Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 66/12
POSTANOWIENIE
Dnia 16 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
SSN Maciej Pacuda
Protokolant Grażyna Grabowska
w sprawie z powództwa Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji z siedzibą w W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej
przy udziale zainteresowanych P. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. i
Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji
o ustalenie pozycji rynkowej i nałożenie obowiązków regulacyjnych,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 3 października 2013 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 lipca 2012 r.,
postanawia:
1. na podstawie art. 267 ust. 3 TFUE zwrócić się do Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej z następującym pytaniem
prawnym:
„Czy artykuł 13 ust. 1 dyrektywy 2002/19/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu
do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących
oraz wzajemnych połączeń (dyrektywa o dostępie) (Dz. Urz. UE L
108, s. 7-20) należy interpretować w ten sposób, że w ramach
obowiązków związanych z kontrolą cen, krajowe organy
2
regulacyjne mogą nałożyć na operatorów posiadających
znaczącą pozycję na rynku obowiązek polegający na zakazie
stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń
głosowych w sieci telefonicznej takich operatorów?”,
2. rozprawę odroczyć.
Uzasadnienie
1. Przedmiot postępowania
Przedmiotem niniejszego postępowania jest kwestia prawidłowości nałożenia
przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (Prezes Urzędu) na
przedsiębiorcę telekomunikacyjnego będącego operatorem posiadającym znaczącą
pozycję na rynku obowiązku regulacyjnego polegającego na zakazie stosowania
zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń głosowych w sieci telefonicznej tego
operatora (dalej jako zakaz stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie
połączeń). Spór między stronami postępowania zawisłego przed Sądem
Najwyższym dotyczy tego, czy Prezes Urzędu mógł nałożyć opisany powyżej
obowiązek bez wydania przez Komisję Europejską decyzji zawierającej zgodę na
nałożenie tego obowiązku.
2. Ramy prawne
2.1. Prawo polskie
2.1.1 Prawo telekomunikacyjne
Art. 44. W szczególnych przypadkach Prezes UKE może, po uzyskaniu zgody
Komisji Europejskiej w trybie art. 18 i art. 19, w drodze decyzji, nałożyć na
operatorów o znaczącej pozycji rynkowej inne obowiązki w zakresie dostępu
telekomunikacyjnego niż wymienione w art. 34-40 i art. 42.
3
2.2. Prawo Unii Europejskiej
2.2.1. Dyrektywa 2002/19
Art. 8. 3. Nie naruszając:
- przepisów art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 i art. 6,
- przepisów art. 12 oraz 13 dyrektywy 2002/21/WE (dyrektywy ramowej), wymogu
nr 7 z części B Załącznika do dyrektywy 2002/20/WE (dyrektywy o zezwoleniach),
stosowanego na mocy art. 6 ust. 1 wspomnianej dyrektywy, oraz art. 27, 28 i 30
dyrektywy 2002/22/WE (dyrektywy o usłudze powszechnej), a także stosownych
przepisów dyrektywy 97/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia
1997 r. dotyczącej przetwarzania danych osobowych oraz ochrony prywatności w
sektorze telekomunikacyjnym, które nakładają obowiązki na przedsiębiorstwa inne
aniżeli te, które zostały wskazane jako posiadające znaczącą pozycję rynkową,
albo
- zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego,
krajowe organy regulacyjne nie będą nakładały obowiązków określonych w art. 9-
13 na operatorów, którzy nie zostali wskazani zgodnie z ust. 2.
W wyjątkowych okolicznościach, jeżeli dany krajowy organ regulacyjny zamierza
nałożyć na operatorów posiadających znaczącą pozycję rynkową obowiązki w
zakresie dostępu czy wzajemnych połączeń inne niż te, które zostały wymienione w
art. 9-13, przedstawi on w tej sprawie odpowiedni wniosek Komisji. Komisja,
działając zgodnie z art. 14 ust. 2, podejmie decyzję, na mocy której zezwoli albo
zabroni krajowemu organowi regulacyjnemu podjęcie takich środków.
Art. 13. 1. Krajowe organy regulacyjne mogą nałożyć na operatorów, zgodnie z art.
8, obowiązki związane ze zwrotem kosztów oraz kontrolą cen, w tym obowiązki
związane z określaniem cen w zależności od ponoszonych kosztów oraz obowiązki
dotyczące systemów księgowania kosztów, w odniesieniu do udostępniania
szczególnych rodzajów wzajemnych połączeń lub dostępu, jeżeli przeprowadzona
analiza rynku wskazuje, że dany operator mógłby, w przypadku braku efektywnej
konkurencji, utrzymywać ceny na stosunkowo wysokim poziomie albo wymuszać ze
szkodą dla użytkowników końcowych. Krajowe organy regulacyjne będą miały na
uwadze dokonane przez operatora inwestycje oraz umożliwią mu uzyskanie zwrotu
stosowanej części użytego kapitału, uwzględniając poniesione ryzyko.
4
3. Stan faktyczny i przebieg postępowania
3.1. Postępowanie przed Prezesem Urzędu
Prezes Urzędu ustalił decyzją z dnia 18 grudnia 2008 r., że na rynku
świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci
telefonicznej P. Sp. z o.o. w W. (zainteresowany) zgodnym z obszarem sieci, w
której następuje zakończenie połączenia, nie występuje skuteczna konkurencja.
Prezes Urzędu wyznaczył zainteresowanego jako operatora posiadającego
znaczącą pozycję na powyższym rynku oraz nałożył na niego obowiązki
regulacyjne w celu świadczenia przedsiębiorcom telekomunikacyjnym usługi
zakańczania połączeń głosowych w należącej do niego ruchomej publicznej sieci
telefonicznej.
Jednym z obowiązków nałożonych przez Prezesa Urzędu był zakaz
stosowania przez zainteresowanego zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń
głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej zainteresowanego. Jako
podstawę prawną dla tego obowiązku Prezes Urzędu wskazał art. 44 ustawy z dnia
16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz. 1800 ze zm., dalej
jako Prawo telekomunikacyjne).
3.2. Postępowanie przed Sądem Okręgowym – Sądem Ochrony Konkurencji i
Konsumentów, zwanym dalej „Sądem pierwszej instancji”
Decyzja Prezesa Urzędu została zaskarżona odwołaniem przez Polską Izbę
Informatyki i Telekomunikacji z/s w W. (powód). Zaskarżonej decyzji powód zarzucił
w szczególności naruszenie art. 44 Prawa telekomunikacyjnego oraz art. 8 ust. 3
dyrektywy 2002/19 poprzez nałożenie na zainteresowanego obowiązku, który nie
został wymieniony w przepisach Prawa telekomunikacyjnego ani w przepisach
dyrektywy 2002/19, bez uprzedniego uzyskania zgody Komisji Europejskiej
wymaganej na podstawie art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19.
W odpowiedzi na odwołanie powoda Prezes Urzędu podniósł, że art. 44
Prawa telekomunikacyjnego jest konsekwencją art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19,
5
który przewiduje możliwość ustanowienia przez państwo członkowskie obowiązków
dotyczących dostępu lub połączeń sieci, które nie zostały przewidziane w
dyrektywie. Zdaniem Prezesa Urzędu, zarzut powoda, że nałożony na
zainteresowanego obowiązek nie jest wymieniony w przepisach Prawa
telekomunikacyjnego lub przepisach dyrektywy 2002/19 jest nieuzasadniony.
Prezes Urzędu podkreślił, że dokonując notyfikacji projektu decyzji wydanej w
niniejszej sprawie wymienił obowiązek regulacyjny polegający na zakazie
stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń, jako obowiązek objęty
zakresem art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19 oraz art. 44 Prawa telekomunikacyjnego,
w pkt 3.2. notyfikacji, a nie w pkt 3.3. (który dotyczy szczególnych środków
regulacyjnych podejmowanych na podstawie art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19). W
dokumencie tym środek regulacyjny został szczegółowo opisany. Notyfikacja
została dokonana w sposób prawidłowy. Jedynym organem, który mógłby
stwierdzić nieprawidłowość notyfikacji, jest Komisja, a ta nie zgłosiła żadnych
zastrzeżeń do notyfikowanego środka i w piśmie z dnia 19 września 2008 r.,
przygotowanym w trybie art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21, wypowiedziała się co do
zasadności obciążenia zainteresowanego obowiązkiem polegającym na zakazie
stosowania zawyżonych cen.
Sąd pierwszej instancji wyrokiem z dnia 25 października 2011 r., oddalił
odwołanie powoda. W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że w dniu 20
sierpnia 2008 r. Komisja Europejska zarejestrowała pod nr PL/2008/0794
notyfikację Prezesa Urzędu dotyczącą projektu zaskarżonej w niniejszej sprawie
decyzji. Pismem z dnia 19 września 2008 r. Komisja przekazała Prezesowi Urzędu
swoje stanowisko na podstawie art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21. W uwagach swoich
Komisja wezwała Prezesa Urzędu do nałożenia na zainteresowanego obowiązku
kontroli cen, który byłby spójny z podejściem służącym promowaniu wydajności
oraz trwałości konkurencji i maksymalizowaniu korzyści dla konsumentów.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że przepis art. 44 Prawa
telekomunikacyjnego pozwala na nałożenie w wyjątkowych sytuacjach takich
obowiązków, które nie zostały określone w art. 9-13 dyrektywy 2002/19 i nie
podzielił stanowiska powoda, że Prezes Urzędu nałożył obowiązek niewymieniony
w przepisach PT ani w przepisach dyrektywy 2002/19. Komisja w uwagach
6
wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21 nie uznała bowiem zakazu
stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń za obowiązek
szczególny, wymagający uzyskania zgody Komisji na podstawie art. 8 ust. 3
dyrektywy 2002/19.
3.3. Postępowanie przed Sądem Apelacyjnym (dalej jako Sąd drugiej
instancji)
Powód zaskarżył wyrok Sądu pierwszej instancji apelacją.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 26 lipca 2012 r., zmienił wyrok Sąd
pierwszej instancji w punkcie I w ten sposób, że nadał nowe brzmienie punktowi
czwartemu decyzji Prezesa Urzędu z dnia 18 grudnia 2008 r. oraz w zakresie
kosztów procesu, a w pozostałym zakresie oddalił apelację powoda.
Sąd drugiej instancji nie uwzględnił zarzutu powoda dotyczącego problemu
prawnego występującego w niniejszej sprawie. Jak wyjaśnił w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku, obowiązek polegający na zakazie stosowania zawyżonych
stawek za zakańczanie połączeń jest obowiązkiem, który nie jest wymienionych w
przepisach Prawa telekomunikacyjnego ani w przepisach dyrektywy 2002/19.
Stwierdził również, że Komisja Europejska nie wyraziła zgody w rozumieniu art. 44
Prawa telekomunikacyjnego i art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19 na nałożenie takiego
obowiązku. Sąd drugiej instancji przyjął, że zgodę Komisji na nałożenie na
zainteresowanego obowiązku polegającego na zakazie stosowania zawyżonych
stawek za zakańczanie połączeń można wywieźć ze stanowiska Komisji
Europejskiej wyrażonego w ramach postępowania konsolidacyjnego i jej uwag
przedłożonych na podstawie art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21. Z uwag tych wynika,
że projekt decyzji Prezesa Urzędu zawierający zakaz stosowania zawyżonych
stawek za zakańczanie połączeń był znany Komisji Europejskiej (karta 97 akt
administracyjnych). Skoro zaś Komisja nie zakwestionowała nałożenia tego
obowiązku, należało uznać jej uwagi wydane na podstawie art. 7 ust. 3 dyrektywy
2002/21 za dorozumianą zgodę na nałożenie przez Prezesa Urzędu obowiązku,
który nie został wymieniony w przepisach Prawa telekomunikacyjnego i przepisach
art. 9-13 dyrektywy 2002/19.
7
3.4. Postępowanie przed Sądem Najwyższym
Powód zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego skargą kasacyjną w całości.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie art. 44 Prawa telekomunikacyjnego w
związku z art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19 i art. 288 TFUE przez przyjęcie, że
wymóg uzyskania zgody Komisji na nałożenie obowiązku regulacyjnego na
podstawie art. 44 Prawa telekomunikacyjnego nie oznacza, że Komisja musi wydać
w tym przedmiocie decyzję, podczas gdy wymóg udzielenia zgody Komisji w formie
decyzji wynika wprost z art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19. Powód wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
Sądowi drugiej instancji oraz o skierowanie przez Sąd Najwyższy do Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalnego o treści „czy decyzja
Komisji zezwalająca krajowemu organowi regulacyjnemu na nałożenie na operatora
posiadającego znaczącą pozycję rynkową obowiązków w zakresie dostępu lub
wzajemnych połączeń innych niż te, które zostały wymienione w art. 9-13 dyrektywy
2002/19, może być dorozumiana i wynikać z faktu, że Komisja nie zakwestionowała
sposobu określenia obowiązku regulacyjnego przedstawionego jej w projekcie
decyzji krajowego organu regulacyjnego, a jedynie poleciła rozważanie
wprowadzenia w tym zakresie stosownych zmian?”
Prezes Urzędu nie przedłożył odpowiedzi na skargę kasacyjną powoda.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie przez Sąd Najwyższy o zasadności
skargi kasacyjnej powoda uzależnione jest od uprzedniego rozstrzygnięcia
następującej kwestii prawnej z zakresu prawa Unii Europejskiej: czy nałożenie
przez krajowy organ regulacyjny na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego
posiadającego znaczącą pozycję rynkową zakazu stosowania zawyżonych stawek
za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej tego
przedsiębiorcy wymaga uzyskania zgody Komisji Europejskiej na podstawie art. 8
ust. 3 dyrektywy 2002/19. W ocenie Sądu Najwyższego odpowiedź na powyższe
8
pytanie zależy przede wszystkim od wykładni art. 13 ust. 1 dyrektywy 2002/19, do
którego to przepisu odsyła w swej treści art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19.
Powyższy problem prawny powstał na tle zarzutu skargi kasacyjnej powoda
sformułowanego w nawiązaniu do przedstawionego powyżej stanowiska Sądu
drugiej instancji, zgodnie z którym zakaz stosowania zawyżonych stawek za
zakańczanie połączeń głosowych jest obowiązkiem, który nie jest wymieniony w
przepisach Prawa telekomunikacyjnego ani w przepisach dyrektywy 2002/19, zaś
Komisja Europejska wydała w dorozumiany sposób zgodę na nałożenie tego
obowiązku ograniczając się w postępowaniu konsolidacyjnym do przedstawienia
uwag w trybie art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21. W ten sposób zgodę Komisji
Europejskiej w formie decyzji, o której mowa w art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19, Sąd
drugiej instancji wywiódł z decyzji Komisji Europejskiej wydanej na podstawie art. 7
ust. 3 dyrektywy 2002/21.
Sąd Najwyższy nie podziela powyższego poglądu i stwierdza, że w niniejszej
sprawie decyzja, o której mowa w art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19, nie została
wydana przez Komisję Europejską. Zgody Komisji Europejskiej w rozumieniu art. 8
ust. 3 dyrektywy 2002/19 nie można domniemywać, skoro przepis ten stanowi
expressis verbis o zgodzie wyrażonej w formie decyzji, a zatem wiążącego aktu
unijnego prawa pochodnego (art. 288 TFUE). Dlatego w ocenie Sądu Najwyższego,
niecelowe było przedłożenie w niniejszej sprawie pytania prejudycjalnego o treści
wnioskowanej przez powoda.
Zdaniem Sądu Najwyższego, sam brak decyzji Komisji Europejskiej, o której
mowa w art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19, zawierającej zgodę na nałożenie przez
Prezesa Urzędu obowiązku regulacyjnego polegającego na zakazie stosowania
zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń w sieci przedsiębiorcy posiadającego
znaczącą pozycję rynkową nie przesądza o zasadności skargi kasacyjnej powoda.
To przepis art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19, a nie przepisy Prawa
telekomunikacyjnego, jest dla Komisji Europejskiej źródłem kompetencji i
uprawnienia do wydania decyzji zawierającej zgodę na nałożenie przez krajowy
organ regulacyjny tzw. nienazwanego obowiązku regulacyjnego.
O tym, czy dany obowiązek regulacyjny jest obowiązkiem nazwanym albo
nienazwanym w rozumieniu dyrektywy 2002/19, nie decydują przepisy Prawa
9
telekomunikacyjnego, lecz przepisy art. 9-13 dyrektywy 2002/19, a w niniejszej
sprawie jej art. 13. Dlatego w ocenie Sądu Najwyższego, warunkiem
rozstrzygnięcia o zasadności skargi kasacyjnej powoda jest prawna kwalifikacja
obowiązku regulacyjnego polegającego na zakazie stosowania przez
przedsiębiorcę telekomunikacyjnego zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń
głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej tego przedsiębiorcy, jako
obowiązku objętego albo nieobjętego zakresem art. 13 dyrektywy 2002/21.
Jeżeli wykładni art. 13 ust. 1 dyrektywy 2002/19 należy dokonywać w ten
sposób, że zakaz stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń
głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej przedsiębiorcy posiadającego
znaczącą pozycję rynkową jest obowiązkiem regulacyjnym wymienionym w art. 13
dyrektywy 2002/19, wówczas należy przyjąć, że Prezes Urzędu mógł nałożyć taki
obowiązek na zainteresowanego w niniejszej sprawie bez uzyskania zgody Komisji
Europejskiej na podstawie art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19. W konsekwencji skargę
kasacyjną powoda należy oddalić.
Jeżeli natomiast przepis art. 13 ust. 1 dyrektywy 2002/19 należy
interpretować w ten sposób, że nie obejmuje on obowiązku regulacyjnego w postaci
zakazu stosowania przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego posiadającego
znaczącą pozycję rynkową zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń
głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej tego przedsiębiorcy, wówczas
skarga kasacyjna powoda zasługuje na uwzględnienie.
Sąd Najwyższy zwraca uwagę, że źródłem kontrowersji prawnej w niniejszej
sprawie jest do pewnego stopnia zachowanie krajowego organu regulacyjnego.
Mianowicie, Prezes Urzędu w wydanej decyzji utrzymuje, że obowiązek polegający
na zakazie stosowania przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego posiadającego
znacząca pozycję rynkową zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń
głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej tego przedsiębiorcy jest
obowiązkiem nieobjętym zakresem art. 13 dyrektywy 2002/19. Z drugiej strony,
dokonując notyfikacji Komisji Europejskiej projektu decyzji w ramach postępowania
konsolidacyjnego, w odpowiedniej rubryce formularza zgłoszeniowego, dotyczącej
środka szczególnego w rozumieniu art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19, wpisał „nie
dotyczy”. Następnie zaś w toku postępowania utrzymywał, że kwestionowany przez
10
powoda obowiązek jest obowiązkiem nienazwanym, jednakże Komisja Europejska
nie zakwestionowała nałożenia tego obowiązku z uwagach sporządzonych na
podstawie art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21.
Zdaniem Sądu Najwyższego, o tym, czy dany obowiązek regulacyjny jest
obowiązkiem wymienionym w art. 13 dyrektywy 2002/19, nie decyduje formalna
kwalifikacja obowiązku dokonana przez Prezesa Urzędu w zaskarżonej decyzji lub
formularzu notyfikacyjnym (jako wymienionego albo niewymienionego w art. 13
dyrektywy 2002/19), lecz prawna kwalifikacja tego obowiązku w kontekście
unormowania wynikającego z art. 13 dyrektywy 2002/19.
W ocenie Sądu Najwyższego, brak w niniejszej sprawie zgody Komisji
Europejskiej w formie decyzji w rozumieniu art. 288 TFUE wydanej na podstawie
art. 8 ust. 3 w związku z art. 14 ust. 2 dyrektywy 2002/19 może być konsekwencją
określonej interpretacji art. 13 dyrektywy 2002/19 przez Komisję Europejską.
W uwagach przedstawionych w niniejszej sprawie Komisja Europejska
odnotowała wyraźnie, że Prezes Urzędu zamierza nałożyć na zainteresowanego
obowiązek regulacyjny w postaci zakazu stosowania zawyżonych stawek, a
następnie wezwała Prezesa Urzędu do nałożenia obowiązku kontroli cen, który
byłby spójny z podejściem służącym promowaniu wydajności oraz trwałej
konkurencji i maksymalizowaniu korzyści dla konsumentów (pismo z dnia 19
września 2008 r. SG-Greffe (2008) D/205580, akta postępowania
administracyjnego, karta 97). Z uwag Komisji Europejskiej zgłoszonych w niniejszej
sprawie nie wynika jednak, by środek regulacyjny polegający na zakazie
stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń został potraktowany
przez Komisję Europejską jako nazwany środek regulacyjny w rozumieniu art. 13
dyrektywy 2002/19. Z kolei w decyzji Komisji w sprawie PL/2010/1162 (tom V akt
sądowych, karta 816-821) Komisja Europejska, zwracając uwagę na motywację
operatorów do ustalania cen za zakańczanie połączeń „znacznie powyżej kosztów”,
uznała „wprowadzenie zasady określenia cen w zależności od ponoszonych
kosztów” za optymalny środek regulacyjny. Jednocześnie stwierdziła, że „obowiązki
kontroli kosztów oraz ustalania cen w zależności od ponoszonych kosztów” nakłada
się na podstawie art. 13 dyrektywy 2002/19 i nie stanowią one obowiązków
wyjątkowych w rozumieniu art. 8 ust. 3 dyrektywy 2002/19.
11
W powołanym powyżej dokumencie Komisja Europejska, odwołując się do
art. 13 dyrektywy 2002/19, wspomina tylko o obowiązku kontroli kosztów oraz
obowiązku ustalania cen w zależności od ponoszonych kosztów, a nie obowiązku
polegającym na zakazie stosowania zawyżonych cen. Dlatego stanowisko Komisji
Europejskiej, w braku wykładni dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości, nie
stanowi w ocenie Sądu Najwyższego przekonywującego argumentu dla przyjęcia
takiej interpretacji art. 13 dyrektywy 2002/19, zgodnie z którą zakaz stosowania
zawyżonych cen jest nazwanym obowiązkiem regulacyjnym w myśl tego przepisu,
chyba że zakaz ten należy traktować jako wariant obowiązku kontroli kosztów, o
którym mowa w art. 13 dyrektywy 2002/19. Zdaniem Sądu Najwyższego, zakaz
stosowania zawyżonych cen prowadzi do tego, że ceny stosowane przez operatora
będą pozostawały w „rozsądnej” relacji do jego kosztów.
Według Sądu Najwyższego, za uznaniem zakazu stosowania zawyżonych
stawek za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci
telefonicznej przedsiębiorcy telekomunikacyjnego za obowiązek regulacyjny
wymieniony w art. 13 ust. 1 dyrektywy 2002/19 przemawiają następujące względy.
Przepis art. 13 dyrektywy 2002/19 wymienia dwie szersze kategorie
obowiązków regulacyjnych (obowiązki związane ze zwrotem kosztów oraz
obowiązki związane z kontrolą cen) oraz dwa konkretne obowiązki regulacyjne
(obowiązek określenia cen w zależności od ponoszonych kosztów oraz obowiązek
dotyczący systemów księgowania kosztów). Z akapitu 20 preambuły do dyrektywy
2002/19 wynika, że „Kontrola cen może okazać się niezbędna, jeżeli analiza
rynkowa przeprowadzona w odniesieniu do poszczególnego rynku wykaże
nieefektywną konkurencję”, zaś „Interwencja ustawodawcy może być tu
stosunkowo niewielka, może np. polegać na wprowadzeniu obowiązku, by ceny
selekcji operatora były rozsądne [...] albo znacznie większa, np. w razie
wprowadzenia wymogu, zgodnie z którym ceny powinny odzwierciedlać ponoszone
koszty, tak aby uzasadniało to poniesienie tychże kosztów, w sytuacji gdy
konkurencja nie jest wystarczająco silna, by zapobiec narzucaniu wygórowanych
cen”.
Uwzględniając treść art. 13 ust. 1 oraz akapitu 20 preambuły do dyrektywy
2002/19, można przyjąć taką interpretację tego przepisu, że obowiązkiem
12
nazwanym w rozumieniu istotnym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest każdy
środek regulacyjny przewidujący kontrolę cen stosowanych przez przedsiębiorcę
telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej. Skoro środek regulacyjny
nałożony w niniejszej sprawie przez Prezesa Urzędu przybiera postać „zakazu
stosowania zawyżonych stawek”, środek ten wyłącza swobodę przedsiębiorcy
telekomunikacyjnego w kształtowaniu własnych cen, co z kolei mieści się w
zakresie pojęcia „kontrola cen” z art. 13 dyrektywy 2002/19.
Biorąc pod uwagę, że przepis art. 13 dyrektywy 2002/19 nie był do tej pory
interpretowany przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, kwestia jego
wykładni pojawiła się dopiero na etapie postępowania przed Sądem Najwyższym,
zaś ustalenie znaczenia tego przepisu jest konieczne dla dokonania przez Sąd
Najwyższy oceny zasadności skargi kasacyjnej powoda, zwrócenie się przez Sąd
Najwyższy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem
prejudycjalnym na podstawie art. 267 ust. 3 TFUE było konieczne i uzasadnione.
Biorąc powyższe pod rozwagę, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
postanowienia.