Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2013 r. w Gdańsku

sprawy Stoczni (...) Spółka Akcyjna w G.

z udziałem osób zainteresowanych: Z. B. oraz T. B.

przeciwko

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wymiar składek

na skutek apelacji Stoczni (...) Spółka Akcyjna w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt VII U 101/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1536/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 października 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, iż podwyższa podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe ubezpieczonego Z. B. wykonującego umowę o dzieło na rzecz płatnika Stocznia (...) Spółka Akcyjna o kwoty: za okres kwiecień 2006r. o kwotę 291,00 zł.

Decyzją z dnia 11 października 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, iż podwyższa podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe ubezpieczonego T. B. wykonującego umowę o dzieło na rzecz płatnika Stocznia (...) Spółka Akcyjna za grudzień 2005r. o kwotę 4700,00 zł.

Stocznia (...) S.A. z siedzibą w G. wniosła odwołania od powyższych decyzji, zaskarżając je w całości i wnosząc o ich uchylenie, orzeczenie o niepodleganiu przez ubezpieczonych obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o dzieło oraz o braku zobowiązania płatnika do odprowadzenia składki z powyższych tytułów, zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz płatnika zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonym decyzjom odwołujący się zarzucił: naruszenie art. 107 kpa - poprzez wskazanie jako płatnika niewłaściwego podmiotu - Stocznia (...) S.A. jest Spółką w upadłości, prawidłowa firma płatnika brzmi - STOCZNIA (...) S.A.; nie wskazanie w uzasadnieniu decyzji dowodów na podstawie których organ uznał sporne okoliczności za udowodnione, a także niewłaściwe rozstrzygnięcie; naruszenie art. 10 w zw. z art. 79, 81 kpa - poprzez przyjęcie za udowodnione okoliczności dowodami, co do których Stocznia (...) SA nie miała możliwości wypowiedzenia się; uniemożliwienie stronie zapoznania się z całym materiałem dowodowym; naruszenie art. 7 pkt. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku „o ochronie danych osobowych” poprzez przyjęcie, iż stanowi on podstawę do nie włączenia akt kontroli w PHU (...) do akt postępowania wyjaśniającego przeciwko Stocznia (...) S.A. i nie zapoznania z dowodami się tam znajdującymi Stoczni (...) S.A.; naruszenie art. 8 ust. 2 a z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych - poprzez swobodne przyjęcie, iż w marcu 2006 roku świadcząc pracę w godzinach nadliczbowych Pan B. i B. świadczyli jednocześnie pracę na rzecz Stoczni na podstawie umowy o dzieło; naruszenie art. 7, 77 § 1 kpa - poprzez nie zebranie całego materiału dowodowego w niniejszej sprawie, nie podjęcie przez organ wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia sprawy, wykazanie braku należytej staranności przez organ administracji publicznej; naruszenie art. 16 ust. 1 pkt. 1, ust. 1a, 1b oraz ust. 2 usus - poprzez nałożenie obowiązku odprowadzenia przez Stocznię (...) SA składek finansowanych z własnych środków przez płatnika i ubezpieczonego; naruszenie art. 81 kpa - poprzez uniemożliwienie wypowiedzenia się stronie postępowania wyjaśniającego co do dowodów znanych ZUS z urzędu - a znajdujących się w aktach kontroli przeprowadzonej w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) Spółka z o.o. w G.. W uzasadnieniu umotywowano podniesione zarzuty i wnioski.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zarządzeniem z dnia 17 stycznia 2012 r. sprawy z obu w/w odwołań zostały połączone do wspólnego rozpoznania.

Postanowieniami z dnia 17 stycznia 2012 r. Sąd Okręgowy wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego Z. B. i T. B..

Wyrokiem z dnia 24 maja 2012 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w pkt 1 oddalił odwołania, w pkt II zasądził od odwołującego się Stoczni (...) S.A w G. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. kwotę 660 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne. Stocznia (...) Spółka Akcyjnajako zlecający zawarła z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o.w G.jako wykonawcą następujące umowy o dzieło: z dnia 18.10.2005 r., NR (...), której przedmiot został określony w §1 umowy w ten sposób, iż pkt 1 stanowi "Stocznia (...)zleca a Wykonawca zobowiązuje się wykonać prefabrykację wstępną i zasadniczą pokryw luku 4A z gr. obr. (...)o masie 86,4 t składającej się z sekcji 26-(...), 26-(...), 26-(...)łącznie z montażem osprzętu pokrywy luku. Prefabrykacja obejmuje montaż, spawanie, oczyszczenie, prostowanie, prace hauerskie po oczyszczeniu strumieniowym oraz prace odchyleniowe. Sekcje stanowią część statku do przewozu kontenerów, oznaczonego przez Stocznię (...)numerem (...), wymienionego w klasie PKWiU 35.11.24.", z dnia 24.10.2005 r., Nr (...), której przedmiot został określony w § 1 umowy w ten sposób, iż pkt 1 stanowi "Stocznia (...)zleca a Wykonawca zobowiązuje się wykonać prefabrykację wstępną i zasadniczą sekcji (...)+spp+(...), (...)+spp, (...), (...), (...), (...), (...), (...)o łącznej masie 865,94 t, montaż sekcji na pochylni, wykonanie wszystkich styków wzdłużnych oraz styków konstrukcji do pokładu zwanych dalej dziełem. Prefabrykacja obejmuje montaż, spawanie, oczyszczenie, prostowanie, odpalenie uchwytów, prace hauerskie po oczyszczeniu strumieniowym oraz prace odchyleniowe. Sekcje stanowią części statku do przewozu kontenerów, oznaczonego przez Stocznię (...)numerem (...), wymienionego w klasie PKWiU 35.11.24.", z dnia 10.10.2005 r., Nr (...), której przedmiot został określony w §1 umowy w ten sposób, iż pkt 1 stanowi "Stocznia (...)zleca a Wykonawca zobowiązuje się wykonać: 1) pokrywy ładowania 1B o masie 83,104t. Zakres prac obejmuje prefabrykację wstępną, właściwą oraz zbrojenie (montaż, spawanie, oczyszczanie, zbrojenie i prace odchyleniowe). 2) pokrywy ładowania 3B o masie 89,384t. Zakres prac obejmuje prefabrykację wstępną, właściwą oraz zbrojenie (montaż , spawanie, oczyszczanie, zbrojenie i prace odchyleniowe). 3) pokrywy ładowni 4B o masie 88,84t. Zakres prac obejmuje prefabrykację wstępną, właściwą oraz zbrojenie ( montaż , spawanie, oczyszczanie, zbrojenie i prace odchyleniowe). Zwanych dalej Dziełem. Pokrywy stanowią części statku do przewozu kontenerów, oznaczonego przez Stocznię (...)numerem (...), wymienionego w klasie PKWiU 35.11.24.", z dnia 10.11.2005 r., Nr (...), której przedmiot został określony w §1 umowy w ten sposób, iż pkt 1 stanowi "Stocznia (...)zleca a Wykonawca zobowiązuje się wykonać prefabrykację płatów (...)dla sekcji grup obróbczych (...), (...), (...), (...), (...), 0510, (...), 0560, (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...)o łącznej masie 773,296 t. Sekcje stanowią części statku do przewozu kontenerów, oznaczonego przez Stocznię (...)numerem NB 381 wymienionego w klasie PKWiU 35.11.24.", z dnia 23.03.2006 r., Nr (...), której przedmiot został określony w §1 umowy w ten sposób, iż pkt 1 stanowi "Stocznia (...)zleca a Wykonawca zobowiązuje się wykonać prefabrykację wstępną zasadniczą i zbrojenie sekcji 602LB o masie 89,lt, sekcji 602PB o masie 95,46t zwanych dalej Dziełem. Sekcje stanowią części statku do przewozu kontenerów, oznaczonego przez Stocznię (...)numerem NB 381 wymienionego w klasie PKWiU 35.11.24.". Na podstawie tych umów Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) Sp. z o.o.w G.było podwykonawcą prac na rzecz Stoczni (...). Według treści § 2 ust. 4 w/w umów do wykonania Dzieła Stocznia (...)udostępniała i dostarczała: 1) teren oraz pomieszczenie do składowania potrzebnych narzędzi do wykonania Dzieła, 2) energię elektryczną gazy techniczne, sprężone powietrze dla potrzeb bezpośredniej produkcji, 3) dokumentację, o której mowa w § 1 ust.2, 4) materiały stalowe, 5) materiały spawalnicze w ilości 9971 kg stopiwa, 6) sprzęt specjalistyczny (pompy, siłowniki), 7) obsługę suwnic i transportu (obsługę poddźwigowych przy przewracaniu i transporcie sekcji), 8) budowę rusztowań, oraz zapewni 9) badania nieniszczące, 10) wykona rundy od rufy do dziobu oraz (...), 11) bieżący nadzór towarzystwa klasyfikacyjnego i Biura Sterowania Jakością (NJ) Stoczni (...), 12) odbiór Dzieła przez towarzystwo klasyfikacyjne, NJ i Armatora, 13) wejście pracowników Wykonawcy na teren Stoczni (...), oraz wykona kompletację, trasowanie, pomiary i próby szczelności. Według treści § 7 ust. 6 wykonawca był zobowiązany do niezatrudniania pracowników Stoczni (...)korzystających z okolicznościowych urlopów bezpłatnych oraz pracowników firm pracujących na terenie Stoczni (...)pod rygorem odstąpienia przez Stocznię (...)od umowy. Jednocześnie w celu wykonania dzieła określonego w w/w umowach firma Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) Sp. z o.o.w G.zawarła umowy o dzieło z osobami będącymi w tym samym okresie czasu pracownikami zatrudnionymi w firmie Stocznia (...) Spółka Akcyjna. Efekt końcowy (tożsamo określony w zakresie przedmiotowym w/w umów o dzieło tj. zawieranych między spółkami, oraz między spółką a ubezpieczonymi) powstały na wskutek wykonywania przez pracowników Stoczni (...) S.Aczynności w ramach realizacji umów o dzieło zawartych z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o.w G.należał do Stoczni (...) S.A.Praca na podstawie tych umów świadczona była na rzecz Stoczni za pośrednictwem Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) Sp. z o.o.Jednym z takich pracowników zatrudnionych w Stoczni (...) Spółka Akcyjnabył Z. B., który zawarł z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o.w G.umowę o dzieło na okres od 01.03.2006 r. do 31.03.2006 r., na podstawie której wykonywał pracę na rzecz podmiotu z którym pozostawał w stosunku pracy tj. Stoczni (...) Spółka Akcyjna. Przedmiotem umowy było wykonanie prefabrykacji wstępnej sekcji 602LB na jednostce NB 381. Z tytułu wykonania umowy o dzieło Z. B.wypłacono w miesiącu kwietniu 2006 r. wynagrodzenie w kwocie 291,00 zł brutto. W przedmiotowym okresie Z. B.był zgłoszony przez płatnika Stocznia (...) Spółka Akcyjnado obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z kodem (...)przeznaczonym dla zgłoszenia pracowników podlegających ubezpieczeniu. Praca dla Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) Sp. z o.o.w G.polegała na tym, że majster – bezpośredni przełożony w Stoczni wydawał Z. B.polecenia wykonania pilnych prac, za dodatkowym wynagrodzeniem. Zarówno praca w ramach umowy o pracę, jak i w ramach umowy o dzieło z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowe (...) Sp. z o.o.odbywała się na rzecz Stoczni. Prace polegały na stawianiu rusztowań i na wykonywaniu poprawek na sekcjach, tj. elementach budowanej jednostki. Ogólny nadzór nad pracami wykonywał majster – przełożony ze Stoczni, nadto kontrolował on czas pracy przy dodatkowych czynnościach, przedkładał do podpisu dokumenty związane z dodatkowym zatrudnieniem. W marcu 2006 r. Z. B.nie korzystał z urlopu wypoczynkowego, przepracował w Stoczni 39 godzin nadliczbowych płatne 50% i 32 godziny nadliczbowe płatne 100%. Jednym z takich pracowników zatrudnionych w Stoczni (...) Spółka Akcyjnabył T. B., który zawarł z Firmą Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) Sp. z o.o.w G.umowę o dzieło na okres od 02.11.2005 r. do 30.11.2005 r., na podstawie której wykonywał pracę na rzecz podmiotu z którym pozostawał w stosunku pracy tj. Stoczni (...) Spółka Akcyjna. Przedmiotem umowy był montaż wyposażenia pokryw luku 1B, 3B, 4B na jednostce 184/10. Z tytułu wykonania umowy o dzieło T. B.wypłacono w miesiącu grudniu 2005 r. wynagrodzenie w kwocie 4.700,00 zł brutto. W przedmiotowym okresie T. B.był zgłoszony przez płatnika Stocznia (...) Spółka Akcyjnado obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z kodem (...)przeznaczonym dla zgłoszenia pracowników podlegających ubezpieczeniu. Praca dla Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) Sp. z o.o.polegała na tym, że majster – bezpośredni przełożony w Stoczni zaproponował T. B.wykonanie pilnych prac, za dodatkowym wynagrodzeniem. Zarówno praca w ramach umowy o pracę, jak i w ramach umowy o dzieło z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowe (...) Sp. z o.o.odbywała się na rzecz Stoczni. Prace polegały na spawaniu przy segmencie budowanego statku, T. B.spawał tą samą spawarką, którą używał w ramach stosunku pracy dla Stoczni. Ogólny nadzór nad pracami wykonywał majster – przełożony ze Stoczni. T. B.w listopadzie 2005 r. korzystał z 48 godzin (6 dni) urlopu wypoczynkowego, przepracował na rzecz pracodawcy – Stoczni 11 godzin nadliczbowych. ZUS skierował do płatnika Stocznia (...) Spółka Akcyjnawezwanie do złożenia korekt dokumentów rozliczeniowych ZUS RCA z dnia 31.05.2011 r., w których oprócz podstawy wymiaru składki należnej z tytułu wypłaconego wynagrodzenia w związku z zatrudnieniem na umowę o pracę uwzględniona powinna zostać kwota wynagrodzenia wypłaconego pracownikom Stoczni (...) SAz tytułu wykonywania umów o dzieło zawartych z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o.w przedmiotowym okresie czasu. (...) Spółka Akcyjnaotrzymał od ZUS wraz z w/w wezwaniem informację dotyczącą wykazu pracowników Stoczni (...) S.A, oraz wysokości osiągniętych przez nich wynagrodzeń z tytułu wykonywania umów o dzieło zawartych z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o.a realizowanych na rzecz Stoczni (...) S.A. Stocznia (...) Spółka Akcyjnanie dopełniła obowiązku dotyczącego uwzględnienia w podstawie wymiaru składek łącznie z przychodami uzyskiwanymi przez ubezpieczonych z tytułu zatrudnienia u płatnika Stocznia (...) S.A.kwot przychodu w postaci wynagrodzenia uzyskanego z tytułu wykonywanych umów o dzieło zawartych z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o.w G.. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w związku z zakończeniem postępowania wyjaśniającego w sprawie prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób z tytułu zatrudnienia w firmie Stocznia (...)w miesiącach 11.2005r., 12.2005r., 02.2006r., 03.2006r. pouczył Stocznię o prawie do czynnego udziału w każdym stadium postępowania, w tym wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłaszania żądań. Organ rentowy wskazał, że strona ma prawo wglądu w akta sprawy, prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania. Pełnomocnik Stocznia (...)w dniu 12 sierpnia 2011r. zapoznał się z aktami sprawy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.. Decyzją z dnia 4 października 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.stwierdził, iż podwyższa podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe ubezpieczonego Z. B.wykonującego umowę o dzieło na rzecz płatnika Stocznia (...) Spółka Akcyjnao kwoty: za okres kwiecień 2006r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (brutto) 291,00 zł. Decyzją z dnia 11 października 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.stwierdził, iż podwyższa podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe ubezpieczonego T. B.wykonującego umowę o dzieło na rzecz płatnika Stocznia (...) Spółka Akcyjnao kwoty: za okres grudzień 2005r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (brutto) 4.700,00 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z dnia 6 grudnia 2011r. sprostował oczywistą pomyłkę w decyzji z dnia 4 października 2011 r. w sprawie dot. Z. B.oraz w decyzji z dnia 11 października 2011r. dot. T. B.wykreślając zawarte w treści decyzji sformułowania określające płatnika składek Stocznia (...) Spółka Akcyjnaa w ich miejsce wstawił sformułowania Stocznia (...) S.A.”.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy zważył, iż odwołania nie zasługują na uwzględnienie. Sąd ten wskazał, że zainteresowani Z. B. i T. B. w ramach zawartych z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. umów o dzieło wykonywali pracę na rzecz swojego pracodawcy, tj. Stoczni (...) S.A. (poprzednio Stoczni (...) S.A.). Czynnikiem decydującym o tym, na rzecz jakiego podmiotu praca była de facto wykonywana, jest bowiem finalny efekt tej pracy, należy w takiej sytuacji badać, który podmiot osiąga w ostatecznym rozrachunku korzyść z wykonania umowy. Z treści umów o dzieło zawartych między Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. a zainteresowanymi oraz umów o dzieło zawartych pomiędzy Stocznią (...) S.A. - pracodawcą zainteresowanych - a Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o., wynika, że praca świadczona przez zainteresowanych na podstawie tych umów o dzieło wykonywana była na rzecz Stoczni, a jedynie za pośrednictwem Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) Sp. z o.o. Ich porównanie wskazuje, że przedmioty w/w umów o dzieło, tj. umowy z 1 marca 2006r. zawartej między Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. w G. a zainteresowanym Z. B. oraz umowy z 2 listopada 2005r. zawartej między Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. a zainteresowanym T. B., i umów o dzieło zawartych między Stocznią (...) Spółka Akcyjna z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. pokrywały się ze sobą, zaś finalnym odbiorcą dzieła była Stocznia. Sąd Okręgowy wskazał, że przedmiotem umowy zawartej ze Z. B. było wykonanie prefabrykacji wstępnej sekcji 602LB na jednostce NB 381, co koresponduje z przedmiotem umów z dnia: 24 października 2005r., 10 listopada 2005r. i 23 marca 2006r. (...) między Stocznią i Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. w G., której przedmiotem było wykonanie m.in. prefabrykacji wstępnej sekcji 602 LB na jednostce NB 381. Przedmiotem umowy zawartej z T. B. był montaż wyposażenia pokryw luku 1B, 3B, 4B na jednostce 184/10. Natomiast przedmiotem umowy z dnia 10.10.2005 r., Nr (...), było wykonanie 1) pokrywy ładowania 1B. Zakres prac obejmuje prefabrykację wstępną, właściwą oraz zbrojenie (montaż, spawanie, oczyszczanie, zbrojenie i prace odchyleniowe). 2) pokrywy ładowania 3B. Zakres prac obejmuje prefabrykację wstępną, właściwą oraz zbrojenie (montaż , spawanie, oczyszczanie, zbrojenie i prace odchyleniowe). 3) pokrywy ładowni 4B. Zakres prac obejmuje prefabrykację wstępną, właściwą oraz zbrojenie ( montaż , spawanie, oczyszczanie, zbrojenie i prace odchyleniowe). Pokrywy stanowiły części statku do przewozu kontenerów, oznaczonego przez Stocznię (...) numerem B 184/10. W ocenie Sądu Okręgowego słusznie zauważył organ rentowy, że przerwy w okresach świadczenia pracy przez T. B., który korzystał z 6 dni urlopu wypoczynkowego nie obejmują pełnego okresu na jaki była zawarta umowa z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. w G., wobec tego nie mają istotnego znaczenia dla ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie co do okoliczności związanych w wykonywaniem tej umowy. Także okoliczność że zainteresowani w okresie wykonywania umów o dzieło świadczyli pracę w ramach umów o pracę w godzinach nadliczbowych nie może wpłynąć na zmianę oceny ustalonego stanu faktycznego sprawy. Okolicznością potwierdzającą, iż czynności w ramach umów o dzieło były w tym okresie wykonywane jest sporządzenie protokołów zdawczo-odbiorczych. Czynności będące przedmiotem umów o dzieło wykonywanych przez zainteresowanych są zgodne z wykazami zawartymi w załączonych przez wnioskodawcę do odwołań Harmonogramach (...) S.. Sąd Okręgowy nadto wskazał, że według treści § 7 ust. 6 umów o dzieło zawartych ze Stocznią wykonawca był zobowiązany do niezatrudniania pracowników Stoczni (...) korzystających z okolicznościowych urlopów bezpłatnych oraz pracowników firm pracujących na terenie Stoczni (...). Zapis ten w sposób naturalny wymuszał zatrudnianie przez Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) Sp. z o.o. w G. osób pozostających aktualnie w zatrudnieniu pracowniczym ze Stocznią, skoro niewątpliwie byli to fachowcy dający gwarancję prawidłowego wykonania dzieła. Na marginesie jedynie można zauważyć, iż zapis taki wymuszał zatrudnianie osób posiadających tytuł ubezpieczenia. Z powyższych względów zarówno Z. B., jak i T. B. wykonując dzieło na podstawie umów zawartych z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. odpowiednio z dnia 1 marca 2006r. i z dnia 2 listopada 2005r. byli pracownikami w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawowym skutkiem uznania osoby wskazanej w art. 8 ust. 2a za pracownika, jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi, chorobowym i wypadkowym tak, jak pracownika (art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Jest on także zobowiązany obliczać, rozliczać i przekazywać składki co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Ponadto, płatnicy składek w stosunku do pracownika, obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu (art. 17 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Problem, kto jest płatnikiem składek w stosunku do osoby wykonującej pracę na rzecz pracodawcy w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią został rozstrzygnięty przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2 września 2009 r. w sprawie II UZP 6/09 (OSNP 2010/3-4/46, Prok.i Pr.-wkł. (...), Biul.SN 2009/9/22, M.P.Pr. (...)-160). Zgodnie z treścią uchwały pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy wypowiedział się także „w jaki sposób pracodawca może obliczyć wysokość składki na ubezpieczenie społeczne zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych”. Nadto, co do zarzutów wnioskodawcy naruszenia przy wydaniu zaskarżonych decyzji szeregu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, Sąd Okręgowy wskazał, że w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zastosowanie znajdują przepisy kodeksu postępowania cywilnego, a nie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. W związku z tym nie ma możliwości badania w świetle przepisów tego kodeksu prawidłowości wydanej przez organ rentowy decyzji. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego. Sąd Okręgowy wskazał nadto, iż wbrew stanowisku wnioskodawcy Stocznia (...) S.A. miała możliwość zapoznania się z aktami postępowania prowadzonego przez organ rentowy, co więcej pełnomocnik Stoczni skorzystał z tego prawa. Niezależnie od tego odwołujący się miał możliwość zapoznania się z całym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie na etapie postępowania przed Sądem. Zdaniem Sądu Okręgowego zupełnie chybiony jest także zarzut związany z niewłaściwym oznaczeniem płatnika w zaskarżonych decyzjach. Na niezasadność tego zarzutu wskazują postanowienia organu rentowego prostujące w obu zaskarżonych decyzjach oczywistą omyłkę co do oznaczenia płatnika jako Stocznia (...) Spółka Akcyjna, zamiast Stocznia (...) S.A. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że odwołania od zaskarżonych decyzji nie zasługują na uwzględnienie. Sąd Okręgowy w pkt I wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z przywołanymi przepisami oddalił oba odwołania. O kosztach Sąd Okręgowy orzekł w pkt II wyroku kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik sporu.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła Stocznia (...) S.A., zaskarżając go w całości i wnoszę o jego zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania wnioskodawcy w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji. Zaskarżonemu wyrokowi apelujący zarzucił naruszenie przepisów: prawa materialnego, a w szczególności: art. 7 pkt. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych poprzez przyjęcie, iż stanowi on podstawę do nie włączenia akt kontroli w PHU (...) Sp. z o. o. do akt postępowania wyjaśniającego przeciwko Stocznia (...) S.A. i nie zapoznania z dowodami się tam znajdującymi przez Stocznię (...) S.A.; art. 8 ust. 2 a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych - poprzez przyjęcie, iż: w listopadzie 2005 r. Pan B. świadczył jednocześnie pracę na rzecz Stoczni na podstawie umowy o dzieło, bez odniesienia się do faktu, iż w tym okresie ubezpieczony przebywał w Stoczni (...) S.A. na urlopie wypoczynkowym, zwolnieniach lekarskich a także świadczył pracę w godzinach nadliczbowych; art. 16 ust. 1 pkt. 1, ust. la, lb oraz ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych - poprzez nałożenie obowiązku odprowadzenia przez Stocznię (...) S.A. składek finansowanych z własnych środków przez płatnika i ubezpieczonego; naruszenie prawa procesowego, a w szczególności: normy art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak dostatecznego wskazania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa; art. 233 § 1 k.p.c, i materialnego a w szczególności art. 5 k.c, polegające na braku wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego w szczególności odwołania od decyzji nr 137/11 oraz ustaleń sprzecznych ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, z obowiązującymi przepisami, zasad logiki i doświadczenia życiowego; art. 233 § 1 k.p.c, i materialnego a w szczególności art. 5 k.c, polegające na oraz na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów polegającym na błędnym ustaleniu, iż wnioskodawca korzystał z efektów pracy zainteresowanego a świadczonej na rzecz PHU (...) Sp. z o.o. W uzasadnieniu skarżący umotywował podniesione zarzuty i wnioski.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i jako taka nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że celem postępowania apelacyjnego jest ponowne rozpoznanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym, przy czym ocena zarzutów odnoszących się do naruszenia prawa materialnego może być dokonana jedynie na podstawie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego sprawy.

Oczywistą konsekwencją powyższego jest, iż co do zasady rozważenie podniesionych zarzutów naruszenia prawa procesowego, mogącego potencjalnie skutkować błędnymi ustaleniami faktycznymi, winno poprzedzać ocenę zarzutów materialno-prawnych, zwłaszcza w sytuacji, gdy wywiedziona apelacja zawiera takie rozróżnienie.

Zaznaczyć zatem wypada, iż Sąd Apelacyjny przeprowadził kontrolę instancyjną według wskazanego wyżej schematu i dla zachowania przejrzystości wywodu prawnego zachowuje go w niniejszym uzasadnieniu, odstępując od systematyki apelacji, tym bardziej, że przy umotywowaniu podniesionych zarzutów autor apelacji nie trzymał się sztywno wskazanego rozróżnienia, przeplatając zarzuty procesowe argumentacją prawa materialnego i na odwrót.

Wskazać w tym miejscu można, iż Sąd Apelacyjny zaakceptował w całości ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r. nr 24, poz. 776).

Pokreślenia wymaga, iż w kluczowe ustalenia faktyczne dotyczą wykonywania przez zainteresowanych konkretnych prac na rzecz Stoczni (...) S.A. będącej ich pracodawcą, jednak na podstawie umów „o dzieło” zawartych z PHU (...) sp. z o.o.

Zwrócić należy uwagę, iż w kierunku podważenia tych ustaleń zmierza w zasadzie tylko jeden z podniesionych zarzutów apelacji - przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, polegającego na błędnym ustaleniu, iż wnioskodawca korzystał z efektów pracy zainteresowanego a świadczonej na rzecz PHU (...) Sp. z o.o. W ocenie Sądu Apelacyjnego za brakiem zasadności tego zarzut przemawia nie tylko brak jakiegokolwiek rozwinięcia tego zarzutu w uzasadnieniu apelacji, ale przede wszystkim, szczegółowe ustalenie przez Sąd Okręgowy, jakie prace wschodziły w zakres umów „o dzieło” pomiędzy PHU (...) sp. z o.o a Stocznia (...) S.A. i ich tożsamość z pracami powierzonymi przez PHU (...) zainteresowanym. Zaznaczyć przy tym należy, iż ustaleń w tym zakresie Sąd Okręgowy dokonał również w oparciu o dokumenty /umowy/, których wiarygodności strony nie kwestionowały.

Mając zaś na względzie, iż apelujący w sposób ogólnikowy sformułował zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. i art. 5 k.c., wyjaśnić wypada, że podstawę ustaleń faktycznych mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy winien stanowić materiał dowodowy zebrany w sprawie, który podlega swobodnej ocenie sądu orzekającego w granicach zakreślonych treścią art. 233 § 1 k.p.c. Przepis ten bowiem kreuje zasadę swobodnej oceny dowodów, która nie oznacza oceny dowolnej. Jej granice wyznaczają czynniki, faktyczny, logiczny, ustawowy i ideologiczny. Pierwszy ogólnie rzecz ujmując oznacza zgodność z treścią przeprowadzonego dowodu, drugi poprawność rozumowania - wyprowadzenia z materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych, trzeci, że ocena dowodów musi odpowiadać warunkom określonym przez prawo procesowe, opierać się na dowodach przeprowadzonych prawidłowo z zachowaniem wymagań dotyczących źródeł dowodzenia oraz bezstronności i winna być dokonana po wszechstronnym rozważeniu zebranego materiału dowodowego, zaś czwarty oznacza, że granice oceny dowodów warunkuje też poziom świadomości prawnej sędziego, dominujące poglądy na stosowanie prawa (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1999 r., III CZP 59/98, OSNC 1999 nr 7-8, poz. 124, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 1999 r., I CKN 51/98, OSNC 2000 nr 2, poz. 27, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000 nr 10, poz. 189). Zwalczenie swobodnej oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej korzystnej dla skarżącego wersji zdarzeń /ustaleń stanu faktycznego/ opartej wyłącznie na własnej ocenie, lecz konieczne jest przy posłużeniu się argumentami jurydycznymi wykazywanie, że wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy. Innymi słowy, zarzut apelacji oparty na obrazie art. 233 § 1 k.p.c. nie może przeto sprowadzać się wyłącznie do polemiki z dowodami, którymi dysponował Sąd, zwłaszcza w sytuacji, gdy ich mocy dowodowej nawet nie próbowano podważać.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy wyjaśnił w toku przeprowadzonego postępowania wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Przeprowadził także wystarczające dla rozstrzygnięcia sprawy postępowanie dowodowe, które ocenił zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c., nie przekraczając granic swobodnej oceny dowodów, zakreślonych wyżej wskazanym przepisem. Zaznaczyć przy tym można, iż wynik postępowania dowodowego, a konkretnie ustalenia stanowiące podstawę faktyczną wyroku Sąd Okręgowy szczegółowo i wyczerpująco opisał w uzasadnieniu, co gołosłownym czyni zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c.

Przechodząc do oceny materialno-prawnej rozstrzygnięcia, już w tym miejscu wskazać należy, iż Sąd Okręgowy nie tylko prawidłowo ustalił stan faktyczny, ale i dokonał trafnej oceny prawnej, którą Sąd Apelacyjny w całości przyjmuję za własną.

W uzupełnieniu w całości trafnego wywodu prawnego Sądu Okręgowego, dodać jedynie można, iż Sąd Apelacyjny oczywiście dostrzega, że istota wywiedzionej apelacji sprowadza się kwestionowania przez apelującą ustawowej regulacji czyniącej płatnikiem składek pracodawcę, w sytuacji gdy jego pracownik wykona na jego rzecz pracę w ramach umów cywilnoprawnych zawartych z osobą trzecią (art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie można zgodzić się z apelującą, aby nie miała ona ani prawnych ani faktycznych możliwości obliczenia i odprowadzenia składki od wynagrodzenia wypłaconego w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej przez inny podmiot. Wskazać należy, iż w zasadzie wszystkie podniesione przez skarżącą w tym zakresie argumenty zostały już dostrzeżone i rozważone przez Sąd Najwyższy, który wypowiedział się nie tylko w przywołanej przez Sąd Okręgowy uchwale z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09, OSNP 2010/3-4/46, Prok.i Pr.-wkł. (...), Biul.SN 2009/9/22, M.P.Pr. (...)-160, ale i wyroku z dnia 18 października 2011r., sygn. akt III UK 22/11, OSNP 2012/21-22/266, Lex 1227536. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, mając na uwadze powszechną dostępność bazy orzeczeń Sądu Najwyższego, chociażby pod adresem: www.sn.pl, nie ma potrzeby powtarzać w całości trafnych wywodów tamże wyrażonych. Wskazać zaś można, iż znajduje poparcie w przywołanych judykatach, a zatem prawidłowa jest przeprowadzona przez Sąd Okręgowy subsumcja ustalonego stanu faktycznego, w szczególności zaś zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd Apelacyjny ma na uwadze, że skarżąca formułując zarzut naruszenia wskazanego wyżej przepisu zarzuciła, iż Sąd Okręgowy nie odniósł się do faktu, że w okresie wykonywania przedmiotowych umów o dzieło, Pan B. korzystał u pracodawcy z urlopu wypoczynkowego, pracował w godzinach nadliczbowych oraz przebywał na zwolnieniach lekarskich. Niezależnie od tego, iż Pan B. nie jest zainteresowanym w przedmiotowym postępowaniu, podkreślić można, iż w żadnej z tych sytuacji pracownik nie traci statusu pracownika i w żaden sposób nie wyklucza to oskładkowania pracy wykonywanej przez niego na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z (...) sp. z o.o. Innymi słowy, bez względu na to, czy zainteresowany u pracodawcy w ramach stosunku pracy wykonywał obowiązki, czy też korzystał z urlopu lub był na zwolnieniu lekarskim, nie wpływa to na realizację umowy o dzieło, która z istoty nie zawiera wymogu pracy codziennie, a nawet jeżeli była świadczona w czasie choroby, to na ryzyko wykonawcy dzieła – tu zainteresowanego. W zakresie nadgodzin, zwrócić można uwagę, iż bez względu na fakt, ich istnienia, z niepodważonych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że zainteresowani wykonali powierzone im prace w ramach umów o dzieło. Nadto, jak słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy, jedynym racjonalnym uzasadnieniem dla postanowienia § 7 ust. 6 umów o dzieło zawartych przez PHU (...) sp. z o.o. ze Stocznią, wg. których wykonawca był zobowiązany do niezatrudniania pracowników Stoczni (...) korzystających z okolicznościowych urlopów bezpłatnych oraz pracowników firm pracujących na terenie Stoczni (...), było, aby zatrudniać pracowników posiadających tytuł do pracowniczego ubezpieczenia społecznego, w domyśle tylko, po to, aby wyeliminować konieczność oskładkowania umów z nimi zawartych.

W tym miejscu wskazać również można, iż niezrozumiałym jest sformułowany pod adresem Sądu Okręgowego zarzut naruszenia art. 7 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych. Stosownie do treści przywołanego przepisu ilekroć w ustawie jest mowa o przetwarzaniu danych - rozumie się przez to jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, takie jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje się w systemach informatycznych. Jakkolwiek trudno dostrzec możliwość naruszenia przepisu stanowiącego tzw. „słowniczek” zwrotów użytych na potrzeby ustawy, to tym bardziej zaskakującym jest upatrywanie w nim podstawy prawnej do włączenia do akt postępowania wyjaśniającego akt kontroli w PHU (...). Całkowicie nielogicznym wydaje się również zarzucanie naruszenia przepisu ustawy o ochronie danych osobowych, kiedy do przetworzenia takich danych ostatecznie nie doszło. Zwrócić także można uwagę, iż zgodnie z art. 6 przywołanej ustawy w rozumieniu ustawy za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej, a zatem przyjąć należy, iż w rachubę wchodzi ochrona danych osobowych zainteresowanych, jako osób fizycznych, a ci nie zgłosili w tym zakresie żadnych zarzutów.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy nie tylko prawidłowo ustalił stan faktyczny ale i dokonał jego subsumcji a dokonanej oceny nie wzruszają zarzuty podniesione w apelacji. W konsekwencji uznać należy, iż zaskarżony wyrok w całości odpowiada prawu.

W tym stanie rzeczy, na zasadzie art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.