Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 169/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 marca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)
SSN Jerzy Grubba (sprawozdawca)
SSA del. do SN Mariusz Młoczkowski
Protokolant Katarzyna Głodowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika,
w sprawie D. Ś.
skazanego z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 5 marca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w S.
z dnia 12 grudnia 2011 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w S.
z dnia 13 września 2011 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego
rozpoznania Sądowi Okręgowemu w S. do
postępowania odwoławczego.
UZASADNIENIE
Skazany D. Ś. wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 13 września 2011r.
został uznany za winnego tego, że:
- w dniu 7 listopada 2010r. w miejscowości S. kierując samochodem
osobowym marki Mercedes Benz 300, znajdując się w stanie nietrzeźwości
2
wyrażającym się w stężeniu alkoholu we krwi na poziomie 0,81‰ w sposób
umyślny naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym i doprowadził do
wypadku drogowego w ten sposób, że jadąc z nadmierną prędkością, prostym
odcinkiem nieoświetlonej drogi asfaltowej, w terenie niezabudowanym, w
szczególności nie dostosował prędkości jazdy do warunków atmosferycznych i
drogowych panujących na drodze, w tym nienależycie obserwując drogę, w wyniku
czego stracił panowanie nad kierowanym pojazdem i zjeżdżając na nie asfaltowe
pobocze drogi, uderzył w drzewo, w wyniku którego to zdarzenia śmierć ponieśli
pasażerowie tego pojazdu tj. T. R. oraz P. Ś., a nadto pasażerka pojazdu M. N.
doznała złamania kości udowej prawej oraz innych obrażeń, które spowodowały u
niej ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby długotrwałej określonej w art.
156§1 pkt. 2 k.k.;
tj. popełnienia przestępstwa z art. 177§2 k.k. w zw. z art. 178§1 k.k.
Za tak opisany i zakwalifikowany czyn wymierzono oskarżonemu karę 2 lat i
6 miesięcy pozbawienia wolności oraz orzeczono środek karny w postaci zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 7 lat.
Wyrok ten zaskarżony został apelacją obrońcy oskarżonego, w której
podniesiono zarzuty:
1. obrazy prawa procesowego tj.:
- art. 7 k.p.k. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów w
postaci oparcia wyroku na wadliwej opinii biegłego,
- art. 410 k.p.k. w zw. z art. 366§1 k.p.k. poprzez niewyjaśnienie wszystkich
istotnych okoliczności sprawy takich jak przyczynienie się pokrzywdzonych
polegające na nie zapięciu pasów bezpieczeństwa, czy związku
przyczynowego braku zapięcia pasów z wystąpieniem skutku z art. 177§2
k.k. oraz przyczyny wykonania ostrego skrętu kierownicą przez
oskarżonego;
2. błędu w ustaleniach faktycznych w postaci uznania, że do wypadku nie doszło
na skutek zajechania drogi oskarżonemu i oślepienia go, że prowadził pojazd w
stanie nietrzeźwości i dowolnego ustalenia prędkości samochodu oskarżonego;
3. rażącej niewspółmierności kary.
Sąd Okręgowy w S. po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego,
wyrokiem z dnia 12 grudnia 2011r., utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie
uznając apelację za oczywiście bezzasadną.
3
Kasację od tego wyroku wywiódł obrońca skazanego i podniósł w niej
zarzuty rażącego naruszenia prawa, mającego wpływ na treść orzeczenia tj.
naruszenia:
1 - art. 433§2 k.p.k. w zw. z art. 457§3 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez:
- nie odniesienie się do dowodu z dokumentu prywatnego złożonego na
rozprawie apelacyjnej w postaci opinii rzeczoznawcy samochodowego,
- skrótowe i nierzetelne odniesienie się do zarzutu w postaci nieustalenia
związku przyczynowego niezapięcia pasów z wystąpieniem skutku z art.
177§2 k.k.
2 - art. 433§2 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. przez dokonanie nieprawidłowej
kontroli odwoławczej poprzez akceptację dowolnej oceny dowodów przez Sąd
Rejonowy w postaci:
- oparcia wyroku na wadliwej opinii biegłego,
- nie uwzględnienia, że przyczyną wykonania ostrego ruchu kierownicą przez
oskarżonego był ruch pojazdu nadjeżdżającego z przeciwka.
Obrona podniosła też zarzut rażącej niewspółmierności kary.
Wskazując na powyższe skarżący wniósł o uchylenie wyroku Sądu
Okręgowego oraz Sądu Rejonowego i przekazanie sprawy Sądowi I – instancji do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dwa pierwsze z podniesionych przez skarżącego zarzutów są częściowo
zasadne. Natomiast podniesienie, jako samodzielnego zarzutu, rażącej
niewspółmierności kary, jest w postępowaniu kasacyjnym niedopuszczalne – art.
523§1 k.p.k.
Kluczową kwestią dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest ustalenie jakie
znaczenie procesowe miało złożenie przez obronę do akt sprawy, na etapie
postępowania odwoławczego „dokumentu prywatnego” zawierającego ocenę opinii
z zakresu rekonstrukcji przyczyn zaistnienia wypadku drogowego z udziałem
skazanego.
Niewątpliwie słusznie postąpił Sąd Odwoławczy oddalając wniosek o
dopuszczenie dowodu z tego „dokumentu” jako opinii biegłego wypowiadającego
się w niniejszej sprawie.
Jednocześnie jednak, Sąd Odwoławczy stał przed koniecznością
prawidłowego rozpoznania zarzutu podniesionego w apelacji, a który wskazywał na
4
defekt przeprowadzonego postępowania dowodowego polegający na oparciu
ustaleń faktycznych dokonanych w sprawie na wadliwej opinii biegłego. W tej
sytuacji, ów „dokument prywatny”, będący w istocie pismem procesowym
zawierającym ocenę poprawności sporządzenia opinii przez biegłego
ustanowionego w niniejszej sprawie, winien być potraktowany jako zawierający
argumentację wspierającą uzasadnienie zarzutu stawianego w tym przedmiocie
przez obronę.
Bezsprzecznie przecież, strona procesu, na żadnym etapie postępowania
sądowego, nie może być pozbawiona prawa do kontrolowania treści opinii biegłych
ustanowionych w sprawie i ewentualnego zgłaszania uwag do nich.
Absolutnie niedopuszczalne było zatem całkowite zignorowanie twierdzeń
obrony, że opinia stanowiąca podstawę ustaleń faktycznych dokonanych w
sprawie, zawiera istotne błędy merytoryczne. Wymagało to oczywiście
ustosunkowania się do wywodów przedstawionych w piśmie sporządzonym przez
Z. G. Zwrócić należy tu uwagę przede wszystkim na zgłaszane różnice w sposobie
obliczenia prędkości, z którą poruszał się pojazd kierowany przez skazanego.
Kwestia ta, w niewątpliwy sposób, ma fundamentalne znaczenie dla ostatecznego
zakresu odpowiedzialności skazanego. Minimalnym zatem standardem dla
zrealizowania wyżej wskazanego wymogu byłoby, choćby wysłuchanie biegłego K.
J. na okoliczności wynikające z omawianego pisma.
Uwzględnienie przedstawionego powyżej zarzutu musiało samo w sobie
skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku.
Zasadny, choć jedynie częściowo, jest również zarzut postawiony w
kolejnym punkcie skargi kasacyjnej. Bezsprzecznie ma rację Sąd Okręgowy
twierdząc, że obowiązek dopilnowania tego, czy pasażerowie zapięli pasy
bezpieczeństwa ciąży na kierowcy pojazdu. Jednocześnie jednak, nie zapięcie tych
pasów przez pasażerów, mogło mieć fundamentalne znaczenie dla skutku
będącego następstwem wypadku drogowego. W tym kontekście okoliczności w
jakich doszło do niezapięcia pasów, mogą rzeczywiście być rozpatrywane jako
przyczynienie się pokrzywdzonych do zintensyfikowania tych skutków, co mogłoby
mieć znaczenie, przede wszystkim dla wymiaru kary. Stąd ma rację skarżący, iż
ocenienie tych okoliczności, było ważkie dla rozstrzygnięcia sprawy, a Sąd
Odwoławczy rozważań w tym zakresie, pomimo postawionego zarzutu, nie
przedstawił.
5
Powyższe skutkowało uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem
sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Przy
ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy powinien rzetelnie rozpoznać
wszystkie zarzuty postawione w apelacji, w tym ocenić uzupełniającą je
argumentację wynikającą z pisma sporządzonego przez Z. G.
Kierując się przedstawionymi względami, Sąd Najwyższy orzekł jak na
wstępie.