Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16.01.2013 r.

Sąd Okręgowy / Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia : SSO Joanna Sawicz

Protokolant : sekretarz sądowy Dorota Kaźmierczak-Binder

przy udziale - - -

po rozpoznaniu w dniu 16.01.2013 r. w Świdnicy

sprawy R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

z dnia 13.07.2012r. Nr (...)

I. oddala odwołanie.

II. nie obciąża powoda kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej.

VIIU 1294/12

UZASADNIENIE

R. K. wniósł odwołanie od decyzji z dnia 13.07.2012r., w której organ rentowy ustalił wysokość jego świadczenia emerytalnego począwszy od dnia 15.06.2012r. Powód podniósł, że nie zgadza się z ustalonym wskaźnikiem podstawy wymiaru, który w jego ocenie powinien być wyliczony z zarobków otrzymywanych w latach 1973-1982 i powinien wynosić 84,94%, a nie jak ustalony przez organ rentowy – 67,71% . Nadto w jego ocenie błędnie jest wyliczona kwota emerytury za okres 32 lat, 7 miesięcy i 23 dni, kiedy to pracował w gospodarstwie rolnym.

Dodatkowo powód oświadczył w toku procesu, że jego emerytura wypłacana przez organ rentowy winna być powiększona o kwotę 832 zł, tj. przyznaną decyzją z dnia 22.11.2012r. przez Prezesa KRUS-u.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od powoda na rzecz organu rentowego w kwocie 120 zł.

Strona pozwana podała, że wysokość emerytury została obliczona prawidłowo, bowiem brak jest podstaw do przyjęcia zarobków z dziesięciu lat 1973-1982, skoro powód złożył wniosek o emeryturę w 2012 roku. A nadto wskazał, że za okres pracy w gospodarstwie rolnym32 lat, 7 miesięcy i 23 dni wyliczył część składkowa tj. 260,85zł.

Sąd ustalił, co następuje:

R. K. ur. (...) począwszy od dnia 9.11.2004r. pobiera rentę strukturalną przyznaną decyzją z dnia 8.03.2005r. przez Agencję (...) ; obecnie w kwocie 2077zł netto.

W dniu 24.05.2012r. powód złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.wniosek o emeryturę , do którego dołączył zaświadczenie z dnia 17.05.2012r. wydane przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówka Terenowa wŚ.W zaświadczeniu tym wykazano, że wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników od dnia 1.07.1977r. do dnia 31.12.1989r., od dnia 1.04.1992r. do dnia 31.12.2004r. i od dnia 1.01.2005r.; przy czym w okresie od dnia 1.07.1977r.do dnia 31.12.1982r. nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne rolników z uwagi na zwolnienie z tej opłaty . Łączny okres podlegania ubezpieczeniu rolniczemu to ponad 32 lata i 7 miesięcy.

W latach 1964-1992 z przerwami powód podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę, odbywania zasadniczej służby wojskowej(od dnia 25.10.1966r. do dnia 19.10.1968r.) , współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej(1990-1992). Łączny okres składkowy wynosi 20 lat , 6 miesięcy i 20 dni.

W legitymacji ubezpieczeniowej zostały wpisane zarobki powoda za lata 1964-1966 i 1968-1970 ( od dnia 25.10.1966r. do dnia 19.10.1968r. odbywał służbę wojskową) oraz za rok1972; za rok 1967 w ogóle nie uzyskał zarobku, zaś zarobek za rok1969 został wpisany do legitymacji dwa razy. W zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Kółko Rolnicze w B. wykazało zarobki powoda za lata 1972-1983.

Zaskarżoną decyzją z dnia 13.07.2012r. organ rentowy ustalił wysokość emerytury w powoda w kwocie 1383,04 zł. Do jej wyliczenia ustalił wskaźnik podstawy wymiaru – 67,71% obliczony o zarobki z lat 1965-1966, 1968-1983 i 1990-1991 oraz przyjął 246 okresów składkowych ( tj. 20 lat i 6 miesięcy) i 54 okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników ( tj.4 lata i 6 miesięcy). Następnie organ rentowy , przyjmując proporcjonalnie okresy składkowe do okresów pracy w gospodarstwie rolnym obliczył kwotę emerytury – 1122,19 zł. Dodatkowo organ rentowy zwiększył wysokość świadczenia o kwotę 260,85 zł odpowiadającą części składkowej emerytury za 391 miesięcy i 23 dni, tj. 32 lata i 7 miesięcy wykazany w zaświadczeniu KRUS.

Decyzją z dnia 20.07.2012r. organ rentowy zawiesił jednak wypłatę w/w świadczenia na wniosek powoda

( dowód: akta ZUS)

Poza sporem pozostaje fakt, że decyzją z dnia 22.11.2012r. Prezes KRUS decyzją z dnia 22.11.2012r. ustalił wysokość emerytury rolniczej łącznie w kwocie 973 zł ( część składkowa i uzupełniająca), tj. 832 zł do wypłaty.

Sąd zważył , co następuje:

Odwołanie wniesione przez powoda R. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy stwierdzić, że w niniejszym postępowaniu powód kwestionował okres , z którego został wyliczony wskaźnik podstawy wymiaru świadczenia oraz domagał się, aby wysokość emerytury wypłacanej przez stronę pozwaną uwzględniała w całości wysokość obliczonej emerytury rolniczej przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. W ocenie bowiem odwołującego emerytura powinna niejako składać się z emerytury obliczonej w oparciu o składki zapłacone na powszechne ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie rolnicze.

Odnosząc się do kwestii obliczenia wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia, należy podnieść że poza sporem pozostawała wysokość zarobków za poszczególne lata, które zostały wykazane w legitymacji ubezpieczeniowej oraz w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu . Natomiast spór dotyczył okresu, z jakiego wybrano te zarobki, bowiem w ocenie powoda powinny zostać one ustalone z lat 1973-1982. Według art. 15 ust. 1 i 6 ustawy3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych( tekst jedn. Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm. ) podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, lub przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. W myśl ust. 4 art.15 w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty: 1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych; 2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu; 3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz 4) mnoży się przez ten wskaźnik przez kwotę bazową.

A zatem, jeżeli powód chciałby, aby jego wskaźnik wysokości podstawy świadczenia był liczony tylko z 10 lat, a nie z 20, to musiałby wskazać zarobki z kolejnych 10 lat kalendarzowych, ale wybranych nie z każdego okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu, a jedynie z 20 lat przepadających bezpośrednio rok, w którym został złożony wniosek o emeryturę. R. K. złożył wniosek o emeryturę w 2012 roku, stąd też zarobki z 10 lat mógł wybrać jedynie z okresu 2011-1992. Okres żądany przez powoda 1973-1982 nie mieści się w/w przedziale czasowym i nie mógł być uwzględniony przez organ rentowy.

Dokonując oceny wyliczonego wskaźnika , należy uznać, że strona pozwana prawidłowo ustaliła jego wysokość zarówno pod względem prawnym jak i faktycznym. Przytoczone wyżej przepisy pozwalają bowiem bądź na obliczenie wskaźnika z 20 lat z całego okresu podlegania bądź z 10 lat wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę. Powód podlegał powszechnemu ubezpieczeniu społecznemu tylko do 1992 roku, co oznacza, że mógł być uwzględniony wyłącznie rok 1992 ( 20 lat przed złożeniem wniosku 1992-2011), co z oczywistych przyczyn skutkowałoby bardzo niskim wskaźnikiem ( 0,11%) wyliczonym w oparciu jedynie o wskaźnik wysokości podstawy wymiaru składki za jeden rok podzielony przez 10. A zatem tylko uwzględnienie 20 lat wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu skutkowało jak najwyższym wskaźnikiem. Także podstawa faktyczna wyliczonego wskaźnika nie budzi wątpliwości, bowiem wyliczenia zostały oparte o zarobki przedstawione przez powoda w zaświadczeniu o ich wysokości oraz w legitymacji ubezpieczeniowej i dodatkowo za okres podlegania ubezpieczeniu z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej . Organ rentowy w sposób prawidłowy obliczył wskaźniki wszystkich zarobków i wybrał 20 najwyższych: 1965-1966, 1968-1983 i 1990-1991. Przy czy wskaźnik zarobku za rok 1964 wyniósł- 12,60%, w latach 1966-1968 powód odbywał służbę wojskową i do pracy powrócił dopiero w dniu 12.11.1968r., stąd też jego zarobek za 1968rok obejmował niecałe dwa miesiące ( za rok 1967 w ogóle nie uzyskał zarobku, zaś zarobek za 1969 został wpisany do legitymacji dwa razy) , podobnie za 1992 wskaźnik wysokości podstawy wymiaru składki wyniósł jedynie 11,07%.

Z tych też względów brak jest podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji w zakresie ustalonego wskaźnika podstawy wymiaru emerytury, czego już w toku procesu powód nie kwestionował.

Przechodząc natomiast do rozważań w zakresie głównych zarzutów powoda, tj. odnośnie wyliczenia wysokości emerytury przy uwzględnieniu okresów pracy w gospodarstwie rolnym , należy podnieść, że powód w związku ze złożonym wnioskiem o emeryturę, mógł nabyć prawo do jej wypłaty , jeżeli w myśl art. 27ust.1 pkt 2 w/w ustawy udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Wnioskodawca wykazał łącznie 20 lat i 6 miesięcy okresów składkowych. W myśl art. 10ust.1 pkt 1-3 ustawy o emeryturach i rentach , przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości organ rentowy może uwzględnić , traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe: okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia, przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, ale tylko w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego wymaganego okresu do przyznania emerytury, co w przypadku powoda wynosi 4 lata i 6 miesięcy. W tym miejscu należy również podnieść, że ustawodawca w przepisie art. 10 ust.3 w/w ustawy zawarł klauzulę, w myśl której okresów opłacanie składek na ubezpieczenie rolnicze bądź pracy w gospodarstwie rolnym nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Oznacza to, że jeżeli ubezpieczony ma przyznaną emeryturę rolniczą w oparciu o okresy podlegania rolniczemu ubezpieczeniu, to te same okresy nie mogą być uwzględnione jednocześnie przy emeryturze z powszechnego systemu ubezpieczenia – por. wyrok SN z dnia 4.11.2009r., IUK 168/09. ( A zatem, jedynie na marginesie, należy stwierdzić, że skoro powód ma przyznaną emeryturę rolnicza przy uwzględnieniu okresów ubezpieczenia rolniczego , to te same okresy nie mogą być uwzględnione do prawa i wysokości emerytury wypłacanej przez ZUS).

Zgodnie z art. 53 ust.1 i 3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych( tekst jedn. Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm. ) emerytura wynosi ustawy 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19 oraz po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych i po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych; przy czym emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury. Przy czym zgodnie z treścią art. 56 ust.1 w/w ustawy osobie, której przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględniono okresy pracy w gospodarstwie rolnym określone w art. 10, oblicza się wysokość przysługującego świadczenia jako część świadczenia obliczonego w myśl art. 53, z uwzględnieniem okresów pracy w gospodarstwie rolnym, proporcjonalnie do udziału okresów składkowych i nieskładkowych w okresie stanowiącym sumę okresów składkowych, nieskładkowych i uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie rolnym ( powyższej regulacji nie stosuje się jedynie, do osoby, która udowodniła co najmniej: 20 lat - kobieta lub 25 lat - mężczyzna okresów składkowych albo okresów składkowych – art. 56 ust.2). A zatem, jeżeli okresy składkowe zostały uzupełnione przez okresy pracy w gospodarstwie rolnym ( w przypadku mężczyzny do 25 lat), to wówczas obliczona emerytura stanowi kwotę proporcjonalną okresów składkowych z powszechnego ubezpieczenia społecznego ( w przypadku powoda 246 miesięcy) do udziału okresów składkowych i nieskładkowych w okresie stanowiącym sumę okresów składkowych, nieskładkowych i uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie rolnym ( 300 miesięcy 246 ok. skład. + 54 ok. rolne). Reasumując, jeżeli emerytura powoda wynosiłaby kwotę 1.368,53 zł przy 25 latach ubezpieczenia powszechnego, to uwzględniając jego faktyczne ubezpieczenie – 246 miesięcy, wynosi proporcjonalnie – 1122,19 zł.

Jednocześnie na podstawie przepisu art. 56 ust.3 tak ustalone świadczenie zwiększa się o kwotę odpowiadającą części składkowej emerytury ustalonej według zasad wymiaru określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników, z uwzględnieniem całego udowodnionego okresu pracy w gospodarstwie rolnym, z tym że okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym - bez podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu - po ukończeniu 16 roku życia, przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r., uwzględnia się, jeżeli przypadają nie wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem prawa do emerytury. A zatem, skoro powód wykazał 32 lata, 7 miesięcy i 23 dni ubezpieczenia rolniczego, to organ rentowy ustalił wysokość emerytury rolniczej , ale tylko w części składkowej w kwocie 260,85 zł za okres do dnia nabycia prawa do świadczenia. W tym miejscu należy wskazać, że w myśl art. 24 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( tekst jedn. Dz.U z 2008 roku, nr 50, poz. 291 ze zm. ) emerytura rolnicza składa się z części składkowej i części uzupełniającej. Przy czym jak wynika z brzmienia art. 56 ust. 3 zwiększenie z tytułu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolniczemu oblicza się tylko w zakresie części składkowej; nie dolicza się natomiast części uzupełniającej. Natomiast emerytura, która została wyliczona przez rolniczy organ rentowy (KRUS) w kwocie 973 zł zawiera w swojej wysokości zarówno część składkową ( wyliczoną podobnie jak w zaskarżonej decyzji, ale na dzień wydania decyzji KRUS tj.22.11.2012r.) jak i uzupełniającą, co oznacza, że jest wyższa od zwiększenia ustalonego zaskarżoną decyzją. W tym miejscu należy dodatkowo podnieść, że w chwili wydawania zaskarżonej decyzji, rolniczy organ rentowy nie wydał jeszcze decyzji z dnia 22.11.2012r.

Dokonując oceny zarzutów powoda, należy również podnieść, że powód w istocie domaga się ustalenia wysokości świadczenia wypłacanego przez stronę pozwaną jako sumę emerytury z powszechnego ubezpieczenia społecznego i emerytury rolniczej, do czego brak jest podstaw prawnym. W myśl bowiem art. 96 ust.2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych( tekst jedn. Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm. ) w zw. z art. 33 ust.2 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( tekst jedn. Dz.U z 2008 roku, nr 50, poz. 291 ze zm. ) w razie zbiegu prawa do emerytury rolniczej z prawem do emerytury z innego ubezpieczenia społecznego, uprawnionemu wypłaca się jedno wybrane przez niego świadczenie ( przy czym te same okresy ubezpieczenia rolniczego nie mogą być zaliczone jednocześnie do obu emerytur – art. 10 ust.4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ).

Reasumując, brak było podstaw prawnych do wyliczenia wysokości emerytury powoda przez stronę pozwaną w decyzji z dnia 13.07.2012r. przy uwzględnieniu pełnej emerytury rolniczej w kwocie 973 zł wyliczonej w decyzji z dnia 22.11.2012r. ( wydanej zresztą przez KRUS już po wydaniu zaskarżonej decyzji)

Jednocześnie na marginesie niniejszych rozważań, należy podnieść, że emerytura ustalona zaskarżoną decyzja podlega zawieszeniu z uwagi na fakt, że powód pobiera rentę strukturalną do dnia 9.10.2014r., obecnie w kwocie 2077 zł netto. Decyzje wydawane przez stronę pozwana mają charakter deklaratoryjny, co oznacza, że na wniosek ubezpieczonego wysokość świadczenia może być ponownie obliczona . A zatem, jeżeli powód wraz z wnioskiem o podjęcie wypłaty świadczenia złoży również wniosek o ponowne obliczenie wysokości emerytury, czy to przy uwzględnieniu dodatkowych - innych okresów składkowych czy innych okresów pracy w gospodarstwie rolnym, to wysokość emerytury może być ponownie obliczona i ulec zwiększeniu.

A zatem, mając na uwadze powyższe rozważania , należy stwierdzić, że brak było podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji , stąd też odwołanie w oparciu o art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. podlegało oddaleniu. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.102 k.p.c. w myśl zasady słuszności, uwzględniając skomplikowany charakter przepisów w zakresie ustalania wysokości świadczeń emerytalnych.