Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 81/13
POSTANOWIENIE
Dnia 14 listopada 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Iwona Koper
w sprawie z powództwa S. T. i P. T.
przeciwko "I .R. Towarzystwu Ubezpieczeń SA […] poprzednio Polskiemu
Związkowi Motorowemu Towarzystwu Ubezpieczeń SA […] o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 listopada 2013 r.,
zażalenia powoda P. T.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 29 maja 2013 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
2
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 29 maja 2013 r. Sąd Apelacyjny
odrzucił skargę kasacyjną powoda P. T. od wyroku tego Sądu z dnia 7 marca 2013
r. stwierdzając, że powód nie złożył wniosku o doręczenie odpisu wyroku Sądu
drugiej instancji z uzasadnieniem, co w świetle art. 3985
§ 1 w zw. z art. 387 § 3
k.p.c. jest warunkiem wniesienia skargi kasacyjnej. Sąd wskazał, że pełnomocnik
reprezentujący w sprawie oboje powodów: S. T. i P. T., złożył jedynie w imieniu
powódki wniosek o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem Sądu drugiej
instancji, a ponieważ między powodami nie zachodzi współuczestnictwo jednolite,
wniosek ten nie odniósł skutku procesowego wobec powoda, co prowadziło do
odrzucenia jego skargi kasacyjnej na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powód zarzucił naruszenie art. 130
§ 1 k.p.c. oraz art. 130 § 1 w zw. z art. 126 k.p.c. i art. 65 k.c. (w zażaleniu
omyłkowo wskazano art. 56 § 1 k.c.) przez nie wyjaśnienie rzeczywistej treści
wniosku o doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji z uzasadnieniem i nie
wezwanie do usunięcia jego niedokładności. Stwierdził, że wniosek złożony był
przez pełnomocnika obojga powodów i w imieniu ich obojga, co wynikało
z oznaczenia powodów we wniosku i co można było wywieść na podstawie
wykładni oświadczenia woli zawartego w tym piśmie, zakładającej racjonalne
działania pełnomocnika. Wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia przez jego
uchylenie, ewentualnie uchylenie tego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Wnosił również o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak powszechnie przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego na tle
regulacji zawartej w art. 130 § 1 zd. drugie k.p.c., mylne oznaczenie pisma
procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do
nadania mu biegu i rozpoznania go we właściwym trybie. W przepisie art. 130 § 1
zd. drugie k.p.c. zawarta jest dyrektywa rozpoznania pisma zgodnie z jego treścią
wyrażającą intencję autora, także wówczas, gdy zostało ono mylnie oznaczone lub
dotknięte innymi oczywistymi niedokładnościami. Mogą one dotyczyć także treści
pisma, gdy została ona niewłaściwie zredagowana czy też zawiera wewnętrzną
sprzeczność, którą da się usunąć w drodze wykładni pozwalającej na ustalenie
3
rzeczywistej treści pisma lub wezwania strony do jej wyjaśnienia (porównaj między
innymi postanowienia z dnia 20 listopada 2008 r. I UZ 28/08, OSNCP 2010/11-
12/151 i z dnia 16 maja 2012 r., III CZ 18/12 oraz wyrok z dnia 19 kwietnia 2012 r.
IV CSK 384/11, nie publ.).
Czynności procesowe stanowią także oświadczenia woli, a zatem do ich
wykładni mają zastosowanie dyrektywy art. 65 k.c. Jedną z takich dyrektyw jest
założenie racjonalnego działania uczestników obrotu a także uczestników
postępowania sądowego. Przy wykładni oświadczeń wyrażonych w pismach
procesowych należy zatem wychodzić z założenia, że ich autorzy są ludźmi
rozsądnymi i składając pismo w określonym celu, chcą tego co jest niezbędne do
jego urzeczywistnienia (porównaj między innymi uchwałę Sądu Najwyższego z dnia
11 września 1997 r. III CZP 39/97, OSNC 1997/12/191, postanowienie tego Sądu
z dnia 21 października 1998 r. II CKU 56/98 i wyrok z dnia16 grudnia 2011 r. V CSK
280/11, nie publ.).
Zgodnie z art. 65 k.c., oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego
wymagają ze względu na okoliczności, w których zostało złożone zasady
współżycia społecznego i ustalone zwyczaje. Należy też raczej badać cel tego
oświadczenia, niż opierać się na jego dosłownym brzmieniu.
Przeniesienie tych zasad na grunt pism procesowych prowadzi do wniosku,
że w razie niejasnej ich treści, zawartych w nich niedokładności, błędów lub
sprzeczności powodujących - w świetle okoliczności sprawy - wątpliwości co do
rzeczywistych intencji ich autora, Sąd obowiązany jest poddać oświadczenie woli
zawarte w piśmie wykładni zgodnej ze wskazanymi wyżej dyrektywami, a jeżeli
mimo to wątpliwości nadal istnieją, powinien je wyjaśnić, wzywając autora pisma do
ich usunięcia.
W rozpoznawanej sprawie pełnomocnik reprezentujący od początku procesu
oboje powodów złożył wniosek o doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji
z uzasadnieniem, który przez zawartą w nim wewnętrzną sprzeczność oraz ze
względu na okoliczności sprawy budził istotne wątpliwości co do tego, czy został
złożony w imieniu tylko powódki, czy też obojga powodów. Wniosek bowiem
wymieniał oboje powodów w oznaczeniu stron oraz pełnomocnika ich obojga, który
złożył wniosek, jednocześnie jednak zatytułowany był jako wniosek powódki
4
i w treści stwierdzał, że złożony został w imieniu powódki. W okolicznościach
sprawy, w której oboje powodowie występowali z jednakowymi roszczeniami
o zadośćuczynienie i odszkodowanie w związku ze śmiercią w wypadku
komunikacyjnym męża i ojca i oboje w takim samym stopniu przegrali sprawę przed
Sądem drugiej instancji - wskazana wyżej treść wniosku o doręczenie odpisu
wyroku Sądu drugiej instancji z uzasadnieniem nasuwała, z punktu widzenia
zakładanej racjonalności działania pełnomocnika powodów, istotne wątpliwości co
do tego, czy rzeczywiście wniosek złożony został tylko w imieniu powódki, czy też
obojga powodów. Zważywszy, że złożenie takiego wniosku lub zaniechanie jego
złożenia wywołuje daleko idące skutki procesowe, gdyż zależy od tego
dopuszczalność skargi kasacyjnej, konieczne było wyjaśnienie tej wątpliwości przez
wezwanie pełnomocnika powodów do wyraźnego i jednoznacznego sprecyzowania
wniosku w tym zakresie.
Przed wyjaśnieniem tej kwestii brak było podstaw do odrzucenia skargi
kasacyjnej powoda jako niedopuszczalnej z powodu nie złożenia wniosku
o doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji z uzasadnieniem. Obecnie
należy uznać, że wątpliwości te zostały usunięte przez jednoznaczne oświadczenie
pełnomocnika powodów zawarte w zażaleniu, iż wniosek złożony został w imieniu
obojga powodów, co pozwala na stwierdzenie, że spełniona została konieczna
przesłanka dopuszczalności skargi kasacyjnej powoda, wynikająca z art. 3985
§ 1
w zw. z art. 387 § 3 k.p.c. Prowadziło to do zmiany zaskarżonego postanowienia
przez jego uchylenie na podstawie art. 39816
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd orzeknie w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
db