Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 272/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Kazimierz Klugiewicz
SSN Barbara Skoczkowska
Protokolant Barbara Kobrzyńska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej
w sprawie M. S.
skazanego z art. 165 § 1 pkt 2 kk w zw. z art. 124 ustawy z dnia 6 września 2001r. -
Prawo farmaceutyczne w zw. z art. 305 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r.-
Prawo własności przemysłowej i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 11 lutego 2014r.
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 21 marca 2013 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w P.
z dnia 29 października 2012 r.,
I. uchyla zaskarżony wyrok w części utrzymującej w mocy
wyrok Sądu Okręgowego co do przestępstw przypisanych
oskarżonemu w pkt 1 i 2 i związane z tym rozstrzygnięcie o
środku karnym przepadku zawarte w pkt 23 (pkt II) oraz w części
2
zmieniającej (pkt I a) i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym;
II. w pozostałym zakresie oddala kasację jako oczywiście
bezzasadną;
III. zarządza zwrot na rzecz oskarżonego opłaty od kasacji.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P., wyrokiem z dnia 29 października 2012 r. oskarżonego
M. S. uznał za winnego tego, że:
1. „w okresie od 31 marca 2005 r. do 25 lipca 2005 r. w P. i K. w krótkich
odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru wprowadzał do
obrotu produkty lecznicze Tamoxifen o wartości 16.545 zł, w ten sposób że
nie posiadając pozwolenia na dopuszczenie do obrotu sprzedał je M. K.,
nawiązując z nim kontakt za pośrednictwem sieci Internet a następnie
dostarczając towar za pośrednictwem przesyłek pocztowych czyniąc sobie z
powyższego stałe źródło dochodu”, tj. przestępstwa z art. 124 ustawy z dnia
6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na
podstawie art. 124 w/w ustawy wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia
wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę grzywny w wysokości 100
stawek dziennych po 200 zł każda;
2. „w okresie od 24 lutego 2005 roku do 19 czerwca 2005 roku w P.
wprowadzał do obrotu środki farmaceutyczne w postaci tabletek Viagra - na
którą pozwolenie do obrotu na terenie RP posiada wyłącznie firma Pfitzer,
Levitra - na która pozwolenie do obrotu na terenie RP posiada wyłącznie
firma Bayer, Cialis - na która pozwolenie do obrotu na terenie RP posiada
wyłącznie firma Lilly, nie posiadając pozwolenia na dopuszczenie ich do
obrotu oraz wprowadzał do obrotu środki farmaceutyczne nie dopuszczone
do obrotu na terenie RP takie jak tabletki i żele o nazwach Kamagra, tabletki
o nazwach Lovegra, Ceverta, Tadalis, w ten sposób że proponował ich
sprzedaż za pośrednictwem sieci Internet i sprzedawał je za pośrednictwem
przesyłek pocztowych wielu osobom, czyniąc sobie z powyższego stałe
źródło dochodu”, tj. przestępstwa z art. 124 ustawy z dnia 6 września 2001
3
roku prawo farmaceutyczne w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art.
124 w/w ustawy wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności oraz
grzywny w wysokości 150 stawek dziennych w kwocie po 200 złotych każda;
3. „w okresie od sierpnia 2008 r. do 8 czerwca 2010 roku w P., działając w
krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie
i w porozumieniu z […] wprowadzał do obrotu, dokonywał obrotu i
przechowywał w celu wprowadzenia do obrotu środki farmaceutyczne w
postaci tabletek Viagra - na która pozwolenie do obrotu na terenie RP
posiada wyłącznie firma Pfitzer, Levitra - na która pozwolenie do obrotu na
terenie RP posiada wyłącznie firma Bayer , Cialis - na która pozwolenie do
obrotu na terenie RP posiada wyłącznie firma Lilly, Testosteronum
Prolongatom, na którą zezwolenie do obrotu na terenie RP posiada firma
Jelfa, Gensulin i Ommnadren 250, na którą zezwolenie do obrotu na terenie
RP posiada wyłącznie firma Lilly, Fincar na którą pozwolenie do obrotu na
terenie RP posiada wyłącznie firma Cipla Ltd, Undestor na którą pozwolenie
do obrotu na terenie RP posiada wyłącznie firma N.V. Organon - nie
posiadając pozwolenia na dopuszczenie ich do obrotu, a które to środki
farmaceutyczne były oznaczone podrobionymi znakami towarowymi oraz
wprowadzał do obrotu środki farmaceutyczne nie dopuszczone do obrotu na
terenie RP takie jak: tabletki i żele o nazwach Kamagra, tabletki o nazwach
Lovegra, Pregnyl, Ceverta, Tadalis, Methanex 10, Anatol Tablets,
Tamoxifen, Stanabol Genepharm, Promobolan, Trenaject, Duraject 100,
Primoject 100, Masterject 100, Bolt U200, Clomiphene citrate,
Methandienone, Oxandrolone spa, Inj.Natr. Clor Izotan, Decaject 200, Deca-
Durabolin, Cidoteston, Sustaject 250, Sustanon 250, Propioject 100,
Boldoject 100, Oenobiol, Trinex 200, Nando Decanoate, Apcalis-SX,
Methanex 10, Clenbuterol , w ten sposób że proponował ich sprzedaż za
pośrednictwem sieci Internet i sprzedawał je za pośrednictwem przesyłek
pocztowych wielu osobom, przy czym wskazane wyżej środki
farmaceutyczne nie odpowiadały obowiązującym warunkom jakości,
sprowadzając tym samym niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób,
czyniąc sobie z powyższego stałe źródło dochodu”, tj. przestępstwa z art.
4
165 § 1 pkt 2 k.k. w zw. z art. 124 ustawy z dnia 6 września 2001 roku-
prawo farmaceutyczne i art. 305 ustęp 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000
roku prawo własności przemysłowej w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12
k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 165 § 1 pkt 2 k.k. w zw. z
art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności
oraz grzywny w wysokości 300 stawek dziennych w kwocie po 200 złotych
każda;
4. „w dniu 17 grudnia 2009 r. w P. obiecał udzielić korzyści majątkowej w
łącznej wysokości 79.100 zł funkcjonariuszom Komendy Miejskiej Policji w P.
[…] aby skłonić w/w funkcjonariuszy do naruszenia przepisów prawa
poprzez odstąpienie od czynności zabezpieczenia i zatrzymania
ujawnionych w trakcie przeszukania przedmiotów”, tj. przestępstwa z art.
229 § 3 k.k. i za to wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia
wolności;
5. „w dniu 17 grudnia 2009 r. w P. naruszył nietykalność cielesną
funkcjonariusza Komendy Miejskiej Policji w P. mł. asp. I. D. podczas i w
związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych tj. zatrzymania
osoby, szarpiąc się i wyrywając w celu zmuszenia w/w do zaniechania
powyższej czynności służbowej przy czym spowodował u w/w pourazowe
zerwanie ścięgien zginaczy palca V, skręcenie palca IV oraz stłuczenia
palca III ręki prawej, które spowodowały naruszenie czynności narządów
ciała na okres powyżej dni 7 w rozumieniu art. 157 § 1 k.k.”, tj. przestępstwa
z art. 222 § 1 k.k. i art. 224 § 2 k.k. i art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i
za to na podstawie art. 157 § 1 w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę
roku pozbawienia wolności;
6. „w dniu 17 grudnia 2009 r. w P. naruszył nietykalność cielesną
funkcjonariusza Komendy Miejskiej Policji w P. sierż. D. P. podczas i w
związku z pełnieniem przez nią obowiązków służbowych, tj. zatrzymania
osoby, kopiąc ją w celu zmuszenia w/w do zaniechania powyższej czynności
służbowej czym spowodował u wskazanej na powierzchni grzbietowej ręki
prawej w rzucie IV i V kości śródręcza oraz stawów śródręczno-paliczkowych
siniec barwy wiśniowo-niebieskiej i bolesność dotykową głowy IV kości
5
śródręcza co spowodowało naruszenie czynności narządów ciała na okres
poniżej 7 dni”, tj. przestępstwa z art. 222 § 1 k.k. i art. 224 § 2 k.k. i art. 157
§ 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 224 § 1 k.k. w zw. z
art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności.
Na podstawie art. 85 i art. 86 § 1 i 2 k.k. wymierzył mu karę łączną 4 lat i 8
miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 400 stawek dziennych
po 200 zł każda.
Na podstawie art. 46 § 1 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz
pokrzywdzonego I. D. 720 zł odszkodowania i 15.000 zł zadośćuczynienia za
doznaną krzywdę.
Na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz Skarbu
Państwa przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa
w kwocie 48.939,50 zł.
Ponadto rozstrzygnął o kosztach procesu oraz uniewinnił oskarżonego od
zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 127 ustawy- Prawo farmaceutyczne.
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego. Zarzucił wyrokowi
naruszenie przepisów prawa materialnego: art. 124 ustawy z dnia 6 września 2001
r. – Prawo farmaceutyczne oraz art. 91 k.k., prawa procesowego, a mianowicie art.
170 § 1 k.k., art. 201 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. oraz błędy w ustaleniach
faktycznych przyjętych za podstawę wyroku.
Na tej podstawie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 21 marca 2013 r. zmienił zaskarżony wyrok
w zakresie pkt. 3 w ten sposób, że oskarżonego M. S. uznał za winnego tego, że „w
okresie od sierpnia 2008 roku do 8 czerwca 2010 roku w P., działając w krótkich
odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w
porozumieniu z […] wprowadzał do obrotu, dokonywał obrotu i przechowywał w
celu wprowadzenia do obrotu środki farmaceutyczne w postaci tabletek Viagra - na
którą pozwolenie do obrotu na terenie RP posiada wyłącznie firma Pfitzer, Levitra -
na którą pozwolenie do obrotu na terenie RP posiada wyłącznie firma Bayer, Cialis
- na którą pozwolenie do obrotu na terenie RP posiada wyłącznie firma Lilly,
Testosteronum Prolongatom, na którą zezwolenie do obrotu na terenie RP posiada
6
firma Jelfa, Gensulin i Ommnadren 250, na którą zezwolenie do obrotu na terenie
RP posiada wyłącznie firma Lilly, Fincar na którą pozwolenie do obrotu na terenie
RP posiada wyłącznie firma Cipla Ltd, Undestor na którą pozwolenie do obrotu na
terenie RP posiada wyłącznie firma N.V.Organon - nie posiadając pozwolenia na
dopuszczenie ich do obrotu, a które to środki farmaceutyczne były oznaczone
podrobionymi znakami towarowymi oraz wprowadzał do obrotu środki
farmaceutyczne nie dopuszczone do obrotu na terenie RP takie jak: tabletki i żele o
nazwach Kamagra, przy czym wskazane wyżej środki farmaceutyczne nie
odpowiadały obowiązującym warunkom jakości, sprowadzając tym samym
niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób, a nadto wprowadzał do obrotu
środki farmaceutyczne nie dopuszczone do obrotu na terenie RP takie jak: tabletki
o nazwach Lovegra, Pregnyl, Ceverta, Tadalis, Methanex 10, Anatol Tablets,
Tamoxifen, Stanabol Genepharm, Promobolan, Trenaject, Duraject 100, Primoject
100, Masterject 100, Bolt U200, Clomiphene citrate, Methandienone, Oxandrolone
Spa, Inj.Natr. Clor Izotan, Decaject 200, Deca-Durabolin, Cidoteston, Sustaject 250,
Sustanon 250, Propioject 100, Boldoject 100, Oenobiol, Trinex 200, Nando
Decanoate, Apcalis-SX, Methanex 10, Clenbuterol - w ten sposób, że proponował
ich sprzedaż za pośrednictwem sieci Internet i sprzedawał je za pośrednictwem
przesyłek pocztowych wielu osobom czyniąc sobie z powyższego stałe źródło
dochodu, tj. za winnego przestępstwa z art. 165 § 1 pkt 2 kk w zw. z art. 124
ustawy z dnia 6 września 2001 roku- prawo farmaceutyczne i art. 305 ustęp 3
ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku- prawo własności przemysłowej w zw. z art. 11
§ 2 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 65 § 1 kk i za to na podstawie art. 165 § 1 pkt.
2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy
pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 300 (trzystu) stawek dziennych w
kwocie po 200 (dwieście) złotych każda”.
W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.
Kasację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanego. Zaskarżył wyrok
w części dotyczącej pkt I a, II i IV i zarzucił:
I. rażące naruszenie prawa materialnego, które miało istotny wpływ na treść
orzeczenia, polegające na obrazie art. 438 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 124 ustawy
z dnia 6 września 2001 roku- Prawo farmaceutyczne, poprzez jego błędną
7
wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie za Sądem
I instancji, iż oskarżony M. S. „wprowadzał do obrotu produkty lecznicze",
mimo, iż nie był ich producentem, upoważnionym przedstawicielem lub
importerem przekazującym wyroby po raz pierwszy w kraju użytkownikowi,
konsumentowi czy sprzedawcy, tj. nie był osobą mogącą „wprowadzić produkt
do obrotu" na terenie kraju;
II. rażące naruszenie art. 433 § 1 i 2 k.p.k., poprzez naruszenie przez Sąd II
instancji przepisu art. 438 pkt 3 k.p.k., albowiem Sąd odwoławczy powielił bez
analizy krytycznej błędne ustalenia faktyczne przyjęte za podstawę
orzeczenia, które miały istotny wpływ na treść wyroku apelacyjnego,
polegające na uznaniu, iż:
- oskarżony popełnił czyn określony w art. 229 § 3 k.k., mimo, iż jego
zachowanie mogło wypełniać znamiona co najwyżej usiłowania jego
popełnienia, albowiem korzyść majątkowa nie została faktycznie przyjęta,
- zbywane przez oskarżonego środki farmaceutyczne spowodowały dla
przyjmujących je osób bezpośrednie narażenie na utratę życia lub zdrowia,
czym wypełnił znamiona ustawowe przestępstwa z art. 165 § 1 pkt 2 k.k.,
podczas gdy z zeznań tychże osób złożonych w postępowaniu
przygotowawczym oraz sądowym wynika, iż żaden z nich nie odczuł
negatywnych skutków zdrowotnych po ich zażyciu,
- oskarżony dopuścił się sprzedaży na rzecz świadka M. K. środka
farmaceutycznego o nazwie „Tamoxifen", gdy z zeznań świadka i
zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, iż nabywał go
właśnie od oskarżonego M. S.
W konkluzji kasacji skarżący wniósł o:
1) uchylenie zaskarżonego wyroku odnośnie zarzutu popełnienia przestępstwa z
art. 165 § 1 pkt 2 k.k. w zw. z art. 124 ustawy- Prawo farmaceutyczne i na
podstawie art. 537 § 1 k.p.k. wobec oczywiście niesłusznego skazania -
uniewinnienie oskarżonego odnośnie czynu z punktu I a, i II, w części
dotyczącej punktu 1 i 2 wyroku Sądu I instancji,
8
2) uchylenie zaskarżonego wyroku odnośnie zarzutu popełnienia przestępstwa z
art. 229 § 3 k.k. i przekazanie sprawy sądowi odwoławczemu do ponownego
rozpoznania,
ewentualnie
3) w razie nieuwzględnienia powyższego, o uchylenie przedmiotowego wyroku w
zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
sądowi odwoławczemu.
Prokurator Prokuratury Apelacyjnej w pisemnej odpowiedzi na kasację oraz
Prokurator Prokuratury Generalnej występująca na rozprawie kasacyjnej wnieśli o
oddalenie kasacji jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Podzielenie - w części - wniosku prokuratora i oddalenie kasacji w zakresie
zarzutu z punktu II jako oczywiście bezzasadnej zwalnia z obowiązku sporządzenia
w tej części pisemnego uzasadnienia (art. 535 § 3 k.p.k.).
Natomiast kasacja w zakresie, w jakim zarzuca zaskarżonemu wyrokowi
rażące naruszenie art. 124 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo
farmaceutyczne, jest zasadna.
Rację ma bowiem skarżący, że Sąd Apelacyjny rozważając tożsamy zarzut
apelacji nie przedstawił argumentacji przemawiającej za tym, iż zawarte w art. 124
ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (tekst jedn.: Dz. U. z
2008 r., Nr 45, poz. 271 ze zm. – dalej: również u. pr. f.), pojęcie „wprowadzenia do
obrotu” produktów leczniczych oznacza każdą czynność związaną z dostarczeniem
ich odbiorcy. W argumentacji uzasadniającej ten zarzut obrońca oskarżonego
twierdził - podobnie jak w apelacji – że skazanie za czyny z pkt 1, 2 i 3 wyroku
Sądu pierwszej instancji nastąpiło z naruszeniem art. 124 u. pr. f., gdyż przepis ten
nie miał zastosowania do ustalonego zachowania oskarżonego - sprzedaży innym
osobom różnych środków farmaceutycznych. Zdaniem skarżącego określona w
przepisie art. 124 u. pr. f. czynność sprawcza, polegająca na „wprowadzeniu do
obrotu” lub „przechowywaniu w celu wprowadzenia do obrotu” środków
farmaceutycznych, oznacza – zgodnie z jednolitą linią orzeczniczą Sądu
Najwyższego – wyłącznie „pierwszy akt zaistnienia towaru w obrocie, a nie kolejne
transakcje”.
9
Sąd Apelacyjny rozważając ten zarzut stwierdził, że jest on niezasadny
dlatego, gdyż przepis art. 124 u. pr. f. „penalizuje pojęcie wprowadzenie do obrotu
środków farmakologicznych, które polega na każdej czynności polegającej na
puszczeniu w obieg środków farmaceutycznych poprzez sprzedaż detaliczną,
hurtową, przekazanie nieodpłatne, przechowywanie, przewóz i inne czynności
związane z dostarczeniem ich odbiorcy”. Dodał, że Sąd pierwszej instancji
szczegółowo rozważał to pojęcie i „prawidłowo uznał, że ustawa- prawo
farmaceutyczne (…) wprowadzenie do obrotu traktuje w sposób szeroki i dotyczy
każdego, który dokonuje tej czynności bez stosownego pozwolenia” (s. 19
uzasadnienia). Podkreślił, że omawiane pojęcie jest w tym przepisie powiązane z
posiadaniem pozwolenia na dopuszczenie tych środków do obrotu, gdyż
„ustawodawca w Polsce nałożył rygorystyczne warunki obrotu lekami (…)”.
Z takim stanowiskiem Sądu odwoławczego, już z przyczyn wskazanych w
uzasadnieniu kasacji, zgodzić się nie można. Rzeczywiście, Sąd ten nie przedstawił
racjonalnych argumentów przemawiających za tym, że zawarte w art. 124 u. pr. f.
pojęcie „wprowadzenia do obrotu” środków leczniczych należy - inaczej niż na
gruncie innych ustaw, które takim pojęciem się posługują - rozumieć szeroko, jako
każdą czynność związaną z dostarczeniem ich odbiorcy. Przede wszystkim nie
wskazał dlaczego należy interpretować je w sposób odmienny od powszechnie
przyjętego w orzecznictwie. Dostrzegając, że na gruncie ustawy – Prawo własności
przemysłowej pojęcie to przez Sąd Najwyższy „zostało zinterpretowane w sposób
ścisły” (zapewne chodziło Sądowi Apelacyjnemu o uchwałę z dnia 24 maja 2005 r.,
I KZP 13/05, OSNKW 2005, z. 6, poz. 50, w której wyrażono pogląd, że
„wprowadzenie do obrotu” oznacza pierwszą transakcję wyrobem - przekazanie go
przez producenta lub importera po raz pierwszy do obrotu – uwaga SN), arbitralnie
stwierdził, iż taka interpretacja nie ma racji bytu na gruncie u. pr. f. Uszło jednak
uwagi tego Sądu, że taka wykładnia omawianego pojęcia nie ogranicza się
wyłącznie do ustawy- prawo własności przemysłowej. Identyczne rezultaty
osiągnięto bowiem stosując takie same, powszechnie akceptowane reguły
wykładni, przy dekodowaniu omawianego pojęcia, użytego w wielu innych
ustawach. Zasadniczo sprowadzają się one do stwierdzenia, że sprawcą czynu
zabronionego, w zespół znamion którego wchodzi „wprowadzenie do obrotu”, może
10
być tylko osoba, która niejako pierwotnie wprowadziła towar do obrotu, gdyż w tym
pojęciu nie mieszczą się kolejne transakcje. Nie jest więc karalny sam obrót takim
towarem, a w konsekwencji nie ponoszą odpowiedzialności karnej z tak
skonstruowanego przepisu kolejni zbywcy takiego towaru. Dobitnie wykazano to w
uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2005 r., I KZP 29/05.
Gdyby Sąd odwoławczy zapoznał się z argumentacją zaprezentowaną w
uzasadnieniu tej uchwały, to musiałby zgodzić się z twierdzeniem, że wyrażono w
niej daleko szerszy, bardziej uniwersalny (niż w uchwale z dnia 24 maja 2005 r.)
pogląd, a mianowicie, że tam gdzie ustawodawca wyraża wolę rozciągnięcia
pojęcia „wprowadzenia do obrotu” na dalsze transakcje poza pierwszą, powodującą
zaistnienie danego przedmiotu w obrocie, czyni to wyraźnie w treści danego aktu
prawnego odwołując się do odpowiednio skonstruowanej definicji legalnej. Takiej
zaś definicji w ustawie- prawo farmaceutyczne nie ma. W tej sytuacji, skoro pojęcie
to wchodzi w skład znamion czynu zabronionego z art. 124 u. pr. f., a nie zostało w
tej ustawie zdefiniowane, przyjmowanie innego jego znaczenia niż wynikające z
reguł języka ogólnego oraz języka prawniczego naruszałoby, jak celnie wskazano w
tej uchwale „gwarancyjny kierunek wykładni przepisów represyjnych i mogłoby się
spotkać z zarzutem stosowania wykładni rozszerzającej na gruncie prawa karnego
materialnego”.
Również z tego względu, tj. braku definicji ustawowej pojęcia „wprowadzenia
do obrotu produktu leczniczego” komentatorzy tej ustawy stoją na stanowisku, że
„co do zasady, pojęcie to odnosi się do pierwszego wprowadzenia do obrotu.
Podmiotem wprowadzającym produkt leczniczy do obrotu jest więc zazwyczaj
podmiot odpowiedzialny (często tożsamy z wytwórcą)” – M. Koremba (w:). M.
Kondrat (red.). Prawo farmaceutyczne. Komentarz, Warszawa 2009, s. 1046.
Ponadto komentatorzy wskazują, że także „oficjalna interpretacja pojęcia
wprowadzenia do obrotu oparta na przepisach wykonawczych (…) wiąże je ze
zwolnieniem serii produktu do obrotu albo na eksport przez osobę wykwalifikowaną.
Tym samym do wprowadzenia do obrotu dochodzi zazwyczaj bezpośrednio po
zakończeniu procesu wytwarzania leku” (op. cit. s. 1046).
Niezależnie od powyższego, argument Sądu odwoławczego, że pojęcie
„wprowadzenia do obrotu” na gruncie u. pr. f. należy rozumieć szeroko, gdyż jest
11
ono powiązane z pojęciem „posiadania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu”,
jest chybiony z tego względu, że bez konieczności uzyskania pozwolenia, do obrotu
dopuszczone są np. leki wymienione w art. 3 ust. 4 u. pr. f. (m.in. leki recepturowe,
apteczne) oraz produkty lecznicze wymienione w art. 5 ustawy. Są to zresztą, jak
się wydaje, zupełnie różne zagadnienia w tym sensie, że pozwoleniem na
dopuszczenie do obrotu (art. 2 pkt 26 u. pr. f.) powinien legitymować się nie tylko
podmiot wprowadzający do obrotu produkt leczniczy ale także podmiot, który
prowadzi obrót takim produktem. Wskazać wreszcie trzeba, że Ustawa – Prawo
farmaceutyczne odróżnia pojęcia „wprowadzenia do obrotu” (np. art. 124, art. 126)
od „prowadzenia obrotu” (np. art. 66, 67, 68). Odróżniają je również Sąd Okręgowy
i Sąd Apelacyjny, skoro w opisie czynu z pkt 1 i 2 wyroku posługują się tym
pierwszym, zaś w opisie czynu z pkt 3 używają ich obu. W takim razie przyjęta
przez Sąd pierwszej instancji i zaakceptowana przez Sąd odwoławczy interpretacja
omawianego pojęcia zdaje się naruszać zakaz wykładni synonimicznej.
Wszystko to oznacza, że Sąd odwoławczy nie wywiązał się należycie ze
swoich obowiązków kontrolnych, gdyż nie rozpoznał prawidłowo apelacyjnego
zarzutu naruszenia art. 124 u. pr. f. polegającego na błędnej wykładni tego przepisu
prawa materialnego. Skarżący w istocie nie otrzymał więc odpowiedzi na pytanie,
dlaczego zachowania oskarżonego polegające na sprzedaży innym osobom
różnych środków farmaceutycznych stanowią jednak wprowadzenie ich do obrotu,
w rozumieniu art. 124 u. pr. f., i tym samym, że skazanie oskarżonego na
podstawie tego przepisu nie było błędne, co było istotą tego zarzutu.
Podzielając zarzut z pkt I kasacji, Sąd Najwyższy za konieczne uznał
uchylenie zaskarżonego wyroku w części utrzymującej w mocy oraz zmieniającej
wyrok Sądu pierwszej instancji co do czynów przypisanych oskarżonemu w pkt 1, 2
i 3 wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Wprawdzie uchybieniem tym obarczone jest również orzeczenie Sądu
Okręgowego, niemniej jest przecież możliwość jego konwalidacji w postępowaniu
odwoławczym.
Uchylenie wyroku Sądu odwoławczego spowodowało, iż z mocy prawa uległ
rozwiązaniu węzeł kary łącznej orzeczonej wobec tego oskarżonego w pkt 8 wyroku
12
Sądu Okręgowego. Nie zachodziła zatem konieczność uchylania wyroku tego Sądu
w tym zakresie.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy w postępowaniu odwoławczym zajdzie
potrzeba orzeczenia tej kary na nowo. Do tego czasu wobec skazanego mogą być
wykonywane kary jednostkowe orzeczone za czyny z pkt 5 – 7 wyroku Sądu
Okręgowego w P.
W postępowaniu ponownym Sąd odwoławczy – rozpoznając zarzut
naruszenia art. 124 ustawy – Prawo farmaceutyczne, podniesiony w apelacji
obrońcy M. S. - powinien uwzględnić przedstawione uwagi co do rozumienia
zawartego w tym przepisie pojęcia „wprowadzenia do obrotu produktów
leczniczych”.
Kierując się powyższymi względami, Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku. O
zwrocie oskarżonemu opłaty od kasacji rozstrzygnięto na podstawie art. 527 § 4
k.p.k.