III ZS 10/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-10-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III ZS 10/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Halina Kiryło
Protokolant Halina Kurek
w sprawie ze skargi Ministra Sprawiedliwości
na uchwałę Rady Izby Notarialnej w G. nr […] z dnia 20 kwietnia 2012 r., w sprawie
zmiany uchwały nr […] z dnia 30 marca 2012 r., Regulamin Wewnętrznego
Urzędowania Rady,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 13 sierpnia 2013 r.,
uchyla pkt a) zaskarżonej uchwały i sprawę w tym zakresie
przekazuje Radzie Izby Notarialnej w G. do ponownego
rozpoznania.
UZASADNIENIE
Rada Izby Notarialnej w G. uchwałą z dnia 20 kwietnia 2012 r. nr […] w
sprawie zmiany uchwały nr […] z dnia 30 marca 2012 r. - Regulamin
2
Wewnętrznego Urzędowania Rady (dalej jako uchwała) dodała punkt 3a do tego
Regulaminu. Punkt ten dopuszcza możliwość podjęcia uchwały przez Radę bez
odbycia posiedzenia, przy wykorzystaniu poczty elektronicznej. Zgodnie z punktem
3a Regulaminu „Rada, na wniosek Prezesa, może podejmować uchwały poza
posiedzeniem, jeżeli wszyscy członkowie Rady wyrażą na to zgodę. W takim
przypadku głosowanie odbywa się przy wykorzystaniu poczty elektronicznej. Treść
uchwały, podjętej w tym trybie, zamieszcza się w protokole najbliższego
posiedzenia Rady. W numeracji uchwały, zamiast numeru posiedzenia, wpisuje się
oznaczenie pp”.
Minister Sprawiedliwości zaskarżył tę uchwałę w części obejmującej pkt 3a i
zarzucił sprzeczność z art. 7 i art. 17 Konstytucji oraz art. 36 § 1 ustawy z dnia 14
lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz.
1158 ze zm.), ponieważ ten ostatni przepis w sposób odmienny niż przyjęła Rada
reguluje zagadnienia trybu podejmowania uchwał przez radę izby notarialnej.
Zdaniem Ministra Sprawiedliwości z art. 36 § 1 Prawa o notariacie, który to przepis
przewiduje, że do ważności uchwał rady izby notarialnej wymagana jest obecność
co najmniej połowy jej członków, wynika możliwość podejmowania uchwała przez
radę jedynie na posiedzeniu tego organu. Ponadto, ustawodawca przewidział, że
rada izby notarialnej obraduje na posiedzeniach (art. 33 oraz art. 34 § 1 Prawa o
notariacie).
Rada Izby Notarialnej w G. w odpowiedzi na skargę Ministra Sprawiedliwości
wniosła o jej oddalenie. Jej zdaniem wykładnia art. 36 § 1 Prawa o notariacie
dokonana przez Ministra Sprawiedliwości jest błędna. Sformułowanie „w obecności”
zawarte w tym przepisie należy rozumieć z uwzględnieniem współczesnych
możliwości technicznych. Środki komunikacji elektronicznej umożliwiają
jednoczesne komunikowanie się dowolnej liczbie osób, które fizycznie nie
przebywają w jednym miejscu. Przepisy nie określają także, co należy rozumieć
przez obecność, czy konieczna jest fizyczna obecność w miejscu podejmowania
uchwały, czy też obecność zapewniona jest w przypadku możliwości kontaktu
członków Rady za pomocą urządzenia porozumiewania się na odległość. W art. 33
i art. 34 Prawa o notariacie mowa jest o pierwszym posiedzeniu Rady Izby, zatem
ustawodawca nie wprowadził wymogu podejmowania uchwał jedynie na
3
posiedzeniach Rady. Skoro żaden przepis Prawa o notariacie nie zakazuje
współdziałania członków rady izby notarialnej w inny sposób, nie można uznać za
sprzeczne z prawem wspólnego działania członków rady w inny sposób.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga Ministra Sprawiedliwości ma uzasadnione podstawy.
Zgodnie z przyjętym przez Sąd Najwyższy stanowiskiem w wyrokach z 5
sierpnia 2011 r., III ZS 4/11 (LEX nr 1101341) oraz z 20 marca 2013 r., III ZS 1/13
(niepublikowany) z kolegialnego charakteru organów samorządu zawodowego oraz
przepisów ustaw korporacyjnych wskazujących, że do ważności uchwał organów
samorządu zawodowego wymagana jest obecność co najmniej połowy ich
członków wynika, że uchwały mogą być podejmowane wyłącznie na posiedzeniach
tych organów. Tylko bowiem taka forma podejmowania decyzji pozwala na
dopełnienie ustawowego warunku w postaci quorum.
W tym zakresie przepis art. 36 § 1 Prawa o notariacie nie ma charakteru
dyspozytywnego. Inne przepisy Prawa o notariacie nie przewidują możliwości
podjęcia przez radę izby notarialnej ważnej uchwały bez obecności co najmniej
połowy liczby jej członków. Wyłącza to możliwość podejmowania przez radę izby
uchwał w innym trybie, w tym poza posiedzeniami rady w drodze głosowania za
pośrednictwem poczty elektronicznej. Powoduje to, że uchwała jest sprzeczna z
prawem, skoro Prawo o notariacie przewiduje inny tryb podejmowania uchwał przez
rady izb notarialnych. Wprowadzenie dopuszczalności podejmowania uchwał przez
ustawowe organy samorządów zawodowych w inny sposób niż głosowanie na
posiedzeniach (z zachowaniem koniecznej fizycznej obecności określonej liczby
członków organu) wymaga stosownych zmian ustawodawczych.
Podzielając zarzuty Ministra Sprawiedliwości, Sąd Najwyższy z mocy art. 47
ust. 2 Prawa o notariacie orzekł jak w sentencji.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Halina Kiryło
Protokolant Halina Kurek
w sprawie ze skargi Ministra Sprawiedliwości
na uchwałę Rady Izby Notarialnej w G. nr […] z dnia 20 kwietnia 2012 r., w sprawie
zmiany uchwały nr […] z dnia 30 marca 2012 r., Regulamin Wewnętrznego
Urzędowania Rady,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 13 sierpnia 2013 r.,
uchyla pkt a) zaskarżonej uchwały i sprawę w tym zakresie
przekazuje Radzie Izby Notarialnej w G. do ponownego
rozpoznania.
UZASADNIENIE
Rada Izby Notarialnej w G. uchwałą z dnia 20 kwietnia 2012 r. nr […] w
sprawie zmiany uchwały nr […] z dnia 30 marca 2012 r. - Regulamin
2
Wewnętrznego Urzędowania Rady (dalej jako uchwała) dodała punkt 3a do tego
Regulaminu. Punkt ten dopuszcza możliwość podjęcia uchwały przez Radę bez
odbycia posiedzenia, przy wykorzystaniu poczty elektronicznej. Zgodnie z punktem
3a Regulaminu „Rada, na wniosek Prezesa, może podejmować uchwały poza
posiedzeniem, jeżeli wszyscy członkowie Rady wyrażą na to zgodę. W takim
przypadku głosowanie odbywa się przy wykorzystaniu poczty elektronicznej. Treść
uchwały, podjętej w tym trybie, zamieszcza się w protokole najbliższego
posiedzenia Rady. W numeracji uchwały, zamiast numeru posiedzenia, wpisuje się
oznaczenie pp”.
Minister Sprawiedliwości zaskarżył tę uchwałę w części obejmującej pkt 3a i
zarzucił sprzeczność z art. 7 i art. 17 Konstytucji oraz art. 36 § 1 ustawy z dnia 14
lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz.
1158 ze zm.), ponieważ ten ostatni przepis w sposób odmienny niż przyjęła Rada
reguluje zagadnienia trybu podejmowania uchwał przez radę izby notarialnej.
Zdaniem Ministra Sprawiedliwości z art. 36 § 1 Prawa o notariacie, który to przepis
przewiduje, że do ważności uchwał rady izby notarialnej wymagana jest obecność
co najmniej połowy jej członków, wynika możliwość podejmowania uchwała przez
radę jedynie na posiedzeniu tego organu. Ponadto, ustawodawca przewidział, że
rada izby notarialnej obraduje na posiedzeniach (art. 33 oraz art. 34 § 1 Prawa o
notariacie).
Rada Izby Notarialnej w G. w odpowiedzi na skargę Ministra Sprawiedliwości
wniosła o jej oddalenie. Jej zdaniem wykładnia art. 36 § 1 Prawa o notariacie
dokonana przez Ministra Sprawiedliwości jest błędna. Sformułowanie „w obecności”
zawarte w tym przepisie należy rozumieć z uwzględnieniem współczesnych
możliwości technicznych. Środki komunikacji elektronicznej umożliwiają
jednoczesne komunikowanie się dowolnej liczbie osób, które fizycznie nie
przebywają w jednym miejscu. Przepisy nie określają także, co należy rozumieć
przez obecność, czy konieczna jest fizyczna obecność w miejscu podejmowania
uchwały, czy też obecność zapewniona jest w przypadku możliwości kontaktu
członków Rady za pomocą urządzenia porozumiewania się na odległość. W art. 33
i art. 34 Prawa o notariacie mowa jest o pierwszym posiedzeniu Rady Izby, zatem
ustawodawca nie wprowadził wymogu podejmowania uchwał jedynie na
3
posiedzeniach Rady. Skoro żaden przepis Prawa o notariacie nie zakazuje
współdziałania członków rady izby notarialnej w inny sposób, nie można uznać za
sprzeczne z prawem wspólnego działania członków rady w inny sposób.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga Ministra Sprawiedliwości ma uzasadnione podstawy.
Zgodnie z przyjętym przez Sąd Najwyższy stanowiskiem w wyrokach z 5
sierpnia 2011 r., III ZS 4/11 (LEX nr 1101341) oraz z 20 marca 2013 r., III ZS 1/13
(niepublikowany) z kolegialnego charakteru organów samorządu zawodowego oraz
przepisów ustaw korporacyjnych wskazujących, że do ważności uchwał organów
samorządu zawodowego wymagana jest obecność co najmniej połowy ich
członków wynika, że uchwały mogą być podejmowane wyłącznie na posiedzeniach
tych organów. Tylko bowiem taka forma podejmowania decyzji pozwala na
dopełnienie ustawowego warunku w postaci quorum.
W tym zakresie przepis art. 36 § 1 Prawa o notariacie nie ma charakteru
dyspozytywnego. Inne przepisy Prawa o notariacie nie przewidują możliwości
podjęcia przez radę izby notarialnej ważnej uchwały bez obecności co najmniej
połowy liczby jej członków. Wyłącza to możliwość podejmowania przez radę izby
uchwał w innym trybie, w tym poza posiedzeniami rady w drodze głosowania za
pośrednictwem poczty elektronicznej. Powoduje to, że uchwała jest sprzeczna z
prawem, skoro Prawo o notariacie przewiduje inny tryb podejmowania uchwał przez
rady izb notarialnych. Wprowadzenie dopuszczalności podejmowania uchwał przez
ustawowe organy samorządów zawodowych w inny sposób niż głosowanie na
posiedzeniach (z zachowaniem koniecznej fizycznej obecności określonej liczby
członków organu) wymaga stosownych zmian ustawodawczych.
Podzielając zarzuty Ministra Sprawiedliwości, Sąd Najwyższy z mocy art. 47
ust. 2 Prawa o notariacie orzekł jak w sentencji.