II CZ 15/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:02-07-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:III CKN 1529/00 III CZP 61/88
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 15/14
POSTANOWIENIE
Dnia 15 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z wniosku J. F. i R. F.
przy uczestnictwie "D." Spółki Akcyjnej z siedzibą w P.
o ustanowienie służebności przesyłu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 maja 2014 r.,
zażalenia wnioskodawców
na postanowienie częściowe Sądu Okręgowego w P.
z dnia 17 grudnia 2013 r.
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem częściowym z dnia 17 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy w P.
odrzucił apelację wnioskodawców J. F. i R. F. wniesioną od postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 28 czerwca 2013 r., ustanawiającego na nieruchomości
wnioskodawców położonej w p. na ul. W. […] bliżej opisaną służebność przesyłu na
rzecz uczestnika postępowania D. S.A. w zamian za wynagrodzenie w kwocie
8.715 złotych. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że apelacja
wnioskodawców kwestionująca wysokość przyznanego im wynagrodzenia i
domagająca się jego zmiany przez podwyższenie do kwoty 11.619 złotych była
niedopuszczalna z uwagi na brak przedmiotu (substratu) zaskarżenia, albowiem
Sąd nie orzekł o całości żądania wnioskodawców.
W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawcy, zarzucając naruszenie
przepisów postępowania, tj. art. 351 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. w związku
z art. 518 k.p.c. oraz naruszenie art. 518 k.p.c. wnieśli o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Odrzucenie apelacji było wynikiem przyjęcia przez Sąd Okręgowy poglądu,
że skoro wnioskodawcy we wniosku o ustanowienie służebności przesyłu na ich
nieruchomości określili wysokość postulowanego przez nich wynagrodzenia na
50.400 złotych, to Sąd Rejonowy ustalając je w postanowieniu na kwotę 8.715
złotych, powinien był oddalić wniosek w pozostałej części. Skoro tego nie uczynił
wnioskodawcy zobligowani byli do złożenia wniosku o uzupełnienie sentencji tego
postanowienia na podstawie art. 351 w związku z art.13 § 2 k.p.c., co dopiero
otworzyłoby im drogę do skutecznego zaskarżenia tej części sentencji orzeczenia.
Teza ta - jak najbardziej aktualna w odniesieniu do wyroków wydanych
w postępowaniu procesowym - nie jest jednak adekwatna do realiów niniejszej
sprawy, a to z uwagi na przedmiot i tryb postępowania o ustanowienie odpłatnej
służebności przesyłu. Stosownie do art. 3052
§ 2 k.c., przedmiotem niniejszego
postępowania było ustanowienie - na żądanie właścicieli obciążonego gruntu -
służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego za odpowiednim
3
wynagrodzeniem na rzecz wnioskodawców. Uznając, że zachodzą przesłanki do
ustanowienia na wniosek właściciela obciążonego gruntu odpłatnej służebności
przesyłu sąd rejonowy ustala wysokość należnego mu wynagrodzenia na
podstawie wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego, co oznacza,
że ustanawiając służebność przesyłu i przyznając odpowiednią kwotę tytułem
wynagrodzenia orzeka jednocześnie o całości żądania. W świetle utrwalonych
poglądów orzecznictwa jeśli sąd w postępowaniu nieprocesowym powinien
rozstrzygnąć o wszystkich żądaniach z urzędu, uczestnikom postępowania
przysługuje apelacja, nie zaś wniosek o uzupełnienie postanowienia (por. m.in.
uchwała SN z dnia 21 lipca 1988 r., III CZP 61/88, OSNC 1989, nr 10, poz. 160,
postanowienie SN z dnia 3 października 2003 r., III CKN 1529/00, niepubl).
W sytuacji ustalenia przez Sąd Rejonowy wynagrodzenia w kwocie niższej niż
postulowana we wniosku, wnioskodawcom przysługiwało więc prawo złożenia
apelacji co do wynagrodzenia bez konieczności uprzedniego złożenia wniosku
o uzupełnienie postanowienia Sądu Rejonowego przez zamieszczenie w sentencji
sformułowania, że oddala roszczenie wnioskodawców o wynagrodzenie w części
przewyższającej kwotę przyznaną z tego tytułu. W tym stanie rzeczy orzeczono jak
w sentencji na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze
k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 15 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z wniosku J. F. i R. F.
przy uczestnictwie "D." Spółki Akcyjnej z siedzibą w P.
o ustanowienie służebności przesyłu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 maja 2014 r.,
zażalenia wnioskodawców
na postanowienie częściowe Sądu Okręgowego w P.
z dnia 17 grudnia 2013 r.
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem częściowym z dnia 17 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy w P.
odrzucił apelację wnioskodawców J. F. i R. F. wniesioną od postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 28 czerwca 2013 r., ustanawiającego na nieruchomości
wnioskodawców położonej w p. na ul. W. […] bliżej opisaną służebność przesyłu na
rzecz uczestnika postępowania D. S.A. w zamian za wynagrodzenie w kwocie
8.715 złotych. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że apelacja
wnioskodawców kwestionująca wysokość przyznanego im wynagrodzenia i
domagająca się jego zmiany przez podwyższenie do kwoty 11.619 złotych była
niedopuszczalna z uwagi na brak przedmiotu (substratu) zaskarżenia, albowiem
Sąd nie orzekł o całości żądania wnioskodawców.
W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawcy, zarzucając naruszenie
przepisów postępowania, tj. art. 351 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. w związku
z art. 518 k.p.c. oraz naruszenie art. 518 k.p.c. wnieśli o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Odrzucenie apelacji było wynikiem przyjęcia przez Sąd Okręgowy poglądu,
że skoro wnioskodawcy we wniosku o ustanowienie służebności przesyłu na ich
nieruchomości określili wysokość postulowanego przez nich wynagrodzenia na
50.400 złotych, to Sąd Rejonowy ustalając je w postanowieniu na kwotę 8.715
złotych, powinien był oddalić wniosek w pozostałej części. Skoro tego nie uczynił
wnioskodawcy zobligowani byli do złożenia wniosku o uzupełnienie sentencji tego
postanowienia na podstawie art. 351 w związku z art.13 § 2 k.p.c., co dopiero
otworzyłoby im drogę do skutecznego zaskarżenia tej części sentencji orzeczenia.
Teza ta - jak najbardziej aktualna w odniesieniu do wyroków wydanych
w postępowaniu procesowym - nie jest jednak adekwatna do realiów niniejszej
sprawy, a to z uwagi na przedmiot i tryb postępowania o ustanowienie odpłatnej
służebności przesyłu. Stosownie do art. 3052
§ 2 k.c., przedmiotem niniejszego
postępowania było ustanowienie - na żądanie właścicieli obciążonego gruntu -
służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego za odpowiednim
3
wynagrodzeniem na rzecz wnioskodawców. Uznając, że zachodzą przesłanki do
ustanowienia na wniosek właściciela obciążonego gruntu odpłatnej służebności
przesyłu sąd rejonowy ustala wysokość należnego mu wynagrodzenia na
podstawie wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego, co oznacza,
że ustanawiając służebność przesyłu i przyznając odpowiednią kwotę tytułem
wynagrodzenia orzeka jednocześnie o całości żądania. W świetle utrwalonych
poglądów orzecznictwa jeśli sąd w postępowaniu nieprocesowym powinien
rozstrzygnąć o wszystkich żądaniach z urzędu, uczestnikom postępowania
przysługuje apelacja, nie zaś wniosek o uzupełnienie postanowienia (por. m.in.
uchwała SN z dnia 21 lipca 1988 r., III CZP 61/88, OSNC 1989, nr 10, poz. 160,
postanowienie SN z dnia 3 października 2003 r., III CKN 1529/00, niepubl).
W sytuacji ustalenia przez Sąd Rejonowy wynagrodzenia w kwocie niższej niż
postulowana we wniosku, wnioskodawcom przysługiwało więc prawo złożenia
apelacji co do wynagrodzenia bez konieczności uprzedniego złożenia wniosku
o uzupełnienie postanowienia Sądu Rejonowego przez zamieszczenie w sentencji
sformułowania, że oddala roszczenie wnioskodawców o wynagrodzenie w części
przewyższającej kwotę przyznaną z tego tytułu. W tym stanie rzeczy orzeczono jak
w sentencji na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze
k.p.c.