III KK 431/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-01-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III KK 431/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Włodzimierz Wróbel (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
SSN Barbara Skoczkowska
Protokolant Jolanta Włostowska
w sprawie P. W.
obwinionego z art.96 § 3 k.w. w zw. z art. 24 § 1 i § 3 k.w.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 12 grudnia 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść ukaranego
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 11 marca 2013 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 5 § 1 pkt 9
k.p.w. postępowanie w sprawie umarza;
2. kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa .
UZASADNIENIE
P. W. został obwiniony przez Straż Miejską w W. o to, że wezwany celem
wskazania w piśmie z dnia 28 września 2012 r., jako właściciel pojazdu, nie udzielił
informacji, kto w dniu 31 lipca 2012 r. o godz. 8.32 kierował lub użytkował pojazd o
nr rej. […], którym popełniono wykroczenie w ruchu drogowym na ul. S. w W.,
2
polegające na przekroczeniu dopuszczalnej prędkości o 19 km/h, tj. o wykroczenie
z art. 96 § 3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.- Prawo
o ruchu drogowym.
Zarządzeniem z dnia 22 listopada 2012 r. upoważniony sędzia Sądu
Rejonowego w W. wszczął postępowanie w tej sprawie w trybie art. 59 § 2 k.p.s.w.
(k.15).
Sąd Rejonowy w W. wyrokiem z dnia 11 marca 2013 r., uznał obwinionego
P. W. za winnego zarzucanego mu czynu i za to, na mocy art. 96 § 3 k.w. w zw. z
art. 24 § 1, 3 k.w., wymierzył mu karę grzywny w wysokości 200 złotych, a nadto
obciążył go kosztami postępowania w sprawie.
Orzeczenie to uprawomocniło się w dniu 19 marca 2013 r. (k. 58).
Od powyższego wyroku kasację na korzyść ukaranego P. W. wniósł
Rzecznik Praw Obywatelskich, który na podstawie art. 111 k.p.s.w. zarzucił temu
orzeczeniu rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie prawa
procesowego, tj. art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. w zw. z art. 17 § 3 k.p.s.w., polegające na
ukaraniu obwinionego za popełnienie wykroczenia stypizowanego w art. 96 § 3
k.w., pomimo istnienia negatywnej przesłanki procesowej, w postaci braku skargi
uprawnionego oskarżyciela, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą
określoną w art. 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w.
W związku z tym zarzutem wniósł on o uchylenie zaskarżonego wyroku i
umorzenie postępowania, na podstawie art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna i z tego powodu została uwzględniona na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k. w zw. z art. 112 k.p.s.w.
Zgodzić się należy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, że Straż Miejska
kierując do Sądu wniosek o ukaranie P. W. za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w.
wykroczyła poza zakres swoich ustawowych uprawnień skutkiem czego wyrok w
sprawie zapadł w sytuacji braku skargi uprawnionego oskarżyciela.
W postępowaniu w sprawach o wykroczenia, zgodnie z art. 17 § 3 k.p.s.w.,
straż gminna (miejska) może uzyskać status oskarżyciela publicznego tylko
wówczas, gdy w zakresie swego działania ujawniła wykroczenie i wystąpiła w
związku z tym z wnioskiem o ukaranie. W odniesieniu do kontroli ruchu drogowego
3
uprawnienia straży gminnej (miejskiej) wynikają z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779 ze zm.), który
stanowi, że do zadań straży należy czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu
drogowego - w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym. Normą
ustawową, określającą kompetencje straży gminnych (miejskich) w obszarze
kontroli ruchu drogowego jest art. 129 b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo
o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012r., poz. 1137 z późniejszymi zmianami). Zgodnie z
art. 129b ust. 2 pkt.1 i 2 cyt. ustawy strażnicy gminni (miejscy) uprawnieni są do
wykonywania kontroli ruchu drogowego wyłącznie wobec kierującego pojazdem
oraz uczestnika ruchu drogowego naruszających określone przepisy ruchu
drogowego, natomiast nie mają uprawnień kontrolnych w stosunku do właściciela
lub posiadacza pojazdu, jeżeli nie wykazuje się jego sprawstwa w tym zakresie
(zob. wyrok SN z dnia 18 kwietnia 2013 r., II KK 90/13, LEX nr 1299163;
postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2010 r., I KZP 8/10, OSNKW 2010, z. 9, poz.
76). W związku tym wspomniany przepis kompetencyjny nie obejmuje swoim
zasięgiem wykroczenia z art. 96 § 3 k.w., którego sprawcą może być krąg
podmiotów uprawnionych do dysponowania pojazdem, obciążonych obowiązkiem
określonym w art. 78 ust. 4 i 5 p.r.d. (zob. też wyrok SN z dnia 25 maja 2010 r., III
KK 116/10, LEX nr 583855).
Niewątpliwie Straż Miejska w W. na podstawie art. 129 b ust. 3 pkt 7
wprowadzonym do ustawy - Prawo o ruchu drogowym nowelą z dnia 29
października 2010 r. (Dz. U. Nr 225, poz. 1466), z mocą od dnia 31 grudnia 2010 r.,
była uprawniona do żądania od obwinionego udzielenia informacji, kto w
krytycznym czasie użytkował pojazd o numerze rejestracyjnym […], jednak w
odniesieniu do czynu kwalifikowanego z art. 96 § 3 k.w., nie korzystała z uprawnień
oskarżyciela o którym mowa w art. 57 § 1 k.p.s.w. w zw. z art. 17 § 3 k.p.s.w. nawet
jeśli ujawniła to wykroczenie, ponieważ P. W. nie odpowiadał w tej sprawie jako
kierujący pojazdem lub uczestnik ruchu drogowego.
W związku z tym postępowanie przed Sądem Rejonowym dotknięte było
bezwzględną przyczyną odwoławczą o której mowa w art. 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w., z
uwagi na wystąpienie negatywnej przesłanki procesowej, określonej w art. 5 § 1 pkt
9 k.p.s.w.
4
Dlatego też Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i wobec braku skargi
uprawnionego oskarżyciela postępowanie w sprawie umorzył, przyjmując za
podstawę umorzenia art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. Orzeczenie o kosztach oparto na
podstawie art. 638 k.p.k. w zw. z art. 119 k.p.s.w.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Włodzimierz Wróbel (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
SSN Barbara Skoczkowska
Protokolant Jolanta Włostowska
w sprawie P. W.
obwinionego z art.96 § 3 k.w. w zw. z art. 24 § 1 i § 3 k.w.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 12 grudnia 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść ukaranego
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 11 marca 2013 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 5 § 1 pkt 9
k.p.w. postępowanie w sprawie umarza;
2. kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa .
UZASADNIENIE
P. W. został obwiniony przez Straż Miejską w W. o to, że wezwany celem
wskazania w piśmie z dnia 28 września 2012 r., jako właściciel pojazdu, nie udzielił
informacji, kto w dniu 31 lipca 2012 r. o godz. 8.32 kierował lub użytkował pojazd o
nr rej. […], którym popełniono wykroczenie w ruchu drogowym na ul. S. w W.,
2
polegające na przekroczeniu dopuszczalnej prędkości o 19 km/h, tj. o wykroczenie
z art. 96 § 3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.- Prawo
o ruchu drogowym.
Zarządzeniem z dnia 22 listopada 2012 r. upoważniony sędzia Sądu
Rejonowego w W. wszczął postępowanie w tej sprawie w trybie art. 59 § 2 k.p.s.w.
(k.15).
Sąd Rejonowy w W. wyrokiem z dnia 11 marca 2013 r., uznał obwinionego
P. W. za winnego zarzucanego mu czynu i za to, na mocy art. 96 § 3 k.w. w zw. z
art. 24 § 1, 3 k.w., wymierzył mu karę grzywny w wysokości 200 złotych, a nadto
obciążył go kosztami postępowania w sprawie.
Orzeczenie to uprawomocniło się w dniu 19 marca 2013 r. (k. 58).
Od powyższego wyroku kasację na korzyść ukaranego P. W. wniósł
Rzecznik Praw Obywatelskich, który na podstawie art. 111 k.p.s.w. zarzucił temu
orzeczeniu rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie prawa
procesowego, tj. art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. w zw. z art. 17 § 3 k.p.s.w., polegające na
ukaraniu obwinionego za popełnienie wykroczenia stypizowanego w art. 96 § 3
k.w., pomimo istnienia negatywnej przesłanki procesowej, w postaci braku skargi
uprawnionego oskarżyciela, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą
określoną w art. 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w.
W związku z tym zarzutem wniósł on o uchylenie zaskarżonego wyroku i
umorzenie postępowania, na podstawie art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna i z tego powodu została uwzględniona na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k. w zw. z art. 112 k.p.s.w.
Zgodzić się należy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, że Straż Miejska
kierując do Sądu wniosek o ukaranie P. W. za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w.
wykroczyła poza zakres swoich ustawowych uprawnień skutkiem czego wyrok w
sprawie zapadł w sytuacji braku skargi uprawnionego oskarżyciela.
W postępowaniu w sprawach o wykroczenia, zgodnie z art. 17 § 3 k.p.s.w.,
straż gminna (miejska) może uzyskać status oskarżyciela publicznego tylko
wówczas, gdy w zakresie swego działania ujawniła wykroczenie i wystąpiła w
związku z tym z wnioskiem o ukaranie. W odniesieniu do kontroli ruchu drogowego
3
uprawnienia straży gminnej (miejskiej) wynikają z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779 ze zm.), który
stanowi, że do zadań straży należy czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu
drogowego - w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym. Normą
ustawową, określającą kompetencje straży gminnych (miejskich) w obszarze
kontroli ruchu drogowego jest art. 129 b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo
o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012r., poz. 1137 z późniejszymi zmianami). Zgodnie z
art. 129b ust. 2 pkt.1 i 2 cyt. ustawy strażnicy gminni (miejscy) uprawnieni są do
wykonywania kontroli ruchu drogowego wyłącznie wobec kierującego pojazdem
oraz uczestnika ruchu drogowego naruszających określone przepisy ruchu
drogowego, natomiast nie mają uprawnień kontrolnych w stosunku do właściciela
lub posiadacza pojazdu, jeżeli nie wykazuje się jego sprawstwa w tym zakresie
(zob. wyrok SN z dnia 18 kwietnia 2013 r., II KK 90/13, LEX nr 1299163;
postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2010 r., I KZP 8/10, OSNKW 2010, z. 9, poz.
76). W związku tym wspomniany przepis kompetencyjny nie obejmuje swoim
zasięgiem wykroczenia z art. 96 § 3 k.w., którego sprawcą może być krąg
podmiotów uprawnionych do dysponowania pojazdem, obciążonych obowiązkiem
określonym w art. 78 ust. 4 i 5 p.r.d. (zob. też wyrok SN z dnia 25 maja 2010 r., III
KK 116/10, LEX nr 583855).
Niewątpliwie Straż Miejska w W. na podstawie art. 129 b ust. 3 pkt 7
wprowadzonym do ustawy - Prawo o ruchu drogowym nowelą z dnia 29
października 2010 r. (Dz. U. Nr 225, poz. 1466), z mocą od dnia 31 grudnia 2010 r.,
była uprawniona do żądania od obwinionego udzielenia informacji, kto w
krytycznym czasie użytkował pojazd o numerze rejestracyjnym […], jednak w
odniesieniu do czynu kwalifikowanego z art. 96 § 3 k.w., nie korzystała z uprawnień
oskarżyciela o którym mowa w art. 57 § 1 k.p.s.w. w zw. z art. 17 § 3 k.p.s.w. nawet
jeśli ujawniła to wykroczenie, ponieważ P. W. nie odpowiadał w tej sprawie jako
kierujący pojazdem lub uczestnik ruchu drogowego.
W związku z tym postępowanie przed Sądem Rejonowym dotknięte było
bezwzględną przyczyną odwoławczą o której mowa w art. 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w., z
uwagi na wystąpienie negatywnej przesłanki procesowej, określonej w art. 5 § 1 pkt
9 k.p.s.w.
4
Dlatego też Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i wobec braku skargi
uprawnionego oskarżyciela postępowanie w sprawie umorzył, przyjmując za
podstawę umorzenia art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. Orzeczenie o kosztach oparto na
podstawie art. 638 k.p.k. w zw. z art. 119 k.p.s.w.