I CZ 113/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:III CZ 98/02 III CZ 153/2002
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 113/13
POSTANOWIENIE
Dnia 15 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z wniosku Z. R.
przy uczestnictwie B. K.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 15 stycznia 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 10 września 2013 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w W. w sprawie z wniosku Z. R., z udziałem B. K. o podział
majątku wspólnego postanowieniem z dnia 14 maja 2012 r. ustalił, że w skład
majątku wspólnego uczestników postępowania wchodzi spółdzielcze lokatorskie
prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 426.166 zł. oraz spółdzielcze
własnościowe prawo do garażu o wartości 21.667 zł. Sąd ten dokonał podziału
majątku w ten sposób, że składniki te przyznał na własność uczestniczce
postępowania, zasądzając na rzecz wnioskodawcy kwotę w wysokości 143.820,70
zł rozkładając ją na 120 rat, przy czym pierwsza rata w wysokości 36.820,70 zł
miała być płatna w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się
postanowienia, a każda następna rata w kwocie po 900 zł płatna do 10 dnia
każdego miesiąca oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania. Ponadto,
postanowieniem wstępnym z dnia 2 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy ustalił, że udział
wnioskodawcy w majątku wspólnym byłych małżonków wynosi 1/4, a udział
uczestniczki w majątku wspólnym byłych małżonków wynosi ¾.
Sąd Okręgowy w W., postanowieniem z dnia 8 maja 2013 r., zmienił
zaskarżone postanowienie w ten sposób, że kwotę 143 920,70 zł obniżył do kwoty
117 391 zł i kwotę 36.820,70 zł obniżył do kwoty 10 291 zł. oddalając dalej idącą
apelację i rozstrzygając o kosztach postępowania.
Od tego postanowienia uczestnik postępowania złożył skargę kasacyjną,
w której wskazał wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 447.833 zł.
Postanowieniem z dnia 10 września 2013 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną. Zdaniem Sądu Okręgowego, z treści apelacji wynikało, że
postanowienie Sądu I instancji zostało zaskarżone jedynie w części tj. w zakresie
spłaty 143.920,70 zł. oraz sposobu rozłożenia tej należności na raty, a zatem
wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.
Od tego postanowienia wnioskodawca Z. R. wniósł zażalenie, w którym
zarzucił naruszenie przepisów postępowania w postaci art. 5191
§ 2 k.p.c. w zw. z
art. 3986
§ 2 k.p.c. przez niewłaściwą wykładnię. Wnioskodawca bowiem
kwestionował również wartość kwoty przyznanej tytułem wyrównania udziałów
3
ze względu na błędne rozliczenie jego nakładów z majątku osobistego na majątek
wspólny
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 5191
§ 2 k.p.c. w sprawach o podział majątku wspólnego
skarga kasacyjna przysługuje jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi
co najmniej 150.000 złotych. Sąd Okręgowy odrzucając skargę kasacyjna uznał
bezpodstawnie, że wartością przedmiotu zaskarżenia skargi wniesionej od
postanowienia zapadłego w drugiej instancji było obniżenie, z apelacji
wnioskodawczyni, zasądzonej na rzecz uczestnika spłaty oraz oddalenie apelacji
uczestnika w zakresie zasądzonej spłaty. Pomijając oczywistą wadliwość
przypisania uczestnikowi zaskarżenia przyznanego mu już świadczenia, trzeba
przede wszystkim uwzględnić, że wnioskodawca zarówno w apelacji jak
i w skardze kasacyjnej kwestionował sposób rozliczenia nakładów z jego majątku
osobistego na majątek wspólny.
Jak przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego w sprawie o podział
majątku, wartość przedmiotu zaskarżenia z reguły nie może przekraczać wartości
udziału należącego do uczestnika tego postępowania (zob. m. in. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia z dnia 21 stycznia 2003 r. (sygn. akt III CZ 153/2002,
niepubl.). Jednak, gdy uczestnik zaskarża rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń
dochodzonych z tytułu rozliczenia nakładów, wartość przedmiotu zaskarżenia może
być wyższa niż wartość jego udziału (zob. postanowienia Sądu najwyższego z dnia
6 listopada 2002 r. sygn. akt III CZ 98/02 (OSNC 2004 nr 1, poz. 11 str. 91)
Niewątpliwie taki zakres zaskarżenia należało przyjąć w odniesieniu do skargi
kasacyjnej uczestnika. Zważyć jednak trzeba, że w toku dotychczasowego
postępowania przed sądami meriti uczestnik nie określił precyzyjnie wysokości
roszczenia z tego tytułu. Próbę taką podjął dopiero w zażaleniu na postanowienie
o odrzuceniu skargi kasacyjnej. Wobec tego rzeczą Sądu drugiej instancji, który
co do samej zasady błędnie określił przedmiot zaskarżenia swego orzeczenia, jest
ocena, czy wywody zażalenia dotyczące wysokości dochodzonych roszczeń
z tytułu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny są wystarczające do
4
ustalenia wartości przedmiotu zaskarżenia w kontekście dopuszczalności skargi
kasacyjnej.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art.
art. 39816
k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł jak wyżej.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 15 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z wniosku Z. R.
przy uczestnictwie B. K.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 15 stycznia 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 10 września 2013 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w W. w sprawie z wniosku Z. R., z udziałem B. K. o podział
majątku wspólnego postanowieniem z dnia 14 maja 2012 r. ustalił, że w skład
majątku wspólnego uczestników postępowania wchodzi spółdzielcze lokatorskie
prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 426.166 zł. oraz spółdzielcze
własnościowe prawo do garażu o wartości 21.667 zł. Sąd ten dokonał podziału
majątku w ten sposób, że składniki te przyznał na własność uczestniczce
postępowania, zasądzając na rzecz wnioskodawcy kwotę w wysokości 143.820,70
zł rozkładając ją na 120 rat, przy czym pierwsza rata w wysokości 36.820,70 zł
miała być płatna w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się
postanowienia, a każda następna rata w kwocie po 900 zł płatna do 10 dnia
każdego miesiąca oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania. Ponadto,
postanowieniem wstępnym z dnia 2 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy ustalił, że udział
wnioskodawcy w majątku wspólnym byłych małżonków wynosi 1/4, a udział
uczestniczki w majątku wspólnym byłych małżonków wynosi ¾.
Sąd Okręgowy w W., postanowieniem z dnia 8 maja 2013 r., zmienił
zaskarżone postanowienie w ten sposób, że kwotę 143 920,70 zł obniżył do kwoty
117 391 zł i kwotę 36.820,70 zł obniżył do kwoty 10 291 zł. oddalając dalej idącą
apelację i rozstrzygając o kosztach postępowania.
Od tego postanowienia uczestnik postępowania złożył skargę kasacyjną,
w której wskazał wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 447.833 zł.
Postanowieniem z dnia 10 września 2013 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną. Zdaniem Sądu Okręgowego, z treści apelacji wynikało, że
postanowienie Sądu I instancji zostało zaskarżone jedynie w części tj. w zakresie
spłaty 143.920,70 zł. oraz sposobu rozłożenia tej należności na raty, a zatem
wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.
Od tego postanowienia wnioskodawca Z. R. wniósł zażalenie, w którym
zarzucił naruszenie przepisów postępowania w postaci art. 5191
§ 2 k.p.c. w zw. z
art. 3986
§ 2 k.p.c. przez niewłaściwą wykładnię. Wnioskodawca bowiem
kwestionował również wartość kwoty przyznanej tytułem wyrównania udziałów
3
ze względu na błędne rozliczenie jego nakładów z majątku osobistego na majątek
wspólny
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 5191
§ 2 k.p.c. w sprawach o podział majątku wspólnego
skarga kasacyjna przysługuje jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi
co najmniej 150.000 złotych. Sąd Okręgowy odrzucając skargę kasacyjna uznał
bezpodstawnie, że wartością przedmiotu zaskarżenia skargi wniesionej od
postanowienia zapadłego w drugiej instancji było obniżenie, z apelacji
wnioskodawczyni, zasądzonej na rzecz uczestnika spłaty oraz oddalenie apelacji
uczestnika w zakresie zasądzonej spłaty. Pomijając oczywistą wadliwość
przypisania uczestnikowi zaskarżenia przyznanego mu już świadczenia, trzeba
przede wszystkim uwzględnić, że wnioskodawca zarówno w apelacji jak
i w skardze kasacyjnej kwestionował sposób rozliczenia nakładów z jego majątku
osobistego na majątek wspólny.
Jak przyjmuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego w sprawie o podział
majątku, wartość przedmiotu zaskarżenia z reguły nie może przekraczać wartości
udziału należącego do uczestnika tego postępowania (zob. m. in. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia z dnia 21 stycznia 2003 r. (sygn. akt III CZ 153/2002,
niepubl.). Jednak, gdy uczestnik zaskarża rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń
dochodzonych z tytułu rozliczenia nakładów, wartość przedmiotu zaskarżenia może
być wyższa niż wartość jego udziału (zob. postanowienia Sądu najwyższego z dnia
6 listopada 2002 r. sygn. akt III CZ 98/02 (OSNC 2004 nr 1, poz. 11 str. 91)
Niewątpliwie taki zakres zaskarżenia należało przyjąć w odniesieniu do skargi
kasacyjnej uczestnika. Zważyć jednak trzeba, że w toku dotychczasowego
postępowania przed sądami meriti uczestnik nie określił precyzyjnie wysokości
roszczenia z tego tytułu. Próbę taką podjął dopiero w zażaleniu na postanowienie
o odrzuceniu skargi kasacyjnej. Wobec tego rzeczą Sądu drugiej instancji, który
co do samej zasady błędnie określił przedmiot zaskarżenia swego orzeczenia, jest
ocena, czy wywody zażalenia dotyczące wysokości dochodzonych roszczeń
z tytułu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny są wystarczające do
4
ustalenia wartości przedmiotu zaskarżenia w kontekście dopuszczalności skargi
kasacyjnej.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art.
art. 39816
k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł jak wyżej.
jw