Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA Maciej Kowalski

Sędziowie: SA Ksenia Sobolewska - Filcek

SA Małgorzata Kuracka (spr.)

Protokolant: Patryk Pałka

po rozpoznaniu 12 lutego 2020 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko M. G.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 13 września 2017 r., sygn. akt III C 1281/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od S. K. na rzecz M. G. kwotę 4050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

VI A Ca 303/18 Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 13 września 2017r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo S. K., skierowane przeciwko M. L. (1) o zapłatę kwoty 110 000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 lipca 2015r. do dnia zapłaty.

Rozstrzygnięcie Sądu zapadło na podstawie następujących ustaleń.

W dniu 23 kwietnia 2015 r. pozwany M. G. zawarł ze spółką (...) Sp. z o. o. w Ł. umowę dotyczącą wykonania przez spółkę (...) Sp. z o. o. prac budowlanych z zakresu podłóg scenicznych w Centrum (...). W § 5 umowy strony ustaliły, iż dokumentację warsztatową wraz z uzyskaniem akceptacji inwestora spółka (...) sporządzi w terminie 30 dni od daty podpisania umowy, technologia impregnacji drewna opracowana zostanie w ciągu 10 dni od daty podpisania umowy, natomiast montaż podłóg spółka rozpocznie w dniu 1 czerwca 2015 r., a zakończy (wraz z niezbędnymi pracami wykończeniowymi) do dnia 15 sierpnia 2015 r.

W piśmie z dnia 21 maja 2015 r. skierowanym do M. G. (...) Sp. z o. o. wniosła o przekazanie kwoty 110.000 złotych M. L. (1) na podany w piśmie rachunek bankowy. Spółka wskazała, iż kwota 110.000 złotych wynika z faktury wystawionej przez (...) Sp. z o. o. w Ł. w związku z realizacją umowy z dnia 23 kwietnia 2015 r. dotyczącej wykonania robót w (...) J. oraz, że płatność faktury nastąpi do 15 lipca 2015 r. Pismo to w imieniu Spółki podpisała D. S. (1).

Pod treścią pisma znajduje się stwierdzenie: „Przyjmuję i akceptuję dyspozycję płatniczą”, pod którym pozwany M. G. złożył swój podpis (pismo – k. 9).

W dniu 29 maja 2015 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. zawarła z M. L. (1) umowę pożyczki, na mocy której M. L. (1) pożyczył spółce kwotę 100.000 złotych. W treści umowy pożyczki (...) Sp. z o. o. upoważniła M. L. (1) do przyjęcia zwrotu świadczenia od pozwanego M. G. w kwocie 110.000 złotych, z czego 100.000 złotych stanowiło kwotę główną, a 10.000 złotych – odsetki. Pod umową pożyczki podpisy złożyli M. L. (1) oraz w imieniu Spółki - (...). W § 2 ust. 3 umowy wskazano, że polecenie przekazania kwoty 110.000 złotych wraz z akceptacją M. G. (przekazanego) stanowi integralny załącznik do umowy.

Pozwany M. G. w dacie 21 maja 2015 r. nie miał wiedzy, że zawarta zostanie w/w umowa pożyczki (oświadczenie pozwanego z odpowiedzi na pozew). Pozwany nie zobowiązywał się także wobec M. L. (1), iż spełni świadczenie wynikające z dokumentu z 21 maja 2015 r.

W dniu 21 maja 2015 r. nie istniała żadna wierzytelność spółki (...) w stosunku do pozwanego M. G., wynikająca z wykonania umowy z 23 kwietnia 2015 r.

(...) Sp. z o. o. nie przystąpiła do wykonania prac przewidzianych umową z 23 kwietnia 2015 r. W dniu 5 kwietnia 2016 r. Sąd Okręgowy w W.w sprawie o sygn. akt (...) wydał przeciwko (...) S. z o. o. nakaz zapłaty, od którego pozwana spółka złożyła sprzeciw.

(...) Sp. z o. o. wystawiła tylko jedną fakturę – o nr (...) z dnia 3 sierpnia 2015 r. na kwotę 142.065 złotych. Faktura ta dotyczyła zakupu drewna, przy czym za drewno na rzecz dostawcy – Tartaku (...), pozwany zapłacił bezpośrednio w związku z zawarciem umowy cesji w dniu 4 sierpnia 2015 r. Z umowy cesji z 4.08.2015 r. wynika, że wierzytelność ta nie była przedmiotem przelewu i nie jest obciążona prawem osoby trzeciej.

W dniu 6 kwietnia 2016 r. M. L. (1) zbył w/w wierzytelność na rzecz powoda S. K., na co (...) Sp. z o. o. wyraziła zgodę.

Pismem z dnia 11 kwietnia 2016 r. powód zawiadomił pozwanego o cesji wierzytelności i wezwał go do zapłaty kwoty 110.000 złotych.

W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 921 ¹ k.c. kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego.

Z kolei art. 921 ² § 1 i 2 k.c. stanowi, iż jeżeli przekazany oświadczył odbiorcy przekazu, że przekaz przyjmuje, obowiązany jest względem odbiorcy do spełnienia świadczenia określonego w przekazie. W takim wypadku przekazany może powoływać się tylko na zarzuty wynikające z treści przekazu oraz na zarzuty, które przysługują mu osobiście względem odbiorcy.

Z przepisów powyższych wynika, iż z czynności prawnej przekazu nie wynika żaden stosunek prawny między przekazanym (w niniejszej sprawie pozwanym), a odbiorcą przekazu (M. L., później – powodem), na podstawie którego odbiorca przekazu mógłby żądać spełnienia określonego w przekazie świadczenia. Do nawiązania stosunku prawnego między przekazanym, a odbiorca przekazu dochodzi dopiero wówczas, gdy przekazany przyjmie przekaz. Przyjęcie przekazu następuje przez oświadczenie woli przekazanego złożone odbiorcy przekazu, przy czym oświadczenie woli może być dokonane także w sposób dorozumiany. Przyjęcie przekazu stanowi zatem odrębną od przekazu jednostronną czynność prawną zobowiązującą przekazanego, której treścią jest zobowiązanie się przekazanego wobec odbiorcy przekazu do spełnienia przekazanego świadczenia. Temu obowiązkowi przekazanego odpowiada stosowne roszczenie odbiorcy przekazu. (…) Przyjęcie przekazu przez przekazanego wobec odbiorcy przekazu stwarza między nimi zobowiązanie abstrakcyjne, zobowiązanie to jest bowiem uniezależnione od stosunków waluty i pokrycia. (…) Abstrakcyjny charakter czynności prawnej przekazu wyraża się w ograniczeniu zarzutów, jakie przekazany może przeciwstawić roszczeniu odbiorcy przekazu. Przekazany może podnieść wobec odbiorcy przekazu tylko dwa rodzaje zarzutów, tj. zarzuty wynikające z treści przekazu oraz zarzuty, które mu przysługują osobiście względem odbiorcy. Przykładem zarzutów wynikających z treści przekazu jest zarzut nieziszczenia się warunku albo nienadejścia terminu zastrzeżonego przez przekazującego (…) Przekazany nie może natomiast powołać się na zarzuty, jakie wynikają ze stosunku prawnego istniejącego między nim, a przekazującym (w sprawie niniejszej – (...) sp. z o. o.). (…) W doktrynie wskazuje się, że przekaz należałoby traktować jako czynność prawną względnie abstrakcyjną albo abstrakcyjną dyspozytywnie. Ważność przekazu nie wymaga wskazania stosunku pokrycia ani stosunku waluty. Jednocześnie ustawa nie zabrania, aby w treści przekazu była powołana causa stosunku pokrycia lub stosunku waluty. Konsekwencją takiego powołania będzie zwiększenie zakresu zarzutów, jakie mogą być przeciwstawione odbiorcy przekazu przez przekazanego (zob. A. Janiak, Komentarz do art. 921(2) k.c., LEX).

Podstawą dochodzenia roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jakie powstaje na skutek przyjęcia przekazu, stanowi art. 471 k.p.c.

Pozwany w odpowiedzi na pozew podniósł zarzut nieważności przekazu, powołując się na nie wykonanie umowy przez spółkę (...) sp. z o. o., a w związku z tym nie powstanie po stronie spółki jakichkolwiek roszczeń, które mogły być przedmiotem cesji na rzecz innych osób. Nadto, na wypadek uznania, iż przekaz jest ważny, pozwany podniósł zarzut bezskuteczności przekazu wskazując, iż nie został spełniony warunek wynikający z jego treści – nie została wystawiona przez spółkę (...) faktura, z której miała wynikać kwota podlegająca przekazaniu.

Pozwany twierdził także, iż po podpisaniu powyższej umowy uzyskał od spółki informację, iż spółka zawiera umowę cesji części wierzytelności o zapłatę wynagrodzenia, jakie służyłoby spółce w stosunku do pozwanego w razie wykonania umowy z 23 kwietnia 2015 r. Wierzytelność na podstawie umowy cesji miała być przelana na rzecz osoby trzeciej – kontrahenta spółki. Pozwany nie oponował przeciwko dokonaniu cesji, twierdząc, iż nie ma przeszkód, aby po wykonaniu przez spółkę umowy z dnia 23 kwietnia 2015 r. dokonał zapłaty w granicach umowy cesji na rzecz kontrahenta spółki, a nie samej spółki. Wskazał jednak, iż spółka winna zawiadomić go na piśmie o osobie cesjonariusza. Składając natomiast podpis na dokumencie z dnia 21 maja 2015 r., pozwany traktował dokument ten jako informację o osobie, na rzecz której ma dokonać zapłaty określonej kwoty z tytułu wystawionej przez spółkę faktury.

Powyższe twierdzenia pozwanego, zdaniem Sądu, nie znalazły oparcia w materiale dowodowym zebranym w sprawie. Twierdzeniom tym przeczy choćby literalne brzmienie dokumentu z dnia 21 maja 2015 r., nadto bezspornym jest, iż nigdy nie doszło do zawarcia umowy cesji pomiędzy spółką (...), a M. L. (1), w zakresie wierzytelności w kwocie 110.000 złotych.

Zgodnie z poglądem doktryny przekazany może podnieść wobec odbiorcy przekazu tylko dwa rodzaje zarzutów, tj. zarzuty wynikające z treści przekazu oraz zarzuty, które mu przysługują osobiście względem odbiorcy. Jednym z zarzutów, które mogą wynikać z treści przekazu, jest zarzut nieziszczenia się warunku. Pozwany M. G., jako „przekazany”, nie może więc, kwestionując dokument z dnia 21 maja 2015 r., powoływać się na zarzuty dotyczące stosunku prawnego łączącego go z przekazującym – w tym wypadku spółką (...) sp. z o. o. chyba, że elementy tego stosunku znalazłyby się w treści przekazu.

W dokumencie z dnia 21 maja 2015 r. znajduje się zapis, iż „wskazana kwota wynika z faktury wystawionej przez (...) Sp. z o. o. w Ł. w związku z realizacją umowy z dnia 23.04.2015 r. dotyczącej wykonania robót w (...) J.. Płatność faktury nastąpi do 15.07.2015 r.”. Zapis ten w ocenie Sądu zawiera element stosunku prawnego łączącego pozwanego ze spółką (...) na podstawie umowy z dnia 23 kwietnia 2015 r. w postaci faktury wystawionej na podstawie tej umowy, płatnej do 15 lipca 2015 r., z której będzie wynikała kwota 110.000 złotych określona w treści przekazu. Z jednej strony ma tu miejsce powiązanie przekazu z elementami stosunku prawnego łączącego przekazanego z przekazującym (czego przepisy prawne nie zabraniają), ponieważ fakt wystawienia faktury wiąże się z częściowym wykonaniem umowy przez spółkę, a z drugiej strony wystawienie faktury ze wskazaną kwotą i terminem jej płatności stanowi warunek, od którego ziszczenia uzależnione jest wykonanie przekazu, czyli zapłata przez pozwanego kwoty 110.000 złotych na rzecz M. L. (1). W sprawie okolicznością bezsporną jest, iż spółka (...) nigdy nie wystawiła faktury na kwotę 110.000 złotych płatnej do dnia 15 lipca 2015 r., zatem po stronie przekazanego nie powstał obowiązek realizacji przekazu, a po stronie odbiorcy przekazu nie powstało roszczenie o zapłatę świadczenia w trybie art. 471 k.p.c.

Z uwagi na powyższe powództwo podlegało oddaleniu. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości oraz zarzucając Sądowi I instancji:

1)  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 89 k.c. poprzez uznanie, że treść oświadczenia z dnia 21.05.2015 r. o przyjęciu przekazu przez pozwanego, zawierała warunek, uzależniający wykonanie zobowiązania przez pozwanego;

2)  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, że okolicznością bezsporną było, iż Spółka (...) nigdy nie wystawiła faktury na kwotę 110.000 zł;

3)  naruszenie przepisu art. 921 ² k.c., a to przez przyjęcie, że pozwanemu przysługiwały zarzuty z treści przekazu w postaci istnienia warunku, do ziszczenia którego nie doszło;

4)  naruszenie przepisu art. 921 ¹ k.c. poprzez przyjęcie, iż przekaz należałoby traktować jako czynność prawną względnie abstrakcyjną albo abstrakcyjną dyspozytywnie.

W oparciu o powyższe zarzuty powód wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem I Instancji;

1.  zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego kosztów postępowania przed Sądem II Instancji;

ewentualnie:

2.  uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji;

3.  zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego kosztów postępowania przed Sądem II Instancji.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje.

Apelacja okazała się bezzasadna. Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji z poniższym uzupełnieniem, wynikającym również z przeprowadzonych w postępowaniu apelacyjnym dowodów uzupełniających z dokumentów z postępowania karnego: przygotowawczego i rozpoznawczego, toczącego się przed Sądem Rejonowym wT.,(...) Wydział Karny , sygn. akt (...) oraz Sądem Okręgowym w T. (...) ( k-186-227, postanowienie k-234). Rozszerzenia wymagała również argumentacja prawna.

W pierwszej kolejności należało zauważyć, iż nietrafny okazał się postawiony w pkt. 2 petitum apelacji zarzut naruszenia art. 233§1k.p.c., poprzez uznanie, że okolicznością bezsporną było, iż Spółka (...) nie wystawiła faktury na 110 000zł. Strona powodowa, kwestionując przyjętą, przez Sąd I instancji, bezsporność tego faktu winna podnieść zarzut naruszenia art. 230 k.p.c., nie zaś 233§1k.p.c. Już z tych względów podniesiony zarzut procesowy jest niezasadny. Ponadto w niniejszym postępowaniu pozwany zaprzeczał otrzymaniu takowej faktury, kwestionując w ogóle podstawę do jej wystawienia. W tej sytuacji to nie pozwany winien dowodzić okoliczności negatywnej, jak wywodzi w uzasadnieniu apelacji skarżący, lecz powód, stosownie do treści art. 6 k.c., winien złożyć powyższy dokument, jeżeli wywodził z niego skutki prawne oraz twierdził, iż został taki ostatecznie wystawiony i znalazł się w obrocie prawnym. Sięgnięcie do dokumentacji firmy nie powinno rodzić jakichkolwiek trudności dla S. K., w sytuacji posiadania przez niego 96% udziałów w wyżej wymienionej spółce / zeznania powoda k- 102/. Nie można tracić z pola widzenia również, iż niewątpliwie Spółka (...) nie przystąpiła w ogóle do wykonywania robót, określonych umową z dnia 23 kwietnia 2015r., zawartą pomiędzy nią a pozwanym M. G., polegających na wykonaniu dokumentacji warsztatowej, dostawie i montażu podłóg scenicznych na zapadniach, zgodnie z projektem, wskazanym w umowie. Nie sporządziła nawet dokumentacji warsztatowej, nie opracowała technologii impregnacji drewna ani tym bardziej nie rozpoczęła montażu podłóg na miejscu inwestycji, co miało rozpocząć się od 1 czerwca 2015r. / §5 umowyk-36/. Ostatecznie w ogóle nie przystąpiła do wykonywania robot zarzucając , iż teren był zbyt wilgotny i nieprzygotowany/ odpis nakazu zapłaty z dnia 5 kwietnia 2016r. wydanego w sprawie (...) – k 41, odpis sprzeciwu k-42 i nast./ . W konsekwencji brak było jakichkolwiek podstaw do wystawienia rozważanej faktury, albowiem nie było wierzytelności /płatności/, na którą miała ona opiewać. Natomiast próby przedstawienia faktury zaliczkowej spotkały się z odmową pozwanego, który jej nie przyjął, uznając iż wobec braku odbioru, nawet częściowego, prac / §4 umowy- k35/, których nie wykonano, choćby w części, brak jest podstaw do jej akceptacji. W tym zakresie na wiarę zasługiwały twierdzenia pozwanego złożone w sprawie karnej/ k-199/, jako bardziej precyzyjne, niż te składane w toku przesłuchania stron w niniejszym postępowaniu. Ostatecznie dokument taki, w szczególności z datą płatności 15 lipca 2015r., nie został przedstawiony w niniejszym postępowaniu, zaś w postępowaniu karnym ustalono, iż dokument ten nie był wprowadzony do ewidencji księgowej M. G., nawet jako duplikat, ponadto w rozliczeniach tego przedsiębiorstwa nie było zaliczkowego przelewu na rzecz spółki (...) na kwotę 110 00zł. W konsekwencji należało doprecyzować ustalenie Sądu I instancji, iż dokument taki ostatecznie nie funkcjonował w obrocie prawnym. Natomiast jedyną fakturą, która ostatecznie została w sposób skuteczny wystawiona była ta z dnia 3 sierpnia 2015r./k-94/, powiązana z umową cesji na rzecz tartaku, która została opłacona przez M. G. / k-59-61/ ostatecznie na rzecz tego ostatniego podmiotu, za nabycie drewna, na którego kupno w ogóle nie miała środków spółka (...)/ mająca wykonać na rzecz w/w przedmiotowe podłogi/.

Należało również uzupełnić ustalenia Sądu I instancji, iż reprezentująca spółkę (...)/ na podstawie pełnomocnictwa z dnia 28 maja 2015r.- k 191/, która zawarła z M. L. (1) umowę pożyczki z dnia 29 maja 2015r./ k-8/, została prawomocnie skazana mocą wyroku Sądu Rejonowego w T.z dnia 8 października 2018r. , sygn. akt(...) za powyższe czynności, jako wyczerpujące znamiona oszustwa, w rozumieniu art.286§1k.k. na karę dwóch lat pozbawienia wolności/ odpisy wyroków z uzasadnieniami k 207 i nast./. Pożyczka, mimo zawarcia ugody w sprawie cywilnej sygn. (...), toczącej przez Sądem Okręgowym w T., w dniu 26 kwietnia 2016r. ( k-195,196) nie została przez spółkę na rzecz M. L. (1) spłacona/ okoliczność niesporna, potwierdzona przez powoda na rozprawie apelacyjnej/.

Natomiast Sąd Apelacyjny uznał, iż niecelowy był, złożony na etapie postępowania apelacyjnego, wniosek pozwanego, dotyczący zobowiązania powoda do przedstawienia oryginału dokumentu z dnia 21 maja 2015r./ k-9/, skoro pozwany nie kwestionował, iż podpisał ten dokument pod treścią oświadczenia „Przyjmuję i akceptuję dyspozycję płatniczą”, ponadto został on poświadczony za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika powoda. Również za zbędne dla rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny uznał pozostałe wnioski dowodowe pozwanego/ k-228/ w zakresie przekraczającym dowody wskazane w postanowieniu z dnia 12.02. 2020r., wydanym na rozprawie apelacyjnej/ okazane uprzednio powodowi – protokół pisemny i elektroniczny k-234, 236/. W związki z tym wnioski dowodowe w powyższym zakresie zostały oddalone.

Przechodząc do oceny prawnej i podniesionych zarzutów naruszenia prawa materialnego, Sąd Apelacyjny stwierdził co następuje.

Przekaz w rozumieniu art. 921 ¹k.c.stanowi jednostronną czynność prawną przekazującego, rodzącą dwa upoważnienia: dla przekazanego do dokonania świadczenia i dla odbiorcy przekazu- do przyjęcia świadczenia na rachunek przekazującego. Powyższa czynność prawna, dokonana przez D. S. (1) w imieniu spółki (...)/ k-9/, była nieważna z dwóch powodów. Po pierwsze brak było pełnomocnictwa dla D. S. (1) do reprezentacji tej spółki. Było to podnoszone przez stronę pozwaną , jednakże strona powodowa dokumentu w tym zakresie nie złożyła. Natomiast pełnomocnictwo, które Sąd Apelacyjny „znalazł” w aktach wyżej powoływanej sprawy karnej, nosi datę 28 maja 2015r./ k-191/, nie obejmuje zatem daty złożenia przedmiotowego oświadczenia w zakresie przekazu/ co nie było sporne również w świetle wypowiedzi powoda na rozprawie apelacyjnej/. Braku tego nie konwaliduje złożona do akt zgoda na cesję wierzytelności, sporządzona przez P. S./ k-13/, albowiem pismo w tym przedmiocie nie zostało opatrzone datą, nie wiadomo więc, kiedy zostało sporządzone, ponadto dotyczy ono wyłącznie zgody na dokonanie cesji wierzytelności przez M. L. (1) na rzecz S. K. /dokonanej ostatecznie w dniu 6 kwietnia 2016r.-k 10/, nie zaś innych czynności prawnych. Ponadto stosownie do treści art. 104 k.c.jednostronna czynność prawna dokonana bez umocowania jest nieważna. Nie zachodziły natomiast przypadki zaistnienia zgody odbiorców oświadczenia/ nikt nawet nie podnosił takiej okoliczności/, o której mowa w zd. 2 przepisu, tak aby dozwolone było stosowanie odpowiednio przepisów o zawarciu umowy bez umocowania /negotium claudicans/ .

Po drugie czynność przekazu, dokonana przez D. S. (2), była nieważna z uwagi na fakt, iż stanowiła czynność przygotowawczą do popełnienia przestępstwa oszustwa. Należy bowiem przypomnieć, iż wyżej wymieniona została skazana prawomocnie właśnie za dokonanie oszustwa na szkodę M. L. (1) w rozumieniu art. 286§1k.k. pod postacią pożyczki zawartej w imieniu spółki (...), bez zamiaru jak i możliwości spłaty. Wyrok karny, wydany przez Sąd Rejonowy w T., zapadł w dniu 8 października 2018r., Sądu II instancji/ utrzymujący w całości wydany wyrok w mocy/ - w dniu 25 kwietnia 2019r./ k-225/. Jednakże przestępstwo istniało niejako od początku , od momentu popełnienia czynu. Natomiast przedmiotowy przekaz miał dodatkowo umocnić M. L. (1) w przekonaniu, iż może udostępnić środki, gdyż pieniądze te zostaną oddane, skoro poza odpowiedzialnym dłużnikiem, odpowiada i ma je zwrócić inny, wiarygodny podmiot. Powyższą rolę oświadczenia M. G. z dnia 21maja2015r. potwierdza również korespondencja, prowadzona przez M. L. (1) z pełnomocnikiem powoda, działającym wówczas w imieniu spółki (...)/ k-188/. Był to więc zespól czynności funkcjonalnie powiązanych. Czynność przekazu, o osiem dni wcześniejsza, stanowiła zatem przygotowanie do pożyczki, mającej znamiona oszustwa, tj. do popełnienia przestępstwa z art. 286§1k.k., opisanego w wyroku karnym, który wiąże Sąd cywilny na podstawie art. 11k.p.c. W związku z tym jako taka czynność jest ona nieważna na podstawie art. 58§1k.c./ była ona też z oczywistych względów sprzeczna z zasadami współżycia społecznego/. Natomiast D. S. (2) nie zamierzała środków oddać, ani spowodować, by było to możliwe ze strony spółki, skoro część z nich przetransferowała na konto swojego zięcia, zaś resztę wypłaciła sobie z kasy, co ustalił Sąd karny. Natomiast M. L. (1) utwierdziła w przekonaniu, iż pieniądze zostaną przeznaczone na zakup drewna, celem realizacji zobowiązania spółki, względem M. G.. W konsekwencji nie było możliwe rozpoczęcie przez spółkę realizacji umowy z dnia 23 kwietnia 2015r.,zawartej z pozwanym, skoro spółka nie miała środków nawet na zakup drewna, czy inne czynności przygotowawcze, nie mówiąc o dalszych wykonawczych. A w takiej sytuacji nie mogło być mowy o wystawieniu przez spółkę faktury za dokonane roboty, skoro mogła być ona wystawiona po odbiorze prac/ częściowym lub końcowym-§4 umowy k-35/. Tym samym M. G. składając oświadczenie o przyjęciu i akceptacji dyspozycji płatniczej / k- 9/, również padł niejako „ przy okazji” ofiarą powyższego oszustwa. W zamiarze skazanej chodziło również o to, aby ani ona ani spółka nie musiały spłacać „pożyczki”, którą przeznaczyła na swoje cele/ co również podniósł Sąd karny-k 220/, lecz aby obowiązek ten spadł na inny podmiot, w tym przypadka pozwanego M. G., jako przyjmującego przekaz. Innymi słowy miał on zapłacić za pomocą konstrukcji przekazu za roboty, które nigdy nie miały zostać na jego rzecz przez spółkę wykonane.

Przechodząc do dalszych rozważań należało zauważyć, iż oświadczenie woli przekazanego o przyjęciu przekazu jest jednostronną czynnością prawną zobowiązującą, co do zasady abstrakcyjną, która powoduje powstanie zobowiązania oderwanego od przyczyny / causa/. Wyraża się ona w ograniczeniu zarzutów, jakie przekazany może przedstawić odbiorcy przekazu, z mocy art. 921 ²§2k.c. Oświadczenie o przyjęciu przekazu rodzi zatem dla odbiorcy przekazu prawo żądania świadczenia od przekazanego, czyli generuje powstanie między tymi podmiotami stosunku zobowiązaniowego. Jednakże według utrwalonych poglądów doktryny, formułowanych jeszcze na kanwie Kodeksu zobowiązań i nadal zachowujących aktualność, abstrakcyjność zobowiązania, wynikającego z przyjęcia przekazu, może zostać uchylona w czynności prawnej przekazu z woli zainteresowanych podmiotów/ por. Witold Czachórski. Zobowiązania. Zarys wykładu. Adam Brzozowski, Marek Safian, Elżbieta Skowrońska-Bocian, LexisNexis Polska Sp. z o.o. Warszawa 2009, str. 579/.Innymi słowy przekaz jest czynnością abstrakcyjną dyspozytywnie, a zatem może mocą woli stron nawiązywać do stosunku podstawowego, a zatem mieć charakter kauzalny. Tak się stało w rozważanym przypadku, gdzie jest mowa o kwocie wynikającej z faktury wystawionej przez spółkę w związku z realizacją umowy z dnia 23.04.2015r., która będzie płatna do dnia 15 lipca 2015r. W takiej formie zaakceptował dyspozycję płatniczą M. G., który rozumiał, iż będzie płacił nie „abstrakcyjnie” bez względu na tok umowy, lecz za wykonane, konkretne roboty, tylko z woli spółki, innemu podmiotowi, zaś odpis tak sformułowanych w imieniu spółki upoważnień został doręczony M. L. (1). W związku z tym skoro roboty w żadnym zakresie nie zostały zrealizowane/ ani nawet zaczęte/, nie powstała wierzytelność w postaci zobowiązania do zapłaty i nie mogła funkcjonować w obrocie prawnym faktura za część tychże robot i jak ustalono, ostatecznie nie funkcjonowała. W konsekwencji, niezależnie od uprzednio wskazanej argumentacji, nawet przyjęcie przekazu nie rodziło skutków prawnych jako nieważne, gdyż wobec niezaistnienia causy- zobowiązania/ nie zaś warunku/, które strony umieściły mocą woli w ramach jego podstawy, nie doszło to przyjęcie do skutku. Nie był to natomiast warunek w rozumieniu art. 89k.c., który jest zdarzeniem przyszłym i niepewnym, niezależnym od woli stron danego stosunku zobowiązaniowego.

Gdyby z kolei nawet przyjąć, iż strony nie były władne odstąpić od zasady abstrakcyjności czynności przyjęcia przekazu, mocą złożonych oświadczeń woli i złożone przez M. G. oświadczenie o przyjęciu przekazu miało, z uwagi na treść art. 9212§2k.c. charakter abstrakcyjny/ oderwany od stosunku podstawowego/, to należy zauważyć, iż wobec nieważności/ mającej moc ex tunc/ z wyżej wskazanych przyczyn jednostronnej czynności prawnej przekazującego z dnia 21.04.2015r./ spółki (...)/ jako sprzecznej z prawem/ art. 58§1k.c.w zw. art. 286§1k.k./ i dokonanej przez D. S. (1) bez upoważnienia, wykonane w wyniku realizacji przekazu świadczenie podlegałoby zwrotowi, jako nienależne na podstawie art. 410§2k.c. Nieważne były bowiem upoważnienia zarówno do realizacji świadczenia, jak i do jego przyjęcia. Nie jest zatem możliwe zasądzenie świadczenia, które jednocześnie podlegałoby zwrotowi przez odbiorcę na rzecz przekazanego, jako nienależne na podstawie art. 410§2kc.

Natomiast dłużnikowi M. G. z mocy art. 513§1k.c. przysługują wszystkie zarzuty względem powoda, jakie by miał przeciwko M. L. (1), kiedy dowiedział się o przelewie z dnia 6 kwietnia 2016r., a zatem w połowie kwietnia 2016r. Niezależnie od tego jako niedopuszczalną, a przynajmniej mającą na celu obejście ustawy / art. 410§2k.c./, względnie , co najmniej za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, należy uznać cesję wierzytelności, która stanowiła świadczenie nienależne, co implikuje wniosek o jej nieważności, a co najmniej bezskuteczności względem pozwanego.

Ponadto strona pozwana podnosząc pozorność tej cesji z dnia 6 kwietnia 2016r. w istocie kwestionowała causę tej czynności. Cesja wierzytelności jest natomiast czynnością kauzalną materialnie, zaś formalnie oderwaną, gdyż causa nie musi być wskazana w tej czynności, niemniej jednak musi w rzeczywistości istnieć. Powód nie potrafił przekonująco tejże causy nawet wskazać, co implikuje wniosek o niedojściu tej czynności do skutku. Powyższe dodatkowo wskazuje na brak legitymacji czynnej S. K. do występowania w niniejszej sprawie. W związku z tym apelacja jako bezzasadna na podstawie art. 385k.p.c. podlegała oddaleniu, zaś postanowienie o kosztach postępowania apelacyjnego uzasadnia treść art. 98§1i3 k.p.c.