi wojewódzkiej (art. 6 ust. 2 u.d.p.). Uchwała rady powiatu decyduje
o zaliczeniu drogi do kategorii dróg powiatowych (art. 6a ust.2 u.d.p.), a uchwała
rady gminnej o zaliczeniu drogi do dróg gminnych (art. 7 ust. 2 u.d.p.). Zgodnie zaś
z art. 10 ust 1 u.d.p. organem właściwym do pozbawienia drogi dotychczasowej
kategorii jest organ właściwy do zaliczenia jej do odpowiedniej kategorii.
Z powołanych przepisów wynika jednoznacznie, że o zaliczeniu drogi do
odpowiedniej kategorii i określeniu czyją własność ona stanowi decyduje nie
sposób wykorzystania danego odcinka drogi i jego położenie, ale przepis ustawy
oraz określone w ustawie organy administracji państwowej lub samorządowej.
Taka regulacja wynika z konieczności zapewnienia na terenie całego kraju
właściwego połączenia dróg poszczególnych kategorii i rozłożenia kosztów ich
utrzymania pomiędzy poszczególne jednostki organizacyjne.
Spór w rozpoznawanej sprawie ogniskuje się wokół tego, co ma decydować
o zaliczeniu odcinka drogi krajowej, który został zastąpiony nowo wybudowanym
odcinkiem drogi. Sprawę tę reguluje art. 10 ust. 5 u.d.p., który zawiera odstępstwo
od ogólnej reguły zawartej w art. 10 ust. 1 u.d.p., zgodnie z którym o pozbawieniu
drogi dotychczasowej kategorii decydować powinien ten organ, który jest właściwy
do zaliczenia jej do odpowiedniej kategorii. Zgodnie z art. 10 ust. 5 u.d.p.,
w brzmieniu obowiązującym w chwili wydawania wyroku przez orzekające
w sprawie sądy, odcinek drogi krajowej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem
drogi z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej
kategorii i zaliczony do kategorii drogi gminnej. O zaliczeniu starego odcinka drogi
krajowej do drogi gminnej, a tym samym o jego własności, nie decydują więc żadne
inne względy tylko jednobrzmiący przepis ustawy. W tej sytuacji rację mają
orzekające w sprawie sądy, że brak podstaw do prowadzenia postępowania
dowodowego w celu ustalenia natężenia ruchu na obu odcinkach dróg: nowo
wybudowanego odcinka drogi krajowej oraz starego jej przebiegu, gdyż
10
przytoczona wyżej regulacja nie pozostawi wątpliwości, iż stary odcinek drogi
krajowej stał się z mocy prawa własnością powodowej Gminy S. Dodatkowo należy
zwrócić uwagę, że wykładnia literalna art. 10 ust. 5 u.d.p. wskazuje wyraźnie, że
przepis ten nie dotyczy sytuacji, gdy nowy odcinek drogi krajowej jest położony
dokładnie w miejscu gdzie przebiega stara droga, gdyż wtedy w ogóle nie powstaje
problem, który stała się przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie. Nie istniej
bowiem odcinek, o którym mowa w art. 10 ust. 5 u.d.p., gdyż skoro droga krajowa
dalej biegnie tym samym szlakiem to nie ma odcinka starej drogi krajowej, który
byłby zastąpiony nowo wybudowanym i nie ma potrzeby zaliczenia, czegoś co nie
istniej do kategorii drogi gminnej.
Brak podstaw, aby występować w sprawie zgodności art. 10 ust. 5 u.d.p.
z pytaniem do Trybunału Konstytucyjnego o zgodność z Konstytucją tego przepisu.
Trybunał rozpoznawała już to zagadnienie i uznał, że nie narusza Konstytucji
zaliczenie, w takiej szczególnej sytuacji, starego odcinka drogi krajowej do dróg
gminnych, a tym samym do mienia gminnego, którego koszty utrzymania obciążają
gminę.
Mając na względzie, że zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej nie
zasługują na uwzględnienie Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39816
k.p.c.,
orzekł jak w sentencji wyroku.