Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Cz 225/13

POSTANOWIENIE

Dnia 29 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Słupsku Wydział IV Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący. SSO Elżbieta Jaroszewicz (spr.)

Sędziowie SO: Jolanta Deniziuk, Janusz Blicharski

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2013 roku w Słupsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. G.

przeciwko B. G.

o zaspokajanie potrzeb rodziny

w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Lęborku

z dnia 7 lutego 2013 r., sygn. akt III RC 418/12

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w pkt. 1 w ten sposób, że datę początkową płatności kwoty 200 złotych miesięcznie zasądzonej od B. G. na rzecz powódki R. G. ustalić na 1 luty 2013r.,

2.  oddalić zażalenie w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Lęborku zabezpieczył roszczenie R. G. w ten sposób, że zobowiązał pozwanego B. G., na czas trwania procesu, do płacenia na rzecz powódki tytułem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny kwoty po 200 zł miesięcznie, do dnia 10-go każdego miesiąca, począwszy od 1 lutego 2012 roku, wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie (punkt i sentencji). W pozostałym zakresie wniosek powódki o udzielenie zabezpieczenia oddalił (punkt 2 sentencji).

W uzasadnieniu Sąd I instancji, wskazał, że powódka domagała się udzielenia zabezpieczenia swojego roszczenia poprzez zobowiązanie pozwanego do łożenia, na czas trwania procesu kwoty po 1.500 zł miesięcznie. Powołując się na art, 730 1 k.p.c, art. 753 k.p.c. i art, 27 k.r.o. Sąd stwierdził, że strony są małżeństwem i ciąży na nich obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb założonej przez siebie rodziny. Wskazał przy tym, że pozwany otrzymuje emeryturę wojskową w kwocie 2.007,79 zł, wyprowadził się z zajmowanego wspólnie z powódką mieszkania i nie wypełnia powyższego obowiązku. Powódka tymczasem otrzymuje jedynie emeryturę w kwocie 803,81 zł i zmuszona jest samodzielnie ponosić koszty utrzymania wspólnego mieszkania. Na tej podstawie Sąd Rejonowy uznał, że na czas trwania procesu zasadnym jest udzielenie zabezpieczenia roszczeniom powódki w zakresie kwoty po 200 zł miesięcznie.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiódł pozwany B. G., wnosząc o jego uchylenie.

W uzasadnieniu wskazał, że powódka posiada w swojej wyłącznej dyspozycji wspólne oszczędności stron w kwocie 50.126 zł, która to kwota wielokrotnie przekracza wysokość żądanego przez nią zabezpieczenia. Podniósł, że R. G., jako osoba uprawniona do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, posiada istotne możliwości zarobkowe, których nie wykorzystuje. Stwierdził, że nieprawdziwe są twierdzenie, iż nie partycypuje on w kosztach utrzymania wspólnego mieszkania, gdyż w lipcu 2012 roku przekazał pozwanej całą otrzymaną emeryturą. Wreszcie skarżący oświadczył, że złożył w Sądzie Okręgowym w Słupsku pozew rozwodowy.

W odpowiedzi na zażalenie powódka wniosła o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 27 k.r.o., oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swoich sił oraz swych możliwości majątkowych i zarobkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

Zadośćuczynienie temu obowiązkowi polegać może także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Wyrażony w art. 27 k.r.o. obowiązek przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny ma charakter alimentacyjny i wchodzi w zakres szerzej nakreślonych, wynikających z treści art. 23 k.r.o., obowiązków wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny. Wskazane w art. 27 k.r.o. przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny występować może w różnych postaciach. Polegać może bowiem zarówno na uzyskiwaniu materialnych środków do życia drogą pracy zarobkowej, jak i na prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego i pracy w tym gospodarstwie, czy też wychowywaniu dzieci. Ta ostatnia postać świadczenia może w istocie przewyższać wartość wynagrodzenia uzyskiwanego przez drugiego małżonka. Każde z małżonków realizuje ten obowiązek odpowiednio do swoich sił i możliwości zarobkowych (por. T. Sokołowski, Komentarz do art 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego [w:] H. Bolecki (red.), T. Sokołowski (red.), M. Andrzejewski, A. Lutkiewicz-Kucińska, A. Olejniczak, A. Sylwestrzak, A. Zielonacki, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, LEX 2010).

Sąd Najwyższy trafnie zauważył, iż jeżeli w czasie trwania wspólnego pożycia jeden z małżonków, bez uzasadnionej przyczyny opuścił rodzinę, nie może zwolnić się od obowiązku alimentacyjnego względem współmałżonka (art, 23 i 27 k.r.o.) na tej tylko podstawie, że współmałżonek ten jest zdolny do pracy zarobkowej- istniejący bowiem w małżeństwie układ stosunków nie może być samowolnie przekreślony przez jednego małżonka (wyrok SN z 23 stycznia 1975 r. w sprawie III CRN 369/74 - za pośrednictwem Systemu Informacji Prawnej Legalis).

Powszednie przyjmuje się, że w odniesieniu do świadczeń z art. 27 k.r.o., a więc dokonywanych na rzecz własnej rodziny, obowiązuje zasada równej stopy życiowej. Małżonkowie powinni zatem żyć na takim samym poziomie.

Zgodzić należy się także z rozważaniami Sądu Najwyższego zawartymi w uzasadnieniu uchwały z 7 czerwca 1972 r. w sprawie III CZP 43/72 (za pośrednictwem Systemu Informacji Prawnej Legalis), w którym stwierdzono, iż także w wypadku zerwania pożycia małżeńskiego niewinny małżonek ma w stosunku do drugiego małżonka roszczenie z art. 27 k.r.o. o zaspokajanie potrzeb rodziny według zasady równej stopy życiowej. Istnieje zasada równej stopy życiowej wszystkich członków rodziny, powstałej na skutek zawarcia małżeństwa. Niemniej jednak należy się przychylić do poglądu, że zasada ta może ulec ograniczeniu, a nawet wyłączeniu w wypadku faktycznej separacji małżonków. Faktyczna separacja, mimo że nie jest żadną instytucją prawną, jest jednak niewątpliwie okolicznością, która musi rzutować na stosowanie i wykładnię przepisów prawa w zakresie praw i obowiązków małżonków. Jednakże w wypadku, gdy separacja powstała z winy jednego z małżonków, drugi małżonek, nie ponoszący winy rozkładu pożycia i będący w gorszej sytuacji materialnej i rodzinnej, nie może ponosić żadnych ujemnych konsekwencji, i dlatego ma prawo w dalszym ciągu do równej stopy życiowej z małżonkiem, który go opuścił.

Odnosząc powyższe do realiów rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że strony mimo faktycznej separacji nadal są małżeństwem i mają obowiązek wspólnie troszczyć się o zaspokajanie potrzeb założonej przed laty rodziny. W ocenie Sądu Okręgowego ową troską powinny objąć również wnuka, nad którym od dłuższego czasu sprawowali razem (obecnie czyni to powódka) faktyczną opiekę. Fakt, że. pozwany w lipcu 2012 roku wyprowadził się ze wspólnego mieszkania, nie zwalnia go od obowiązku wynikającego z art. 27 k.r.o. Co więcej, powinien on dołożyć starań, by jego dysponująca znacznie mniejszymi dochodami żona, mogła egzystować na tym samym poziomie co on.

Nieuzasadnione są podniesione w zażaleniu zarzuty, iż wobec faktu wytoczenia powództwa rozwodowego brak było podstaw do wydania postanowienia o zabezpieczeniu. Pozwany zdaje się bowiem zapominać, że do czasu prawomocnego rozwiązania małżeństwa przez sąd, strony pozostają w formalnym związku i w związku z tym mają względem siebie określone w ustawie obowiązki, których winny przestrzegać. Jednym z takich obowiązków jest obowiązek przyczyniania się do utrzymania rodziny i zapewnienia równej stopy życiowej jej członkom. Podnieść również należy, iż wprawdzie stosowanie do treści §2 art. 445 kpc „postępowanie w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub alimentów, wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub separację ulega z urzędu zawieszeniu z chwilą wytoczenia powództwa o rozwód lub separację, co do świadczeń za okres od jego wytoczenia”, to w dacie wydania przez Sąd I instancji postanowienia o zabezpieczeniu pozew o rozwód nie był wniesiony skutecznie. Został on złożony wprawdzie przez B. G. do Sądu Okręgowego (data wpływu 29 stycznia 2013t.), jednakże w dacie wydania postanowienia zabezpieczającego nie została uiszczona opłata od pozwu.

Zwrócić wreszcie należy skarżącemu uwagę, iż postanowienie o zabezpieczeniu roszczenia nie przesądza zasadności powództwa. Ma jedynie na celu tymczasowe - do czasu wydania prawomocnego orzeczenia - uregulowanie sytuacji stron. Dlatego też w postępowaniu zabezpieczającym wystarczające jest uprawdopodobnianie, a nie ścisłe udowodnienie istnienia i wysokości roszczenia. Tym bowiem zajmie się Sąd meriti w toku dalszego postępowania.

W ocenie Sądu Okręgowego R. G. w wystarczającym stopniu uprawdopodobniła dochodzone przez siebie roszczenie wykazując, iż jest żoną pozwanego B. G.oraz okoliczność niedostatecznego zaspokajania potrzeb rodziny przez pozwanego. Wykazała przy tym zarówno wysokość dochodów pozwanego (2.007,79 zł), jak i wysokość swoich dochodów (803,81 zł). Powódka uprawdopodobniła również wysokość opłat ponoszonych z tytułu utrzymania mieszkania (m.in. opłaty za mieszkanie, media, TV) oraz okoliczność, iż pozostaje obecnie bez pracy, a jej stan zdrowia wymaga leczenia. Uwiarygodniła nadto, że strony posiadają wymagalne zobowiązania kredytowe, w których spłacie pozwany partycypuje jedynie w niewielkiej części (ok. 260 zł miesięcznie). Powódka przyczynia się do zaspokajania potrzeb rodziny poprzez prowadzenie gospodarstwa domowego i wychowanie wnuczka, którego strony wzięły pod opiekę.

Nie sposób uznać, by powódka, uzyskując od pozwanego wyłącznie środki pieniężne na dokonanie spłat części raty kredytu, mając na utrzymaniu wspólne mieszkanie stron, opiekując się wnukiem, lecząc się m.in. onkologicznie, przy uzyskiwaniu dochodów stanowiących ok. 40 % dochodu pozwanego, pozostawała na równej stopie życiowej z B. G..

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że wspólne oszczędności stron, które znajdują się w dyspozycji powódki, a które zgodnie z poczynionymi przez nich ustaleniami miały być przeznaczone na spłatę wspólnie zaciągniętego kredytu, służą obecnie powódce do zaspokajania podstawowych potrzeb rodziny, z tego właśnie względu, że pozwany uchyla się od wykonywania obowiązku z art. 27 k.r.o. W dłuższym okresie czasu, taka sytuacja mogłaby doprowadzić do wyczerpania tychże środków i narazić strony na drastyczne kroki ze strony wierzyciela.

Z tego tez względu, w świetle ustalonych na obecnym etapie postępowania okoliczności, stanowisko Sądu I instancji w zakresie udzielenia zabezpieczenia w kwocie 200 zł miesięcznie, było w pełni uzasadnione.

Sąd Okręgowy nie podziela natomiast stanowiska Sądu Rejonowego w zakresie daty udzielenia zabezpieczenia roszczenią powódki. W świetle bowiem ustalonych w sprawie okoliczności w dacie 1 lutego.2012 roku. nie było podstaw do udzielenia zabezpieczenia. Strony do lipca 2012r. zamieszkiwały razem i prowadziły wspólne gospodarstwo domowe, do października 2012r. powódka pracowała zarobkowo, zaś pozew o zasądzenie na jej rzecz alimentów od pozwanego wpłynął do Sądu dopiero 21 grudnia 2012r.

Mając na względzie powyższe, jak również okoliczność, iż zasądzona tytułem zabezpieczenia roszczenia kwota winna służyć zaspokojeniu bieżących potrzeb, datę początkową zasądzenia kwoty po 200 zł. należnej powódce od pozwanego Sąd ustalił na 1 lutego 2013 roku.

Z tych też względów faktycznych i prawnych Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c orzekł jak w punkcie 1 postanowienia, a w pozostałym zakresie zażalenie oddalił.