Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 212/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 września 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący)
SSN Romualda Spyt
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania A. A.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa Nr …/2013 z dnia … 2013 r. w
przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na trzy wolne
stanowiska sędziowskie w Sądzie Okręgowym, ogłoszone w Monitorze Polskim w
zakresie powołania Pana R. S.,
z udziałem R. S.
po rozpoznaniu na posiedzeniu w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 5 września 2013 r.,
oddala odwołanie.
U z a s a d n i e n i e
Uchwałą Nr …/2013 z dnia … 2013 r. Krajowa Rada Sądownictwa
postanowiła przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o
powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego
2
kandydatury M. F., T. P. i R. S. (pkt I) oraz nie przedstawiać z wnioskiem o
powołanie do pełnienia tego urzędu pozostałych kandydatur, w tym A. A. (pkt II ppkt
1).
W uzasadnieniu uchwały podniesiono, że po pierwsze - kandydaci określeni
w pkt I zostali jednogłośnie rekomendowani przez zespół członków Krajowej Rady
Sądownictwa na posiedzeniu w przedmiocie przygotowania dotyczącego
rozpatrzenia i oceny kandydatów przez Radę; po drugie - przedstawiając listę
rekomendowanych kandydatów na trzy stanowiska sędziowskie Zespół wziął pod
uwagę załączone do zgłoszeń uczestników postępowania: oceny kwalifikacyjne
kandydatów, opinie przełożonych, rekomendacje, dokumenty dotyczące
doświadczenia zawodowego kandydatów, opinie Kolegium Sądu Apelacyjnego,
ocenę Zgromadzenia Ogólnego Sędziów oraz inne dołączone dokumenty; po
trzecie - przy podejmowaniu uchwały Krajowa Rada Sądownictwa kierowała się
rekomendacją przedstawioną przez Zespół członków Rady oraz uwzględniła
kryteria wymienione w art. 35 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o Krajowej Radzie
Sądownictwa, a przede wszystkim doświadczenie zawodowe, opinie przełożonych,
rekomendacje i inne dokumenty dołączone do karty zgłoszenia, opinię kolegium
właściwego sądu oraz ocenę właściwego zgromadzenia ogólnego sędziów; po
czwarte - o przedstawieniu kandydatur osób wymienionych w pkt I uchwały
zadecydował całokształt okoliczności sprawy, w szczególności uzyskane przez
wnioskowanych kandydatów wysokie kwalifikacje zawodowe, duże doświadczenie
zawodowe, poparcie środowiska sędziowskiego, opinie przełożonych oraz
rekomendacje; po piąte - pozostali kandydaci biorący udział w konkursie (poza
sędziami S. C. i I. Z., których kwalifikacje zawodowe zostały ocenione przez Radę
tylko nieznacznie niżej od kwalifikacji prezentowanych przez wnioskowanych
kandydatów), w tym sędzia A. A., nie spełniają powyższych kryteriów na takim
poziomie jak kandydaci wnioskowani. W konsekwencji Krajowa Rada Sądownictwa
udzieliła kandydaturom wymienionym w pkt I uchwały poparcia bezwzględną
większością głosów (po 14 głosów „za”, przy braku głosów „przeciw” i przy jednym
głosie „wstrzymującym się”), natomiast kandydatura sędziego A. A. nie uzyskała
wymaganej bezwzględnej większości głosów (brak głosów „za” i „przeciw”, przy 15
głosach „wstrzymujących się”).
3
Odwołanie od powyższej uchwały złożył sędzia A. A., zaskarżając ją w
zakresie pkt I w części przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisku sędziego Sądu Okręgowego kandydatury R. S. - sędziego Sądu
Rejonowego w […] oraz w zakresie pkt II w części nieprzedstawienia wniosku o
powołanie do pełnienia tego urzędu kandydatury skarżącego (ppkt 1).
Skarżący zarzucił naruszenie: 1) art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji RP,
przez niezastosowanie przy ocenie kandydatów przejrzystych kryteriów awansu,
które odpowiadałyby zasadom równego dostępu do służby publicznej, zasadom
równego traktowania oraz zasadom demokratycznego państwa prawa
urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, w wyniku czego jego
kandydatura nie została przedstawiona do powołania; 2) art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2, art.
33 ust. 1, art. 35 ust. 2 in principio pkt 1, a także art. 37 ust. 1 ustawy o Krajowej
Radzie Sądownictwa, przez: a) dokonanie oceny jego kandydatury bez dochowania
obowiązku wszechstronnego rozważenia okoliczności sprawy i bez wnikliwego
zbadania materiałów sprawy udostępnionych Radzie oraz dokonanie tej oceny w
sposób sprzeczny z prawem, dowolny oraz sprzecznie ze zgromadzonym
materiałem, z pominięciem rzetelnej oceny kwalifikacji skarżącego i konkurującego
z nim sędziego R. S., z przekroczeniem granic swobodnej oceny materiałów; b)
brak określenia i rozpatrzenia zgłoszonych kandydatur w oparciu o jasne i
jednakowe dla wszystkich osób uczestniczących w konkursie kryteria oceny
kandydatów na wolne stanowisko sędziowskie; c) brak porównania i omówienia
ocenianych kandydatur w oparciu o „Oceny kwalifikacji kandydatów” oraz przyjęte
przez Radę kryteria ustawowe, a także niezastosowanie niektórych ważkich
ustawowych kryteriów oceny kandydatur, tj. publikacji i ukończonych studiów
podyplomowych; d) oparcie uchwały na wybiórczych (niepełnych) ustaleniach
faktycznych mimo dostępu do nich w oparciu o posiadany materiał dowodowy;
e) niedokonanie przez Radę oceny jego kandydatury (podobnie jak i innych
kandydatur, których nie przedstawiono z wnioskiem o powołanie) i dokonanie
jedynie pobieżnej oceny tych kandydatur, które rekomendowano Prezydentowi;
f) pominięcie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności wynikających z
„Ocen kwalifikacji kandydatur” skarżącego i sędziego R. S., takich jak: długość
łącznego okresu orzekania i pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu
4
rejonowego, umiejętność koncentracji materiału dowodowego, wyznaczanie tzw.
pustych terminów rozpraw, dopuszczalność znoszenia rozpraw i ich przyczyn,
właściwe odraczanie rozpraw oraz zbyt ogólna ocena takich kryteriów jak:
doświadczenie zawodowe, organizacja pracy, wiedza merytoryczna, poziom
orzecznictwa, przymioty charakteru, wskaźnik stabilności orzecznictwa, szybkość i
sprawność prowadzanych spraw; g) podjęcie decyzji mimo niewykorzystania
wszelkich przewidzianych prawem możliwości służących wyjaśnieniu istniejących w
sprawie wątpliwości, np. ustnych lub pisemnych wyjaśnień uczestników
postępowania; h) przypisanie zbyt dużego znaczenia przy podejmowaniu uchwały
stanowisku Zespołu członków Rady rekomendującego kandydatury Radzie, o czym
świadczy powielenie argumentacji w części uzasadnienia omawiającego
stanowiska Zespołu i Rady; i) przypisanie zbyt dużego znaczenia kryterium oceny
kandydatów przez Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Apelacji […]; j) brak
przytoczenia wyników głosowania na Kolegium Sądu Apelacyjnego w […]; 3) art. 42
ust. 1 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa w związku z art. 328 § 2 k.p.c., gdyż
uzasadnienie uchwały w części dotyczącej kandydatur skarżącego i sędziego R. S.
zostało sporządzone w sposób uniemożliwiający poznanie motywów jej podjęcia -
uzasadnienie nie zawiera wszystkich wymaganych prawem elementów, co utrudnia
odniesienie się do całości przesłanek, na podstawie których Rada uznała, że
kandydatura skarżącego jest gorsza od kandydatury sędziego R. S. w obecnej
procedurze konkursowej.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie uchwały w
zaskarżonej części i przekazania sprawy Krajowej Radzie Sądownictwa do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że skarżący zaskarżył uchwałę
Krajowej Rady Sądownictwa w zakresie przedstawienia wniosku o powołanie do
pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego wyłącznie w części
odnoszącej się do kandydatury sędziego R. S. W myśl art. 43 ust. 2 ustawy z dnia
12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. Nr 126, poz. 714 ze zm.,
5
powoływanej dalej jako ustawa), jeżeli uchwały, o której mowa w art. 37 ust. 1
(obejmującej rozstrzygnięcie w przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie
do pełnienia urzędu sędziego w sytuacji, gdy na stanowisko to zgłosił się więcej niż
jeden kandydat), nie zaskarżyli wszyscy uczestnicy postępowania, uchwała ta staje
się prawomocna w części obejmującej rozstrzygnięcie o nieprzedstawieniu wniosku
o powołanie do pełnienia urzędu sędziego tych uczestników postępowania, którzy
nie wnieśli odwołania. W ocenie obecnego składu Sądu Najwyższego, przepis ten
rozstrzyga kwestię prawomocności uchwały w odniesieniu do tych uczestników
postępowania przed Radą, których kandydatury nie zostały przedstawione z
wnioskiem o powołanie i którzy uchwały nie zaskarżyli, nie reguluje natomiast
zagadnienia prawomocności uchwały w przypadku jej zaskarżenia tylko w
odniesieniu do niektórych wybranych przez Radę kandydatów. Ponieważ do
postępowania odwoławczego przed Sądem Najwyższym zastosowanie znajdują
przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o skardze kasacyjnej, z wyłączeniem
art. 871
(art. 44 ust. 3 ustawy), to przyjąć należy, że w opisanej sytuacji
zastosowanie znajduje art. 39813
§ 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd Najwyższy
związany jest granicami zaskarżenia, co oznacza, że nie może on rozpoznać
uchwały w części niezaskarżonej i orzekać w odniesieniu do wybranych
kandydatów nieobjętych odwołaniem. Uzasadnia to pogląd, że uczestnikami
postępowania odwoławczego przed Sądem Najwyższym są tylko wybrani przez
Radę kandydaci objęci odwołaniem, zaś uchwała w niezaskarżonej części staje się
prawomocna (art. 43 ust. 1 ustawy).
Odwołanie nie zawiera usprawiedliwionych zarzutów.
W pierwszym rzędzie niezasadny jest zarzut obrazy art. 42 ust. 1 ustawy w
związku z art. 328 § 2 k.p.c. Ten ostatni przepis wymienia konieczne elementy
uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji w postępowaniu cywilnym i nie
znajduje zastosowania w postępowaniu przed Radą. Wynika to jasno z art. 1 k.p.c.,
zgodnie z którym Kodeks postępowania cywilnego reguluje postępowanie sądowe
w wymienionych w tym przepisie kategoriach spraw, a nie postępowanie przed
innymi organami władzy państwowej, w dodatku mającymi - jak postępowanie
przed Krajową Radą Sądownictwa - publiczny charakter. Szczegółowe zasady
postępowania przed Radą w indywidualnych sprawach zostały unormowane w
6
przepisach rozdziału 3 ustawy i tylko one mogą stanowić punkt odniesienia do
podnoszonych w odwołaniach od uchwał Rady zarzutów naruszenia przepisów
postępowania. Przepis art. 42 ust. 1 ustawy stanowi, że uchwały Rady w sprawach
indywidualnych wymagają uzasadnienia, nie określa jednak wymaganej treści tego
uzasadnienia. W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się zgodnie, że z
punktu widzenia ochrony interesów poszczególnych kandydatów trzeba przyjąć, iż
Rada nie ma obowiązku szczegółowego opisywania każdego z nich, wystarczające
jest dokładne przedstawienie kandydata wybranego przez Radę. Pozostali
kandydaci znają bowiem dokładnie własną sytuację i mogą ją porównać z opisaną
w uzasadnieniu uchwały sytuacją kandydata wybranego przez Radę, co skarżący
czyni w swoim odwołaniu. Nie ma natomiast podstaw do przyjęcia, że Rada, nie
zamieszczając w uzasadnieniu uchwały szczegółowej charakterystyki kandydata,
nie dokonała wnikliwej oceny jego kandydatury, skoro uzasadnienie uchwały
wskazuje, iż o wyborze kandydata zadecydowała całościowa ocena wynikająca z
łącznego zastosowania przyjętych kryteriów (por. wyroki z dnia 12 czerwca 2012 r.,
III KRS 15/12, OSNP 2013 nr 13-14, poz. 166; z dnia 13 lipca 2012 r., III KRS
17/12, OSNP 2013 nr 15-16, poz. 194; z dnia 15 stycznia 2013 r., III KRS 33/12,
LEX nr 1294479).
Odnośnie do zarzutu obrazy art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji RP
należy stwierdzić, że pierwszy z wymienionych przepisów, przez wskazanie, że
Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym,
urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, nakazuje dochowanie
przez Krajową Radę Sądownictwa obowiązku wszechstronnego rozpatrzenia i
oceny kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziowskich, w sposób
respektujący standardy charakterystyczne dla organów demokratycznego państwa
prawnego, w tym - między innymi - zasadę ochrony zaufania obywatela do
państwa. Z kolei przedmiotem ochrony wynikającej z art. 60 ustawy zasadniczej
jest przede wszystkim formalny aspekt dostępu do służby, a więc związany z
przestrzeganiem jednolitych kryteriów i procedur postępowania, a nie sama ocena
kwalifikacji, czy też wiarygodności danej osoby z punktu widzenia kryteriów
stosowanych w ramach tego postępowania. Sądowa kontrola dokonywana przez
pryzmat tego przepisu nie stwarza podstaw do wkraczania w zakres kompetencji
7
Rady, gdyż mogłoby to oznaczać naruszenie jej konstytucyjnych uprawnień i
kompetencji wynikających z art. 179 Konstytucji. Ochrona sądowa udzielana
kandydatowi na określone stanowisko sędziowskie, dokonywana przy
uwzględnieniu art. 60 ustawy zasadniczej, winna zatem obejmować kontrolę
postępowania przed Radą pod względem jego zgodności z prawem, a więc musi
być ograniczona do oceny zgodności z prawem zastosowanej procedury oceny
kandydatury bądź kandydatur i w efekcie przedstawienia Prezydentowi RP wniosku
o powołanie lub odmowy objęcia danego kandydata takim wnioskiem. Wreszcie art.
32 Konstytucji statuuje zasadę równości wszystkich wobec prawa i równości
traktowania wszystkich przez władze publiczne (ust. 1) oraz zakazuje dyskryminacji
w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (ust. 2).
Kontrola sądowa postępowania przed Radą w zakresie jej zgodności z tym
przepisem powinna więc sprowadzać się do oceny, czy wszyscy kandydaci
uczestniczący w procedurze konkursowej byli traktowani jednakowo oraz czy żaden
z nich nie był w żaden sposób dyskryminowany.
W kontekście tak rozumianych wskazanych wyżej zasad konstytucyjnych
rozważeniu podlegają podniesione przez skarżącego zarzuty obrazy art. 3 ust. 1
pkt 1 i 2, art. 33 ust. 1, art. 35 ust. 2 pkt 1 oraz art. 37 ust. 1 ustawy. W ocenie
skarżącego, wskutek braku wszechstronnego rozważenia przez Krajową Radę
Sądownictwa okoliczności sprawy (art. 33 ust. 1) i oparcia się przez nią na
wybiórczych kryteriach, z pominięciem jednego z kryteriów ustawowych (art. 35 ust.
2 pkt 2), doszło do braku rozpatrzenia i oceny przez Radę jego kandydatury (art. 37
ust. 1), a w konsekwencji - niewłaściwego wykorzystania przez Radę należących do
niej kompetencji (art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, do kompetencji Rady należy, między
innymi, rozpatrywanie i ocena kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach
sędziowskich w sądach powszechnych oraz - będące wynikiem realizacji tego
zadania - przedstawianie Prezydentowi RP wniosków o powołanie sędziów w
sądach powszechnych. Kognicja Sądu Najwyższego do oceny uchwały Rady w
powyższym zakresie obejmuje zatem - zgodnie z art. 44 ust. 1 ustawy - wyłącznie
badanie, czy nie pozostaje ona w sprzeczności z prawem. Oznacza to, że Sąd
Najwyższy nie posiada kompetencji do merytorycznego rozpatrywania kwalifikacji
8
kandydata na sędziego, zaś przedmiotem sprawowanej przez niego kontroli jest
formalny aspekt dostępu do służby, związany z przestrzeganiem jednolitych
kryteriów i procedur postępowania, a nie sama ocena kwalifikacji czy też
predyspozycji danej osoby z punktu widzenia kryteriów stosowanych w ramach
postępowania przed Radą. Nie można przy tym tracić z pola widzenia celu tego
postępowania, jakim jest wyłonienie najlepszych kandydatów spośród osób
spełniających wymagania wstępne i niejednokrotnie posiadających zbliżone oceny
w zakresie kwalifikacji i predyspozycji do pełnienia urzędu sędziowskiego. W
konsekwencji ocena doboru kryteriów oraz znaczenie przywiązywane do
poszczególnych kryteriów przy ocenie kandydatów na stanowiska sędziowskie
pozostają poza zakresem kompetencji Sądu Najwyższego do kontroli legalności
uchwał Rady, chyba że naruszają one podstawowe zasady prawne, w
szczególności zasadę jednakowego dostępu do stanowisk sędziowskich i zasadę
niedyskryminacji (por. uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27
maja 2008 r., SK 57/06, OTK-A 2008 nr 4, poz. 63 oraz wyrok Sądu Najwyższego z
dnia 20 października 2009 r., III KRS 13/09, OSNP 2011 nr 13-14, poz. 196 i
orzeczenia w nim powołane).
Przepis art. 33 ust. 1 ustawy zobowiązuje Krajową Radę Sądownictwa, aby
przed podjęciem uchwały w indywidualnych sprawach należących do jej
kompetencji (art. 3 ust. 1), wszechstronnie rozważyła sprawę, na podstawie
udostępnionej dokumentacji oraz wyjaśnień uczestników postępowania lub innych
osób, jeśli zostały złożone. W myśl art. 37 ust. 1 ustawy, jeżeli na stanowisko
sędziowskie zgłosił się więcej niż jeden kandydat, Rada rozpatruje i ocenia
wszystkie zgłoszone kandydatury łącznie. W takim przypadku Rada podejmuje
uchwałę obejmującą rozstrzygnięcia w przedmiocie przedstawienia wniosku o
powołanie do pełnienia urzędu sędziego w stosunku do wszystkich kandydatów. Z
treści tych przepisów, przy uwzględnieniu zasad ogólnie przyjętych w działaniu
organów państwa w demokratycznym państwie prawnym (art. 2 Konstytucji),
wynika zatem obowiązek wszechstronnego rozpatrzenia i oceny przez Radę
wszystkich kandydatur zgłoszonych do pełnienia urzędu na stanowiskach
sędziowskich, a ich naruszenie może polegać na pominięciu przez Radę istotnych
dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności wynikających z udostępnionej jej
9
dokumentacji lub wyjaśnień, albo dokonaniu ustaleń sprzecznych z tym materiałem.
Z kolei art. 35 ust. 2 ustawy stanowi, że przy ustalaniu kolejności kandydatów na
liście zespół członków Rady kieruje się przede wszystkim oceną kwalifikacji
kandydatów, a ponadto uwzględnia: 1) doświadczenie zawodowe, opinie
przełożonych, rekomendacje, publikacje i inne dokumenty dołączone do karty
zgłoszenia; 2) opinie kolegium właściwego sądu oraz ocenę właściwego
zgromadzenia ogólnego sędziów. Ten katalog (adresowany w pierwszej kolejności
do zespołu członków Rady przy sporządzaniu listy rekomendowanych kandydatów)
nie ma wyczerpującego charakteru i - poza wyeksponowaniem oceny kwalifikacji
kandydatów jako kryterium podstawowego - w żadnym razie nie hierarchizuje
kolejnych przymiotów, którymi powinna odznaczać się osoba ubiegająca się o to
stanowisko. Ustawodawca nie zastosował w tym przepisie „gradacji kryteriów”,
przypisując im - poza oceną kwalifikacji kandydatów - takie samo znaczenie. Co do
kwalifikacji kandydatów, to art. 35 ust. 2 ustawy nie precyzuje tego pojęcia. W
orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że - poza ustawowymi
wymaganiami stawianymi kandydatom w przepisach ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.
- Prawo o ustroju sadów powszechnych; jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 427),
wyznaczającymi minimum standardów dla osoby ubiegającej się o stanowisko
sędziego - w przepisie tym chodzi o uwzględnienie w ocenie kandydatów
dodatkowych elementów składających się na teoretyczne i praktyczne umiejętności
potrzebne do wykonywania tego zawodu, jak np. wyniki ukończenia studiów i
egzaminu sędziowskiego, uzyskane stopnie naukowe, ukończone studia
podyplomowe i szkolenia, reprezentowana w toku wykonywania dotychczasowej
pracy i analizowana przez sędziów wizytatorów oraz przełożonych wiedza
prawnicza, sposób organizowania pracy i wywiązywania się z obowiązków, itp. W
zakresie objętym omawianym art. 35 ust. 2 ustawy aktualny pozostaje więc pogląd
judykatury ukształtowany na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 27
lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 11,
poz. 67), w myśl którego w przypadku ubiegania się kilku osób o jedno stanowisko
sędziowskie wskazane jest wyjaśnienie w uzasadnieniu uchwały sytuacji
poszczególnych kandydatów w aspekcie uwzględnionych przez Radę kryteriów
oceny. Zakres rozważań dotyczących poszczególnych kandydatów może być przy
10
tym zróżnicowany w zależności od potrzeb, wobec czego nie jest konieczne
uszeregowanie kandydatów w oparciu o każde z zastosowanych kryteriów.
Decyduje ocena całościowa, wynikająca z łącznego zastosowania tych przesłanek
(por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2009 r., III KRS 13/09,
OSNP 2011 nr 13-14, poz. 196; z dnia 14 stycznia 2010 r., III KRS 24/09, LEX nr
737271; z dnia 17 sierpnia 2010 r., III KRS 10/10, LEX nr 678015; z dnia 13 lipca
2012 r., III KRS 17/12, OSNP 2013 nr 15-16, poz. 194 i z dnia 15 stycznia 2013 r.,
III KRS 33/12, LEX nr 1294479).
Uzasadnienie zaskarżonej uchwały jednoznacznie wskazuje, że Rada,
rozpatrując i oceniając kandydatury zgłoszone na wolne stanowiska sędziowskie w
Sądzie Okręgowym, dysponowała kompletną dokumentacją dotyczącą
poszczególnych osób biorących udział w konkursie (a więc również zawierającą
dane w zakresie publikacji i odbycia studiów podyplomowych, czego skarżący nie
kwestionuje) oraz listą rekomendacyjną zespołu członków Rady, sporządzoną po
zapoznaniu się z tą dokumentacją. Ponieważ brak jest wymagania, aby
uzasadnienie uchwały Rady stanowiło powtórzenie treści całego zgromadzonego
materiału sprawy, nie można skutecznie zarzucać Radzie, że w uzasadnieniu
swojej uchwały poprzestała na zaprezentowaniu danych dotyczących kandydata,
co do którego podjęła uchwałę o przedstawieniu go Prezydentowi RP z wnioskiem
o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim, nie opisując
równocześnie w sposób szczegółowy indywidualnej sytuacji każdego z pozostałych
kandydatów, o czym wyżej była mowa. Nie można również zasadnie twierdzić, że
„powielenie argumentacji w części uzasadnienia omawiającego stanowiska zespołu
i Rady” oznacza, iż ta ostatnia nie rozpatrzyła lub nie oceniła wszystkich
zgłoszonych kandydatur, poprzestając jedynie na stanowisku zespołu, co zdaje się
sugerować skarżący. Należy mieć na uwadze, że lista rekomendowanych
kandydatów wyraża stanowisko zespołu, które wraz z jego uzasadnieniem (art. 34
ust. 1 i 3 ustawy) wykorzystuje Krajowa Rada Sądownictwa wykonując na
posiedzeniu Rady swą kompetencję (art. 3 ust. 1) i opierając się w rozstrzygnięciu
sprawy na jej wszechstronnym rozważeniu, „na podstawie udostępnionej
dokumentacji oraz wyjaśnień uczestników postępowania lub innych osób, jeżeli
zostały złożone" (art. 33 ust. 1 ustawy). Co prawda stanowisko zespołu nie jest dla
11
Rady wiążące, jednakże w razie jego uwzględnienia - tak jak to nastąpiło w
rozpatrywanym przypadku - wystarczy, gdy Rada da temu jednoznacznie wyraz w
uzasadnieniu uchwały, podzielając referencje rekomendowanych przez zespół
kandydatów w oparciu o przyjęte kryteria.
Z uzasadnienia zaskarżonej uchwały wynika jasno, że Rada uwzględniła w
odniesieniu do wszystkich uczestników postępowania jednakowe okoliczności
rzutujące na ocenę predyspozycji poszczególnych kandydatów do pełnienia urzędu
na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego, uprzednio wzięte pod uwagę przez
zespół członków Rady. Kryteria te są wyraźnie określone w uzasadnieniu
zaskarżonej uchwały i wynikają ze szczegółowego umotywowania przyczyn
dokonanego wyboru. Rada przypisała istotne znaczenie poziomowi kwalifikacji
zawodowych (ze szczególnym uwzględnieniem w tym zakresie opinii sędziego
wizytatora) i doświadczeniu zawodowemu kandydatów, uzyskanemu przez nich
poparciu środowiska sędziowskiego, opiniom przełożonych i rekomendacjom,
uzasadniając swój wybór najwyższą oceną wiedzy merytorycznej, poziomu
orzecznictwa i przymiotów charakteru kandydatów wnioskowanych (w tym sędziego
R. S.) oraz podkreślając bardzo dobrą ocenę ich pracy przez przełożonych,
sędziów wizytatorów oraz sędziów współpracujących, sumienność i bardzo
staranne wykonywanie powierzonych im obowiązków, znakomitą organizację pracy,
bardzo dobre wyniki ilościowe i jakościowe oraz dobry poziom stabilności
orzecznictwa, a nadto zdecydowanie najwyższe poparcie samorządu
sędziowskiego. W ocenie Rady, spośród pozostałych kandydatów tylko sędziowie
S. C. i I. Z. posiadają nieznacznie niższe kwalifikacje zawodowe od kwalifikacji
kandydatów wnioskowanych. Nieprzypisanie przez Radę istotnego znaczenia
wymienionemu w art. 35 ust. 2 pkt 1 ustawy kryterium publikacji nie oznacza, że nie
rozpoznała i nie oceniła ona kandydatury skarżącego i nie dokonała
wszechstronnego rozważenia sprawy przy zachowaniu weryfikalności kryteriów
przyjętych przy wyborze kandydata do pełnienia urzędu sędziego sądu
okręgowego. Już bowiem kryteria uznane przez Radę za najistotniejsze z tego
punktu widzenia i zastosowane w pierwszej kolejności umożliwiły jej - „po
wszechstronnym rozważeniu całokształtu okoliczności sprawy” - na dokonanie
oceny, że skarżący nie spełnia na takim poziomie kryteriów z art. 35 ust. 2 ustawy,
12
jak wnioskowany sędzia R. S. Nie chodzi przy tym - o czym wyżej była mowa - o
ocenę w ramach poszczególnych kryteriów wymienionych w tym przepisie, ale o
ocenę całościową, wynikającą z łącznego zastosowania przyjętych przesłanek.
Należy wreszcie zauważyć, że aczkolwiek wyniki głosowania w kolegium i
zgromadzeniu ogólnym sędziów właściwego sądu nie wiążą Krajowej Rady
Sądownictwa w ocenie kandydata na wolne stanowisko sędziowskie, to jednak
mają one istotniejsze znaczenie dla oceny kandydatów niż rekomendacje,
publikacje, czy też inne dokumenty dołączone do karty zgłoszenia (por. również
powołany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2012 r., III KRS 17/12). Z
tego względu przyjmuje się, że Rada powinna umotywować swój wybór wówczas,
gdy dotyczy on osoby, która uzyskała mniejsze poparcie środowiska zawodowego
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., III KRS 24/09, LEX nr
737271). Skarżący nie kwestionuje, że kandydaci wybrani przez Radę osiągnęli
zdecydowanie wyższe od niego poparcie Zgromadzenia Ogólnego Sędziów
Apelacji […]. Formułowane przez skarżącego próby wyjaśnienia przyczyn takiego
stanu rzeczy pozostają wyłącznie w sferze jego niczym niepopartych przypuszczeń
i nie odnoszą się do postępowania przed Radą. Skarżący nie twierdzi również, że
osiągnął lepsze niż wnioskowani kandydaci wyniki głosowania w przedmiocie
zaopiniowania kandydatur przez Kolegium Sądu Apelacyjnego w […], a z
odpowiedzi na odwołanie wynika, iż wyniki te w przypadku wszystkich uczestników
postępowania nominacyjnego były takie same, nie stanowiły zatem przesłanki
różnicującej zgłoszone kandydatury. Skarżący zarzuca Radzie „niewykorzystanie
przewidzianych prawem możliwości służących wyjaśnieniu istniejących w sprawie
wątpliwości, np. ustnych lub pisemnych wyjaśnień uczestników postępowania”, nie
wskazuje jednak, jakie wątpliwości wymagały wyjaśnienia w przypadku oceny jego
kandydatury przez Radę. W uzasadnionych przypadkach Rada lub zespół jej
członków może żądać osobistego stawiennictwa uczestnika postępowania lub
złożenia przez niego pisemnych wyjaśnień, a także uzupełnienia materiałów sprawy
- art. 33 ust. 2 ustawy oraz § 17 ust. 3 uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia
22 lipca 2011 r. w sprawie regulaminu szczegółowego trybu działania Krajowej
Rady Sądownictwa (M.P. Nr 72, poz. 712). Z przepisów tych wynika, że
zastosowanie wskazanych środków jest uprawnieniem Rady i od niej, a na
13
wstępnym etapie postępowania - od zespołu członków Rady, zależy sposób ich
realizacji. Nie jest zatem możliwe skuteczne postawienie zarzutu niezażądania od
uczestnika postępowania ustnych lub pisemnych wyjaśnień bez wykazania istnienia
takiej potrzeby.
W konsekwencji należy stwierdzić, że zaprezentowana w uzasadnieniu
zaskarżonej uchwały ocena kandydatur, wbrew odmiennemu stanowisku
skarżącego, jest wynikiem wszechstronnego rozważenia przez Radę wszystkich
aspektów sprawy i nie można przypisać jej sprzeczności z prawem, w tym
zwłaszcza z art. 33 ust. 1 ustawy oraz powołanymi przez skarżącego przepisami
ustawy zasadniczej. Należy przypomnieć, że Rada w toku analizowanego
postępowania miała za zadanie wskazać i przedstawić Prezydentowi RP z
wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu
Okręgowego najlepszych spośród kilkunastu kandydatów, z których każdy posiada
przymioty świadczące o tym, iż nie tylko spełnia formalne przesłanki awansu
zawodowego, ale również - przy uwzględnieniu określonych kryteriów oceny - jest
merytorycznie przygotowany do objęcia stanowiska sędziego sądu okręgowego.
Zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały wyjaśnienia dotyczące dokonanego
przez Radę wyboru innego kandydata świadczą o tym, że o wyborze decydowała
całościowa ocena wynikająca z łącznego zastosowania właściwych, jednolitych i
niezakazanych kryteriów tej oceny, której nie może podważyć przeciwstawienie jej
oceny własnej, opartej na tym samym materiale, ale przy zastosowaniu innej
hierarchii „ważności” kryteriów.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku.