Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Grażyna Kobus

Sędziowie: SO Aleksandra Żurawska

SO Jerzy Dydo

Protokolant: Bogusława Mierzwa

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2013r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Jawnej w K.

przeciwko R. C.

o zapłatę 24.000 zł

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 21 grudnia 2012 r., sygn. akt I C 1238/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego 1.200 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 21 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Wałbrzychu oddalił powództwo (...) Spółki Jawnej w K. przeciwko R. C. o zapłatę kwoty 24.000 zł (pkt I) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.451 zł tytułem kosztów procesu (pkt II).

Sąd Rejonowy ustalił, że 27 kwietnia 2006 r. R. C.sprzedał (...) Spółce jawnejw K.samochód marki C. (...)o numerze nadwozia (...)za kwotę 24.000zł. W pkt. 2 umowy R. C.oświadczył, że sprzedawany pojazd jest wolny od wad prawnych oraz praw osób trzecich, że nie toczy się żadne postępowanie, którego przedmiotem jest ten pojazd oraz że nie stanowi on również przedmiotu zabezpieczenia. 11 maja 2006 r. (...)sprzedała A. N.wskazany samochód za kwotę 24.900 zł. W dniu 23 maja 2007 r. samochód marki C. (...)został zabezpieczony u A. N.przez Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Z.w związku ze śledztwem prowadzonym między innymi w sprawie wyłudzenia poświadczenia nieprawdy w postaci decyzji o rejestracji tego pojazdu w dniu 18 sierpnia 2000 r. oraz podrobienia jego numerów identyfikacyjnych VIN. Postanowieniem z 23 stycznia 2008 r. Starosta (...)wznowił postępowanie w przedmiocie rejestracji pojazdu z dnia 15 maja 2006 r. na rzecz A. N.ze względu na zawiadomienie Prokuratury Okręgowej w Z.o ustaleniu w toku prowadzonego śledztwa, iż numery nadwozia w przedmiotowym pojeździe zostały podrobione poprzez wspawanie elementu zawierającego numer nadwozia (...)pochodzącego z innego pojazdu tej samej marki. Pismem z 31 stycznia 2008 r. doręczonym (...) Spółce jawnejw K.w dniu 1 lutego 2008 roku A. N.odstąpiła od zawartej w dniu 11 maja 2006 r. umowy sprzedaży powołując się na istnienie wady prawnej oraz zażądała zwrotu kwoty 24.900 zł. W uzasadnieniu podała, że Wydział Komunikacji Starostwa Powiatowego w W.wznowił postępowanie w przedmiocie rejestracji nabytego auta, albowiem okazało się, że przedmiotowy samochód posiada podrobioną tabliczkę identyfikacyjną numeru nadwozia.

06 lutego 2008 r. R. C. został zawiadomiony przez K. G. o wszczęciu postępowania przez Starostę (...) dotyczącego rejestracji pojazdu marki C. (...) o numerze nadwozia (...) w związku z podrobieniem numerów nadwozia. Pismem z tego samego dnia R. C. złożył M. C. oświadczenie o odstąpieniu od zawartej z nim w dniu 30 stycznia 2006 roku umowy zamiany pojazdów, na mocy której M. C. przeniósł na rzecz R. C. prawo własności samochodu marki C. (...) o wskazanym numerze nadwozia, a R. C. przeniósł na rzecz M. C. prawo własności samochodu marki M. (...). Starosta Powiatowy w W. decyzją z dnia 17 marca 2008 r. uchylił swoją decyzję z dnia 15 maja 2006 r. o rejestracji pojazdu marki C. (...) o numerze nadwozia (...) na rzecz A. N. i odmówił wydania z urzędu decyzji o nadaniu cechy identyfikacyjnej nadwozia w/w pojazdu, uzasadniając swoją decyzję faktem sfałszowania numeru nadwozia w przedmiotowym pojeździe.

24 kwietnia 2008 r. (...) Spółka jawna w K. złożyła R. C. oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży z dnia 27 kwietnia 2006 r., powołując się na wadę prawną polegającą na istnieniu podrobionego numeru nadwozia oraz żądając zwrotu kwoty 24 000 zł.

Wyrokiem z 24 marca 2011 r. Sąd Rejonowy w Wałbrzychu w sprawie VIII C 430/10 zasądził od (...) Sp. Jawnej w W. na rzecz powódki A. N. kwotę 33.098 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 28 stycznia 2011 r. oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazano, że roszczenie A. N. znajduje swoje oparcie w przepisach Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o sprzedaży konsumenckiej, albowiem z uwagi na decyzję Starosty (...) z dnia 17 marca 2008 r. samochód nabyty przez A. N. nie nadaje się do celu, do jakiego jest zwykle używany, co oznacza, że jest on niezgodny z umową na gruncie przywołanej ustawy.

W dniu 9 maja 2011 r. (...) Spółka jawna w K. złożyła wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Starosty (...) z dnia 17 marca 2008 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. decyzją z dnia 22 września 2011 r. odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Starosty (...) z dnia 17 marca 2008 r. Decyzją z dnia 7 listopada 2011 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. utrzymało w mocy swoją decyzję z dnia 22 września 2011 r. zaskarżoną przez (...) Spółka jawna w K..

Wyrokiem z 01 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy w Świdnicy w sprawie II Ca 292/11 zmienił wyrok Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 24 marca 2011 r. w ten sposób, że obniżył zasądzoną kwotę do 24.900 zł oraz obniżył wysokość zasądzonych kosztów procesu. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy w Świdnicy wskazał, że Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że pojazd nie jest zgodny z umową, skoro nie posiadał cech umożliwiających jego zarejestrowanie przez Starostę (...).

Pismem z dnia 15 stycznia 2012 r. pełnomocnik (...) Spółki jawnej w K. bezskutecznie wezwał R. C. do zapłaty kwoty 24.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 24 kwietnia 2008 r. do dnia zapłaty stanowiącej zwrot ceny pojazdu zakupionego w dniu 27 kwietnia 2006 r.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Wskazał, że strony w istocie łączyła umowa sprzedaży pojazdu, wobec czego zastosowanie w niniejszej sprawie znajdują ogólne przepisy Kodeksu cywilnego o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej. Podał przy tym, że Sądy rozpoznające sprawę o zapłatę z powództwa A. N.przeciwko (...) Spółce jawnejw K.nie przesądziły charakteru prawnego wady wynikającej z podrobienia numeru identyfikacyjnego VIN w pojeździe marki C. (...). Uwzględnienie powództwa nastąpiło w oparciu o ustalenie, że towar był niezgodny z umową w myśl art. 4 Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2002r. Nr 141, poz. 1176 z późn. zm.). Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy między tymi podmiotami było to, czy samochód posiada wadę fizyczną czy prawną w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Tym samym strona powodowa powołując się na istnienie wady prawnej rzeczy winna była tę okoliczność udowodnić. Powodowa spółka nie wykazała jednak, aby w chwili zawarcia umowy z dnia 27 kwietnia 2006 r. będący jej przedmiotem samochód „stanowił własność osoby trzeciej” albo „był obciążony prawem osoby trzeciej”. W konsekwencji brak podstaw do przyjęcia, aby sam fakt podrobienia numerów identyfikacyjnych pojazdu stanowił o wadzie prawnej rzeczy. Sąd Rejonowy wskazał, że zarówno powód jak i pozwany nabyli własność przedmiotowego pojazdu w trybie art. 169 k.c. Jak wynika bowiem z ustaleń Prokuratury Okręgowej w Z., zawartych w postanowieniu o umorzeniu śledztwa z dnia 28 grudnia 2007 r., już 18 sierpnia 2000 r. złożono wniosek o rejestrację pojazdu marki C. (...)z podrobionym numerem VIN (...). Oznacza to, że do ewentualnej kradzieży pojazdu doszło przed tą datą (potwierdza to również brak informacji o zgłoszeniu przez jego właścicieli kradzieży pojazdu, która miałaby mieć miejsce po dniu 18 sierpnia 2000r.). Tym samym najpóźniej po dniu 18 sierpnia 2003 r. kolejny posiadacz tego pojazdu stał się jego właścicielem stosownie do przepisu art. 169 § 1 i 2 K.c. W konsekwencji za kolejnych jego właścicieli Sąd I instancji uznał osoby nabywające pojazd na podstawie umów sprzedaży lub zamiany zawieranych z dotychczasowymi jego właścicielami. Takim właścicielem był również pozwany R. C., który przeniósł własność pojazdu na powodową spółkę jawną. Strona powodowa nie obaliła też wynikającego z art. 7 k.c. domniemania dobrej wiary któregokolwiek z kolejnych po dniu 18 sierpnia 2000 r. nabywców przedmiotowego pojazdu.

Sąd Rejonowy przyjął, że pojazd będący przedmiotem umowy z 27 kwietnia 2006 r. nie był dotknięty wadą prawną lecz wadą fizyczną, polegającą na zmniejszeniu wartości i użyteczności rzeczy z uwagi na brak możliwości jej rejestracji ze względu na podrobione numery nadwozia. Tym samym Sąd rozważył również uprawnienie strony powodowej do odstąpienia od umowy sprzedaży z dnia 27 kwietnia 2006 r., przy czym doszedł do przekonania, że ono wygasło z uwag na upływ rocznego terminu, o jakim mowa w art. 568 § 1 k.c. O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i § 3 k.p.c.

Powyższy wyrok zaskarżył powód zarzucając mu :

1.  naruszenie prawa materialnego w szczególności art. 6 k.c., art. 568 § 1 k.c. przez błędne ich zastosowanie, art. 471 k.c. przez brak jego zastosowania, art. 169 § 2 k.c. przez błędną jego wykładnię i zastosowanie,

2.  naruszenie prawa procesowego, w szczególności art. 323, art. 233 § 1 k.p.c. przez nie wyjaśnienie wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez zasądzenie na jego rzecz kwoty 24.000 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył :

Apelacja jest oczywiście bezzasadna.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, rozstrzygając – wbrew zarzutom apelacji – o wszystkich istotnych dla sprawy okolicznościach. Skarżący w żaden sposób nie sprecyzował przy tym, na czym polegać by miało naruszenie przez Sąd I instancji przepisów prawa procesowego tj. art. 232 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. Szeroko przywołane przepisy Prawa o ruchu drogowym, orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące podstaw ustalenia własności pojazdu są w sprawie bez znaczenia. Sąd powszechny nie orzeka bowiem na podstawie przepisów prawa administracyjnego, a orzeczenia organów administracyjnych nie mają dla niego charakteru prejudykatu, co wskazał już Sąd Rejonowy. Cytowane w apelacji rozstrzygnięcia dotyczą postępowań administracyjnych, a wskazane tam pojęcie prawa własności jest właściwe tylko dla tamtego trybu i ma ścisły związek z procedurą rejestracji pojazdu. Nie może ono niweczyć cywilnoprawnych przepisów o własności (w szczególności wynikających z art. 169 k.c.).

Zarzuty materialnoprawne zgłoszone w apelacji również nie zasługują na uwzględnienie.

Przede wszystkim podkreślić należy, że strona powodowa reprezentowana była w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika. Jako podstawę prawną powództwa o zapłatę podał on odstąpienie od zawartej z pozwanym umowy sprzedaży pojazdu z uwagi na istniejącą – w jego ocenie - wadę prawną. Sąd I instancji w sposób wyczerpujący wyjaśnił, że w dacie zawierania umowy sprzedaży, tj. 27 kwietnia 2006 r., samochód marki C. (...) o nr. Rej (...) samochód stanowił własność pozwanego, stąd nie sposób jest mówić o istnieniu takiej wady.

Przepisy o rękojmi za wady prawne są elementem zobowiązaniowych stosunków umownych, powstających w wyniku zawarcia umowy sprzedaży. Umowa sprzedaży z założenia wywołuje zmiany w stosunkach własnościowych, z mocy art. 155 § 1 k.c. przenosząc własność rzeczy oznaczonej co do tożsamości do majątku kupującego. Ocena, czy rzecz dotknięta jest wadą prawną, ponieważ stanowi własność osoby trzeciej, następuje według stanu istniejącego po zawarciu umowy sprzedaży, gdyż wada ta ma dotyczyć rzeczy sprzedanej (art. 556 § 2 k.c.), a nie rzeczy sprzedawanej. Jest przy tym oczywiste, że powinna istnieć także w chwili korzystania przez kupującego z uprawnień z rękojmi. Tymczasem, w myśl art. 169 § 1 k.c. z chwilą wydania rzeczy wada taka przestaje istnieć, własność przechodzi na rzecz kupującego i przestaje tym samym być własnością osoby trzeciej, co wyklucza traktowanie jej jako dotkniętej wadą prawną. Sąd Rejonowy w sposób wyczerpujący wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, iż z uwagi na upływ 3 letniego terminu wskazanego w art. 169 § 2 k.c. pozwany stał się właścicielem samochodu, mógł zatem skutecznie zawierać umowy o charakterze obligacyjnym.

Sprzedany pojazd nie wykazywał zatem cechy kwalifikującej ją w tym stosunku prawnym, jako obarczonej wadą prawną, przy czym żądanie zapłaty wynikało nie z samego faktu istnienia (w ocenie powoda) wady, a z odstąpienia od umowy. Mimo zatem przesądzenia o braku przesłanek z art. 556 § 2 k.c. Sąd obowiązany był ustalić, czy stronie przysługują jakiekolwiek uprawnienia z zakresu rękojmi, w tym z zakresu rękojmi za wady fizyczne. Nieprawidłowym są zarzuty powoda, że Sąd bezpodstawnie i bezzasadnie rozważył istnienie wady fizycznej samochodu. Przypomnieć należy, że żądanie powództwa określa nie tylko jego przedmiot, lecz również jego podstawa faktyczna, która go indywidualizuje i wyznacza tym samym jego granice. Po ustaleniu stanu faktycznego Sąd dokonuje jego subsumcji stosując z urzędu przepisy prawa materialnego. Nie oznacza to jednak, co zdaje się usiłował zarzucić skarżący, wyjścia poza granice żądania.

Sąd Rejonowy trafnie i wyczerpująco wyjaśnił, że powód nie był uprawniony do odstąpienia od umowy sprzedaży z powodu nieistnienia wady prawnej oraz wygaśnięcia uprawnień z rękojmi fizycznej wobec upływu terminu z art. 568 §1 k.c.

Równocześnie wskazać należy, że zupełnie chybiony jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 471 k.c., a polegający na jego niezastosowaniu.

Co prawda należy przyznać powodowi rację, że przysługiwało mu odrębne roszczenie z tytułu odpowiedzialności kontraktowej z art. 471 k.c., niemniej jednak w toku całego procesu tak skonstruowane żądanie nie zostało zgłoszone, podobnie jak nie zgłoszono w tym zakresie żadnych wniosków dowodowych. Przypomnieć zaś należy, że w przypadku roszczenia opartego na art. 471 k.c. zaistnieć równocześnie muszą trzy przesłanki odpowiedzialności kontraktowej : niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania (naruszenie zobowiązania), fakt poniesienia szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą. W tym też kierunku Sąd prowadzi postępowanie dowodowe. Co istotne, ciężar dowodu, stosownie do art. 6 k.c., spoczywa na powodzie. Ten zaś, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, nie powoływał się na szkodę, ani na żadną z przesłanek uzasadniających przyjęcie odpowiedzialności pozwanego za nienależyte wykonanie zobowiązania. Z tego powodu również i ten zarzut okazał się bezzasadny. Orzeczenie Sądu w oparciu o art. 471 k.c., na podstawie tak zaoferowanego w sprawie materiału dowodowego, niewątpliwie doprowadziłoby zaś do naruszenia art. 321 k.p.c.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelacje w oparciu o art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł stosownie do art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. § 6 pkt 5 i w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.).