Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 109/12
POSTANOWIENIE
Dnia 17 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie ze skargi E. C.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 24 kwietnia 2007 r., w sprawie z powództwa E. C.
przeciwko O. Centrum Rehabilitacji w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 kwietnia 2013 r.,
zażalenia skarżącego E. C.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 21 maja 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 21 maja 2012 r. odrzucił, w braku
ustawowej podstawy wznowienia skargę powoda E. C. o wznowienie postępowania
w sprawie przeciwko O. Centrum Rehabilitacji w K. zakończonej prawomocnym
wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 24 kwietnia 2007 r.
Sąd wskazał, że przedmiotowa skarga jest kolejną, trzecią skargą
o wznowienie postępowania. Dwie poprzednie także zostały odrzucone wobec
niestwierdzenia ustawowej podstawy wznowienia, przy czym skarżący
kwestionował w nich opinię biegłych z powołaniem na wyniki konsultacji lekarskich
sprzed wniesienia skarg, które miały potwierdzić istnienie ropnia w czasie objętym
zakresem opiniowania w sprawie o zapłatę bądź w chwili konsultacji. W trzeciej
skardze powód wskazywał jako podstawę wznowienia wykrycie nowej istotnej
okoliczności faktycznej polegającej na uzyskaniu w trakcie konsultacji lekarskiej
w Śląskim Centrum Medycznym w W. w dniu 29 lutego 2012 r. informacji, że
znajdujący się w jego dokumentacji medycznej opis badania NMR kręgosłupa
lędźwiowo-krzyżowego z lutego 2004 r. potwierdzał objawy toczącego się procesu
zapalnego spowodowanego niebezpiecznym ropniem, co potwierdzało występujące
już wówczas skutki pozostawienia w jego ciele fragmentu igły chirurgicznej.
Zdaniem Sądu, skoro powód dysponował wynikami wskazanego badania w trakcie
rozpoznawania sporu, to nie wykryto nowej okoliczności po jej zakończeniu. Nie
jest dopuszczalne wznowienie postepowania z tej przyczyny, że lekarz konsultujący
powoda inaczej ocenił wynik badania jak biegli, wydający opinię w trakcie
postępowania.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł powód. Dochodząc uchylenia
orzeczenia skarżący zarzucił naruszenie art. 403 § 2 k.p.c. poprzez niewłaściwą
wykładnię i zastosowanie w zakresie przyjęcia braku ustawowej podstawy
wznowienia oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji i art. 5 k.p.c. poprzez niezastosowanie
i przedłożenie zasady niewzruszalności prawomocnego wyroku nad zasadę
sprawiedliwego rozpoznawania sprawy oraz nieuwzględnianie zasad współżycia
społecznego.
Sąd Najwyższy zważył:
3
Zażalenie jest bezzasadne.
Zgodnie z utrwalonym w doktrynie i orzecznictwie poglądem skarga
o wznowienie postępowania ma charakter nadzwyczajnego środka zaskarżenia
i nie może być traktowana jak środek odwoławczy. Oznacza to, że postępowanie
wszczynane skargą o wznowienie postępowania nie jest objęte wszystkimi
gwarancjami prawa do sądu oraz powiązanej z nim zasady dwuinstancyjności
postępowania i dopuszczalne są w nim ograniczenia (por. wyrok Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 12 stycznia 2010 r., SK 2/09, OTK-A 2010/1/1,
postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 czerwca 2006 r., Ts 168/05,
OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 17; z dnia 28 lutego 2006 r., Ts 218/05, OTK ZU
nr 3/B/2006, poz. 125; z dnia 18 stycznia 2006 r., sygn. Ts 55/05, OTK ZU
nr 1/B/2006, poz. 31). W postanowieniu z dnia 21 lipca 2009 r., Ts 220/07 Trybunał
Konstytucyjny, odnosząc się (w ówczesnym stanie prawnym) do dalej idącej kwestii
niedopuszczalności zaskarżania orzeczeń wydanych po raz pierwszy
w postępowaniu apelacyjnym w toku rozpoznania skargi o wznowienie
postępowania, wręcz stwierdził, że nie prowadzi ona automatycznie do naruszenia
prawa do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami
sprawiedliwości. Klauzule generalne, do których zaliczyć należy zasady współżycia
społecznego, nie mogą zastąpić norm procesowych, których istotą jest charakter
formalny. Z tych względów najdalej idące zarzuty naruszenia art. 45 ust. 1
Konstytucji i art. 5 k.p.c. są chybione.
Wskazany wyżej procesowy charakter skargi o wznowienie postępowania
przemawia za przyjęciem, że podlega ona szczególnym rygorom odnośnie formy
i treści, zaś przepisy regulujące tę instytucję nie mogą podlegać wykładni
rozszerzającej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 1999 r.,
III CKN 184/98). Ustawowe przesłanki dopuszczalności skargi o wznowienie
postępowania zostały enumeratywnie wyliczone w art. 401, 4011
oraz 403 k.p.c.
Skarżący powołał się na przesłankę późniejszego wykrycia środków dowodowych,
które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła
skorzystać w poprzednim postępowaniu (art. 403 § 2 k.p.c.). Zgodnie z utrwaloną
wykładnią przepisu art. 403 § 2 k.p.c. zwrot „późniejsze wykrycie środków
dowodowych” oznacza powzięcie wiadomości w sposób umożliwiający powołanie
4
się na nie po raz pierwszy, zatem dotyczy tylko takiej sytuacji, gdy strona nie
miała obiektywnej możliwości powołania się na dowód w toku wcześniejszego
postępowania (por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012 r.,
I CZ 6/12, niepubl., z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 137/11, niepubl., z dnia 9 września
2011 r., I CZ 49/11, niepubl., z dnia 26 stycznia 2011 r., II CZ 180/10, niepubl.,
z dnia 16 czerwca 2010 r., I CZ 27/10, niepubl., z dnia 24 czerwca 2009 r., I CZ
32/09, niepubl., z dnia 12 września 2007 r., I CZ 105/07, niepubl.).
Judykatura jednoznacznie podziela również pogląd, że „wykrycie” odnosi się do
okoliczności i dowodów w poprzednim postępowaniu w ogóle nie ujawnionych
i wówczas nieujawnialnych, bo nieznanych stronom, a nie dotyczy okoliczności
i dowodów jawnych z materiału poprzedniego postepowania, tylko nie
dostrzeżonych przez stronę. Tymczasem, jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny,
odwołując się do akt sprawy, powód dysponował opisem badania NMR kręgosłupa
lędźwiowo-krzyżowego z lutego 2004 r. w postępowaniu rozpoznawczym,
przedstawił go biegłemu, który odniósł się do niego w treści opinii. Trafnie wskazał
sąd, że wznowienie postępowania nie służy do weryfikacji opinii biegłych ani
weryfikacji decyzji sądów orzekających, które nie przeprowadziły dowodu
z uzupełniającej opinii biegłego ani nie dopuściły dowodu z opinii innego biegłego.
W tym stanie rzeczy brak waloru nowości okoliczności i środków dowodowych
wskazanych jako podstawa wznowienia.
Zgodnie z art. 410 k.p.c., sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie
przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego trwale ugruntowany jest pogląd, że przesłanka
odrzucenia skargi o wznowienie postępowania zachodzi nie tylko wtedy, gdy
powołana w niej podstawa wznowienia została sformułowana w sposób
nieodpowiadający ustawie, ale także wówczas, gdy wskazane w skardze
okoliczności wprawdzie dadzą się podciągnąć pod przewidzianą w ustawie
podstawę wznowienia, jednak w rzeczywistości podstawa ta nie występuje
(por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2006 r., I CZ
103/06, z dnia 5 listopada 2010 r., I CZ 107/10, z dnia 25 maja 2012 r., I CZ 35/12,
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2010 r., I CSK 601/09). Zasadnie zatem
Sąd Apelacyjny przyjął, że złożona w sprawie skarga o wznowienie postępowania
5
zakończonego prawomocnym orzeczeniem nie była oparta na ustawowo wskazanej
podstawie i ją odrzucił.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
, 39821
, 391 § 1
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.
jw