Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 78/13
POSTANOWIENIE
Dnia 19 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Sobczak (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Piotr Hofmański
SSA del. do SN Barbara du Château
Protokolant Anna Kowal
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika,
w sprawie M. W.
w przedmiocie umorzenia postępowania wykonawczego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 19 czerwca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od postanowienia Sądu Rejonowego w Z.
z dnia 29 listopada 2012 r., sygn. akt VII K […],
uchyla zaskarżone postanowienie i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w Z. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
M. W. wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 23 listopada 2007 r., został
uznany winnym popełnienia czynu z art. 77 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o
rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591 ze zm. ) i za ten czyn została mu
wymierzona kara grzywny w wysokości 100 stawek dziennych, przy przyjęciu
wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 50 zł. Wyrokiem tym rozstrzygnięto
także o kosztach sądowych.
2
Na skutek apelacji wniesionej od tego orzeczenia, Sąd Okręgowy wyrokiem
z dnia 26 maja 2009 utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego uznając apelację
za oczywiście bezzasadną. Rozstrzygnięto także o kosztach sądowych.
Postanowieniem z dnia 15 listopada 2011 r na podstawie art. 45 § 1 k.k.w. i
art. 35 § 1 k.k.w. w zw. z art. 45 § 2 k.k.w. Sąd Rejonowy w Z. zmienił orzeczoną
wobec M. W. karę grzywny, której skazany nie uiścił mimo rozłożenia na raty, na
karę 10 miesięcy pracy społecznie użytecznej w wymiarze 20 godzin w stosunku
miesięcznym. Przedmiotowe postanowienie uprawomocniło się 29 listopada 2011 r.
(sygn. akt Wo […]).
Postanowieniem z dnia 29 listopada 2012 r., Sąd Rejonowy na podstawie
art. 15 § 1 k.k.w. umorzył postepowanie wykonawcze wobec skazanego M. W. z
uwagi na przedawnienie wykonania kary. Orzeczenie powyższe nie zostało
zaskarżone zyskując prawomocność z dniem 13 grudnia 2012 r. (k. 117-121).
Kasację od tegoż postanowienia wywiódł Prokurator Generalny zarzucając
mu rażące i mające wpływ na treść postanowienia naruszenie przepisów prawa
materialnego, tj. art. 1 § 1 k.w. w zw. z art. 77 ustawy o rachunkowości (zwanej
dalej „ustawą”), polegające na błędnym uznaniu, że M. W. został prawomocnym
wyrokiem Sądu Rejonowego w Z., w sprawie o sygn.. akt VII K […], skazany na
karę grzywny za wykroczenie, a nie za przypisany mu występek stypizowany w
wyżej powołanym przepisie ustawy o rachunkowości, co skutkowało niezasadnym
umorzeniem postępowania wykonawczego wobec tego skazanego na podstawie
art. 15 § 1 k.w. w zw. z art. 45 § 3 k.w., pomimo iż nie nastąpiło przedawnienie
wykonania orzeczonej wobec niego kary.
Prokurator konkludując wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w
całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rację ma skarżący gdy twierdzi, że przedmiotowe postanowienie zostało
wydane z rażącym naruszeniem przepisów prawa materialnego, co skutkować
musiało wydaniem orzeczenia o randze kasatoryjnej.
Już na wstępie niniejszych rozważań dostrzec należy, że błąd Sądu
Rejonowego, który stwierdził wystąpienie negatywnej przesłanki polegającej na
przedawnieniu wykonania orzeczonej wobec skazanego kary (art. 45§ 3 k.w.) i z tej
3
przyczyny umorzył postępowanie wykonawcze, wygenerowany został
niewłaściwym przyjęciem, iż czyn z art. 77 cyt. ustawy, za który został skazany M.
W., de facto jest wykroczeniem, nie zaś - jak powinno zostać prawidłowo ustalone -
występkiem.
Synteza zaskarżonego kasacją postanowienia nie pozostawia najmniejszych
wątpliwości co do tego, że to z góry powzięte błędne przyjęcie przez Sąd
Rejonowy, stało się podstawą procedowania w oparciu o przepisy regulujące
instytucję przedawnienia w sprawach o wykroczenia.
Tymczasem podkreślić należy, że punktem wyjścia rozważań w przedmiocie
rozgraniczenia wykroczeń od występków powinna być treść art. 1 § 1 k.w., który
określa rodzaje kar za wykroczenia a także ustanowienia zawarte w art. 20 § 1 k.w.
i art. 24 § 1 k.w., ustalające granice wymiaru kar ograniczenia wolności i grzywny.
Nie bez znaczenia jest także fakt, że w sankcji norm określonych w art. 77
cyt. ustawy wskazano na zagrożenie karą pozbawienia wolności do lat 2, karą
grzywny albo obu tym karom łącznie. Jak słusznie zauważył w kasacji skarżący,
zagrożenie karą pozbawienia wolności, które funkcjonuje w sankcji art. 77 cyt.
ustawy, jest rodzajem kary, która w istocie nie należy do katalogu kar z Kodeksu
wykroczeń, co uświadamia, że czyn ten nie może być wykroczeniem. Kolejnym
argumentem przeważającym o twierdzeniu, że cyt. wyżej czyn stanowi występek
jest fakt wymierzenia skazanemu kary grzywny określonej w stawkach dziennych
podczas gdy za wykroczenie wymierza się karę grzywny określaną jedynie w
złotówkach.
Do błędnego ustalenia, iż czyn z art. 77 cyt. ustawy przypisany M. W.
prawomocnym wyrokiem w sprawie o sygn. akt VII K […], stanowi wykroczenie, nie
powinno także doprowadzić Sądu Rejonowego, nieoznaczenie w sankcji tego
przepisu granic wymiaru kary grzywny. Trafne jest przy tej okazji powołanie się na
treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2009 r, w sprawie o sygn. akt III
KK 25/09 i przytoczonej tak argumentacji, zgodnie z którą: takie określenie
zagrożenia karami, nierzadkie w wypadku wykroczeń stypizowanych w części
szczególnej Kodeksu wykroczeń, nie budzi - co oczywiste - żadnych wątpliwości w
przedmiocie kategorii czynu zabronionego. Inaczej jest natomiast w wypadku
czynów stypizowanych w odrębnych ustawach, a więc pozostających poza zbiorem
4
wykroczeń określonych w Kodeksie wykroczeń. Nieoznaczenie górnej granicy
wymiaru kary ograniczenia wolności lub grzywny przesądza wówczas, że
zagrożone nimi typy czynów zabronionych są występkami. Gdyby bowiem
ustawodawca, typizując określony czyn w odrębnej ustawie, traktował go jako
wykroczenie, to wyznaczyłby górną granicę wymiaru kary ograniczenia wolności lub
grzywny w wysokości nie przekraczającej granic określonych w przepisach części
ogólnej Kodeksu wykroczeń. Nieoznaczenie górnych granic tych kar nakazuje
przyjąć, że ustawodawca ich wymiaru nie ogranicza, zatem ustala go na poziomie
górnych granic przewidzianych dla występków. – (Lex nr 524071).
Wobec powyższego dojść należało do wniosku, że przyjęcie przez Sąd
Rejonowy, iż czyn przypisany skazanemu stanowi wykroczenie było błędne, co w
konsekwencji doprowadziło do rażącej obrazy przepisów prawa materialnego
wskazanych w petitum skargi i tym samym niewłaściwej akceptacji, że w sprawie
wystąpiła ujemna przesłanka postępowania wykonawczego nakazująca umorzenie
postępowania w oparciu o art. 15 § 1 k.w.
W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy uwzględni powyższe
uwagi, w oparciu o właściwie dokonaną ocenę czynu przypisanego skazanemu M.
W. wyda poprawne rozstrzygnięcie w postępowaniu wykonawczym.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
postanowienia.