Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 188/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Flemming-Kulesza (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gersdorf
SSN Józef Iwulski (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania G.M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o wypłatę emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 3 grudnia 2013 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 15 stycznia 2013 r., sygn. akt […]
1. uchyla punkt II. zaskarżonego wyroku,
2. oddala skargę kasacyjną w pozostałym zakresie i znosi
wzajemnie między stronami koszty postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2012 r., […], Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w K. oddalił odwołanie ubezpieczonej G.M. od decyzji
2
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 października 2011 r. o wstrzymaniu
wypłaty emerytury z dniem 1 października 2011 r.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że decyzją z dnia 15 maja 2009 r. organ
rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 1 kwietnia 2009 r.
Ubezpieczona od dnia 1 października 1993 r. pozostaje w stosunku pracy z
Urzędem Skarbowym w O. W kwestionowanej decyzji z dnia 1 października 2011 r.
organ rentowy wstrzymał wypłatę emerytury należnej G.M. od dnia 1 października
2011 r., uzasadniając to powołaniem się na pobieranie emerytury w sytuacji, gdy
ubezpieczona kontynuowała zatrudnienie bez uprzedniego rozwiązania stosunku
pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywała pracę bezpośrednio przed
dniem nabycia prawa do emerytury.
Sąd pierwszej instancji uznał, że odwołanie nie zawiera uzasadnionych
podstaw, bowiem ustalony w sprawie stan faktyczny wyczerpuje normę art. 103a
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). Według
Sądu Okręgowego, przepis ten ma zastosowanie od dnia 1 października 2011 r. do
emerytur, które zostały przyznane przed dniem 1 stycznia 2011 r. Z tej przyczyny
rozstrzygnięcie organu rentowego przyjęte w kwestionowanej decyzji było
prawidłowe.
Apelację od wyroku Sądu pierwszej instancji wniosła ubezpieczona.
Wyrokiem z dnia 15 stycznia 2013 r., […], Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu
Okręgowego oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i wznowił z dniem 1
października 2011 r. wypłatę emerytury należnej G.M. (w punkcie pierwszym).
Ponadto Sąd drugiej instancji stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za
nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (w punkcie
drugim) i orzekł o kosztach procesu (w punkcie trzecim). Sąd drugiej instancji
zwrócił uwagę, że ubezpieczona nabyła prawo do emerytury z dniem 1 kwietnia
2009 r. i organ rentowy wypłacał jej to świadczenie, gdyż w ówczesnym stanie
prawnym nie obowiązywał już art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (którego odpowiednik, to jest art. 103a tej
ustawy, obowiązuje od dnia 1 stycznia 2011 r.). Sąd Apelacyjny - powołując się na
wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., K 2/12 (Dz.U. 2012,
3
poz. 1285; OTK-A 2012 nr 10, poz. 121) - uznał, że w stosunku do osób, które
nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r., przepis art. 103a
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie
powinien mieć zastosowania, bowiem wynika to z konstytucyjnej zasady ochrony
zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Przepis ten
dotyczy wyłącznie ubezpieczonych, którzy nabyli prawo do emerytury najwcześniej
w dniu 1 stycznia 2011 r. W tej sytuacji kwestionowany wyrok Sądu pierwszej
instancji nie mógł się ostać, bo art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie miał zastosowania do sytuacji prawnej
odwołującej się. Dodatkowo Sąd drugiej instancji przyjął, że skoro powołany przepis
nie mógł być podstawą zawieszenia przez organ rentowy wypłaty emerytury
należnej ubezpieczonej, to należało orzec o odpowiedzialności organu za
niewyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Według Sądu
Apelacyjnego norma prawna uznana wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego za
niekonstytucyjną jest wadliwa, wobec czego oparta na tej podstawie decyzja organu
rentowego również musi być uznana za wadliwą, nawet jeśli została wydana przed
datą orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Utrata mocy obowiązującej aktu
normatywnego, o której mowa w art. 190 ust. 3 Konstytucji RP oznacza, że
niekonstytucyjny przepis jest derogowany z systemu prawnego w sposób
bezwzględny i bezwarunkowy, a zatem nie może być stosowany również do oceny
stanów faktycznych ukształtowanych w czasie, gdy jeszcze obowiązywał. Z kolei,
odpowiedzialność organu rentowego oznacza każdą obiektywną wadliwość decyzji,
niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, celowego
działania organu rentowego, czy też rezultatem niewłaściwych działań
prawodawców albo wadliwej techniki legislacyjnej i w konsekwencji
niejednoznaczności stanowionych przepisów, w tym także naruszenia prawa
wskutek niewłaściwej wykładni obowiązujących przepisów.
Od wyroku Sądu Apelacyjnego w zakresie dotyczącym daty wznowienia
wypłaty emerytury oraz stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za
nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji organ rentowy
wniósł skargę kasacyjną, w której zarzucił naruszenie: 1) art. 190 ust. 3 Konstytucji
RP polegające na uznaniu, że wobec osób, które nabyły prawo do emerytury przed
4
dniem 1 stycznia 2011 r. bez konieczności rozwiązywania stosunku pracy, wyrok
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., K 2/12, wywołuje skutki z
datą wsteczną (od dnia 1 października 2011 r.), a nie z datą jego publikacji (22
listopada 2012 r.) oraz 2) art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 85 ust. 1 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.)
przez uznanie, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej
okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W uzasadnieniu podstaw kasacyjnych
skarżący wywiódł w szczególności, że stwierdzenie przez Sąd odwoławczy
odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania
decyzji, jest oczywiście błędne w sytuacji, gdy organ rentowy rozstrzygał na
podstawie stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania kwestionowanej
decyzji. Żadnemu rozstrzygnięciu, do którego odnosi się przepis art. 103a ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie można przypisać
cechy bezprawności. Tym samym nie można uznać, aby działania organu
rentowego podjęte na podstawie powołanego przepisu były sprzeczne z prawem i
uzasadniały odpowiedzialność tego organu. Wstrzymanie wypłaty świadczenia
dokonane na mocy kwestionowanej decyzji jest następstwem okoliczności, za które
organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności w rozumieniu art. 85 ust. 1 ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy wniósł o uchylenie punktu
pierwszego sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego w części obejmującej datę
wznowienia wypłaty emerytury (od dnia 1 października 2011 r. zamiast od dnia 22
listopada 2012 r.) oraz o uchylenie w całości punktu drugiego stwierdzającego
odpowiedzialność organu rentowego i przekazanie w tym zakresie sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku i jego zmianę przez orzeczenie, że "zwrot emerytury" przysługuje
odwołującej się od dnia 22 listopada 2012 r. i "zwolnienie" organu rentowego z
odpowiedzialności, a ponadto o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co następuje:
Nieusprawiedliwiona jest podstawa kasacyjna dotycząca naruszenia art. 190
ust. 3 Konstytucji RP, oparta na prezentowanym przez skarżący organ rentowy
5
poglądzie, że wypłata emerytury na rzecz ubezpieczonej powinna zostać
wznowiona dopiero z dniem 22 listopada 2012 r., a nie - jak przyjął Sąd
odwoławczy - z dniem 1 października 2011 r. W sentencji wyroku z dnia 13
listopada 2012 r., K 2/12, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 28 ustawy z dnia
16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. Nr 257, poz. 1726 ze zm.) w związku z art. 103a ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r., w zakresie, w jakim
znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia
2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą
ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa
wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W końcowej części
uzasadnienia tego wyroku Trybunał wywiódł, że z chwilą ogłoszenia jego sentencji
w Dzienniku Ustaw (co nastąpiło 22 listopada 2012 r.) utraci moc art. 28 ustawy
zmieniającej z dnia 16 grudnia 2010 r. w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie
art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych do
osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności
rozwiązania stosunku pracy. To zaś oznacza według Trybunału, że obowiązek
rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - jako warunek
realizacji nabytego prawa do emerytury - nie będzie miał zastosowania do osób,
które nabyły to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r.
Natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i ma zastosowanie do
osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później,
to jest od 1 stycznia 2011 r. Kwestia następstw, jakie wyrok Trybunału wywołał w
sytuacji prawnej osób, które nabyły uprawnienia emerytalne przed datą jego
wejścia w życie była już przedmiotem wielu orzeczeń Sądu Najwyższego (wyroki z
dnia 7 marca 2013 r., I UK 519/12, LexPolonica nr 7380209; z dnia 25 kwietnia
2013 r., I UK 593/12, LexPolonica nr 7320837; z dnia 6 czerwca 2013 r., II UK
330/12, LEX nr 1328042 oraz z dnia 11 czerwca 2013 r., II UK 372/12, LexPolonica
nr 7310987) oraz sądów powszechnych (wyroki Sądów Apelacyjnych: w
Katowicach z dnia 18 stycznia 2013 r., III AUa 945/12, LEX nr 1271882; w
Szczecinie z dnia 31 stycznia 2013 r., III AUa 694/12, LEX nr 1322056 oraz w
6
Gdańsku z dnia 13 marca 2013 r., III AUa 459/12, LEX nr 1314716 i III AUa 814/12,
LEX nr 1314718). W tych wszystkich orzeczeniach generalnie przyjęto wykładnię,
że przepisy prawa, które zostały uznane za niezgodne z Konstytucją RP, były
sprzeczne z ustawą zasadniczą już od dnia ich wejścia w życie (ex tunc), wobec
czego nie mogą być legalną podstawą orzekania. Wobec uchylenia mocy
obowiązującej art. 103a ustawy o emeryturach i rentach w stosunku do osób, które
prawo do emerytury nabyły przed dniem 1 stycznia 2011 r. i ustalenia, że
ubezpieczony uzyskał prawo do emerytury w 2009 r., należy więc uznać, iż wypłata
tego świadczenia powinna być kontynuowana także po dniu 1 października 2011 r.
Eliminacja skutków wynikających z niekonstytucyjnych przepisów wymaga jednak
indywidualnych rozstrzygnięć w sferze stosowania prawa i dlatego decyzja organu
rentowego zawieszająca prawo do emerytury w oparciu o niekonstytucyjny przepis
art. 103a ustawy o emeryturach i rentach podlega w sądowym postępowaniu
odwoławczym skorygowaniu przez zobowiązanie organu rentowego do podjęcia
wypłaty emerytury od dnia 1 października 2011 r. Z kolei orzeczenie sądowe oparte
na art. 103a ustawy o emeryturach i rentach, który był od początku jego
obowiązywania niezgodny z art. 2 Konstytucji RP (w zakresie, którego dotyczy
wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r.), podlega uchyleniu w
postępowaniu kasacyjnym na podstawie art. 190 ust. 4 Konstytucji RP w związku z
art. 39815
k.p.c., bez potrzeby wznawiania postępowania na podstawie art. 4011
k.p.c. Orzecznictwo sądowe określające skutki prawne wyroku Trybunału
Konstytucyjnego, K 2/12, w sferze indywidualnych uprawnień emerytów, jest więc
jednolite a Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą skargę w pełni je
aprobuje, nie dostrzegając przy tym argumentów, które by przemawiały za
przyjęciem innej wykładni. W konsekwencji należy uznać za prawidłowe
rozstrzygnięcie zamieszczone w punkcie pierwszym sentencji wyroku Sądu
Apelacyjnego, w którym orzeczono o wznowieniu wypłaty spornego świadczenia na
rzecz ubezpieczonej z dniem 1 października 2011 r. W tym zakresie skarga
kasacyjna podlegała oddaleniu.
Co do drugiego z postawionych w skardze zarzutów, dotyczącego
naruszenia art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach w związku z art. 85 ust.
1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, to jest on skuteczny w tym sensie,
7
że powoduje konieczność uchylenia przez Sąd Najwyższy rozstrzygnięcia, w
którym Sąd drugiej instancji stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za
nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (punkt drugi
sentencji wyroku). Podstawą takiego uchylenia są jednak inne względy niż
przytoczone w skardze. O konieczności uchylenia tej części zaskarżonego wyroku
decydują bowiem przede wszystkim względy natury formalnej (proceduralnej).
Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, organ rentowy
wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po
raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do
wydania tej decyzji. Natomiast art. 118 ust. 1a tej ustawy (w brzmieniu
obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2009 r.) stanowi, że w razie ustalenia prawa do
świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień
wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również
dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ
rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności
niezbędnej do wydania decyzji; organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza
odpowiedzialność organu rentowego. Z kolei, na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych, jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w
terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i
wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń
zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów
międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego
świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości
odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to
przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest
następstwem okoliczności, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności.
Już językowa wykładnia przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że
obligatoryjne stwierdzenie przez organ odwoławczy (czyli przez sąd ubezpieczeń
społecznych), w trybie przewidzianym w art. 118 ust. 1a zdanie drugie ustawy o
emeryturach i rentach, odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie
ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji dotyczy tylko przypadków, w
których organ wydaje decyzje "w sprawie prawa do świadczenia" lub "ustalenia jego
8
wysokości". Inaczej mówiąc, chodzi jedynie o decyzje wydawane w przedmiocie
ustalenia prawa do emerytury (lub innych świadczeń określonych w ustawie o
emeryturach i rentach) albo ustalenia wysokości tego świadczenia. Przykładowo,
jeśli organ rentowy odmówi wnioskodawcy ustalenia prawa do emerytury, a w
wyniku uwzględnienia odwołania od tej decyzji sąd powszechny "przyzna"
ubezpieczonemu prawo do wnioskowanego świadczenia, to obowiązkiem sądu jest
rozstrzygnięcie w sentencji wyroku zmieniającego decyzję, czy organ rentowy
ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do
wydania decyzji. To samo dotyczy przypadku, gdy sąd ubezpieczeń społecznych
"przyzna" ubezpieczonemu emeryturę (bądź inne świadczenie) w wysokości
wyższej niż ustalona w decyzji organu rentowego. Orzeczenie stwierdzające
odpowiedzialność organu rentowego (lub jej brak) w trybie art. 118 ust. 1a zdanie
drugie ustawy o emeryturach i rentach pełni funkcję prejudykatu w sprawie o
(ewentualną) wypłatę odsetek za opóźnienie w przyznaniu lub wypłacie
świadczenia. Jeżeli takie rozstrzygnięcie zostanie podjęte, to kwestia ta nie może
być przedmiotem postępowania dowodowego i odmiennych ustaleń faktycznych
oraz ocen prawnych w kolejnym procesie o odsetki od przyznanego (wypłaconego)
świadczenia (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 marca
2011 r., I UZP 2/11, OSNP 2011 nr 19-20, poz. 255 oraz uzasadnienie wyroku Sądu
Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2010 r., II UK 330/09, LEX nr 604220). Natomiast
spoczywający na sądzie ubezpieczeń społecznych (organie odwoławczym)
obowiązek wydania rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 118 ust. 1a zdanie
drugie ustawy o emeryturach i rentach, nie dotyczy spraw o innym przedmiocie
rozpoznania niż ustalenie (stwierdzenie nabycia, "przyznanie") prawa do
świadczenia lub ustalenie jego wysokości. Przepis art. 118 ust. 1a zdanie drugie
ustawy o emeryturach i rentach ma charakter wyjątkowy, przede wszystkim dlatego,
że wprowadza obowiązek sądu ubezpieczeń społecznych orzekania w przedmiocie,
który nie był objęty zaskarżoną decyzją (ponad żądanie; por. art. 321 § 1 k.p.c.).
Rozszerzająca wykładnia tego przepisu jest niedopuszczalna. W razie spełnienia
przesłanek określonych w tym przepisie sąd ma obowiązek orzeczenia o
odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności
niezbędnej do wydania decyzji (choć brak takiego rozstrzygnięcia nie pozbawia
9
ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia
powołana uchwała z dnia 24 marca 2011 r., I UZP 2/11, oraz uchwała z dnia 6 lipca
2011 r., II UZP 5/11, OSNP 2011 nr 23-24, poz. 301; OSP 2013 nr 1, poz. 8, z glosą
K. Stopki). W razie braku tych przesłanek, a więc w innej sprawie niż o ustalenie
prawa do świadczenia (decyzja przyznająca świadczenie ma charakter
deklaratoryjny - art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach) lub ustalenie jego
wysokości, wydanie rozstrzygnięcia na podstawie art. 118 ust. 1a zdanie drugie
ustawy o emeryturach i rentach jest niedopuszczalne, gdyż oznaczałoby wyjście
poza przedmiot rozpoznania odwołania wyznaczony zakresem decyzji organu
rentowego. Oznacza to, że w sprawach z odwołania od decyzji wydanych w
przedmiocie wstrzymania wypłaty świadczeń (art. 134 ustawy o emeryturach i
rentach) oraz wznowienia ich wypłaty (art. 135 tej ustawy), przepis art. 118 ust. 1a
zdanie drugie ustawy o emeryturach i rentach nie ma zastosowania (tak trafnie
wyroki Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 24 stycznia 2013 r., III AUa 1045/12,
LEX nr 1271964; III AUa 1036/12, LEX nr 1267395 oraz III AUa 1038/12, LEX nr
1259751).
Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy należało
przyjąć, że orzeczenie o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie
ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, zawarte w punkcie drugim
sentencji zaskarżonego wyroku było niedopuszczalne, bowiem zostało wydane bez
stosownej podstawy prawnej. Przedmiotem kontroli odwoławczej w toku
rozpoznawanej sprawy była decyzja o wstrzymaniu wypłaty emerytury, którą
ubezpieczona wcześniej pobierała. Decyzja ta została wydana na podstawie art.134
ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach w związku z zaistnieniem okoliczności,
o której mowa w art. 103a tej ustawy. Kwestionowana decyzja nie była zatem
decyzją w przedmiocie ustalenia prawa do emerytury (taka decyzja została bowiem
wydana wcześniej w dniu 15 maja 2009 r.), ani też decyzją ustalającą wysokość
emerytury. Dlatego Sąd Najwyższy orzekł o uchyleniu zaskarżonego wyroku w tej
części.
W tej sytuacji bezprzedmiotowe jest merytoryczne rozważenie
podniesionych w skardze twierdzeń, że wstrzymanie w stosunku do ubezpieczonej
wypłaty emerytury w związku z sytuacją prawną wywołaną wejściem w życie
10
art. 103a ustawy o emeryturach i rentach, a następnie uznaniem tego przepisu za
niezgodny z Konstytucją RP w odniesieniu do określonej kategorii ubezpieczonych,
stanowiło okoliczność, za którą organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności.
Problem ten został przedstawiony Sądowi Najwyższemu (sygnatura akt III UZP
3/13) przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie postanowieniem z dnia 23 października
2013, III AUa 677/13, jako zagadnienie prawne sprowadzające się do pytania "czy
organ rentowy wypłacając emerytury zgodnie z wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 roku sygn. akt K 2/12 (ogłoszonym w
dniu 22 listopada 2012 roku w Dzienniku Ustaw z 2012 roku poz. 1285 ), których
wypłatę wstrzymano od 1 października 2011 roku, obowiązany jest również do
wypłaty odsetek - stosownie do art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998
roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dziennik Ustaw z 2009 roku nr 205
poz. 1585 ze zm.)?".
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
k.p.c.
uchylił rozstrzygnięcie Sądu drugiej instancji w zakresie stwierdzającym
odpowiedzialność organu rentowego (punkt drugi sentencji), a w pozostałej części
oddalił skargę kasacyjną na mocy art. 39814
k.p.c. i orzekł o kosztach postępowania
kasacyjnego w oparciu o przepis art. 100 k.p.c.
/tp/