Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt SNO 43/13
POSTANOWIENIE
Dnia 28 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:
SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)
SSN Mirosława Wysocka (sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
Protokolant Katarzyna Wojnicka
w sprawie sędziego Sądu Rejonowego w […]
po rozpoznaniu na posiedzeniu
w dniu 28 lutego 2014 r.
zażalenia Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego w […]
z dnia 21 listopada 2013 r.
postanowił:
utrzymuje zaskarżone postanowienie w mocy.
UZASADNIENIE
Zarządzeniem z dnia 30 października 2013 r. Prezes Sądu Dyscyplinarnego – Sądu
Apelacyjnego na podstawie art. 128 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.- Prawo o ustroju
sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w związku z art. 121 § 1 tej
ustawy oraz art. 429 § 1 w zw. z art. 445 § 1 k.p.k. odmówił przyjęcia odwołania
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego w […] od wyroku Sądu
Dyscyplinarnego – Sądu Apelacyjnego z dnia 9 września 2013 r. Przyczyną tego
zarządzenia było uchybienie zawitemu terminowi do wniesienia odwołania,
przewidzianemu w art. 445 § 1 k.p.k., bowiem odpis wyroku z uzasadnieniem
doręczono Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego w dniu 9 października 2013 r., a
2
odwołanie zostało nadane w urzędzie pocztowym w dniu 24 października 2013 r.,
czyli jeden dzień po upływie terminu.
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego na podstawie art. 126 § 1 k.p.k. wniósł
o przywrócenie terminu do złożenia odwołania, gdyż uchybienie terminu nie
nastąpiło z jego winy; podniósł, że sporządzone i podpisane odwołanie złożył w
dniu 22 października 2013 r. u kierownika działu kadr Sądu Okręgowego w […],
informując o konieczności jego niezwłocznego wysłania ze względu na upływający
w dniu następnym termin, lecz nie miał wpływu na właściwe wykonanie tego
polecenia.
Postanowieniem z dnia 21 listopada 2013 r. Sąd Dyscyplinarny – Sąd
Apelacyjny odmówił przywrócenia terminu. W ocenie Sądu, nie zachodzi
przewidziana w art. 126 § 1 k.p.k. przesłanka przywrócenia terminu zawitego, jaką
jest stwierdzenie, że niedotrzymanie terminu nastąpiło z przyczyn od strony
niezależnych. Nie jest taką przyczyną przekroczenie terminu spowodowane pracą
zajmującego się wysyłką pism w postępowaniach dyscyplinarnych sekretariatu
sądowego (oddziału kadr), który podlega kontroli i nadzorowi także rzecznika
dyscyplinarnego. Sąd powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w
wyroku z dnia 12 września 2000 r., WKN 25/00 (OSNKW 2000, nr 11-12, poz. 100),
zgodnie z którym uchybienia pracowników prokuratury i niewykonanie polecenia
prokuratora nie usprawiedliwiają niewykonania czynności procesowej w terminie
przez prokuratora, który odpowiada za organizację pracy w podległym mu
sekretariacie.
W zażaleniu na to postanowienie Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego
zarzucając naruszenie art. 126 k.p.k. w z w. z art. 128 u.s.p. przez wadliwe
uznanie, że uchybienie terminu zostało przezeń zawinione, wniósł o zmianę
postanowienia i przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Skarżący podniósł,
że oddział kadr Sądu Okręgowego nie podlega w żadnym zakresie jego nadzorowi,
nie jest on przełożonym osób tam zatrudnionych i nie przysługuje mu w stosunku
do tych pracowników zwierzchnictwo; Zastępca Rzecznika nie ma też własnego
sekretariatu ani sekretarza do obsługi administracyjnej i jedynie korzysta ze służb
sądowych przy wysyłaniu i odbieraniu korespondencji. Odpowiednie stosowanie
3
przepisów Kodeksu postępowania karnego wymaga uwzględnienia rzeczywistych
kompetencji zastępcy rzecznika, różniących się od pozycji prokuratora.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Stosownie do art. 126 § 1 k.p.k., przywrócenie terminu do dokonania
czynności może nastąpić jeżeli niedotrzymanie terminu zawitego nastąpiło z
przyczyn od strony niezależnych. Użycie takiego sformułowania, nienawiązującego
do zawinienia w uchybieniu terminu, wskazuje na zobiektywizowanie przyczyn
restytucji terminu i chociaż nie eliminuje całkowicie elementu subiektywnego,
uzasadnia znaczny rygoryzm w ocenie tej przesłanki. Koniecznym warunkiem
uwzględnienia wniosku jest wykazanie, że uchybienie nastąpiło z przyczyn, których
strona nie mogła usunąć i dokonać wymaganej przez prawo czynności we
właściwym czasie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1997 r.,
V KZ 28/97, OSN PiP 1997, nr 11, poz. 4).
W rozpoznawanej sprawie podstawy zaskarżonego orzeczenia nie stanowiło
stwierdzenie, że do uchybienia terminu doszło z przyczyny zawinionej przez
Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego, ale ocena, że nie była to przyczyna od
niego niezależna w rozumieniu art. 126 § 1 k.p.k. Takie stanowisko, wbrew
zarzutom zażalenia, tego przepisu nie narusza, gdyż zaniedbanie obowiązku przez
pracownika sądu, któremu powierzono wysłanie przesyłki, nie mieści się w kategorii
nieusuwalnej przeszkody do dokonania czynności w wymaganym terminie.
Skarżący zasadnie zarzuca, że powołanie się przez Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny wprost na zasady stosowane w odniesieniu do prokuratora, który
odpowiada za organizację pracy w podległym mu sekretariacie, i z tego tytułu –
konsekwentnie, za uchybienia zatrudnionych tam pracowników, jest chybione w
takim zakresie, w jakim sytuację tę zrównuje z faktycznym statusem Zastępcy
Rzecznika; Zastępca Rzecznika nie sprawuje zwierzchnictwa ani kontroli w
stosunku do pracowników jednostki organizacyjnej sądu, lecz jedynie korzysta z ich
pomocy przy wykonywaniu niektórych czynności. Dlatego rację ma skarżący, że nie
można oceniać jego działania pod kątem odpowiedzialności „za właściwą
organizację pracy w powierzonym mu sekretariacie”.
Niedostatecznie uporządkowana pod względem prawnym i faktycznym
pozycja Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, niewątpliwie od niego niezależna,
4
nie oznacza jednak, że niezależne od niego – w rozumieniu art. 126 § 1 k.p.k. - jest
zachowanie lub uchybienie terminom zawitym, w tym terminowi do zaskarżenia
wyroku. Sytuacja ta zwiększa ciężar obowiązków Zastępcy Rzecznika, ale nie
stwarza nieusuwalnych przeszkód do dokonania czynności w terminie.
Z tych względów Sąd Najwyższy-Sąd Dyscyplinarny orzekł jak w sentencji,
stosownie do art. 126 § 1 oraz art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p.