V CZ 105/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-07-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 105/12
POSTANOWIENIE
Dnia 17 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z wniosku P. S.
przy uczestnictwie B. i Wspólnicy - Spółki Komandytowej w S.
o udzielenie zabezpieczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 kwietnia 2013 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 2 marca 2012 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie w części dotyczącej
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego
(punkt 2.).
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 2 marca 2012 r., na skutek
rozpoznania zażalenia uczestniczki postępowania na postanowienie udzielające
zabezpieczenia na rzecz wnioskodawcy przed wszczęciem postępowania przez
ustanowienie hipoteki przymusowej na czterech nieruchomościach uczestniczki
postępowania, zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że wniosek o
zabezpieczenie oddalił i zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki
postępowania kwotę 2.730 zł tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sąd wskazał art. 98
§ 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 i art. 108 § 1 k.p.c.
Postanowienie powyższe, w części dotyczącej kosztów postępowania
odwoławczego, zostało zaskarżone zażaleniem przez wnioskodawcę. Skarżący
zarzucił naruszenie:
- art. 745 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 i art. 108 § 1
k.p.c. poprzez niezastosowanie pierwszego z wymienionych przepisów,
- art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z § 8 pkt 1 i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.) poprzez ich niezastosowanie,
- § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) poprzez pominięcie
oceny nakładu pracy pełnomocnika uczestniczki postępowania.
Sąd Najwyższy zważył:
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że merytoryczne rozpoznanie
złożonego w sprawie zażalenia następuje w oparciu o art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c.
w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją, wchodzącą w życie z dniem 3 maja
2012 r., mający zgodnie z art. 9 pkt 6 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr
233, poz. 1381) nadal zastosowanie w sprawie.
3
Postępowanie zabezpieczające ma – co do zasady – charakter incydentalny
i służebny względem postępowania rozpoznawczego. Art. 745 § 1 k.p.c. wskazuje
jako regułę, że rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zabezpieczającego
następuje w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie łącznie z pozostałymi
kosztami, przy odpowiednim zastosowaniu zasad związanych z ostatecznym
wynikiem postępowania. Odstępstwo od niej, przewidziane w § 2 dotyczy sytuacji
zabezpieczenia przedprocesowego i niezachowania przez uprawnionego terminu
do wszczęcia sprawy wyznaczonego przez sąd. W tej wyjątkowej sytuacji możliwe
jest wydanie samodzielnego rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
zabezpieczającego.
Szczególna sytuacja powstaje wówczas, gdy w następstwie wniesienia
środka odwoławczego postanowienie o zabezpieczeniu przedprocesowym zostaje
uchylone. Zdaniem Sądu Najwyższego jeżeli, mimo uchylenia takiego
postanowienia, w zakreślonym przez sąd terminie powództwo zostało wytoczone
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zabezpieczającego, włącznie z kosztami
postępowania zażaleniowego, nadal należy do kognicji sądu rozpoznającego
sprawę co do istoty. Pewne rozbieżności judykatury dotyczące wykładni art. 745 § 1
k.p.c. w istocie związane są ze zróżnicowanymi stanami faktycznymi
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2010 r., II CZ 2/10, niepubl.,
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2010 r., II CZ 126/10,
niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 r., V CZ
77/11, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 r., IV CZ
131/11, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 r.,
I CZ 94/12, niepubl.).
W tym stanie rzeczy, skoro w wykonaniu postanowienia ustanawiającego
zabezpieczenia i w zakreślonym terminie powództwo zostało wytoczone, mimo
późniejszego reformatoryjnego postanowienia sądu odwoławczego, rozstrzygnięcie
o wszystkich kosztach postępowania zabezpieczającego powinno nastąpić
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie i zaskarżone orzeczenie nie
może się ostać. Wobec zasadności zarzutu dotyczącego naruszenia art. 745 § 1
k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 i art. 108 § 1 k.p.c. odnoszenie się
do dalszych zarzutów jest zbędne i niecelowe.
4
Z powołanych względów na podstawie art. 39816
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c., orzeczono jak w postanowieniu.
db
POSTANOWIENIE
Dnia 17 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z wniosku P. S.
przy uczestnictwie B. i Wspólnicy - Spółki Komandytowej w S.
o udzielenie zabezpieczenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 kwietnia 2013 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 2 marca 2012 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie w części dotyczącej
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego
(punkt 2.).
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 2 marca 2012 r., na skutek
rozpoznania zażalenia uczestniczki postępowania na postanowienie udzielające
zabezpieczenia na rzecz wnioskodawcy przed wszczęciem postępowania przez
ustanowienie hipoteki przymusowej na czterech nieruchomościach uczestniczki
postępowania, zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że wniosek o
zabezpieczenie oddalił i zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki
postępowania kwotę 2.730 zł tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sąd wskazał art. 98
§ 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 i art. 108 § 1 k.p.c.
Postanowienie powyższe, w części dotyczącej kosztów postępowania
odwoławczego, zostało zaskarżone zażaleniem przez wnioskodawcę. Skarżący
zarzucił naruszenie:
- art. 745 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 i art. 108 § 1
k.p.c. poprzez niezastosowanie pierwszego z wymienionych przepisów,
- art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z § 8 pkt 1 i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.) poprzez ich niezastosowanie,
- § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) poprzez pominięcie
oceny nakładu pracy pełnomocnika uczestniczki postępowania.
Sąd Najwyższy zważył:
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że merytoryczne rozpoznanie
złożonego w sprawie zażalenia następuje w oparciu o art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c.
w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją, wchodzącą w życie z dniem 3 maja
2012 r., mający zgodnie z art. 9 pkt 6 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr
233, poz. 1381) nadal zastosowanie w sprawie.
3
Postępowanie zabezpieczające ma – co do zasady – charakter incydentalny
i służebny względem postępowania rozpoznawczego. Art. 745 § 1 k.p.c. wskazuje
jako regułę, że rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zabezpieczającego
następuje w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie łącznie z pozostałymi
kosztami, przy odpowiednim zastosowaniu zasad związanych z ostatecznym
wynikiem postępowania. Odstępstwo od niej, przewidziane w § 2 dotyczy sytuacji
zabezpieczenia przedprocesowego i niezachowania przez uprawnionego terminu
do wszczęcia sprawy wyznaczonego przez sąd. W tej wyjątkowej sytuacji możliwe
jest wydanie samodzielnego rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
zabezpieczającego.
Szczególna sytuacja powstaje wówczas, gdy w następstwie wniesienia
środka odwoławczego postanowienie o zabezpieczeniu przedprocesowym zostaje
uchylone. Zdaniem Sądu Najwyższego jeżeli, mimo uchylenia takiego
postanowienia, w zakreślonym przez sąd terminie powództwo zostało wytoczone
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zabezpieczającego, włącznie z kosztami
postępowania zażaleniowego, nadal należy do kognicji sądu rozpoznającego
sprawę co do istoty. Pewne rozbieżności judykatury dotyczące wykładni art. 745 § 1
k.p.c. w istocie związane są ze zróżnicowanymi stanami faktycznymi
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2010 r., II CZ 2/10, niepubl.,
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2010 r., II CZ 126/10,
niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 r., V CZ
77/11, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 r., IV CZ
131/11, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 r.,
I CZ 94/12, niepubl.).
W tym stanie rzeczy, skoro w wykonaniu postanowienia ustanawiającego
zabezpieczenia i w zakreślonym terminie powództwo zostało wytoczone, mimo
późniejszego reformatoryjnego postanowienia sądu odwoławczego, rozstrzygnięcie
o wszystkich kosztach postępowania zabezpieczającego powinno nastąpić
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie i zaskarżone orzeczenie nie
może się ostać. Wobec zasadności zarzutu dotyczącego naruszenia art. 745 § 1
k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 i art. 108 § 1 k.p.c. odnoszenie się
do dalszych zarzutów jest zbędne i niecelowe.
4
Z powołanych względów na podstawie art. 39816
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c., orzeczono jak w postanowieniu.
db