Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2016 roku, w sprawie z powództwa Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. przeciwko M. G. o zapłatę Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi:

I.  w sprawie o zapłatę kwoty 73.403,69 złotych

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 71.803,69 złotych z umownymi odsetkami w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie, lecz nie wyższej niż 10% rocznie od dnia 25 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki odsetki umowne w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie, lecz nie wyższej niż 10% rocznie:

a)  od kwoty 1.000 złotych od dnia 25 kwietnia 2016 r. do dnia 20 maja 2016 r.,

b)  od kwoty 200 złotych od dnia 25 kwietnia 2016 roku do dnia 25 sierpnia 2016 r.,

c)  od kwoty 200 złotych od dnia 25 kwietnia 2016 roku do dnia 18 listopada 2016 roku,

3.  umarzył postępowanie w zakresie kwoty 1.000 złotych;

4.  oddalił powództwo w pozostałej części;

5.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.688 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  w sprawie o zapłatę kwoty 25.027,26 złotych:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 24.827,26 złotych z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, lecz nie wyższej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 6 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty,

2.  oddalił powództwo w pozostałej części,

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.017 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał, że w dniu 13 lutego 2014 r. powodowy bank i pozwany zawarli umowę kredytu gotówkowego, na kwotę 83.175,50 złotych. Pozwany zobowiązał się do spłaty kredytu w 84 miesięcznych ratach po 1.600,09 złotych. W umowie przewidziano, że od zadłużenia przeterminowanego bank pobiera odsetki karne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. W § 8 ust. 1 umowy wskazano, że bank może wypowiedzieć umowę w razie niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu.

Kredyt nie był terminowo spłacany. Pismem z dnia 24 lutego 2016 r., doręczonym w dniu 17 marca 2016 r., powodowy bank wypowiedział pozwanemu umowę kredytu.

Strony zawarły również umowę rachunku bankowego, wraz z umową o limit w saldzie debetowym. Pozwany wykorzystywał limit debetowy w ramach rachunku bankowego. Umowa rachunku bankowego została wypowiedziana przez powodowy bank.

Zadłużenie pozwanego z tytułu kredytu wynosiło na dzień 28 kwietnia 2016 r. kwotę 73.403,69 złotych. Zadłużenie pozwanego z tytułu umowy rachunku bankowego wynosiło na dzień 8 czerwca 2016 r. kwotę 25.027,26 złotych.

Po wytoczeniu powództwa pozwany zapłacił na rzecz powoda z tytułu umowy kredytu następujące kwoty: 1.000 złotych w dniu 20 maja 2016 r., 200 złotych w dniu 25 sierpnia 2016 r., 200 złotych w dniu 27 października 2016 r., 200 złotych w dniu 18 listopada 2016 r.

Po wytoczeniu powództwa pozwany zapłacił na rzecz powoda z tytułu umowy rachunku następujące kwoty: 200 złotych w dniu 27 października 2016 r., 200 złotych w dniu 18 listopada 2016 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o zebrane w sprawie dowody.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd I instancji uznał, że powództwo jest częściowo zasadne. W części w jakiej powództwo zostało cofnięte, postępowanie podlegało umorzeniu.

Sąd Rejonowy podkreślił, że w niniejszej sprawie poza sporem pozostawały zarówno fakt zawarcia umowy kredytowej, jak również wykorzystania przez pozwanego udzielonego kredytu. Wobec powyższego, pozwany powinien zwrócić kredyt. Pozwany zarzucał jednak, że roszczenie o zwrot kwoty kredytu nie jest wymagalne w całości, albowiem wypowiedzenie umowy jest nieważne. Sąd I instancji nie podzielił stanowiska pozwanego w tym przedmiocie, albowiem pozwany nie spłacał terminowo kredytu i w związku z tym powodowy bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy, co też uczynił. Roszczenie o zwrot kredytu stało się zatem w całości wymagalne.

Odnośnie do wysokości roszczenia z tytułu umowy kredytu, pozwany przyznał wysokość zadłużenia na dzień wniesienia pozwu. Określając wysokość zasądzonej kwoty Sąd Rejonowy oparł się zatem na kwocie bezspornej, pomniejszając ją następnie o kwotę wpłat dokonanych w toku procesu (łącznie 1.600 zł). Zasądzona została zatem kwota 71.803,69 złotych. Na podstawie art. 481 k.c. Sąd I instancji zasądził nadto odsetki za opóźnienie. Umowa kredytu przewidywała odsetki za opóźnienie w wysokości maksymalnej, wynoszącej na dzień zawarcia umowy czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP. Powód żądał odsetek maksymalnych, zastrzegając jednak, że nie powinny one być wyższe niż 10% rocznie i takie też odsetki zostały zasądzone. W odniesieniu do kwot uiszczonych przez powoda, odsetki zasądzono do dnia zapłaty.

Odnośnie umowy limitu debetowego w ramach umowy rachunku bankowego, pozwany podnosił analogiczny zarzut nieważności wypowiedzenia umowy. Również ten zarzut był w ocenie Sądu Rejonowego bezzasadny albowiem umowa przewidywała uprawnienie banku do wypowiedzenia umowy w razie niedotrzymania przez posiadacza rachunku zobowiązań dotyczących warunków przyznania limitu określonych w umowie.

Wysokość zadłużenia z tytułu limitu kredytowego na dzień wniesienia pozwu została przyznana przez pozwanego. Sąd Rejonowy opierając się na kwocie przyznanej, pomniejszył ją o dokonaną wpłatę, zasądzając ostatecznie kwotę 25.027,26 złotych. Odsetki zasądzono w wysokości wynikającej z umowy, to jest czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, zastrzegając jednak – z uwagi na zmianę brzmienia art. 481 k.c. – że nie mogą być one wyższe niż obowiązujące aktualnie odsetki maksymalne za opóźnienie. W pozostałej części powództwo zostało oddalone jako bezzasadne.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., obciążając nimi w całości pozwanego.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pozwany zaskarżając je w części tj. co do pkt I ppkt. 2 i 5 oraz pkt II ppkt. 1 i 3. Wyrokowi skarżący zarzucił:

1.  brak legitymacji procesowej strony powodowej tj. Banku (...) S.A. w G.;

2.  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez bledną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie przez Sad Rejonowy, że wypowiedzenia umów kredytowych będących podstawa pozwów w tej sprawie tj. z dnia 13.02.2014 r. nr (...) i z dnia 05.10.2011 r. nr (...) były prawidłowe – w sytuacji gdy wypowiedzenie tych umów było wadliwe, ponieważ:

⚫

nie wynikał z nich dowolny termin ich wypowiedzenia, a termin wskazany w wypowiedzeniu wspólnym tych umów był dowolny,

⚫

z treści umowy kompleksowej rachunku bankowego z dnia 05.10.2011 r. nie wynikała dowolna przyczyna wypowiedzenia, ponieważ zgodnie z § 6 ust. 2 tej umowy – bank mógł ją rozwiązać za wypowiedzeniem jedynie w przypadku wykorzystywania rachunku przez posiadacza: 1) do działalności sprzecznej z prawem lub 2) niezgodnie z jego przeznaczeniem określonym w umowie lub regulaminie – co nie miało miejsca w tej sprawie, bo nie prowadziłem działalności sprzecznej z prawem ani nie wykorzystywałem tego rachunku niezgodnie z przeznaczeniem określonym w umowie lub regulaminie,

⚫

z treści umowy o limit na saldzie debetowym z dnia 13.02.2014 r. nie wynikała dowolna przyczyna wypowiedzenia, ponieważ zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 2 tej umowy – bank mógł ją rozwiązać za wypowiedzeniem jedynie w przypadku niedotrzymania przez posiadacza rachunku zobowiązań dotyczących warunków przyznania limitu określonych w tej umowie oraz negatywnej oceny ryzyka kredytowego posiadacza rachunku – co nie miało miejsca w tej sprawie, bo nie wystąpiło łącznie ani niedotrzymanie przez posiadacza rachunku zobowiązań dotyczących warunków przyznania limitu określonych w tej umowie ani negatywna ocena ryzyka kredytowego posiadacza rachunku;

3.  naruszenie przepisu art. 328 § 2 i art. 316 § 1 k.p.c. poprzez nierozpoznanie ty p wy podstawą drugiego pozwu umowy kredytowej z dnia 05.10.2011 r. nr (...) – w sytuacji gdy w części II wyroku na jej podstawie zasądził od pozwanego na rzecz Banku (...) S.A. w G. kwotę 24.827,26 zł z umownymi odsetkami i kwotą 1.017 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  naruszenie przepisu art. 233 § 1 w związku z art. 316 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że skoro pozwany dokonał wpłaty łącznie 1.400 zł tytułem należności głównej z umowy kredytowej z dnia 13.02.2014 r. nr (...) od dnia 25.04.2016 r. do dnia wydania wyroku a powód nie wskazał wysokości żądania (skapitalizowanych) odsetek umownych, jest możliwe zasądzenie przez Sąd odsetek umownych bez wskazywania dokładnej ich kwoty.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę wyroku w zaskarżonym zakresie i oddalenie powództwa. Nadto wniósł o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Po wniesieniu apelacji pozwany dokonał kolejnych wpłat na rzecz powódki, w następujących kwotach:

⚫

400 zł w dniu 29.01.2018 r. (k. 296) z tytułu rachunku bankowego,

⚫

400 zł w dniu 2.02.2018 r. (k. 295) z tytułu rachunku bankowego,

⚫

400 zł w dniu 29.01.2018 r. (k. 301) z tytułu kredytu,

⚫

400 zł w dniu 02.02.2018 r. (k. 300) z tytułu kredytu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się zasadna w części i skutkowała zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Pozwany w toku postępowania apelacyjnego przedstawił szereg dokumentów wpłat na rachunek powódki. Wynika z nich, że pozwany m.in. w dniach 29 stycznia i 2 lutego 2018 r. dokonał czterech wpłat po 400 zł tytułem spłaty zadłużenia rachunku bankowego oraz zadłużenia kredytowego. Dokonanie powyższych wpłat skutkowało stosowanym, właściwym do dokonanych wpłat, obniżeniem kwot wierzytelności. Pozostałe dowody wpłat, jako zdublowane, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w punkcie 1. W pozostałym zakresie apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie z powodów podanych poniżej.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu braku legitymacji po stronie powódki. Jak wynika bowiem z załączonych do sprawy dokumentów w dniu 4 listopada 2016 r. miało miejsce prawne połączenie (...) Banku S.A. w W. z wydzieloną częścią Banku (...) S.A. w G.. W wyniku dokonanej sukcesji uniwersalnej częściowej (...) Bank S.A. stała się sukcesorem praw i obowiązków wynikających ze wszystkich kontraktów zawartych przez Bank (...) S.A., wchodzących w skład wydzielonej części tej spółki. Tym samym (...) Bank S.A. jako następca prawny Banku (...) S.A. winien być wprawdzie wskazany w komparycji i sentencji zaskarżonego wyroku, jednakże nie uczynienie tego nie niesie za sobą żadnych skutków prawnych. Mając powyższe na uwadze zarzut braku legitymacji uznać należy za chybiony.

Przechodząc się do zawartego w apelacji zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. należy wskazać, że w myśl powołanego przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna ona odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, że – wbrew twierdzeniom apelującego – w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył przy tym dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi błędami ustaleniami Sądu pierwszej instancji. Sąd ten poczynił swoje ustalenia faktyczne na podstawie całokształtu zgromadzonych w toku postępowania dowodów.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać przede wszystkim należy, że Sąd Rejonowy słusznie uznał, że doszło do skutecznego umowy kredytu oraz umowy rachunku bankowego. Zgodnie z § 8 ust. 1 umowy kredytu bank miał prawo wypowiedzieć umowę w razie niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu, z kolei zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 2 bank miał prawo wypowiedzieć umowę w razie niedotrzymania przez posiadacza rachunku zobowiązań dotyczących warunków przyznania limitu określonych w umowie. Zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu I instancji, że w obydwu przypadkach doszło do spełnienia warunków wypowiedzenia w/w umów przez powódkę względem pozwanego.

Nietrafnym okazał się także zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. i art. 316 k.p.c. Uzasadnienie Sądu Rejonowego co do zasady zawiera wszystkie wymagane w art. 328 k.p.c. elementy, w postaci podstawy faktycznej rozstrzygnięcia to jest faktów, które Sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W konsekwencji stwierdzić trzeba, że pisemne uzasadnienie kwestionowanego wyroku w pełni realizuje funkcje przypisywane temu dokumentowi, który pełniąc rolę sprawozdawczą przede wszystkim pozwolić ma na zrekonstruowanie rozumowania, jakie wiodło do sformułowania wniosków przyjętych przez orzekający sąd, dla możliwości ich zweryfikowania w toku kontroli instancyjnej. Tak opisanym wymogom odpowiadają pisemne motywy orzeczenia sporządzone przez Sąd Rejonowy.

Z uwagi na powyższe apelacja w tym zakresie podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. jako niezasadna.

Z uwagi na oddalenie apelacji niemalże w całości strona skarżąca jako strona przegrywająca postępowanie apelacyjne powinna na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zwrócić pozwanemu koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu wywołanym apelacją, tj. 2.700 zł, których wysokość ustalono na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800).