Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WA 13/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 kwietnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Bogdan Rychlicki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Buliński
SSN Marek Pietruszyński
Protokolant : Marcin Szlaga
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Jana Żaka
w sprawie: płk. rez. A. N. uniewinnionego od zarzutu popełnienia przestępstwa
określonego w art. 228 § 3 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k.; ppłk. rez. D. B.
uniewinnionego od zarzutu popełnienia przestępstwa określonego w art. 229 § 3
k.k., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2014 r.,
apelacji wniesionej przez prokuratora, na niekorzyść od wyroku Wojskowego Sądu
Okręgowego w W. z dnia 19 grudnia 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę płk. rez. A. N. i ppłk. rez. D. B.
przekazuje do ponownego rozpoznania Wojskowemu Sądowi
Okręgowemu w W.
2
UZASADNIENIE
Płk rez. A.N. został oskarżony o to, że:
„w bliżej nieustalonym czasie, lecz nie później niż w okresie pomiędzy 2001 r. a
nieustalonym dniem maja 2002 r. w L., w związku z pełnieniem funkcji publicznej
Zastępcy Komendanta Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej […]
przyjął, przekazaną mu za pośrednictwem ustalonej osoby korzyść majątkową w
kwocie około 1.000,00 (jednego tysiąca) zł. od ppłk D. B., w zamian za wystawienie
dokumentu w postaci świadectwa wojskowo - lekarskiego niezbędnego do
uzyskania przez ppłk D. B. orzeczenia i decyzji Terenowej Wojskowej Komisji
Lekarskiej, przyznającej temu oficerowi prawo do dodatkowej powierzchni
mieszkalnej, w którym poświadczył nieprawdę, co do okoliczności mającej
znaczenie prawne, to jest w zakresie stanu zdrowia jego żony K. B., tj. o
popełnienie przestępstwa określonego w art. 228 § 3 kk w zb. z art. 271 § 3 kk”.
Ppłk rez. D. B. został oskarżony o to, że:
„w bliżej nieustalonym czasie, lecz nie później niż w okresie pomiędzy 2001 r. a
nieustalonym dniem maja 2002 r. w L., udzielił za pośrednictwem ustalonej osoby
korzyść majątkową w kwocie około 1.000,00 (jednego tysiąca) zł pełniącemu
funkcję publiczną na stanowisku Zastępcy Komendanta Wojskowej
Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej SP ZOZ […] płk A. N. w zamian za
wystawienie dokumentu w postaci świadectwa wojskowo - lekarskiego
poświadczającego nieprawdę, co do okoliczności mającej znaczenie prawne, to
jest stanu zdrowia jego żony K. B., niezbędnego do uzyskania dla siebie
orzeczenia i decyzji Terenowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w […], przyznającej
mu prawo do dodatkowej powierzchni mieszkalnej,
tj. o popełnienie przestępstwa określonego w z art. 229 § 3 kk”.
Wojskowy Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r., uniewinnił ich
od zarzucanych im czynów.
Sąd pierwszej instancji oceniając zgromadzony materiał dowodowy wywiódł,
iż niniejsza sprawa ma charakter poszlakowy. Dowody z wyjaśnień oskarżonych
oraz z zeznań świadków (w szczególności świadka J.) są „dowodami pośrednimi”.
Zatem skoro niemożliwe było przyjęcie jedynej logicznej i ostatecznej wersji
zdarzenia pozwalającej na ustalenie sprawstwa oskarżonych, to posiłkując się
3
zasadą wyrażoną w art. 5 § 2 k.p.k., należało uniewinnić oskarżonych od
dokonania zarzucanych im czynów.
Apelację na niekorzyść oskarżonych wniósł prokurator Wojskowej
Prokuratury Okręgowej.
Zaskarżając wyrok w całości, zarzucił:
„ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ
na treść zaskarżonego wyroku, polegający na niewłaściwej ocenie zebranego
materiału dowodowego, a w szczególności wyjaśnień ppłk. rez. D. B. oraz zeznań J.
J., z naruszeniem reguły in dubio pro reo, co skutkowało niezasadnym
uniewinnieniem oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów, podczas gdy
prawidłowa analiza dowodów przeprowadzonych w sprawie, zgodnie z normą art. 7
k.p.k., z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i
doświadczenia życiowego powinna prowadzić do zgoła odmiennych wniosków, tj.
że oskarżeni dopuścili się zarzucanych im występków”.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Wojskowemu Sądowi Okręgowemu.
W uzasadnieniu apelacji generalnie zakwestionowano ocenę
zgromadzonego materiału dowodowego przez sąd pierwszej instancji. Prokurator
wskazując na istniejące dowody co do okoliczności: wręczenia przez świadka J.
otrzymanej od oskarżonego B. kwoty 1 000 zł oskarżonemu N. (wyjaśnienia
oskarżonego B. złożone w toku śledztwa i zeznania świadka J. z postępowania
przygotowawczego i sądowego) wywiódł, iż ocena sądu meriti co do charakteru
niniejszej sprawy (proces poszlakowy) oraz zastosowania reguły in dubio pro reo
wyrażonej w art. 5 § 2 k.p.k., była rażąco błędna i dokonana została z obrazą art. 7
k.p.k., która miała wpływ na treść wydanego wyroku (art. 438pkt 3 k.p.k.).
Sąd Najwyższy rozważył.
Apelacja jest zasadna. W pełni należało zgodzić się ze skarżącym co do
rażąco błędnej oceny materiału dowodowego dokonanej przez sąd meriti poprzez
pryzmat zarzutu błędu (…) podniesionego w apelacji. Przedstawione w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wywody w tej mierze całkowicie „rozmijają się”
z realiami dowodowymi niniejszej sprawy.
4
W ocenie Sądu Najwyższego nie może być mowy o tzw. poszlakowym
charakterze tej sprawy oraz o tzw. „dowodach pośrednich” co do okoliczności
wręczenia kwoty 1 000 zł oskarżonemu N. O ile te ostatnie dowody pośrednie, co
najwyżej mogą odnosić się do oceny zeznań świadków: […], o tyle w sprawie
bezsporne jest, że prawidłowa ocena wyjaśnień oskarżonego B. złożonych w
śledztwie oraz zeznań świadka J., może prowadzić do zgoła odmiennych wniosków
w kwestii winy oskarżonych, niż przyjęto to w zaskarżonym wyroku. Sąd pierwszej
instancji zupełnie uchylił się od ustalenia powodów zmiany wyjaśnień przez
oskarżonego B., poprzestając li tylko na przyjęciu, że jego wyjaśnienia z
postępowania przygotowawczego stanowią dobrowolne „samooskarżenie się”. Z
kolei przyjął za udowodnioną i spójną (uwaga SN) okoliczność, że oskarżony B.
zainteresowany uzyskaniem dodatkowej normy mieszkaniowej w celu jej
załatwienia wręczył świadkowi J. kopertę z kwotą 1 000 zł celem przekazania jej
lekarzowi wojskowemu (s. 5-6 uzasadnienia).
Bezsporne jest też i to, że na podstawie decyzji Terenowej Wojskowej
Komisji Lekarskiej z dnia 6 maja 2002 r., oskarżonemu B. przyznano uprawnienia
do dodatkowej powierzchni mieszkalnej na stałe z uwagi na stan zdrowia jego żony
K. Sąd pierwszej instancji „przecenił” też jako jeden z najważniejszych dowodów
okoliczność zniszczenia dokumentacji lekarskiej, w oparciu o którą wydano
stosowne decyzje (s.6-7 uzasadnienia), skoro w świetle wyjaśnień oskarżonego B.
bezsporne było i jest, że jego żona nie chorowała i z tego też powodu nie mógł on
otrzymać uprawnienia do dodatkowej powierzchni mieszkalnej (s. 4 uzasadnienia
wyroku). Z kolei wyłaniający się z zeznań świadka J. (k. 443-445) sposób
postępowania oskarżonych jest, aż nadto czytelny, ażeby koniecznym było dla
prawidłowego rozpoznania sprawy ustalenie „czterech scenariuszy”
inkryminowanego zdarzenia (s. 13-14 uzasadnienia wyroku).
W ocenie Sądu Najwyższego w kwestii ustaleń co do winy oskarżonych
wystarczające było odniesienie się do wymogów art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., a tego w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zabrakło.
W podsumowaniu w uwzględnieniu apelacji prokuratora należało zaskarżony
wyrok uchylić i sprawę z powyższymi zapatrywaniami Sądu Najwyższego
przekazać do ponownego rozpoznania Wojskowemu Sądowi Okręgowymi.
5