Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 130/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z powództwa S. K.
przeciwko Jednostce Wojskowej Nr […]
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 19 lutego 2014 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w P.
z dnia 8 lutego 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu - Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w P. do
ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 27 września 2012 r. Sąd Rejonowy oddalił powództwa S. K.,
T. D., Z. N. i E. P. skierowane przeciwko Jednostce Wojskowej Nr […] o
2
odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę oraz
zasądził od każdego z powodów na rzecz pozwanej po 60 zł tytułem zwrotu
kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Rejonowy ustalił, że powodowie byli pracownikami cywilnymi
zatrudnionymi w Wojskowej Komendzie Transportu w X. (dalej, jako „WKT w X.”)
na podstawie umów o pracę na czas nieokreślony. Dnia 15 kwietnia 2011 r.
dowódca […] Okręgu Wojskowego wydał rozkaz nakazujący WKT w X.
rozformowanie się do 31 grudnia 2011 r. i przekazanie stosownie do potrzeb
odpowiednich stanów osobowych, sprzętu i infrastruktury Wojskowej Komendzie
Transportu w Y. (dalej, jako „WKT w Y.”) oraz stosowanie do sytuacji pracowników
cywilnych rozformowanej jednostki art. 231
k.p. Jako następcę prawnego
rozformowanej WKT w X. wskazano Regionalną Bazę Logistyczną w W. (dalej, jako
„RBL w W.”). Komendant WKT w X. sporządził harmonogram rozformowania tej
jednostki, w którym wśród zadań do wykonania wskazał: „powiadomienie związków
zawodowych i pracowników wojska o rozformowaniu WKT na podstawie par. 23
k.p.”, przekazanie teczek akt personalnych pracowników wojska przekazanych do 1
RBL na podstawie art. 23 k.p. i wręczenie wypowiedzeń stosunku pracy
pracownikom wojska mającym trzymiesięczny okres wypowiedzenia. Aneksem nr 1
do harmonogramu rozformowania WKT w X. jej dowódca zobowiązał się do
przekazania do 1 listopada 2011 r. RBL w W. stanu osobowego, sprzętu i
infrastruktury - stosownie do potrzeb. W 2011 r. w WKT w X. zatrudniano 15
pracowników cywilnych. Sześciorgu z nich zaproponowano zatrudnienie w WKT w
Y. w nowotworzonych - od 1 stycznia 2012 r. - delegaturach w [...]. Zastosowano
wobec nich art. 231
k.p. Pozostałym 9 pracownikom, w tym powodom, dowódca
WKT w X. 27 września 2011 r. wręczył wypowiedzenia umowy o pracę ze skutkiem
na 31 grudnia 2011 r., jako przyczynę wypowiedzenia wskazując likwidację zakładu
pracy. Dnia 4 października 2011 r. dowódca Okręgu Wojskowego [...] wysłał do
komendanta WKT w X. pismo Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 września 2011
r. dotyczące zwalniania i zatrudniania pracowników wojska w trakcie reorganizacji
struktur jednostek organizacyjnych Sił Zbrojnych RP. W przesłanym piśmie Minister
Obrony Narodowej, między innymi polecił, aby pracownicy wojska, realizujący
dotychczas zadania w jednostce podlegającej reorganizacji, polegającej na
3
przejęciu majątku i przekazaniu zadań do innej jednostki (lub nowopowstałej)
podlegali przekazaniu do nowego pracodawcy w trybie art. 231
k.p. Meldunkiem z
30 grudnia 2011 r. dowódca WKT w X. poinformował dowódcę Okręgu
Wojskowego, że 30 grudnia 2011 r. rozformowano WKT w X. W WKT w Y.
stworzono dwie nowe delegatury - w [...]. Żadna jednostka organizacyjna WKT w X.
nie została przekazana do WKT w Y. Sąd ustalił też, że WKT w X. została
rozformowana, a jej mienie i zadania zostały przejęte odpowiednio przez
Regionalną Bazę Logistyczną w W. i WKT w X.
W takim stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwa za
nieuzasadnione. Stwierdził bowiem, że nie doszło do przejęcia ani całości, ani
nawet części zakładu pracy zatrudniającego dotąd powodów przez inny podmiot.
Wyraził też pogląd, że zastosowanie art. 231
k.p. w odniesieniu do sześciorga
pracowników Wojskowej Komendy Transportu w X. nastąpiło niejako „na wyrost”,
bez takiej konieczności.
Od powyższego orzeczenia apelację złożył powód S. K., wnosząc o zmianę
wyroku przez przywrócenie go do pracy na warunkach jak przed zwolnieniem.
Wyrokiem zaskarżonym rozpoznawaną skargą kasacyjną Sąd Okręgowy
zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji w odniesieniu do powoda S. K. w ten sposób,
że przywrócił go do pracy u pozwanego na dotychczasowych warunkach,
poniesionymi kosztami postępowania obciążył stronę pozwaną, a kosztami
sądowymi - Skarb Państwa.
Sąd odwoławczy uznał, że ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji są
niepełne, ponieważ nie wynika z nich, jakie konkretnie mienie i zadania przejęła po
WKT w X. - RBL w W., a jakie WKT w Y. oraz co się stało z dotychczasowym
miejscem pracy powodów. Dodał, że starał się uzupełnić te braki, wykorzystując
zebrany w sprawie materiał dowodowy. Następnie Sąd Okręgowy, na podstawie
zeznań świadków oraz oświadczeń i pism procesowych stron, stwierdził, że: (-)
powstały dwie nowe jednostki nazwane delegaturami: w [...], działające od 1
stycznia 2012 r. na terenie, który wcześniej podlegał WKT w X. i podporządkowano
je WKT w Y.; (-) delegatura w P. istniała w tym samym miejscu i z tymi samymi
pracownikami już wcześniej tyle, że była podporządkowana WKT w X.; (-)
delegatura w P. podporządkowana WKT w Y. powstała na miejscu WKT w X., tyle
4
że na skutek zwolnienia z pracy, między innymi powodów liczbę zatrudnionych w
niej pracowników cywilnych ograniczono do 3. Na tej podstawie sąd drugiej
instancji uznał, że w takiej sytuacji nie można mówić o faktycznej likwidacji zakładu
pracy, jakim była WKT w X. Rozformowanie tej jednostki stanowiło w istocie
reorganizację, której skutkiem miało być i jest ograniczenie zatrudnienia w
jednostce w X. Sąd stwierdził, że prawna likwidacja pracodawcy, która prowadzi do
wykorzystania jego zorganizowanego mienia (zakładu pracy w rozumieniu
podmiotowym) w celu kontynuowania dotychczasowej działalności w ramach nowej
struktury organizacyjnej nie jest likwidacją, o której mowa w art. 41 k.p. Stanowi ona
przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, którego skutki w
sferze stosunków pracy określa art. 231
k.p. Sąd Okręgowy zaznaczył ponadto, że
podziela pogląd Sądu Najwyższego, zgodnie z którym przekształcenia w polskiej
administracji publicznej związane z przekazywaniem kompetencji publicznych
pomiędzy różnymi podmiotami administracji publicznej, które dotykają pracowników
realizujących te zadania publiczne, mają naturę prawną przejęcia zakładu pracy lub
jego części w rozumieniu art. 231
k.p., chyba że ustawodawca ureguluje sytuację
pracowników realizujących te zadania w sposób szczególny lub odmienny (wyrok z
dnia 22 stycznia 2004 r., I PK 288/03, OSNP 2004, nr 22, poz. 388).
Odnosząc się do kwestii zasadności wypowiedzenia powodowi umowy o
pracę, Sąd Okręgowy stwierdził, że wypowiedzenie było nieuzasadnione, ponieważ
faktycznie likwidacja Wojskowej Komendy Transportowej w X. nie nastąpiła. Sąd
dodał, że zeznania R. B. zdają się wskazywać, że rzeczywistą przyczynę
wypowiedzenia powodowi umowy o pracę stanowił brak pracy, między innymi dla
powoda w jednostkach, które przejęły mienie i zadania WKT w X. W rezultacie,
wypowiedzenie umowy o pracę powodowi tuż przed przejęciem zakładu pracy
przez inny podmiot z powodu likwidacji, która nie następowała, było
nieuzasadnione i usprawiedliwiało uwzględnienie powództwa.
5
W skardze kasacyjnej strona pozwana zarzuciła wyrokowi Sądu drugiej
instancji naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub
niewłaściwe zastosowanie, polegające na: (a) naruszeniu art. 231
k.p., przez
niewłaściwe wskazanie zastosowania go w przedmiotowej sprawie; (b) błędnej
interpretacji art. 30 § 1 pkt 2 oraz § 2 pkt. 3,4,5 k.p., przez przyjęcie przez Sąd, że
zwolnienie powoda zostało dokonane z naruszeniem tego przepisu i uznaniu, że
wypowiedzenie jest nieuzasadnione i narusza przepisy o wypowiedzeniu umów o
pracę; (c) niewłaściwej interpretacji art. 411
k.p., przez wskazanie, że
rozformowanie jednostki wojskowej nie jest likwidacją, o której mowa w tym
przepisie, (d) rażącym naruszeniu dyspozycji art. 45 § 1 i 2 k.p., przez orzeczenie o
przywróceniu powoda do pracy u pozwanego na dotychczasowych warunkach.
Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu drugiej instancji i
oddalenie apelacji powoda, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu
drugiej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania
oraz o zasądzenie na rzecz pozwanej od powoda kosztów postępowania
kasacyjnego według norm przepisanych wraz z kosztami zastępstwa procesowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga jest uzasadniona. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego
rozpoznawaną skargą wyroku i treści jego sentencji, Sąd Okręgowy uznał, że WKT
w X., będąca pracodawcą, który oświadczeniem z 27 września 2011 r.
wypowiedział powodowi umowę o pracę ze skutkiem na 31 grudnia 2011 r., nie
została zlikwidowana. Zakład ten został, jak stwierdził Sąd odwoławczy, przejęty
przez inny podmiot. Z treści wyroku Sądu Okręgowego można wnosić, że tym
innym podmiotem była strona pozwana, tj. Jednostka Wojskowa nr […]. Sąd
Okręgowy zakwestionował kompletność ustaleń faktycznych przyjętych przez Sąd
pierwszej instancji. Jednocześnie jednak nie określił, czy i w jakim zakresie uznaje
je za prawidłowe i stanowiące podstawę wyroku, który wydał. Następnie Sąd
Okręgowy stwierdził, że z ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego nie wynika, jakie
konkretnie mienie i zadania przejęła po WKT w X. - Regionalna Baza Logistyczna
w W., a jakie WKT w Y. oraz co się stało z dotychczasowym miejscem pracy
6
powodów. Sąd Okręgowy nie wyjaśnił, dlaczego istotne jest ustalenie
ewentualnego przejęcia wymienionych składników przez Regionalną Bazę
Logistyczną w W., skoro pozwanym w sprawie jest Jednostka Wojskowa nr […]. Z
uzasadnienia zaskarżonego wyroku ani z uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej
instancji nie wynika, że nazwy te określają ten sam podmiot. Nawet gdyby przyjąć,
że stroną pozwaną jest Jednostka Wojskowa […] i właśnie ona jest określana przez
Sądy pierwszej i drugiej instancji jako „Regionalna Baza Logistyczna w W.”, to
należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy nie dokonał żadnego z ustaleń, których
niedokonanie zarzucił Sądowi Rejonowemu. W rozważaniach dotyczących, między
innymi okoliczności faktycznych sprawy (k. 235 – 237 a.s.), Sąd nie dokonał
stanowczych ustaleń w kwestiach, których niewyjaśnienie zarzucił Sądowi
pierwszej instancji, ani w innych kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.
Rozważania te mają charakter opisu dowodów z przesłuchania świadków oraz
oświadczeń i pism procesowych stron, z których Sąd nie wyprowadził stanowczych
konkluzji mających charakter ustalenia faktów. W szczególności Sąd nie ustalił w
żadnym zakresie, „jakie konkretnie mienie i zadania przejęła po WKT w X. -
Regionalna Baza Logistyczna w W., a jakie WKT w Y. oraz co się stało z
dotychczasowym miejscem pracy powodów”. W tej sytuacji, uznanie przez Sąd
Okręgowy, że WKT w X. nie uległa likwidacji, wobec czego nie ma podstaw do
zastosowania art. 41 k.p., lecz że została przejęta przez stronę pozwaną na
podstawie art. 231
k.p. (Sąd nie wskazał odpowiednich paragrafów wymienionych
artykułów kodeksu pracy), oznacza zastosowanie tych przepisów do nieustalonego
stanu faktycznego. Sąd Najwyższy w obecnym składzie podziela prezentowany
wielokrotnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że nieustalenie podstawy
faktycznej wyroku sądu drugiej instancji oznacza, że zarzut niewłaściwego
zastosowania prawa materialnego, w rozumieniu art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.,
odnoszący się do przepisów powołanych w podstawie prawnej takiego wyroku, jest
uzasadniony. Brak ustaleń faktycznych, koniecznych do rozstrzygnięcia sporu jest
nie tylko mankamentem uzasadnienia, ale usprawiedliwia także materialnoprawne
zarzuty skargi kasacyjnej. Nie jest bowiem możliwe prawidłowe zastosowanie
prawa materialnego (dokonanie prawidłowej subsumpcji) bez zgodnego z prawem
(procesowym) ustalenia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia (por. np. wyroki SN z
7
dnia: 7 sierpnia 1997 r., I CKN 261/97, niepublikowany; 26 czerwca 2001 r., III CKN
400/00, LEX nr 52360; 9 grudnia 2004 r., I UK 119/04, 28 lutego 2006 r., III CSK
135/05, LEX nr 201033; 11 kwietnia 2006 r., I PK 164/05, Monitor Prawa Pracy
2006 nr 10, s. 541; 9 lutego 2007 r., I PK 222/06, OSNP 2008 nr 11-12, poz. 159;
niepublikowany; 19 marca 2008 r., I PK 256/07, OSNP 2009 nr 15-16, poz. 192; 9
maja 2008 r., II PK 316/07, OSNP 2009 nr 19-20, poz. 250; 4 listopada 2008 r.,
II PK 100/08, OSNP 2010 nr 9-10, poz. 108; 10 marca 2011 r., II PK 241/10, LEX nr
81752; 16 czerwca 2011 r., I PK 272/10, LEX nr 1001283).
Z tych samych, jak wyżej przedstawione, powodów uzasadniony jest zarzut
naruszenia art. 45 § 1 i 2 k.p. Uznanie przez Sąd niezasadności wypowiedzenia
powodowi umowy o pracę nie zostało oparte na wskazaniu faktów, w świetle
których sąd uznał niezasadność wypowiedzenia w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. W
szczególności stwierdzenie, że „nie można mówić o faktycznej likwidacji zakładu
pracy, jakim była WKT w X.” nie ma charakteru ustalenia faktycznego. O
niedokonaniu likwidacji upoważniającej do stosowania przez pracodawcę art. 411
k.p. można mówić dopiero w wyniku subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do
norm art. 411
§ 1 i 45 § 1 k.p., której Sąd Okręgowy nie dokonał już ze względu na
brak stosownych ustaleń faktycznych. Co więcej Sąd nawet nie rozważał treści
wymienionych przepisów w kontekście okoliczności sprawy. Gołosłowne jest także
uznanie przez Sąd Okręgowy, że rozformowanie WKT w X. stanowiło w istocie
reorganizację, której skutkiem miało być i jest ograniczenie zatrudnienia w
jednostce w X. Nie zostało ono wsparte, ani ustaleniami faktycznymi, ani
rozpatrzeniem regulacji rozformowania jednostki, zawartej w zarządzeniu Nr 16
MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 lipca 2005 r. w sprawie działalności
kompetencyjnej i organizacyjno - etatowej w resorcie obrony narodowej (Dz. Urz.
MON z 2005r. Nr 14, poz. 107 ze zm.). Należy też wskazać, że Sąd Okręgowy,
uznając za uzasadnione roszczenie powoda o przywrócenie do pracy na
poprzednich warunkach, nie dokonał żadnych ustaleń w kwestii celowości lub
możliwości spełnienia takiego żądania przez stronę pozwaną. Sąd stwierdził
jedynie, że „wypowiedzenie powodowi umowy o pracę wyłącznie ze względu na
likwidację zakładu pracy było nieuzasadnione, ponieważ faktycznie likwidacja
Wojskowej Komendy Transportowej w X. nie nastąpiła” oraz, że „wypowiedzenie
8
umowy o pracę powodowi tuż przed przejęciem zakładu pracy przez inny podmiot z
powodu likwidacji, która nie następowała, było nieuzasadnione i usprawiedliwiało
uwzględnienie powództwa”. Tymczasem ocena możliwości lub celowości
przywrócenia pracownika do pracy, każdorazowo powinna być poprzedzona
dokonaniem stosownych ustaleń faktycznych pod kątem dalszego funkcjonowania
restytuowanego stosunku pracy. Analiza ta powinna zmierzać do wyjaśnienia, na ile
w świetle okoliczności sprawy restytucja rozwiązanego w drodze wypowiedzenia
umowy stosunku pracy jest w ogóle realna i czy reaktywowany w wyniku wyroku
sądowego stosunek pracy ma szanse na prawidłowe funkcjonowanie (zob. wyrok
SN z dnia 24 sierpnia 2010 r., I PK 43/10, LEX nr 1217622 i powołane w jego
uzasadnieniu wcześniejsze orzecznictwo).
Przedstawione wyżej wady zaskarżonego wyroku uniemożliwiają Sądowi
Najwyższemu merytoryczną ocenę prawidłowości zastosowania i wykładni
wskazanych w podstawie skargi kasacyjnej przepisów. Kontrola taka jest bowiem
możliwa i sensowna jedynie w wypadku istnienia prawidłowych ustaleń faktycznych.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy, jedynie informacyjnie, zwraca uwagę, że Sąd
drugiej instancji nie przeprowadził rozważań niezbędnych do prawidłowego
orzeczenia w przedmiocie takim jak w niniejszej sprawie.
W pierwszej kolejności wyjaśnienia w tego rodzaju sprawach wymaga, czy
miała miejsce likwidacja pracodawcy powoda jako podmiotu prawa (likwidacja
formalna), co jest wstępnym, lecz niewystarczającym warunkiem zastosowania art.
411
k.p. Przepis ten nie ma bowiem zastosowania w razie likwidacji pracodawcy, w
związku z którą następuje przejście całości lub części prowadzonego przez niego
zakładu na innego pracodawcę, odpowiadające warunkom wskazanym w art. 231
k.p. (zob. pkt 1 uzasadnienia uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z
dnia 28 marca 2013 r., III PZP 1/13, LEX nr 1294241 i tam powołane wcześniejsze
orzecznictwo). Przy rozważaniu tej kwestii w odniesieniu do jednostek (komórek)
organizacyjnych takich jak np. WKT w X. sąd powinien także wziąć po uwagę
definicję rozformowania jednostki (komórki) w resorcie obrony narodowej, zawartą
w powołanym wyżej zarządzeniu Nr 16 MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 22
lipca 2005 r., i ocenić, czy w okolicznościach danej sprawy nastąpiło rozformowanie
odpowiadające tej definicji.
9
Następnie konieczne jest dokonanie przez sąd oceny, czy nastąpiło przejście
zakładu pracy lub części zakładu pracy na innego pracodawcę. Wymaga to
przeprowadzenia testu składającego się z następujących działań. Po pierwsze, sąd
powinien zidentyfikować jednostkę - zakład pracy lub część zakładu, będącą
przedmiotem przejścia. Chodzi tu o ustalenie, czy w strukturach dotychczasowego
pracodawcy występowała dostatecznie wyodrębniona jednostka, którą można
uznać za zorganizowane połączenie zasobów, którego celem jest prowadzenie
określonej działalności. Aby dokonać takiego ustalenia należy odwołać się do
wypracowanych w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego
kryteriów ustalania istnienia takiej jednostki, takich jak przypisanie jej określonego
zadania, wyodrębnienie zespołu pracowników, ustalenie określonej struktury
kierownictwa, umożliwienie dysponowania środkami materialnymi, urządzeniami,
specjalistyczną wiedzą itp. Po drugie, należy ustalić, jakiego rodzaju jednostka
stanowiła przedmiot przejścia twierdzonego przez powoda w danej sprawie, a w
szczególności, czy jest to jednostka, której zasadniczymi zasobami, wartościami,
decydującymi o jej charakterze i zdolności do prowadzenia działalności, są
pracownicy i ich kwalifikacje, czy też jest to jednostka, o której charakterze
decydują składniki materialne. Po trzecie, sąd powinien zbadać, czy jednostka ta
zachowała tożsamość po dokonaniu transferu. W wypadku jednostek, których
zdolność do działania opiera się na pracy ludzkiej, stwierdzenie tożsamości
jednostki przed i po przejęciu zależy w decydującej mierze od stwierdzenia
przejęcia większości pracowników (w sensie liczby i kwalifikacji). W wypadku
jednostek, których funkcjonowanie opiera się głównie na składnikach materialnych,
decydujące jest przejęcie zasobów materialnych, nawet gdy nie przejęto większości
personelu. Nie oznacza to jednak, że inne kryteria zachowania tożsamości nie mają
znaczenia. Przeciwnie, sąd badający zachowanie tożsamości przez przejętą
jednostkę powinien zawsze dokonywać całościowej oceny, a zachowanie jednego z
jej elementów nie może być podstawą przyjęcia, że przejmowana jednostka (np.
część zakładu) zachowała tożsamość. Z tego względu np. przejęcie przez nowego
pracodawcę składników majątkowych służących wykonywaniu określonej
działalności jest istotnym wskaźnikiem zachowania tożsamości przez przejmowaną
część zakładu pracy także w wypadku usług opartych w zasadniczym stopniu na
10
pracy ludzkiej. Może to mieć szczególne znaczenie w sytuacji, gdy powstają
wątpliwości, czy przejęta część załogi jednostki jest wystarczająca do stwierdzenia
transferu. Dotyczy to także innych wyznaczników tożsamości jednostki, w tym
szczególnie zachowania przez nią organizacyjnej samodzielności, jakkolwiek
również ten warunek nie może sam w sobie decydować o tożsamości jednostki
(zob. wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2013 r., I PK 247/12, niepubl. i tam powołane
orzecznictwo SN i Trybunału Sprawiedliwości).
Wyjaśniając kwestię przejścia zakładu pracy lub jego części na innego
pracodawcę w odniesieniu do jednostek takich jak WKT w X., sąd powinien
rozważyć, czy twierdzone przez powoda przejście ma charakter reorganizacji
administracyjnej organów administracji publicznej lub przeniesienia funkcji
administracyjnych między organami administracji publicznej w rozumieniu art. 1 ust.
lit. c dyrektywy Rady nr 2001/23/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zbliżania
ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do ochrony praw
pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części
przedsiębiorstw lub zakładów (powoływanej dalej jako "dyrektywa 2001/23"), czy
przejścia jednostki gospodarczej (economic entity). Należy mieć przy tym na
względzie, że także przejście jednostki między organami władzy (administracji)
publicznej powinno być uznane za przejście jednostki gospodarczej, jeżeli
jednostka ta stanowi zorganizowane połączenie zasobów, którego celem jest
prowadzenie działalności gospodarczej, rozumianej jako oferowanie towarów lub
usług na danym rynku. Charakteru gospodarczego nie ma zasadniczo działalność
stanowiąca wykonywanie prerogatyw władzy publicznej. Natomiast stanowi ją
świadczenie usług, które jakkolwiek nie obejmują wykonywania prerogatyw władzy
publicznej, są zapewniane w interesie publicznym i bez celu zarobkowego oraz
znajdują się w stosunku konkurencji z usługami oferowanymi przez podmioty
działające w celu zarobkowym (zob. art. 1 ust. 1 lit b dyrektywy 2001/23 oraz wyrok
SN z dnia 14 czerwca 2012 r., I PK 230/11, OSNP 2013, nr 17-18, poz. 197).
Potrzeba przeprowadzenia tych rozważań przez sąd wynika między innymi stąd, że
w razie przejścia między organami publicznymi jednostki niemającej charakteru
jednostki gospodarczej większe znaczenie przy ocenie, czy po przejściu jednostka
ta zachowała tożsamość, ma przejście zadań, jakkolwiek również w takim wypadku,
11
zgodnie z ustalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego samo przejście zadań, bez
przejęcia większości pracowników, którzy zasadniczo konstytuują jednostkę
wykonującą prerogatywy władzy publicznej, nie jest wystarczające do stwierdzenia
przejścia zakładu lub części zakładu pracy w rozumieniu art. 231
k.p. (por. wyroki
SN z: 14 maja 2012 r., II PK 228/11, OSNP 2013, nr 9-10, poz. 108 i cyt. w jego
uzasadnieniu wcześniejsze orzecznictwo; 23 maja 2012 r., I PK 200/11, OSNP
2013, nr 5-6, poz. 52; z 11 kwietnia 2013 r., I PK 247.12; uchwałę składu siedmiu
sędziów SN z 28 marca 2013 r., III PZP 1/13).
Na koniec, warto wskazać, że nowy pracodawca może wstąpić w stosunek
pracy (wejść w miejsce dotychczasowego pracodawcy) tylko wtedy, gdy w chwili
przejęcia zakładu, będącej jednocześnie chwilą zmiany pracodawcy, dana osoba
jest pracownikiem zakładu. Z tego względu w orzecznictwie utrwalony jest pogląd,
że regulacja zawarta w art. 231
k.p. nie likwiduje skutku rozwiązującego
wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przed tym przejściem przez
dotychczasowego pracodawcę. Jednakże, ze względu na istotę instytucji przejścia
zakładu pracy, wypowiedzenie, jak każda inna czynność prawna, nie może
zmierzać do obejścia art. 231
k.p., a więc do wyłączenia ustawowych skutków
przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę (art. 58 § 1 k.c. w związku z art.
300 k.p.). Dlatego podlega ono kontroli sądu pracy w postępowaniu wszczętym
odwołaniem pracownika od wypowiedzenia (zob. np. wyroki SN z dnia: 7 lutego
2007 r., I PK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 68; 4 września 2013 r., II PK 363/12,
LEX nr 1378172).
Z powyższych względów, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na
podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego - na
podstawie art. 108 § 2 k.p.c. w związku z 39821
k.p.c.