Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 169/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Eugeniusz Wildowicz
Protokolant Jolanta Grabowska
po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2013 r.,
w sprawie C. D.
skazanego z art. 270 § 2a kk
z powodu kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść
od wyroku Sądu Rejonowego w C.
z dnia 18 lipca 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę C. D. przekazuje Sądowi
Rejonowemu w C. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w C. wyrokiem nakazowym z dnia 18 lipca 2012 r., uznał
C. D. za winnego tego, że w dniu 20 stycznia 2012 r. w C., podczas
legitymowania okazał funkcjonariuszom Straży Granicznej jako własny i
autentyczny podrobiony włoski dokument tożsamości CARTA D’IDENTITA nr AR
[…] wydany przez władze Republiki Włoskiej na nazwisko C. D. tj. czynu
2
wypełniającego znamiona występku określonego w art. 270 § 2 a k.k., i za to na
mocy tego przepisu i art. 33 § 1 i § 3 k.k. wymierzył mu karę grzywny w
wysokości 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 30
złotych. Na podstawie art. 44 § 1 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu
Państwa dowodu rzeczowego, a w oparciu o art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił C. D. od
ponoszenia kosztów postępowania, którymi obciążył Skarb Państwa.
Orzeczenie to nie zostało zaskarżone przez żadną ze stron i
uprawomocniło się w dniu 27 lutego 2013 r.
Od omówionego wyroku kasację złożył Prokurator Generalny. Zaskarżył
go w całości na korzyść skazanego C. D. i zarzucając rażące i mające istotny
wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego – art.
501 pkt 1 k.p.k., polegające na wydaniu wyroku nakazowego stosunku do osoby
pozbawionej wolności w tej sprawie, zamiast rozpoznania sprawy na zasadach
ogólnych na rozprawie, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w C.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna.
Prokurator Generalny słusznie podnosi, że przepis art. 501 pkt 1 k.p.k.
określa negatywne przesłanki szczególne trybu nakazowego. Zgodnie z treścią
powołanego przepisu, niedopuszczalne jest wydanie wyroku nakazowego w
stosunku do osoby pozbawionej wolności w tej lub innej sprawie.
Z akt postępowania wynika, że C. D. został zatrzymany w dniu 20 stycznia
2012 r. o godzinie 14.30 (k. 3). W dniu 23 stycznia 2012 r. Sąd Rejonowy w R.
postanowieniem w sprawie o sygn. II Ko …/12 orzekł o umieszczeniu C. D. w
Ośrodku Strzeżonym przy Podlaskim Oddziale Straży Granicznej w B. na okres
90 dni, począwszy od dnia 20 stycznia 2012 r., (k. 29). Sąd Rejonowy w C.
dysponował informacją o pobycie oskarżonego w strzeżonym ośrodku dla
cudzoziemców. Poza sporem zaś jest, że w świetle treści art. 104 ustawy z dnia
13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573 z późn.
zm.) oraz przepisów Rozdziału 10 tej ustawy, umieszczenie w strzeżonym
ośrodku dla cudzoziemców jest pozbawieniem wolności.
3
W doktrynie wskazuje się, że niedopuszczalność trybu nakazowego w
stosunku do oskarżonych pozbawionych wolności jest konsekwencją wyłączenia
trybu uproszczonego w odniesieniu do tych osób (art. 500 § 1 k.p.k. w zw. z art.
469 zdanie pierwsze k.p.k. i w zw. z art. 325c pkt. 1 k.p.k.). Ta ujemna
przesłanka szczególna uzasadniona jest ograniczonymi możliwościami osoby
pozbawionej wolności w zakresie realizacji przez nią prawa obrony. Skoro zaś
istota trybu nakazowego – brak rozprawy – jeszcze te ograniczenia pogłębia,
trudno kwestionować to wyłączenie podmiotowe. Podkreślenia przy tym
wymaga, że w postępowaniu nakazowym nie są dopuszczalne odstępstwa od
powyższej przesłanki, tak jak możliwe to jest w postępowaniu uproszczonym
(art. 325c pkt 1 k.p.k. in fine). Zasada ta ma charakter gwarancyjny, chodzi
bowiem o ochronę praw oskarżonego pozbawionego wolności w aspekcie
umożliwienia mu pełnej i właściwej realizacji jego praw, w tym zwłaszcza prawa
do obrony. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 kwietnia 2012 r., sygn. II KK
81/12, LEX nr 1162671, wskazał, że przez pozbawienie wolności rozumieć
należy każde, wynikające z decyzji właściwego organu, uniemożliwienie osobie
swobodnego poruszania się. Nie ma znaczenia podstawa prawna pozbawienia
wolności, a istotny jest sam fakt, że osoba jest pozbawiona wolności.
Zgodzić się należy, ze stanowiskiem Prokuratora Generalnego zajętym w
uzasadnieniu kasacji, że wskazane w zarzucie kasacji naruszenie przepisów
prawa procesowego miało rażący charakter, ponieważ w jego wyniku doszło do
poważnego ograniczenia możliwości realizowania przez oskarżonego C. . prawa
do obrony, co mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego kasacją wyroku.
Przedstawione wyżej motywy zdecydowały, że Sąd Najwyższy z mocy art.
535 § 5 k.p.k. i art. 537 § 2 k.p.k. orzekł jak w wyroku.