Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 379/13
POSTANOWIENIE
Dnia 20 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 20 lutego 2014 r.,
sprawy z wniosku R. O.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie
z powodu kasacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 12 czerwca 2013 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w W.
z dnia 21 stycznia 2013 r.
p o s t a n o w i ł
I. Oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
II. Obciążyć wnioskodawcę R. O. kosztami sądowymi
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 21 stycznia 2013 r., Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu
Państwa na rzecz R. O. dodatkowo, ponad kwotę 16.084, 31 zł już zasądzoną
wyrokiem w sprawie III Ko …/11 Sądu Okręgowego, kwotę 7 500 zł tytułem
zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od uprawomocnienia się wyroku.
Żądania dalej idące oddalił i rozstrzygnął o kosztach procesu.
2
Apelację od tego wyroku w zakresie oddalenia żądania dalej idącego
odszkodowania oraz zadośćuczynienia wniósł pełnomocnik wnioskodawcy. W
apelacji postawił zarzuty błędnych ustaleń faktycznych (zarzut w pkt IV) oraz obrazy
prawa materialnego (art. 552 § 1 i 4 k.p.k. w zw. z art. 445 §1 i 2 k.c., art. 552 § 1 i
4 k.p.k., art. 322 k.p.c. w zw. z art. 458 k.p.k.), domagając się zmiany wyroku i
dodatkowego zasadzenia kwoty 85.00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz
1.138.633,31 zł tytułem odszkodowania, ewentualnie, uchylenia wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W apelacji sformułowano także
zarzut obrazy przepisów dotyczących wysokości wynagrodzenia za pomoc prawną.
Po rozpoznaniu tej apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 12 czerwca
2013 r., zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, ze zasądził na rzecz
wnioskodawcy dodatkowo kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia. W pozostałej
części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.
Kasację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawcy. Zaskarżając
wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o oddaleniu żądania o dalsze zasądzenie
odszkodowania oraz zadośćuczynienia oraz co do kosztów zastępstwa
procesowego, zarzucił mu rażącą obrazę:
- art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z art.552 § 1 k.p.k. oraz art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 §
1 k.c. oraz art. 448 k.c. i art. 415 k.c. oraz art. 41 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
poprzez ich niewłaściwą wykładnię, które to naruszenie miało wpływ na treść zaskarżonego
orzeczenia, wskutek którego wnioskodawcy R.O. zostało przyznane od Skarbu Państwa
zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w zaniżonej
wysokości, nieadekwatnej do rozmiaru krzywdy doznanej przez wnioskodawcę R. O. na
skutek tego niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania;
- art. 552 § 4 k.p.k. w zw. z art. 552 § 1 k.p.k. oraz art. 415 k.c. i 361 § 1 k.c.
oraz art. 41 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez ich niewłaściwą
wykładnię, które to naruszenie miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku,
wskutek którego wnioskodawcy R. O. zostało przyznane od Skarbu Państwa
odszkodowanie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w zaniżonej
wysokości, nieadekwatnej do rozmiaru szkody;
- art. 322 k.p.c. w zw. z art. 558 k.p.k. poprzez ich niezastosowanie, które to
naruszenie miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, wskutek którego
3
wnioskodawcy zostało przyznane od Skarbu Państwa odszkodowanie za
niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w zaniżonej wysokości;
- art. 433 § 1 i 2 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, które to naruszenie
miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, wskutek którego wnioskodawcy R.
O. zostało przyznane od Skarbu Państwa odszkodowanie w zaniżonej wysokości,
nieadekwatnej do rozmiary krzywdy i szkody;
- art. 440 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, które to naruszenie miało
wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, wskutek którego wnioskodawcy R. O.
zostało przyznane od Skarbu Państwa odszkodowanie i zadośćuczynienie ;
- § 2 ust. 1 i 2 i § 3 ust. 1 w zw. z § 14 ust. 6 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu z dnia 28 września
2002 r. (Dz. U z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) poprzez ich błędne
zastosowanie, które to naruszenie miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia,
wskutek którego wnioskodawcy została przyznana od Skarbu Państwa kwota
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w obu instancjach
odwoławczych w zaniżonej wysokości nieadekwatnej do rodzaju i stopnia zawiłości
sprawy oraz wymaganego nakładu pracy adwokata.
We wnioskach kasacji jej autor domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku
i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania celu podwyższenia zasądzonych
należności oraz kosztów zastępstwa procesowego.
Prokurator Prokuratury Apelacyjnej wniósł o oddalenie kasacji jako
oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wszystkie zarzuty są oczywiście chybione co skutkowało oddaleniem
kasacji w trybie z art. 535 § 3 k.p.k. Przyznać należy przy tym rację prokuratorowi,
że zasadnicza część zarzutów kasacji, tj. zarzuty w pkt I-III, to powielenie zarzutów
zawartych w apelacji, co wskazuje, iż autor kasacji podjął w istocie próbę
niedopuszczalnego ponowienia kontroli apelacyjnej, albowiem to uchybienia tym
przepisom prawa upatrywał wówczas w postąpieniu sądu I instancji. Te trzy zarzuty
są zupełnie przy tym oderwane od argumentacji sądu odwoławczego, który w
uzasadnieniu do tożsamych zarzutów apelacji w sposób wyczerpujący się odniósł.
4
Co trzeba podkreślić, na tle tych zarzutów skarżący nie postawił zarzutu naruszenia
art. 433 § 2 k.p.k. lub art. 457 § 3 k.p.k., zaś zarzut ujęty w pkt IV a dotyczący
naruszenia przepisu art. 433 § 2 k.p.k. jest oczywiście wadliwy, skoro do kwestii
związanej z unormowaniem wskazanym w art. 322 k.p.c. sąd II instancji odniósł się
wprost na stronie 14 uzasadnienia. Wracając zatem to trzech pierwszych zarzutów,
to skoro w kasacji nie zakwestionowano sposobu odniesienia się do zarzutów
apelacji i jednocześnie nie wykazano, aby argumentacja sądu odwoławczego
odnoszona do kwestii prawnych, a więc dla sposobu odkodowania norm art. 552 §
1 i § 4 k.p.k. oraz art. 445 § 1 i § 2 k.c. na tle niekwestionowanych okoliczności
faktycznych (str. 7-15 uzasadnienia wyroku) była wadliwa, to nie sposób stwierdzić,
aby sąd odwoławczy dopuścił się rażącego naruszenia przepisów prawa. Wskazać
należy jedynie, że okoliczności wymienione przez skarżącego na str. 7 kasacji jako
elementy istotne dla ustalania wysokości zadośćuczynienia, wbrew jego
twierdzeniu, nie zostały pominięte przez sąd odwoławczy (str. 15 uzasadnienia). Co
więcej uwzględniając skutki, jakie w ramach stosowanego tymczasowego
aresztowania wywarła półtoramiesięczna izolacja wnioskodawcy na jego stanie
zdrowia psychicznego, skorygował orzeczenie poprzez podwyższenie kwoty
zadośćuczynienia o 10.000 zł. Uznając, iż łącznie orzeczona suma
zadośćuczynienia w wysokości 25.000 zł będzie stanowiła stosowną kompensację
doznanych przez wnioskodawcę krzywd sąd II instancji nie dopuścił się obrazy
wskazywanych w kasacji przepisów, w tym w szczególności art. 552 § 4 k.p.k. Nie
budzi wątpliwości, że nawet krótkotrwałe pozbawienie wolności w rozumieniu art.
552 § 4 k.p.k. wyrządza krzywdę osobie, co do której zastosowano niesłusznie
najsurowszy środek zapobiegawczy. Tego przecież nie zanegowały sądy obu
instancji zasądzając adekwatne zadośćuczynienie. Oczywiście zaakceptować
należy pogląd, iż wśród czynników determinujących jego wysokość jest
długotrwałość stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego, sposób jego
wykonywania, czy też stopień naruszenia dóbr osobistych. Nie sposób jednak
zgodzić się z argumentacją, by w tym zakresie koniecznym było dokonywanie
swoistego rodzaju „gradacji” niesłuszności tymczasowego aresztowania, a już w
szczególności, by z tego powodu miała miejsce rażąca obraza przepisów prawa, o
której mowa w kasacji. Wbrew zarzutom skarżącego podkreślić należy, iż sąd
5
odwoławczy, poza kompensacyjną funkcją zadośćuczynienia, miał na uwadze
również i pozostałe jego cele, czego dowodzi wywód zawarty na str. 15
uzasadnienia. Kwestia szkody i związanego z jej powstaniem odszkodowania
została przez Sąd Apelacyjny należycie zbadana z uwzględnieniem treści art. 361 §
1 k.c. i w dostateczny sposób zostało objaśnione, dlaczego nie można uwzględnić
elementów, które obecnie wymienione zostały w kasacji (str. 9 v uzasadnienia
wyroku).
Ustosunkowując się do zarzutu w pkt V to stwierdzić należy, że autor
kasacji nie umotywował powodów, dla których w zaskarżonym orzeczeniu upatruje
obrazy art. 440 k.p.k. i dlaczego uważa, że sąd miałby zastosować ten przepis.
Zakresem zaskarżania objęto ściśle określoną część wyroku sądu I instancji, a sąd
odwoławczy rozpoznał właśnie w tych ramach apelację i wszystkie zarzuty
rozważył. To, że nie podwyższył kwot zadośćuczynienia i odszkodowania w sposób
oczekiwany przez wnioskodawcę nie może stanowić podstawy do formułowania
zarzutu naruszenia art. 440 k.p.k.
Zarzut dotyczący kosztów zastępstwa adwokackiego w kasacji jest
niedopuszczalny, albowiem dotyczy on kwestii kosztów procesu, a te choć są
zawarte w wyroku, to rozstrzygane są postanowieniem (art. 626 § 3 k.p.k.). i nie
podlegają zaskarżeniu przez strony w trybie art. 519 k.p.k.
Z tych powodów należało orzec jak w postanowieniu.