Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 128/12
POSTANOWIENIE
Dnia 23 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. W.
przeciwko Szpitalowi im. […] Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki
Zdrowotnej w W.
o zadośćuczynienie i ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 23 stycznia 2013 r.,
zażalenia powódki na postanowienie o kosztach postępowania zawarte
w pkt. II w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 października 2011 r.,
1. zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nie
obciąża powódki kosztami postępowania apelacyjnego;
2. nie obciąża strony pozwanej kosztami postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie.
2
Wyrokiem z dnia 19 października 2011 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powódki J. W. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 10 czerwca 2010 r.,
oddalającego powództwo skierowane przeciwko Szpitalowi im. […] Samodzielnemu
Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w W. o zasądzenie kwoty 300 000 zł z
odsetkami oraz o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące
powstać u powódki w przyszłości w związku z zabiegiem przeprowadzonym w dniu
20 sierpnia 2002 r., i zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 5 400 zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd
Apelacyjny stwierdził, że o kosztach tych orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.,
stosownie do wyniku procesu, a ich wysokość określił według stawek minimalnych
wskazanych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz. 1348 ze zm.).
Powódka wniosła skargę kasacyjną oraz zażalenie na zawarte w wyroku
Sądu Apelacyjnego postanowienie o kosztach procesu.
Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2012 r., I CSK 452/12, Sąd Najwyższy
odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, z tym że – mając na względzie
sytuację finansową, życiową i zdrowotną powódki oraz charakter i źródło
dochodzonego roszczenia – nie obciążył jej kosztami postępowania kasacyjnego.
W zażaleniu powódka zarzuciła Sądowi Apelacyjnemu naruszenie art. 102
k.p.c. przez przyjęcie, że nie zachodzą przesłanki umożliwiające nieobciążenie jej
kosztami, oraz art. 233 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że stan zdrowia i sytuacja
materialna powódki pozwalają na obciążenie jej tak wysokimi kosztami
postępowania apelacyjnego. W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego
postanowienia przez nieobciążenie jej kosztami postępowania apelacyjnego oraz
o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Zgodnie z art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy
– Kodeks postepowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233,
poz. 1381 – dalej: „ustawa nowelizująca”), do zaskarżenia zawartego w wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 19 października 2011 r. postanowienia o kosztach
procesu ma zastosowanie art. 394 1
k.p.c. w brzmieniu sprzed wejścia w życie
powołanej ustawy.
Żaląca domaga się zmiany zaskarżonego postanowienia przez odstąpienie
od obciążenia jej kosztami postępowania apelacyjnego na rzecz pozwanego
na podstawie art. 102 k.p.c.
Według art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może
zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej
w ogóle kosztami. Przytoczony przepis, stanowiący wyjątek od wyrażonej w art. 98
§ 1 k.p.c. zasady odpowiedzialności za wynik procesu, nie konkretyzuje pojęcia
„wypadków szczególnie uzasadnionych”, dlatego ustalenie, czy w sprawie zachodzi
taki wypadek zależy od oceny sądu. Ocena ta powinna uwzględniać wszystkie
okoliczności, które mogą mieć wpływ na jej podjęcie. Należą do nich zarówno fakty
związane z przebiegiem procesu, jak i niezwiązane z samym procesem, lecz
z sytuacją życiową i materialną strony przegrywającej (zob. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 3 maja 1966 r., II PR 115/66, OSPiKA 1967, nr 1, poz. 8,
z dnia 29 sierpnia 1973 r., I PR 188/73, OSNCP 1974, nr 3, poz. 59 oraz
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 1973 r., II CZ 210/73,
nie publ., z dnia 26 listopada 2009 r., III CZ 51/09, nie publ., z dnia 4 lutego
2010 r., IV CZ 2/10, nie publ., z dnia 22 kwietnia 2010 r., II CZ 22/10, nie publ.,
z dnia 21 lipca 2010 r., III CZ 21/10, nie publ., z dnia 19 sierpnia 2010 r., IV CZ
50/10, OSNC 2011, nr 3, poz. 34, z dnia 15 czerwca 2011 r., V CZ 23/11, nie publ.
i z dnia 8 lipca 2011 r., IV CZ 23/11, nie publ.).
Do okoliczności uzasadniających zastosowanie art. 102 k.p.c.
w orzecznictwie zalicza się np. precedensowy charakter sprawy, rozstrzygnięcie
sporu wyłącznie na podstawie, którą sąd uwzględnił z urzędu, a także szczególnie
trudną sytuację życiową i materialną strony przegrywającej, która uniemożliwia jej
pokrycie kosztów należnych przeciwnikowi.
4
Z ustaleń zawartych w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego wynika,
że sytuacja życiowa, zdrowotna i materialna żalącej jest bardzo trudna oraz
że koszty te powstały w sprawie, w której dochodziła ona naprawienia szkody
na osobie, pozostając w subiektywnym przekonaniu, że odpowiedzialność
za szkodę ponosi pozwany. Uzasadnione było w tej sytuacji zastosowanie wyjątku
od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. i nieobciążenie żalącej kosztami
postępowania apelacyjnego.
Z tych względów Sąd Najwyższy na zasadzie art. 398 16
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c., w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy nowelizującej, oraz art.
102 w związku z art. 391 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w ten
sposób, że nie obciążył powódki kosztami postępowania apelacyjnego. Biorąc pod
uwagę ocenny charakter przesłanki szczególnie uzasadnionego wypadku, o której
mowa w art. 102 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł o kosztach postępowania
zażaleniowego również na podstawie art. 102 w związku z art. 391 § 1, art. 398 21
i art. 394 1
§ 3 k.p.c.

I CZ 128/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia