Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 31/13
POSTANOWIENIE
Dnia 16 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Maria Szulc
w sprawie z powództwa G. R.
przeciwko J. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 16 maja 2013 r.,
zażalenia powoda
na wyrok Sądu Okręgowego w G.
z dnia 8 stycznia 2013 r.,
oddala zażalenie i pozostawia rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2012 r. wydanym w dwóch połączonych
sprawach toczących się uprzednio w postępowaniu nakazowym i upominawczym,
Sąd Rejonowy w S. utrzymał w mocy nakaz zapłaty z dnia 12 sierpnia 2011 r.
zasądzający od pozwanego J. K. na rzecz powoda G. R. kwotę 3 097 euro z
ustawowymi odsetkami od dnia 6 sierpnia 2009 r. i kosztami procesu oraz zasądził
od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1200 euro z ustawowymi odsetkami od dnia
29 lipca 2009 r. i kosztami procesu.
Sąd pierwszej instancji ustalił między innymi, że w dniach 5 sierpnia 2009 r.
i 28 lipca 2009 r. pozwany kupił od powoda elementy granitowe do budowy
nagrobków i zobowiązał się zapłacić za nie kwotę 45 745 euro do dnia 15 marca
2010 r. W odpowiedzi na wezwanie powoda z dnia 12 lipca 2011 r. do zapłaty
należności pozwany w piśmie z dnia 22 lipca 2011 r. zawiadomił, że zgłasza
reklamację, gdyż zakupiony granit posiada wady w postaci białych plam i rys
zamaskowanych najprawdopodobniej żywicą. Nie zgodził się w związku z tym
na zapłatę ceny, zgłosił gotowość odstąpienia od umowy i zwrotu towaru oraz
zażądał przedłużenia rękojmi do pięciu lat.
Sąd Rejonowy stwierdził, że pozwany jako jedyny zarzut w sprawie zgłosił
wady zakupionego granitu, jednak nie złożył oświadczenia o odstąpieniu od
umowy. Zgodnie z art. 568 § 1 k.c. jego uprawnienia z tytułu rękojmi wygasły po
upływie roku od dnia, gdy towar został mu wydany, a więc odpowiednio w dniu
5 sierpnia i 28 lipca 2010 r. W świetle postanowień art. 563 § 2 k.c. pozwany miał
obowiązek zbadać zakupiony towar niezwłocznie po odebraniu czego nie uczynił,
w związku z czym utracił uprawnienia z rękojmi.
W ocenie Sądu pierwszej instancji w sprawie nie zachodzi przewidziany
w art. 568 § 2 i 3 k.c. przypadek podstępnego zatajenia wady przez sprzedawcę,
gdyż pozwany pismem z dnia 4 grudnia 2009 r. złożył oświadczenie o uznaniu
długu z tytułu zapłaty ceny i nie zgłosił żadnych zastrzeżeń co do towaru.
Dopiero na wezwanie do zapłaty zgłosił wady po upływie prawie trzech lat od
wydania towaru. Zarzut pozwanego, że powód ukrył wady towaru żywicując granit
3
ma charakter jedynie przypuszczenia a z okoliczności sprawy nie wynika,
aby powód jako sprzedający zachowywał się w sposób wskazujący na podstępne
ukrycie wad.
Jednocześnie Sąd Rejonowy oddalił wnioski dowodowe pozwanego
o przeprowadzenie dowodów z certyfikatu uzyskanego w konsumenckim konkursie
jakości, z oględzin elementów nagrobków, z zeznań świadka G. K. oraz z opinii
biegłego do spraw kamieniarstwa na okoliczności istnienia wad granitu i ich
przyczyn, maskowania wad, ustalenia wartości handlowej nagrobków w stosunku
do ceny żądanej przez powoda. W ocenie tego Sądu okoliczności, na które dowody
zostały zgłoszone nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
W wyniku apelacji pozwanego Sąd Okręgowy w G. zaskarżonym wyrokiem z
dnia 8 stycznia 2013 r. uchylił wyrok Sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania apelacyjnego.
W ocenie Sądu drugiej instancji Sąd Rejonowy błędnie uznał, że pozwany
nie złożył oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy sprzedaży z powodu wad
nabytego towaru, gdyż taka wola pozwanego wynika wprost z jego pisma z dnia
22 lipca 2011 r. Przedwcześnie też Sąd Rejonowy stwierdził, że w sprawie nie mają
zastosowania przepisy art. 564 i art. 568 § 2 k.c., a oddalając wskazane wyżej
wnioski dowodowe pozwanego nie wyjaśnił wszystkich okoliczności faktycznych
istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, niezbędnych do merytorycznej oceny zarzutu
pozwanego o istnieniu ukrytych wad nabytego towaru i tym samym nie rozpoznał
istoty sprawy.
Dlatego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony
wyrok i przekazał sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania
wskazując na konieczność przeprowadzenia zgłoszonych przez pozwanego
dowodów, dokonania ich oceny i ustalenia, czy doszło do podstępnego zatajenia
przez powoda wad sprzedanego towaru i czy uprawnienia pozwanego z tytułu wad
rzeczy wygasły, a jeśli nie, to czy skuteczne było jego oświadczenie woli
o odstąpieniu od zawartych z powodem umów sprzedaży.
4
W zażaleniu na powyższy wyrok powód zarzucił naruszenie art. 217 § 2
k.p.c. i art. 162 k.p.c. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w wyniku
bezpodstawnego przyjęcia, że nieuzasadnione było oddalenie przez Sąd pierwszej
instancji wniosków dowodowych pozwanego oraz że jego pełnomocnik zgłosił
skutecznie zastrzeżenie przewidziane w art. 162 k.p.c. Zarzucił także naruszenie
art. 60 k.c. i art. 560 § 1 k.c. przez bezpodstawne przyjęcie, iż pismo pozwanego
z dnia 22 lipca 2001r. zawierało oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy,
jak również naruszenie art. 563 § 2 k.c. przez pominięcie, iż pozwany nie wykazał,
że zbadał kupione rzeczy w odpowiednim terminie i niezwłocznie o tym zawiadomił.
W oparciu o powyższe zarzuty powód wnosił o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w G. do ponownego
rozpoznania oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów
postępowania zażaleniowego.
W odpowiedzi na zażalenie pozwany wnosił o jego oddalenie i zasądzenie
od powoda na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wprowadzona z dniem 3 maja 2012 r. w art. 3941
§ 11
k.p.c. nowa, nieznana
dotychczas polskiej procedurze cywilnej instytucja zażalenia do Sądu Najwyższego
na orzeczenie kasatoryjne sądu drugiej instancji służyć ma skontrolowaniu, czy
orzeczenie to, które w obowiązującym systemie apelacji pełnej, powinno być
wyjątkiem od zasady merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd
drugiej instancji, zostało wydane prawidłowo i oparte na jednej z wymienionych
w art. 386 § 2 i § 4 k.p.c. podstaw kasatoryjnych. Podstawami tymi są: nieważność
postępowania przed sądem pierwszej instancji, nierozpoznanie przez ten sąd istoty
sprawy oraz sytuacja, gdy wydanie wyroku przez sąd drugiej instancji wymagałoby
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
Zakresem kontroli Sądu Najwyższego przy rozpoznawaniu zażalenia na
wyrok kasatoryjny sądu drugiej instancji jest więc objęte jedynie to, czy sąd ten
prawidłowo zastosował art. 386 § 2 lub § 4 k.p.c. Jak wskazał Sąd Najwyższy
w postanowieniu z dnia 7 listopada 2012 r. IV CZ 147/12 (OSNC z 2013 r., nr 3,
poz. 41) przedmiotem badania Sądu Najwyższego przy rozpoznawaniu zażalenia
5
na uchylenie wyroku jest istnienie formalnych, procesowych podstaw wydania przez
sąd drugiej instancji wyroku kasatoryjnego, zamiast merytorycznego zakończenia
sprawy. Tak określony zakres kontroli nie obejmuje oceny zasadności roszczeń ani
merytorycznego badania stanowiska prawnego sądu drugiej instancji, jak również
badania prawidłowości zastosowania przepisów prawa procesowego, które nie
odnoszą się ściśle do wskazanych w art. 386 § 2 i § 4 k.p.c. podstaw
uzasadniających uchylenie wyroku sądu pierwszej. Zażalenie przewidziane w art.
3941
§ 11
k.p.c. nie jest bowiem środkiem prawnym służącym kontroli
materialnoprawnej podstawy wyroku ani prawidłowości zastosowania przez sąd
drugiej instancji przepisów prawa procesowego niezwiązanych z podstawami
kasatoryjnymi, lecz zażalenie to jest skierowane przeciwko uchyleniu wyroku
i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, a więc ocenie może być
poddany jedynie ewentualny błąd sądu odwoławczego przy kwalifikowaniu
określonej sytuacji procesowej, jako odpowiadającej powołanej podstawie
kasatoryjnej.
Z tych względów za bezskuteczne musi być uznane zażalenie na wyrok
kasatoryjny sądu drugiej instancji, w którym zarzucono naruszenie przepisów prawa
materialnego odnoszących się do roszczenia będącego przedmiotem sporu oraz
art. 217 § 2 k.p.c. i art. 162 k.p.c., natomiast nie zarzucono naruszenia art. 386 § 4
k.p.c., który stanowił podstawę uchylenia przez sąd odwoławczy wyroku sądu
pierwszej instancji. Podniesione w zażaleniu powoda zarzuty naruszenia art. 60
k.c., art. 560 § 1 i art. 563 § 2 k.c. oraz art. 217 § 2 i art. 162 k.p.c. nie mogą być
skuteczne, gdyż prawidłowość zastosowania tych przepisów przez Sąd drugiej
instancji w ogóle nie może być poddana kontroli Sądu Najwyższego
rozpoznającego zażalenie na uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji. Natomiast
sama trafność uchylenia tego wyroku z punktu widzenia wskazanego jako
podstawa uchylenia art. 386 § 4 k.p.c. również nie może być przedmiotem oceny
Sądu Najwyższego, gdyż skarżący nie tylko nie zarzucił naruszenia tego przepisu,
lecz przede wszystkim w ogóle nie zakwestionował oceny Sądu drugiej instancji,
iż doszło do nierozpoznania istoty sprawy przez Sąd pierwszej instancji.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw.
z art. 3941
§ 3 i art. 3941
§ 11
k.p.c. oddalił zażalenie.
6
Zawarty w odpowiedzi na zażalenie wniosek o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego podlega rozpoznaniu w orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie.
jw