Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 286/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Michał Laskowski
Protokolant Anna Korzeniecka-Plewka
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Jerzego Engelkinga
w sprawie P. P.
skazanego z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 k.k i innych
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 5 czerwca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 28 listopada 2011r., utrzymującego w mocy co do P. P. wyrok Sądu
Rejonowego w G.
z dnia 30 listopada 2010 r.
1. uchyla zaskarżony wyrok w pkt II, w części
utrzymującej w mocy rozstrzygnięcia zawarte w pkt II i V
wyroku Sądu pierwszej instancji i w tym zakresie sprawę
przekazuje Sądowi Okręgowemu w G. do ponownego
rozpoznania w postępowaniu odwoławczym;
2. w pozostałej części oddala kasację, uznając ją za
oczywiście bezzasadną;
2
3. zarządza zwrot skazanemu P. P. kwoty 450 (czterysta
pięćdziesiąt) złotych, uiszczonej tytułem opłaty od kasacji.
UZASADNIENIE
P. P., wyrokiem Sądu Rejonowego w G. z dnia 30 listopada 2010 r.,
został uznany za winnego tego, że:
I. w okresie od dnia 28 grudnia 1999 r. do dnia 30 grudnia 1999 r. w G.,
działając wspólnie i w porozumieniu z A. S. - prezesem zarządu „K." Sp. z
o.o., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej za pomocą wprowadzenia w błąd
co do możliwości płatniczych i rzeczywistego zamiaru wywiązania się ze
zobowiązania, doprowadził O. S.A., do niekorzystnego rozporządzenia
mieniem, w ten sposób, że na podstawie porozumienia wekslowego z dnia 24
maja 1999 r. oraz umowy o współpracy handlowej z dnia 25 maja 1999 r.
wyłudził sprzęt komputerowy o wartości 201 696,62 zł, czym działał na szkodę
ww. spółki, to jest o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i
za to, na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 1, 2 i 3 k.k., został
skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wymiarze 100
stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 50
złotych.
Ponadto Sąd Rejonowy w G. skazał P. P. za ciąg przestępstw,
opisanych w pkt. II-XIII aktu oskarżenia, które zakwalifikował jako występki z
art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., wymierzając
za nie, na mocy tych przepisów, przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k. oraz na
podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.,
karę 3 lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wymiarze 150 stawek
dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 złotych.
Przestępstwa te polegały na tym, że:
II. w dniu 7 lipca 2000 r. w G., działając wspólnie i w porozumieniu z A. S.,
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia w błąd co
do zdolności kredytowej i tożsamości kredytobiorcy, doprowadził Bank […]
S.A. i firmę Ż. S.A., do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w
wysokości 9 955,50 zł, w ten sposób, że przedkładając kserokopię
dokumentów w postaci dowodu osobistego nr […] oraz książeczki wojskowej
3
nr […] na nazwisko G. R., umowy majątkowej małżeńskiej małżonków R. nr
[…] i poświadczającego nieprawdę zaświadczenia z dnia 6 lipca 2000 r. o
zatrudnieniu ww. w firmie J. Sp. z o.o., zawarł umowę kredytową nr […] na
zakup w systemie ratalnym zestawu kserokopiarki Nashuatec oraz urządzenia
Pentax UF-342 i centralki KT-TD816PP z Bankiem […] na nazwisko G. R.,
udzieloną za pośrednictwem firmy Ż. S.A., nie mając zamiaru wywiązania się
z zaciągniętego zobowiązania;
III. w dniu 6 września 2000 r. w G. , działając wspólnie i w porozumieniu z
L. P., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia w
błąd co do zdolności kredytowej, doprowadził Bank […] i firmę Ż. S.A., do
niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w wysokości 9 955.50 zł, w
ten sposób, że przedkładając dokument poświadczający nieprawdę w postaci
deklaracji o wysokości osiągniętego dochodu przez L. P. za miesiąc lipiec
2000 r., zawarł umowę kredytową na zakup w systemie ratalnym laptopa
Toshiba z […]Bank, udzieloną za pośrednictwem firmy Ż. S.A., nie mając
zamiaru wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania;
IV. w dniu 19 września 2000 r. w G., działając wspólnie i w porozumieniu z
A. S., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia w
błąd co do zdolności kredytowej, doprowadził Bank […] i firmę Ż. S.A. do
niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w wysokości 9 955.51 zł, w
ten sposób, że posługując się otrzymanymi od A. S. dokumentami […] o
wysokości świadczenia przedemerytalnego oraz dwoma drukami umów
kredytowych in blanco, podpisanymi przez Z. i B. N., zawarł umowę kredytową
na nazwisko E. N., na zakup w systemie ratalnym drukarki OKI i zestawu
komputerowego Pentium III z Bank […], za pośrednictwem firmy Ż. S.A., , nie
mając zamiaru wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania;
V. w dniu 18 października 2000 r. w G., w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej, za pomocą wprowadzenia w błąd co do zdolności kredytowej i
tożsamości kredytobiorcy, doprowadził Bank […] i firmę Ż. S.A. do
niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w wysokości 8 838 zł, w ten
sposób, że podając fikcyjne dane poprzez przedłożenie dowodu osobistego
[…] oraz legitymacji ubezpieczeniowej nr […], rzekomo wystawionych na
4
nazwisko M. S., a także przedkładając poświadczające nieprawdę
zaświadczenie z dnia 10 października 2000 r. o zatrudnieniu ww. w Agencji
[…], zawarł umowę kredytową na zakup w systemie ratalnym zestawu
komputerowego z Bank […], udzieloną za pośrednictwem firmy Ż. S.A., nie
mając zamiaru wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania;
VI. w dniu 19 grudnia 2000 r. w G., działając wspólnie i porozumieniu z L.
P. i W. K., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia
w błąd co do zdolności kredytowej i faktycznego zatrudnienia kredytobiorcy
doprowadził Bank S[…] i firmę Ż. S.A., do niekorzystnego rozporządzenia
własnym mieniem w wysokości 9 998 zł, w ten sposób, że przedkładając
otrzymane od L. P. dokumenty […] poświadczającego nieprawdę
zaświadczenia o zatrudnieniu W. K. w Przedsiębiorstwie […] z dnia 18 grudnia
2000 r. oraz podpisanego in blanco druku umowy kredytowej, zawarł umowę
kredytową na zakup w systemie ratalnym dwóch zestawów meblowych oraz
zestawu komputerowego marki Optitech, z Bank […], udzieloną za
pośrednictwem firmy Ż. S.A., nie mając zamiaru wywiązania się z
zaciągniętego zobowiązania;
VII. w dniu 20 grudnia 2000 r. w G., działając wspólnie i w porozumieniu z
L. P. i Z. K., za pomocą wprowadzenia w błąd co do zdolności kredytowej i
faktycznego zatrudnienia kredytobiorcy, doprowadził Bank […] i firmę Ż. S.A.
do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w wysokości 4 925,60 zł,
w ten sposób, że przedkładając otrzymane od L. P. dokumenty w postaci […],
poświadczającego nieprawdę zaświadczenia o zatrudnieniu Z. K. w
Przedsiębiorstwie […] z dnia 18 grudnia 2000 r. oraz podpisanego in blanco
druku umowy kredytowej, zawarł umowę kredytową na zakup w systemie
ratalnym telewizora marki Panasonic oraz video marki NV-HD 642, z Bank
S.A., […] udzieloną za pośrednictwem firmy Ż. S.A., nie mając zamiaru
wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania;
VIII. w dniu 31 stycznia 2001 r. w G., działając wspólnie i w porozumieniu z
M. L., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia w
błąd co do zdolności kredytowej, posługując się podrobionym dokumentem w
postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości osiąganych przez M. L.
5
zarobków w firmie […] z dnia 26 stycznia 2001 r., doprowadził Bank […] i
firmę Ż. S.A. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w
wysokości 4 500 zł, w ten sposób, że podpisał umowę kredytową z Bank […]
zawartą za pośrednictwem Ż. S.A., na zakup w systemie ratalnym drukarki
laserowej Hewlett Packard, nie mając zamiaru ani możliwości wywiązania się
z zaciągniętego zobowiązania;
IX. w dniu 26 czerwca 2001 r. w G., działając wspólnie i w porozumieniu z J.
R., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia w błąd
co do zdolności kredytowej i faktycznego zatrudnienia, doprowadził Bank S.A.,
[…] i firmę Ż. S.A., do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w
wysokości 9 413 zł, w ten sposób, że przedkładając poświadczające
nieprawdę zaświadczenie z dnia 18 czerwca 2001 r. o zatrudnieniu ww. w
Agencji […] , zawarł umowę kredytową na zakup w systemie ratalnym
zestawu komputerowego z Bank […], udzieloną za pośrednictwem firmy Ż.
S.A., nie mając zamiaru wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania;
X. w dniu 28 czerwca 2001 r. w G., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
za pomocą wprowadzenia w błąd co do zdolności kredytowej i tożsamości
kredytobiorcy, doprowadził Bank […] i firmę Ż. S.A. do niekorzystnego
rozporządzenia własnym mieniem w wysokości 7 818 zł, w ten sposób, że
przedkładając dokumenty w postaci dowodu osobistego […] wystawionych na
nazwisko D. Ż., zawarł umowę kredytową, na zakup w systemie ratalnym
zestawu komputerowego […] nie mając zamiaru wywiązania się z
zaciągniętego zobowiązania;
XI. w dniu 16 lipca 2001 r. w G., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej za
pomocą wprowadzenia w błąd co do zdolności kredytowej i tożsamości
kredytobiorcy, doprowadził Bank [...] i firmę Ż. S.A. do niekorzystnego
rozporządzenia własnym mieniem w wysokości 8 900 zł w ten sposób, że
przedkładając dokumenty w postaci dowodu osobistego […], wystawionych na
nazwisko J. S., zawarł umowę kredytową na zakup w systemie ratalnym
zestawu komputerowego, […], nie mając zamiaru wywiązania się z
zaciągniętego zobowiązania;
6
XII. w dniu 23 lipca 2001 r. w G., działając wspólnie i w porozumieniu z L.
P. i A. K., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia
w błąd co do zdolności kredytowej i faktycznego zatrudnienia kredytobiorcy,
doprowadził Bank […] i firmę Ż. S.A., do niekorzystnego rozporządzenia
własnym mieniem w wysokości 9 358 zł, w ten sposób, że przedkładając
otrzymane od L. P. dokumenty […], poświadczającego nieprawdę
zaświadczenia o zatrudnieniu A. K. w Przedsiębiorstwie […] z dnia 14 lipca
2001 r. oraz podpisanego in blanco druku umowy kredytowej, zawarł umowę
kredytową na zakup w systemie ratalnym zestawu komputerowego, […] nie
mając zamiaru wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania;
XIII. w dniu 23 lipca 2001 r. w G., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
za pomocą wprowadzenia w błąd co do zdolności kredytowej, tożsamości i
faktycznego zatrudnienia kredytobiorcy, doprowadził Bank […] i firmę Ż. S.A.,
do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w wysokości 9 798 zł w
ten sposób, że przedkładając dokumenty […] na nazwisko S. S. oraz
poświadczającego nieprawdę zaświadczenia o zatrudnieniu ww. w firmie […]
z dnia 23 lipca 2001 r., zawarł umowę kredytową na zakup zestawu
komputerowego w systemie ratalnym, z […] , nie mając zamiaru wywiązania
się z zaciągniętego zobowiązania.
Ponadto Sąd Rejonowy uznał P. P. za winnego tego, że:
XIV. w dniu 31 października 2001 r. w G., działając w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia w błąd co do faktycznego
zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków, poprzez przedłożenie
poświadczających nieprawdę dokumentów w postaci: [...] doprowadził do
niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem firmę […] w postaci
samochodu marki Chrysler 300M o wartości 108 775,42 zł, czyn ten
kwalifikując jako występek z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 273 k.k. w zw. z art.
11 § 2 k.k. i za to, na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 1, 2 i 3 k.k.,
skazał go na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny
w wymiarze 50 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę
50 złotych;
7
XV. w nieustalonym czasie, nie później niż do dnia 29 listopada 2001 r. w
G., ukrywał dokumenty, którymi nie miał prawa wyłącznie rozporządzać w
postaci: […] czyn ten kwalifikując jako występek z art. 276 k.k. i za to, na
podstawie art. 276 k.k., skazał go na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności.
Na podstawie art. 91 § 2 k.k. Sąd Rejonowy połączył wymierzone P. P.
jednostkowe kary pozbawienia wolności i grzywny, wymierzając karę łączną 3
lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wymiarze
200 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 złotych.
Od tego wyroku apelację wniósł oskarżony, podnosząc zarzut błędu w
ustaleniach faktycznych oraz obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ
na treść zaskarżonego orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. i 410 k.p.k., a także art. 193
k.p.k. i art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k., poprzez odrzucenie wniosku obrony o
zasięgnięcie opinii biegłego z zakresu prawa bankowego, oraz art. 337 k.p.k.
poprzez nieuwzględnienie wniosku o zwrot sprawy prokuratorowi celem
uzupełnienia śledztwa.
Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 28 listopada 2011 r., utrzymał w mocy
wyrok Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej P. P., uznając wniesioną
przez niego apelację za oczywiście bezzasadną.
Wyrok Sądu drugiej instancji został zaskarżony kasacją obrońcy
skazanego, w której podniesiono zarzuty rażącej obrazy następujących
przepisów prawa:
I. art. 4 i 5 k.p.k. w zw. z art. 41 § 1 k.p.k., polegającej na zaniechaniu badania
z urzędu ewentualności stronniczości sędziego, poprzednio orzekającego w
sprawie o podobnej podstawie faktycznej i prawnej, blisko związanej
podmiotowo i przedmiotowo, które kiedyś stanowiły jedną całość. Obraza
wskazanych przepisów k.p.k. dotyczyła SSO M. W., która w dniu 24 maja
2011 r. brała udział w składzie rozpoznającym przed Sądem Okręgowym
sprawę o sygn. V …/11, przeciwko P. P. Była to sprawa wyłączona z
materiałów przedmiotowej sprawy rozpoznawanej 24 listopada 2011 r.
przeciwko skazanemu, w którego składzie zasiadała również SSO M. W.;
II. zasady bezstronności, domniemania niewinności oraz zasady
swobodnej oceny dowodów, zasady in dubio pro reo, jak również zasady
8
obiektywizmu i prawa do obrony (art. 4 k.p.k., 5 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k.)
oraz art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k., przez uznanie P. P. za winnego
popełnienia czynów wymienionych w akcie oskarżenia na podstawie dowodu z
pomówienia zeznań współoskarżonych, mimo że – w opinii skarżącego –
wyjaśnienia L. P. i A. S. były nielogiczne, niespójne i niekonsekwentne, a
także nie znajdowały żadnego potwierdzenia w zeznaniach pozostałych
świadków, a nadto były sprzeczne ze sobą w wielu fragmentach, istotnych z
punktu widzenia uznania winy skazanego. W przekonaniu skarżącego
zaistniała sytuacja wynikła z nierozważenia przez Sąd odwoławczy wszystkich
wniosków i zarzutów wskazanych przez skazanego w apelacji oraz
niewykazania przez Sąd odwoławczy niezasadności wskazanych w apelacji
zarzutów i wniosków;
III. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 171 § 7 k.p.k. oraz art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 §
3 k.p.k., polegającej na tym, że mimo podniesienia przez skazanego P. P. w
apelacji zarzutu przesłuchiwania oskarżonego A. S. w stanie nietrzeźwości, tj.
w warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi, Sąd odwoławczy nie
odniósł się do tego zarzutu, chociaż był zobowiązany do zbadania i
rozstrzygnięcia kwestii dopuszczalności dowodu z wyjaśnień A. S. Skazany
P. P. podniósł w swojej apelacji również zarzut braku swobody wypowiedzi,
dotyczący zeznań świadka A. K., który zeznał przed Sądem, że złożył
zeznania obciążające skazanego P. P. w postępowaniu przygotowawczym,
ponieważ został zastraszony. Zdaniem skarżącego, Sąd drugiej instancji nie
odniósł się również do tego zarzutu mimo, że był zobowiązany do zbadania i
rozstrzygnięcia kwestii dopuszczalności dowodu z wyjaśnień A. K.;
IV. art. 4 i art. 6 k.p.k. i art. 170 § 3 k.p.k. oraz art. 368 k.p.k. w zw. z
naruszeniem art. 458 k.p.k., art. 453 § 2 k.p.k., art. 452 § 2 k.p.k., polegającej
na braku odniesienia się w formie postanowienia wraz z uzasadnieniem do
przedstawionych w apelacji wniosków dowodowych – nowych dowodów w
sprawie, co skutkowało pominięciem i nie odniesieniem się do tychże
dowodów. Skazany P. P. złożył w dniu 5 marca 2011 r. do Sądu
odwoławczego wskazane w apelacji dokumenty, jako nowe istotne dowody dla
sprawy. Dotyczyły one zakupu komputera, wezwań do zapłaty, umowy
9
kredytowej i oświadczenia świadka P. T. Zdaniem skarżącego wskazane
dokumenty potwierdzały wyjaśnienia skazanego P., a Sąd Okręgowy zupełnie
te dowody pominął, nie odnosząc się do nich w jakikolwiek sposób;
V. art. 4 i 6 k.p.k. i art.433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. poprzez
nierozważenie przez Sąd odwoławczy zarzutu nierozpatrzenia wniosku
dowodowego przez Sąd pierwszej instancji, złożonego dwukrotnie przez
oskarżonego J. R. i popieranego przez skazanego P. P. (k. 6540 i 6886), a
dotyczącego powołania zespołu biegłych ekspertów w celu zbadania podpisu
R. na umowie kredytowej […]. Brak odniesienia się przez Sąd do wniosku
dowodowego w formie postanowienia wraz z uzasadnieniem, w przekonaniu
skarżącego, stanowiło rażące naruszenie przepisu art. 170 § 3 k.p.k.,
zwłaszcza że wniosek ten dotyczył kwestii zasadniczej dla sprawy;
VI. art. 2 k.p.k. i art. 345 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 k.p.k. poprzez
niezwrócenie – zgodnie z wnioskiem skazanego P. P. – sprawy prokuraturze
w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego w sytuacji, gdy
zdaniem strony skarżącej, akta sprawy zawierały istotne braki, wskazujące na
niekompletność materiału dowodowego;
VII. art. 2 k.p.k. i art. 193 § 1 i art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez odmowę
powołania biegłego celem uzyskania odpowiedzi na następujące pytania:
- czy P.P. jako przedstawiciel firmy Ż. mógł samodzielnie
przywłaszczyć środki finansowe uruchomione przez Bank […] za
pośrednictwem firmy Ż. S.A. z tytułu zawartych umów kredytowych nr […]?
- czy jedynym sposobem wejścia w posiadanie przez P. P. środków
finansowych uruchomionych na podstawie wyżej wymienionych umów
kredytowych byłoby współdziałanie z właścicielem firmy handlowej (sklepu)
jako właścicielem konta, na które były przelewane pieniądze?
- jaką odpowiedzialność materialną ponosił P. P. jako przedstawiciel
firmy Ż. na podstawie zawartej umowy przedstawicielskiej za uruchamiane za
jego pośrednictwem kredyty?
- czy umowa przedstawicielska była tak skonstruowana, że powiększanie
portfela kredytów niespłacanych przez przedstawiciela byłoby z jego strony
działaniem na własną szkodę i rodziło jego odpowiedzialność finansową?
10
VIII. art. 410 k.p.k. w zw. z art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k., polegającej
na tym, że przy wyrokowaniu przez Sąd odwoławczy zostały pominięte
ujawnione w toku rozprawy głównej dowody, mające istotne znaczenie dla
dokonania ustaleń faktycznych i oceny wiarygodności pozostałych dowodów,
a w szczególności dowód w postaci ugody pozasądowej (k. 6457), zawartej
pomiędzy skazanym P. P. a oskarżonym A. S., która potwierdzała zeznania
skazanego P. P., dotyczące zawarcia umowy składu pomiędzy stronami;
IX. art. 7 k.p.k. i art. 433 § 2 k.p.k. i 457 § 3 k.p.k., polegającej na tym, że
Sąd odwoławczy w swoich rozważaniach nie odniósł się do wniosków i
zarzutów zawartych w apelacji lub do niektórych zarzutów odniósł się
lakonicznie, nadto nierzetelnie ustosunkował się do części zarzutów i nie
wskazał konkretnie oraz jednoznacznie argumentów przemawiających za
uznaniem ich za zasadne lub też niezasadne, czym naruszył prawo do obrony
skazanego. Zdaniem skarżącego Sąd ten w szczególności nie odniósł się do:
1. wniosku dowodowego złożonego w postępowaniu odwoławczym o
przeprowadzenie dowodu z akt sprawy, rozpoznawanej przez Sąd Rejonowy,
sygn. akt II K …/09, a następnie przez Sąd Okręgowy (sygn. akt V Ka …/11).
Waga tego wniosku wynikała z faktu, że w sprawie tej zapadł wyrok
uniewinniający P. P. i Sąd odmówił w całości wiary zeznaniom L. P., uznając
je za niespójne, nielogiczne i nacechowane chęcią zemsty. Sprawa ta była
podmiotowo i przedmiotowo związana z niniejszą sprawą, gdyż stanowiły one
jedną całość w toku postępowania przygotowawczego, a następnie zostały
wyłączone, by znów zostać połączone w początkowym etapie postępowania
sądowego, aby następnie ponownie zostać rozdzielone;
2. wniosku dowodowego, złożonego w postępowaniu odwoławczym, o
przeprowadzenie dowodu z akt sprawy rozpoznawanej przez Sąd Rejonowy
sygn. akt II K …/02, o przywłaszczenie pojazdu przeciwko A. S. o wyłudzenie
od niego pojazdu. Waga tego wniosku dowodowego wynikała z faktu, że
sprawa niniejsza i sprawa o sygn. II K …/02 toczyły się w tym samym czasie.
Wnioskowane akta zawierają również dowód na to, że A. S. żądał korzyści
majątkowej w postaci 15 000,00 zł od brata skazanego P. P., w zamian za
złożenie prawdziwych zeznań w niniejszej sprawie o sygn. V Ka …/11.
11
Zdaniem skarżącego sprawa o sygn. II K …/02 ukazuje, że z dużą łatwością
A. S. odpowiedzialnością za swoje czyny przestępcze obciążał w owym czasie
P. P., tworząc sobie z pomówienia narzędzie do linii obrony;
3. zarzutu przedstawionego w apelacji, dotyczącego braku
ustosunkowania się do postanowienia o umorzeniu śledztwa z dnia 30
czerwca 2004 r. wydanego przez Prokuraturę Rejonową (k. 6487).
Postanowienie to dotyczyło kradzieży samochodu marki Polonez Truck, nr rej.
[…], wraz ze sprzętem komputerowym o łącznej wartości 136 000,00 zł,
należącym do A. S. Skradziony sprzęt o wartości 46 251,00 zł, według zeznań
S., pochodził z firmy P. Leasing, natomiast pozostała część sprzętu o wartości
około 89 749,00 zł pochodziła z firmy O. S.A. W przekonaniu skarżącego ma
to istotne znaczenie dla sprawy, gdyż sprzęt z tej firmy został odebrany na
podstawie umowy dealerskiej, zawierającej opcję zapłaty w systemie „kredytu
kupieckiego”, tzn. z wydłużonym terminem płatności, czyli praktycznie po
dalszej sprzedaży. Jeżeli zakupiony sprzęt firmy O. został skradziony, to A. S.
został pozbawiony realnej możliwości zapłaty za niego. W tych
okolicznościach kradzież sprzętu wyłączała zarzut jego wyłudzenia;
4. zarzutu podniesionego w apelacji, dotyczącego konieczności
wykonania opinii „grafologicznej” w zakresie ustalającym, kto podpisał faktury
potwierdzające odbiór sprzętu z firmy O., wobec zeznań A. S. twierdzącego,
że faktury nr […] nie zostały podpisane przez niego i nie on odbierał towar
opisany w tych fakturach. Zdaniem skarżącego miało to zasadnicze znaczenie
dla sprawy w kwestii ustalenia prawdziwych okoliczności odbioru sprzętu.
Wartość odebranego sprzętu ma też doniosłe znaczenie prawne w niniejszej
sprawie, w kontekście zarzutu związanego ze „znaczną wartością”.
Odniesienie się do tego zarzutu było bardzo ważne, gdyż jak stwierdził sam
Sąd odwoławczy w swoim uzasadnieniu wyroku na s. 30: „Przestępstwo
oszustwa popełnione zostaje w chwili dokonania niekorzystnego
rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego”;
5. zarzutu podniesionego w apelacji, dotyczącego braku istnienia
dokumentu umowy kredytowej na nazwisko: D. Ż., objętej wyrokiem wraz z
załączonym zaświadczeniem o zatrudnieniu. Przedmiotowej umowy i
12
zaświadczenia o zatrudnieniu nie ma w aktach sprawy, a akt oskarżenia i
wyrok skazujący P. P. obejmuje zarzut zawarcia tejże umowy kredytowej.
Bardzo istotny jest fakt, że akt oskarżenia pomija w ogóle istnienie
zaświadczenia o zatrudnieniu, chociaż jak ustalono bezspornie w
postępowaniu przygotowawczym i sądowym, zaświadczenie o zatrudnieniu
było elementem niezbędnym do zawarcia umowy kredytowej. W przekonaniu
skarżącego opisana sytuacja poddawała w wątpliwość to, czy w ogóle doszło
do zawarcia umowy kredytowej na nazwisko D. Ż. Akt oskarżenia i wyrok
opierał się na podstawie „komputerowego wydruku umowy" (s. 21 aktu
oskarżenia) z firmy Ż. S.A. Firma ta jest prywatnym podmiotem, w związku z
powyższym – zdaniem skarżącego - niepodpisane wydruki elektroniczne nie
mogły stanowić dowodu w sprawie;
6. zarzutu podniesionego w apelacji, dotyczącego zapisu zeznań świadka
T. C., złożonych w postępowaniu przygotowawczym niezgodnie z faktycznie
przekazaną przez świadka treścią i niezgodnie z jego wiedzą. Zeznania te
dotyczyły podstawowej i zasadniczej dla sprawy kwestii, tj. listy rzekomo
dostarczonych dokumentów przez skazanego P. P. do zawarcia umowy
leasingowej objętej wyrokiem. Akt oskarżenia opierał się w tym względzie na
zeznaniach przedstawiciela handlowego T. C. Natomiast w swoich zeznaniach
przed Sądem świadek ten zeznał, że nie pamięta, jakie dokumenty zostały
dostarczone przez skazanego P. P. w celu zawarcia umowy leasingowej (k.
7345). Świadek nadto ujawnił przed Sądem, że nie wymienił żadnej listy
dokumentów w postępowaniu przygotowawczym, bo po prostu ich nie
pamiętał. Dokumenty rzekomo dostarczone przez skazanego P. P.,
uwidocznione w treści jego zeznań w postępowaniu przygotowawczym,
zostały dopisane przez przesłuchującego, po okazaniu ich świadkowi. W tym
zakresie zeznania świadka T. C. nie są wyrazem jego pamięci i wiedzy o
faktach, ale wynikają z działania osoby trzeciej. Zdaniem skarżącego istotne
było to, że Sąd oparł wyrok na zeznaniach złożonych przez świadka T. C. w
postępowaniu przygotowawczym, czyli tych obarczonych wadą prawną
naruszenia zasady prawdy obiektywnej i zasady obiektywizmu, wyrażonych w
art. 2 i 4 k.p.k.
13
Na podstawie tak sformułowanych zarzutów obrońca skazanego wniósł
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu
do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Prokurator w odpowiedzi na kasację wniósł o jej oddalenie jako
oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się częściowo zasadna.
Za chybiony należało uznać zarzut obrazy art. 41 k.p.k., dotyczący
osoby sędziego orzekającego w składzie Sądu odwoławczego. Trzeba
bowiem zauważyć, że skazany pismem z dnia 3 lipca 2011 r. (k. 7755)
uzupełnił swój wniosek dowodowy z dnia 27 maja 2011 r. (k. 7731-7732) w ten
sposób, że przesłał odpis wyroku Sądu Okręgowego z dnia 24 maja 2011 r.,
sygn. akt V Ka …/11, w wydaniu którego brała udział sędzia M. W. (k. 7757), a
który oddalał apelację prokuratora i utrzymał w mocy wyrok uniewinniający P.
P. od popełnienia przestępstwa w sprawie Sądu Rejonowego (sygn. akt II KK
…/09), wyłączonej do odrębnego postępowania z obecnie rozpoznawanej
sprawy. Wniosek dowodowy zmierzał tylko do podważenia wiarygodności
zeznań L. P. i miał doprowadzić do uniewinnienia P. P., co potwierdza także
oświadczenie tego ostatniego, złożone na rozprawie apelacyjnej (zob. k. 7790
in fine). Wobec zapadłego rozstrzygnięcia w sprawie II KK …/09 nie może
dziwić, że P. P. i nie wniósł o wyłączenie sędziego, który wcześniej był w
składzie sądu utrzymującego wyrok uniewinniający. Co istotne dla oceny tego
zarzutu, o swoim działaniu i przesłaniu odpisu wyroku w sprawie o sygn. V Ka
…/11 oskarżony poinformował obrońcę – adw. R. Z., a zatem także i on
wiedział, że sędzia W. orzekała już w poprzedniej sprawie o winie skazanego,
a mimo to nie złożył na rozprawie apelacyjnej wniosku o wyłączenie tej sędzi.
Tymczasem jedynie, gdyby taki wniosek został wniesiony, a następnie
rozpoznany przez Sąd negatywnie, mogłoby to uprawniać do skutecznego
podnoszenia zarzutu obrazy art. 41 k.p.k. Wobec zatem bierności strony i jej
przedstawiciela w tym zakresie, nie mogło dojść do naruszenia wskazanego
przepisu.
14
Nietrafny był także zarzut, kwestionujący poprawność weryfikacji oceny
relacji procesowych A. S. Sąd odwoławczy przedstawił co do tego
zagadnienia swoje stanowisko na s. 27-28 uzasadnienia. Koncentrując się na
kwestii zmiany przez niego wyjaśnień w toku postępowania, był uprawniony
podzielić ocenę Sądu Rejonowego, uznającą taką postawę współoskarżonego
za przyjęcie nowej linii obrony. Kwestia ewentualnej nietrzeźwości S. w trakcie
przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym była przedmiotem
rozważań Sądu pierwszej instancji, który wskazał, że brak jest w protokołach
przesłuchań jakiejkolwiek wzmianki osoby przesłuchującej, co do zachowania
S., a poza tym podczas pierwszego przesłuchania na rozprawie przez sądem
meriti oskarżony ten nie podnosił, aby w trakcie składania wyjaśnień był w
złym stanie psychofizycznym, wynikającym z nadużycia alkoholu (zob. s. 29
uzasadnienia Sądu pierwszej instancji), a oczywiste jest, że tak ważna
okoliczność, gdyby rzeczywiście miała miejsce, zostałaby przedstawiona
sądowi przez oskarżonego przy pierwszej sposobności. W tym kontekście
należy stwierdzić, że chociaż Sąd odwoławczy nie odniósł się szczegółowo do
tego fragmentu argumentacji apelującego, w której usiłował on podważyć
ocenę wyjaśnień S. poprzez wskazywanie na jego pismo do sądu (k. 7321)
oraz na fragment relacji procesowych (k. 7457), w których opisał przebieg
przesłuchania w prokuraturze (kiedy to rzekomo miał być „na kacu”, bez
świadomości tego, co mówi), to jednak wobec trafnego stanowiska w zakresie
weryfikacji oceny zeznań S. dokonanej przez sąd meriti, uchybienie to nie
mogło mieć wpływu na treść zaskarżonego wyroku.
Do zagadnienia istnienia umowy składu między firmami P. P. i A. S.
Sąd drugiej instancji odniósł się na s. 28-29 uzasadnienia. Trafnie stwierdzono
tam, że nie miało ono znaczenia dla sprawy, skoro zostało ustalone, iż
sprzedaż A. S. udziałów firmy P. była pozorna, albowiem był on całkowicie
zależny od P., a jego rolę w przestępczym procederze można potocznie
określić mianem „słupa”.
Odnosząc się do zarzutu nieustosunkowania się przez Sąd odwoławczy
do postanowienia Prokuratury Rejonowej z dnia 30 czerwca 2006 r. o
umorzeniu postępowania przygotowawczego (k. 6487-6488), należy
15
stwierdzić, że dotyczyło ono przestępstwa przywłaszczenia sprzętu
komputerowego przez A. S. i tylko jeden passus uzasadnienia tego
orzeczenia mówił o tym, że toczyło się postępowanie w sprawie kradzieży
poloneza ze sprzętem komputerowym, a zostało ono umorzone z powodu
niewykrycia sprawcy. Dokument ten, jak i prowadzone postępowanie, nie
mogły dowodzić faktu utraty przez S. w wyniku kradzieży sprzętu z firmy O.
S.A. Równie dobrze można było twierdzić, że zgłoszenie kradzieży
samochodu ze sprzętem komputerowym stanowiło inicjatywę zmierzającą do
uniknięcia odpowiedzialności karnej przez S. i P. Z tego względu
nieustosunkowanie się do tego dokumentu przez Sąd odwoławczy nie mogło
mieć wpływu na treść wyroku.
Zarzut dotyczący czynu, opisanego w pkt. IX aktu oskarżenia,
zaakcentowany w uzasadnieniu apelacji (zob. s. 39), został rozważony przez
Sąd odwoławczy (s. 24 uzasadnienia), który trafnie uznał, że postanowienie o
oddaleniu wniosku dowodowego złożonego przez J. R. o ponowne
przeprowadzenie opinii biegłego z zakresu pisma ręcznego i dokumentów nie
było istotne dla kwestii odpowiedzialności karnej P. P. Doniosłości takiej nie
wykazał również skarżący w kasacji. Wyrażone przez skarżącego stanowisko
o konieczności wykonania opinii „grafologicznej” w świetle podstaw kasacji
było zatem oczywiście bezzasadne. Nie można skutecznie zarzucać sądowi
nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z nowej opinii z zakresu badań pisma
ręcznego w sytuacji, gdy nie miał on wątpliwości odnośnie do poprawności
wydanej już w sprawie opinii. Trzeba ponadto podkreślić, że jeżeli strona
widziała potrzebę przeprowadzenia dowodu w celu wyjaśnienia – jej zdaniem
– nieustalonych a istotnych albo niejasnych okoliczności sprawy, to powinna
była złożyć stosowny wniosek dowodowy, a wówczas sąd miałby obowiązek
ustosunkować się do niego. W tym kontekście warto zauważyć, że na
wskazanych w kasacji kartach akt sprawy (s. 3 in princ.), w protokołach
rozprawy, brak jest jakiejkolwiek wzmianki o popieraniu przez P. P. wniosku
dowodowego J. R. o ponowne przeprowadzenie opinii biegłego z zakresu
pisma ręcznego i dokumentów, a zatem jego bierność w tej kwestii tym
bardziej wskazuje na bezzasadność omawianego zarzutu kasacyjnego.
16
Zarzut obrazy art. 345 § 1 k.p.k. nie mógł stanowić podstawy kasacji.
Przepis ten ma bowiem zastosowanie do momentu rozpoczęcia rozprawy
przed Sądem a quo, a o zwrocie sprawy decyduje sąd. Strona może
natomiast formułować wnioski na podstawie art. 9 § 2 k.p.k., które jednak nie
są wiążące dla sądu i nie ma potrzeby odnoszenia się do nich w formie decyzji
procesowej (zob. zarządzenie Przewodniczącego Wydziału Izby Karnej Sądu
Najwyższego z dnia 28 grudnia 2006 r., IV KO 65/06, OSNwSK 2006/1/2589,
LEX nr 295687). Trzeba też zauważyć, że w uzasadnieniu tego zarzutu
skarżący czynił rozważania dotyczące sfery ustaleń faktycznych (odnoszące
się do czynu z pkt. XIV aktu oskarżenia), co jest niedopuszczalne w świetle
podstaw kasacji.
Zarzut obrazy art. 2, art. 193 § 1 k.p.k. i art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. stanowił
w przeważającej mierze powtórzenie zarzutu apelacyjnego (por. s. 2 apelacji),
do którego odniósł się prawidłowo Sąd odwoławczy na s. 23-24 uzasadnienia.
Z tego względu warto jedynie podkreślić, że mechanizmy funkcjonujące w
działalności kredytowej P. P. były bardzo proste i sąd był kompetentny do
dokonania ustaleń w tym zakresie. Inna sytuacja zachodziłby wtedy, gdyby
chodziło o zagadnienia z zakresu księgowości, które w danej firmie
prowadziłby specjalny pracownik lub firma zewnętrzna. W analizowanej
sprawie taki przypadek jednakże nie występował, a chodziło jedynie o
transakcje bazujące na klasycznych instytucjach z zakresu prawa
zobowiązań, a zatem ich zrozumienie wymagało jedynie podstawowej wiedzy
z zakresu prawa cywilnego.
Jeśli chodzi natomiast o doniosłość dla sprawy zeznań K. C. należy
stwierdzić, że wypowiedzi tego świadka, znającego się na operacjach
kredytowych i zasadach udzielania kredytów nie musiały być istotne dla sądu,
który dokonał rozstrzygnięcia w oparciu o wynikającą z całokształtu materiału
dowodowego ocenę zachowania oskarżonego, którego świadek C. nie znał.
W stosunku do przedstawionych w uzasadnieniu kasacji (s. 13) i
wielokrotnie akcentowanych w apelacji pytań: „czy pomimo zawarcia umowy
kredytowej faktycznie doszło do zawarcia umowy sprzedaży towaru pomiędzy
sklepem a klientem, która jest podstawą umowy kredytowej?” oraz „czy doszło
17
do wydania przez sprzedawcę towaru klientowi?”, Sąd odwoławczy odniósł się
na s. 30-32 uzasadnienia. Głównym argumentem wskazującym na
bezzasadność tych zagadnień było to, że znamieniem skutkowym
przestępstwa oszustwa jest niekorzystne rozporządzenie mieniem, a
zachowanie sprawcy polegać ma na podejmowaniu oszukańczych zabiegów
w postaci wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu. W odniesieniu do tych
znamion akcentowane przez skarżącego, a wcześniej apelującego kwestie
należało uznać za nieistotne dla odpowiedzialności karnej P. P. Zarzut ten
wydaje się zatem stanowić nieudolną próbę zwiedzenia orzekających sądów
na tory wadliwego rozumowania prawniczego w kontekście przestępstw
oszustwa, które w rozpoznawanej sprawie nie polegało na niekorzystnym
rozporządzeniu mieniem w ramach transakcji między sklepem komputerowym
a klientem, ale w wyniku zawarcia uprzedniej umowy kredytowej, na skutek
której pokrzywdzonym została instytucja udzielająca kredytów na zakup
sprzętu komputerowego oraz firma pośrednicząca.
Odnosząc się do kwestii sformułowanych w formie pytań w zarzucie VII,
należy uznać, że są one nieistotne dla sprawy, a do zagadnienia
odpowiedzialności finansowej P. odniósł się logicznie Sąd odwoławczy na s.
33 uzasadnienia wskazując, że skazany na pierwszym terminie rozprawy w
dniu 10 czerwca 2008 r. deklarował, iż nie posiadał majątku, a jego
miesięczny dochód wynosił 1000 zł (k. 6884), a zatem odpowiedzialność
nieograniczona w związku z szeregiem długów, wynikłych z powodu
niespłacania kredytów i tak nie mogłaby przynieść zaspokojenia wierzyciela.
Nie sposób więc przyjąć, by w kontekście zasad logicznego rozumowania,
przypisana oskarżonemu działalność przestępcza była niemożliwa, czy
bezsensowna.
Oczywiście bezzasadne okazały się także pkt. 1 i 2 ostatniego zarzutu,
dotyczące nierozpoznania wniosków o przeprowadzenie dowodu z akt sprawy
o sygn. II K …/02 oraz sygn. II K …/09 Sądu Rejonowego i sygn. V Ka …/11
Sądu Okręgowego, albowiem Sąd odwoławczy dopuścił dowód z tych akt,
wydając stosowne postanowienie na rozprawie apelacyjnej w dniu 24
listopada 2011 r. (zob. k. 7791).
18
Twierdzenie skarżącego, że na treść zeznań T. C., złożonych na etapie
postępowania przygotowawczego, wpływała osoba trzecia było jedynie
nieudowodnionym, subiektywnym stanowiskiem strony. Trzeba ponadto
podkreślić, że relacje procesowe tego świadka nie były szczególnie doniosłe
wobec dysponowania przez sądy bogatym materiałem dowodowym odnośnie
do czynu opisanego w pkt. XIV aktu oskarżenia, w szczególności
dokumentacją umowy leasingu.
Nie mogło być wątpliwości co do trafności stanowiska Sądu
odwoławczego w kontekście przypisania P. P. przestępstwa oszustwa,
opisanego w pkt. XIV aktu oskarżenia, na co w szczególności wskazywało
posłużenie się przez niego poświadczającymi nieprawdę dokumentami w
postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości osiąganych zarobków w
firmie Handlowo Usługowej „A.” oraz deklaracji na zaliczkę miesięczną na
podatek dochodowy za miesiąc wrzesień 2001 r. To, że według procedur
leasingowych w firmie leasingodawcy nie było wymagane przedłożenie
zaświadczenia o zatrudnieniu i osiąganych dochodach nie było istotne dla
przypisania przestępstwa oszustwa, albowiem przedłożenie tego rodzaju
dokumentów mogło doprowadzić do wprowadzenia w błąd poprzez
utwierdzenie pokrzywdzonego o stabilnej i dobrej kondycji finansowej
sprawcy, co w rzeczywistości nie było zgodne z prawdą.
Zasadne natomiast okazały się pozostałe zarzuty, kwestionujące
szczegółowość i wszechstronność kontroli odwoławczej Sądu Okręgowego.
Przede wszystkim należało zgodzić się ze skarżącym, że sąd ad quem
nie dokonał starannej weryfikacji oceny relacji procesowych L. P., z którym
skazany miał dokonać przestępstw, opisanych w pkt. III, VI, VII i XII aktu
oskarżenia, co doprowadziło do stwierdzenia rażącej obrazy art. 457 § 3
k.p.k., która – z uwagi na doniosłość tej kwestii – mogła mieć istotny wpływ na
treść wyroku. Wnikliwa analiza jego wyjaśnień procesowych była niezbędna z
uwagi na treść pomówienia przez tego współoskarżonego oraz ze względu na
odmienną ocenę tych samych relacji procesowych L. P. w sprawie Sądu
Rejonowego, wyłączonej z niniejszej sprawy do odrębnego postępowania
(sygn. akt II K …/09). Jeżeli zatem apelujący wskazywał konkretne
19
sprzeczności w depozycjach L. P., które w jego przekonaniu podważały ich
wiarygodność, to obowiązkiem Sądu odwoławczego było szczegółowe
zbadanie, czy rzeczywiście takie rozbieżności w materiale dowodowym
sprawy występują, a jeżeli tak, to czy są one istotne, tj. czy wskazują na
bezpodstawność pomówienia P. P. przez współoskarżonego.
Tymczasem Sąd odwoławczy zweryfikował ocenę wyjaśnień L. P. na s.
25-26 uzasadnienia uznając, że w jego relacjach procesowych nie ma takich
rozbieżności, które podważałyby ustalenia faktyczne o znaczeniu
rozstrzygającym w sprawie. Przyjęcie takiego stanowiska, oprócz samej
ogólnikowości stwierdzeń, jest nietrafne z tego względu, że rozbieżności w
zeznaniach świadka lub wyjaśnieniach oskarżonego są doniosłe nie tylko
wtedy, gdy dotyczą zasadniczych faktów, prowadzących do ustalenia
sprawstwa, ale również, kiedy są istotne dla oceny samej wiarygodności
świadka. W tym drugim kontekście nawet mało znaczące, ale liczne
rozbieżności w podawaniu drugorzędnych okoliczności mogą prowadzić do
odmówienia wiary analizowanym relacjom procesowym. Dlatego, pomimo
złożonego charakteru sprawy i obszernego materiału dowodowego,
obowiązkiem Sądu odwoławczego było szczegółowe odniesienie się do
apelacji i zbadanie, czy istnieją wskazane w niej rozbieżności w relacjach
procesowych L. P., a jeśli tak, to uzasadnienie, dlaczego mogły zostać one
uznane za nieistotne dla rozstrzygnięcia w sprawie.
Było to w szczególności konieczne, albowiem w sprawie Sądu
Rejonowego, sygn. akt II KK …/09, ten sam materiał dowodowy okazał się
niewystarczający do uznania winy P. P. i został odmiennie oceniony, co
zostało zaaprobowane przez Sąd odwoławczy w sytuacji szczególnie
delikatnej, tj. gdy w obu składach sądu odwoławczego akceptujących
odmienne oceny zasiadała ta sama sędzia. Nie miała ona co prawda
obowiązku złożenia wniosku o wyłączenie, niemniej jednak w takiej sytuacji
ocena zarzutów, związanych z czynami, mającymi być popełnionymi wspólnie
i w porozumieniu z L. P., wymagała szczególnej wnikliwości. Sąd odwoławczy
miał wprawdzie na uwadze treść prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w
sprawie o sygn. II K …/09, jednak w tym zakresie wskazał jedynie na zasadę
20
samodzielności jurysdykcyjnej (s. 18 uzasadnienia). Chociaż samo powołanie
się na tę regułę nie było wadliwe, albowiem istotnie sąd orzekający w sprawie,
której część materiału dowodowego stanowiła już przedmiot oceny w odrębnej
sprawie karnej, nie jest związany wcześniejszą oceną sądu w innej sprawie, to
jednak zasady samodzielności jurysdykcyjnej nie można traktować
instrumentalnie, jako normy limitującej zakres kontroli instancyjnej. Powtórzyć
należy, że obowiązkiem Sądu odwoławczego było wnikliwe rozpoznanie
zarzutów podniesionych w środku odwoławczym i w ich kontekście analiza
materiału dowodowego, czego wyrazem powinno być zaprezentowanie i
uargumentowanie stanowiska, dlaczego sąd ten zaaprobował odmienną
ocenę dowodów od tej, zaakceptowanej we wcześniej rozstrzyganej sprawie.
Nadto trafnie podniósł skarżący, że Sąd odwoławczy, naruszając art.
433 § 2 k.p.k., nie rozważył zarzutu związanego z czynem z pkt. X aktu
oskarżenia, w którym apelujący podnosił, iż w toku postępowania nie zdołano
uzyskać oryginału lub kopii umowy kredytowej zawartej na nazwisko D. Ż. (s.
40 apelacji).
Trzeba ponadto zauważyć, że na s. 12 uzasadnienia apelacji obrońca –
opisując okoliczności przesłuchania A. K. – podniósł, że świadek ten złożył
zeznania w warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi. Odnośnie do
tego zagadnienia także brak jest rozważań Sądu odwoławczego, co również i
w tym zakresie wskazuje na naruszenie przez Sąd odwoławczy standardów
kontroli instancyjnej, unormowanych w art. 433 § 2 k.p.k.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd odwoławczy rozważy
szczegółowo argumentację zaprezentowaną w apelacji, a zwłaszcza dokona
wnikliwej weryfikacji oceny zeznań L. P. i w uzasadnieniu wyroku przedstawi
wynik przeprowadzonej analizy, odnosząc się do sprzeczności w jego
zeznaniach oraz ich doniosłości dla oceny wiarygodności relacji procesowych
P. Ponadto Sąd odwoławczy w szczególności wnikliwie rozważy zarzut
apelacyjny, dotyczący przestępstwa popełnionego na szkodę D. Ż. (pkt X aktu
oskarżenia), a także odniesie się do zarzutu, związanego z okolicznościami
przesłuchania A. K., nie pomijając również innych podniesionych w apelacji
21
zarzutów, które zostały zasygnalizowane jedynie wyrywkowo i nie w sposób
ostatecznie rozstrzygający w pierwszej części niniejszego uzasadnienia.
Mając na uwadze powyższe rozważania, a także uwzględniając treść
art. 91 § 1 k.k. oraz kasatoryjny charakter kontroli Sądu Najwyższego,
orzeczono jak w wyroku, na podstawie art. 527 § 4 k.p.k., zarządzając zwrot
skarżącemu opłaty od kasacji w kwocie 450 złotych.