Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 245/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący)
SSN Jerzy Steckiewicz (sprawozdawca)
SSN Włodzimierz Wróbel
Protokolant Ewa Oziębła
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Krzysztofa Parchimowicza,
w sprawie B. Z.
skazanej z art. 107 k.w.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 11 kwietnia 2013 r.,
kasacji, wniesionej na niekorzyść skazanej przez Prokuratora Generalnego w
części dotyczącej kosztów procesu
od wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 21 czerwca 2012 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w W.
z dnia 13 kwietnia 2012 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok w części zwalniającej B.
Z. od kosztów procesu i w tym zakresie przekazuje
sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu
w W.,
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża
Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2012 r., Sąd Rejonowy w W. uznał B. Z. za
winną tego, że „w okresie czasu od nieustalonego dnia listopada 2009 r. do 1 lipca
2010 r. w celu dokuczenia I. P. złośliwie, wbrew jej woli wielokrotnie wykonywała do
niej połączenia telefoniczne i wysyłała wiadomości tekstowe o obraźliwej treści na
należący do niej telefon komórkowy oraz wykonywała połączenia na telefon
stacjonarny oraz do miejsca pracy, nachodziła ją w miejscu zamieszkania oraz w
miejscu pracy, czym złośliwie niepokoiła ją”, to jest popełnienia wykroczenia z art.
107 k.w. i za to na podstawie tego przepisu skazał ją na grzywnę w wysokości 500
złotych oraz na podstawie art. 118 § 1 k.p.w., art. 21 pkt 2, art. 3 ust.1 ustawy o
opłatach w sprawach karnych zasadził od obwinionej na rzecz Skarbu Państwa 150
zł tytułem kosztów postępowania, w tym 50 zł tytułem opłaty.
Apelacje od tego wyroku wnieśli: obwiniona i jej obrońca. Zarzucając
nietrafną ocenę zebranych w sprawie dowodów, postulowali zmianę wyroku i
uniewinnienie B. Z. od przypisanego jej wykroczenia.
Pokrzywdzona, zarówno przed Sądem pierwszej instancji, jak i Sądem
Odwoławczym występowała w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Interesy jej
reprezentował ustanowiony przez nią pełnomocnik.
Sąd Okręgowy w W. orzeczeniem z dnia 21 czerwca 2012 r., zaskarżony
wyrok utrzymał w mocy.
Zwolnił jednocześnie B. Z. od kosztów procesu obciążając Skarb Państwa
wydatkami postępowania, z uzasadnieniem, że za tym rozstrzygnięciem
przemawiają względy słuszności.
Prokurator Generalny wniósł od tego wyroku, na niekorzyść B. Z., kasację w
części orzeczenia o kosztach procesu.
Zarzucił: „rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisu
art. 627 k.p.k. i art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 119 k.p.w., polegające na zwolnieniu
obwinionej od ponoszenia kosztów procesu za postępowanie odwoławcze, podczas
gdy art. 627 k.p.k. nakłada na sąd obowiązek zasądzenia wydatków na rzecz
oskarżyciela posiłkowego, zaś art. 624 § 1 k.p.k. stanowi podstawę prawną jedynie
do zwolnienia obwinionego w całości lub w części od ponoszenia na rzecz Skarbu
Państwa kosztów sądowych”.
3
Stawiając ten zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w
zakresie orzeczenia o zwolnieniu z kosztów procesu i przekazanie sprawy Sądowi
Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania.
Uznając kasację za uzasadnioną Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Stosownie do art. 627 k.p.k. od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego
sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz
oskarżyciela posiłkowego.
Koszty sądowe, zgodnie z art. 616 § 2 k.p.k. obejmują: opłaty oraz wydatki
poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania.
Artykuł 624 § 1 k.p.k., na który powołał się Sąd Okręgowy w W. rzeczywiście
pozwala na zwolnienie oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego w całości lub w
części od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, jeżeli istnieją
podstawy do uznania, że uiszczenie ich byłoby dla nich zbyt uciążliwe ze względu
na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów, jak również wtedy, gdy
przemawiają za tym względy słuszności. Trzeba jednak mieć na uwadze, że owo
zwolnienie dotyczy tylko i wyłącznie kosztów sądowych należnych Skarbowi
Państwa i nie obejmuje uzasadnionych wydatków stron, w tym z tytułu
ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika.
Sąd nie może zatem pozbawić oskarżyciela posiłkowego należnego mu od
oskarżonego, co do którego wydany został wyrok skazujący, zwrotu kosztów
związanych z ustanowieniem pełnomocnika ( zob. uchwała Sądu Najwyższego z
dnia 10 września 1970 r., sygn. akt VI KZP 20/70 OSNKW 1970, z 12, poz. 167 ).
Innymi słowy, wynikająca z art. 624 § 1 k.p.k. możliwość zwolnienia
oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego w całości lub w części od zapłaty
na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, nie odnosi się do kosztów
procesu wymienionych w art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k.
Z powyższych powodów należało kasację Prokuratora Generalnego
uwzględnić, uchylić wyrok w części orzeczenia o kosztach procesu i w tym zakresie
sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania.
Przy powtórnym rozpoznaniu sprawy wskazany Sąd powinien na podstawie
art. 626 § 2 k.p.k. w zw. z art. 119 k.p.w. rozpoznać kwestię kosztów sądowych
wynikających z żądania oskarżyciela posiłkowego zasądzenia na jego rzecz
wydatków poniesionych w związku z ustanowieniem w postępowaniu odwoławczym
pełnomocnika, mając na uwadze sformułowany wcześniej pogląd.
4
Rozpoznanie sprawy powinno nastąpić na posiedzeniu, a rozstrzygnięcie
winno zapaść w formie postanowienia.
Na marginesie, w związku z wątpliwością zgłoszoną przez prokuratora
występującego na rozprawie przed Sądem Najwyższym, czy kasacja Prokuratora
Generalnego jest dopuszczalna z uwagi na treść art. 529 k.p.k. ( rozumianego a
contrario ) i w związku z tym, czy nie należałoby pozostawić jej bez rozpoznania,
Sąd Najwyższy stwierdza.
W niniejszej sprawie przeszkodą do rozpoznania kasacji na niekorzyść
obwinionej mogłoby być przedawnienie karalności, bowiem od popełnienia
wykroczenia, do wyrokowania przez Sąd Najwyższy, minęły prawie trzy lata. Gdyby
zatem nadzwyczajny środek zaskarżenia wniesiony został co do istoty sprawy, czyli
winy i kary, to niewątpliwie, skoro kasacja została przyjęta do rozpoznania,
należałoby pozostawić ją bez rozpoznania. Tymczasem, kasacja (wniesiona przed
upływem terminu, o którym mowa w art. 110 § 2 k.p.w.) dotyczy wyłącznie
rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu i dlatego, w tym zakresie nie było
prawnych przeszkód do jej rozpoznania.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.