Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec

Protokolant: Beata Pinior

w obecności Krystiana Nogłego Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Jastrzębiu-Zdroju delegowanego do prokuratury Rejonowej w Rybniku

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2019 r.

sprawy: I. G.

c. Z. i W.

ur. (...) w K.

oskarżonej o przestępstwo z art. 207 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku Wydziału III Karnego

z dnia 22 października 2018r. sygn. akt III K 24/17

I.utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. G. kwotę 420 (czterysta dwadzieścia) złotych oraz 23% podatku VAT w kwocie 96,60 złotych (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy), łącznie kwotę 516,60 złotych (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III. zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (dwadzieścia) złotych i obciąża ją opłatą za II instancję w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych.

SSO Jacek Myśliwiec

Sygn. akt V.2 Ka 22/19

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rybniku wyrokiem z dnia 22 października 2018 roku, sygn. akt III K 24/17 uznał oskarżoną I. G. za winną, tego, że w okresie od września 2015 roku do 11 marca 2016 roku w R. znęcała się psychicznie i fizycznie nad dziećmi K., A. i D. rodzeństwem G. w ten sposób, że bez powodu lub z oczywiście błahych powodów wszczynała awantury w czasie których wielokrotnie wyzywała pokrzywdzonych słowami wulgarnymi i obelżywymi, groziła pokrzywdzonym pozbawieniem życia i uszkodzeniem ciała, a nadto stosowała wobec nich przemoc fizyczną bijąc ich ręką po głowie, plecach, pupie, czym naruszała ich nietykalność cielesną, a nadto w dniu 08.03.2016 r. dusiła rękami za szyję małoletniego D. G., czym również naruszyła jego nietykalność cielesną, tj. popełnienia czynu wyczerpującego znamiona ustawowe przestępstwa z art. 207 § 1 kk i za to z mocy art. 207 § 1 kk wymierzył jej karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

Na mocy art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 2 kk warunkowo zawiesił wobec oskarżonej wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 3 (trzech) lat.

Na mocy art. 73 § 2 kk oddał oskarżoną w okresie próby pod dozór kuratora sądowego;

Na mocy art. 72 § 1 pkt 8 kk zobowiązał oskarżoną w okresie próby do powstrzymania się od naruszania dóbr osobistych pokrzywdzonych K., A. i D. rodzeństwa G..

Na mocy art. 29 ust. 1 Ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii adw. M. G. kwotę (...) (jednego tysiąca siedmiuset trzynastu) złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej obrony z urzędu świadczonej na rzecz oskarżonej I. G. i kwotę 393,99 (trzystu dziewięćdziesięciu trzech złotych dziewięćdziesięciu dziewięciu groszy) złotych stanowiącą stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności.

Na podstawie art. 627 kpk i art. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach
w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe obejmujące opłatę w wysokości 180 (stu osiemdziesięciu) złotych oraz wydatki postępowania w wysokości (...),25 (dwóch tysięcy stu dwudziestu dwóch złotych dwudziestu pięciu groszy) złotych, zaś na podstawie art. 624§1 kpk pozostałymi wydatkami obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonej i n a postawie art. 427 § 2 k.p.k. i 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

  1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mających istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia polegający na przyjęciu, że oskarżona I. G. swoim zachowaniem wyczerpała znamiona zarzucanego jej aktem oskarżenia przestępstwa, polegającego na znęcaniu się fizycznym i psychicznym nad swoimi małoletnimi dziećmi A., K. i D. rodzeństwem G., podczas gdy prawidłowa analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do odmiennych wniosków;

  2. obrazę przepisów prawa procesowego, mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, to jest:

• art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego polegające na bezzasadnej odmowie wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej I. G. oraz przyjęciu za wiarygodne jedynie tej części materiału dowodowego, która jest niekorzystna dla oskarżonej,

•

art. 5 § 2 k.p.k. polegającą na rozstrzygnięciu niedających się usunąć wątpliwości w zakresie dowodu z nagrania złożonego przez Z. G. do akt niniejszej sprawy na niekorzyść oskarżonej I. G., pomimo kwestionowania tego dowodu przez oskarżoną,

•

art. 4 k.p.k. w zw. z art. 366 k.p.k. poprzez nie uwzględnienie okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonej oraz zaniechanie wykonania czynności mających na celu wszechstronne wyjaśnienie okoliczności sprawy, w szczególności pominięcie przez Sąd konfliktu pomiędzy oskarżoną I. G., a świadkami Z. G. i T. G., co miało bezpośredni wpływ na ocenę zeznań tych świadków,

•

art. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k. polegającą na oddaleniu wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu fonoskopii oraz dowodu z ponownego przesłuchania małoletnich z udziałem innego biegłego, pomimo że przeprowadzenie tych dowodów miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,

•

art 191 § 2 w zw. z art. 182 k.p.k. i art. 183 k.p.k polegającą na zaniechaniu prawidłowego pouczenia małoletnich pokrzywdzonych o przysługującym im prawie do odmowy składania zeznań i odpowiedzi na pytania - stosownie do ich wieku, co miało bezpośredni wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia,

•

art. 200 § 2 pkt 5 k.p.k i art. 201 k.p.k. przez oparcie wyroku na podstawie opinii biegłego J. K., które to opinie są niejasne, sprzeczne wewnętrznie, niezgodne z wymogami przewidzianymi przez obowiązujące przepisy prawa dla tego typu dowodu i zostały wydane bez przeprowadzenia badań małoletnich pokrzywdzonych, co skutkowało wydaniem rozstrzygnięcia Sądu w oparciu o dokument stanowiący dowolną i subiektywną ocenę biegłego w zakresie wiarygodności zeznań małoletnich pokrzywdzonych,

•

art. 624 § 1 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie i obciążenie oskarżonej I. G. kosztami sądowymi za niniejsze postępowanie podczas, gdy zachodziły przesłanki do zwolnienia oskarżonej od ponoszenia kosztów sądowych w całości.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, obrońca oskarżonej wniósł:

1.  o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie oskarżonej I. G. od zarzucanego jej czynu,

e w e n t u a l n i e

2.  o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

3.  o zasądzenie kosztów obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze, oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte ani w części, ani w całości.

Z ostrożności procesowej, na wypadek gdyby Sąd II instancji nie podzielił wyżej wymienionych zarzutów zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmiemość orzeczonej względem oskarżonej I. G. kary 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej na okres 3 lat, podczas gdy okoliczności sprawy, przemawiają za zastosowaniem względem oskarżonej kary w łagodniejszym wymiarze i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonej I. G. kary łącznej w łagodniejszym wymiarze.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonej na uwzględnienie nie zasługiwała. Apelacja ta bowiem w zakresie w jaki kwestionowała ustalenia faktyczne w zaskarżonym wyroku pozbawiona była słuszności. Polemizując z ustaleniami faktycznymi autor apelacji usiłował wykazać, że Sąd I instancji bezpodstawnie odmówił wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej zaprzeczającej aby dopuściła się zarzucanego jej czynu i ustalenia oparł na zeznaniach małoletnich pokrzywdzonych, częściowo świadków Z. G., T. G., które zdanie skarżącej budzą wątpliwości co do ich wiarygodności. Ponadto skarżący kwestionował ocenę dowodów przeprowadzoną przez Sąd I instancji podnosząc, że zgromadzone w sprawie dowody oceniono przekraczając granice swobodnej oceny. Przed odniesieniem się do tego ostatniego stwierdzenia należy przede wszystkim podkreślić, że wynikające z art. 7 kpk prawo swobodnej oceny dowodów jest jedną z najistotniejszych prerogatyw Sądu, a zarzut obrazy tego przepisu może być skuteczny tylko wtedy, gdy zostanie wykazane że Sąd orzekający oceniając dowody naruszył zasady logicznego rozumowania, nie uwzględnił przy ocenie dowodów zasad wiedzy i doświadczenia życiowego. Z kolei zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia byłby słuszny tylko wtedy gdyby Sąd I instancji oparł swój wyrok na faktach, które nie znajdują potwierdzenia w wynikach postępowania sądowego albo też z faktów tych wysnuł wnioski niezgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Takich uchybień sąd rejonowy w przedmiotowej sprawie się nie dopuścił albowiem Sąd ten wskazał dowody na których oparł swoje ustalenia faktyczne, a jednocześnie wskazał przesłanki którymi kierował się odmawiając wiary dowodom przeciwnym. Sad I instancji mając do wyboru przeciwstawne relacje dotyczące zachowań oskarżonej wobec małoletnich dzieci poczynił ustalenia opierając się na zeznaniach pewnej grupy świadków ( w tym pokrzywdzonej) uznając je za wiarygodne, zaś wyjaśnieniom oskarżonej tego waloru odmówił. Z faktu, że sąd merytoryczny dokonał oceny dowodów - do czego zresztą był zobowiązany - nie wynika samo przez się, że poczynione ustalenia faktyczne są błędne, jeśli ocena dowodów zebranych w sprawie nie wykracza poza ramy zakreślone w przepisach postępowania, zwłaszcza zaś w art. 4 i 7 kpk. W istocie sąd rejonowy dokonał oceny dowodów w sposób bezstronny, nie przekroczył granic oceny swobodnej, a przy tym uwzględnił zasady wiedzy i doświadczenia życiowego, a swój pogląd na ostateczne wyniki przewodu sądowego przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Odnośnie wyjaśnień oskarżonej na które w apelacji powołuje się skarżąca, to wypada tylko zauważyć, że wyjaśnienia te zostały poddane przez Sąd I instancji wnikliwej analizie i konfrontując je z całokształtem ujawnionych okoliczności sąd rejonowy uznał je za niewiarygodne. Taka ocena tego dowodu nie zawiera w sobie ani błędu, ani nie jest oceną dowolną, skoro została poparta wszechstronną analizą całokształtu okoliczności sprawy. Należy zwrócić uwagę, iż wyjaśnienia oskarżonej mają ewidentnie charakter ewoluujący - o ile w swoich pierwotnych wyjaśnieniach nie kwestionowała ona treści zeznań swojego męża i małoletnich pokrzywdzonych, a także treści nagrań, nie dostrzegając w opisywanych tam jej zachowaniach niczego nagannego, wychodząc z założenia, iż jako rodzicowi przysługuje jej prawo karcenia i wymuszania posłuszeństwa. Dopiero gdy zorientowało się, że jej zachowanie nie ma nic wspólnego ze współczesnymi metodami wychowawczymi i stanowią zachowania karalne, zmieniła swoją dotychczasową linię obrony negując wszelkie przypisywane jej negatywne zachowania, w tym także treść nagrań sugerując, iż zostały one zmanipulowane. Rzecz w tym, że kontestacja tych nagrań przez oskarżoną polegała na twierdzeniu, iż część jej wypowiedzi, które wypowiadała normalnym głosem zostały pogłośnione, a także, że w dwóch jej wypowiedziach usunięto słowa w zdaniu. Innymi słowy podniesione zarzuty w żadnym stopniu nie zmieniły wymowy treści nagrań, tak więc wniosek o przeprowadzenie badań fonograficznych, słusznie sąd merytoryczny uznał za zbędne i jako takie zmierzające do przedłużenia postępowania. Odnośnie opinii biegłego psychologa, a konkretnie o podnoszoną przez skarżącego konieczność powołania innego biegłego, to stwierdzić należy, iż sam fakt, iż opinia biegłego nie odpowiada przyjętej linii obrony nie jest wystarczającą okolicznością dla powołania kolejnego biegłego. Wbrew wywodom skarżącego, opinia psychologiczna odnośnie percepcji małoletnich pokrzywdzonych jest sporządzona przez specjalistę z odpowiednim cenzusem wiedzy i doświadczenia, która w swej treści jest jasna, logiczna i przekonywująca. Zwrócić należy uwagę skarżącemu, iż metodologia pracy biegłego psychologa polega właśnie na wywiadzie i przysłuchiwaniu się osoby badanej. Nie do końca zatem wiadomo, co na myśli miał skarżący mówiąc, iż należało wykonać z udziałem małoletnich także inne badania. Odnośnie zeznań pokrzywdzonych, a także Z. G. (poza tymi, które świadek złożył w początkowej fazie postępowania jurysdykcyjnego), to są to zeznana konsekwentne, wzajemnie korespondujące przy równoczesnym braku jakichkolwiek oznak manifestacyjnej niechęci do oskarżonej, które mogłyby świadczyć o chęci złośliwego jej pomawiania. Wręcz odwrotnie zeznania te w sposób niezwykle wyważony opisują zachowania oskarżonej - wszak składały je dzieci oskarżonej oraz jej mąż, który posunął się nawet do tego, iż w swoich zeznaniach złożonych w początkowej fazie postępowania jurysdykcyjnego chcąc wspomóc linię obrony oskarżonej zakwestionował swoje wcześniejsze zeznania. Taka postawa świadka, acz wielce naganna świadczy jednak o braku złych intencji. Słusznie zatem sąd rejonowy swoje ustalenia oparł w głównej mierze na zeznaniach pokrzywdzonych i świadka Z. G.. Pozostali świadkowie nie byli bezpośrednimi obserwatorami nagannych zachowań oskarżonej i posiadali wyłącznie pośrednią wiedzę czy to od małoletnich pokrzywdzonych czy też męża oskarżonej. Odnośnie przywołanego przez skarżącą art. 5 § 2 kpk, to stwierdzić należy, iż w ujęciu normatywnym reguluje on sytuację realnych wątpliwości sądu przy równoczesnym wyczerpaniu środków dowodowych i po odniesieniu się do zasad wiedzy i doświadczenia życiowego. Sam fakt, że oskarżona werbalnie nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego jej czynu, takiej sytuacji nie stwarza. Są to wyłącznie wątpliwości natury potocznej. Generalnie zarzuty i argumenty apelacji miały charakter czysto polemiczny, sprowadziły się do prostej negacji ocen i ustaleń sądowych i zastępowania ich ocenami i wnioskami własnymi, w żadnym zaś razie nie podważają one trafności rozstrzygnięcia sądu rejonowego w świetle zebranego i prawidłowo ocenionego przez Sąd I instancji materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, że oskarżona dopuściła się przypisanego jej przestępstwa.

Mając powyższe na uwadze i uznając analizę materiału dowodowego dokonaną przez sąd rejonowy za prawidłową, sąd okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany wyroku w zakresie winy, ani też podstaw do jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Wymierzona oskarżonej kara nie może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową, skoro została orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Odnośnie obciążenia oskarżonej kosztami sądowymi, to wynika to z faktu, iż oskarżona osiąga dochody, zaś aktualnie z uwagi , iż jej dzieci przebywają w rodzinie zastępczej, nie ma innych osób na utrzymaniu, stąd należy podzielić stanowisko sądu meriti o obciążeniu oskarżonej częścią kosztów sądowych i z tych powodów sąd okręgowy zaskarżony wyrok jako prawidłowy utrzymał w mocy.

Sędzia Sądu Okręgowego

Jacek Myśliwiec