Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 102/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Piotr Hofmański
SSN Kazimierz Klugiewicz
Protokolant Jolanta Grabowska
w sprawie R. S.
skazanego z art. 209 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 13 maja 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w D.
z dnia 5 października 2012 r.
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej skazania za
czyn z art. 209 § 1 k.k. (punkt II części dyspozytywnej wyroku)
oraz związane z nim orzeczenia (punkty III i VI wyroku) i na
podstawie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. w zw. z art. 537 § 2 k.p.k. umarza
postępowanie w tym zakresie, kosztami procesu obciążając
Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w D., wyrokiem z dnia 5 października 2012 r., sygn. … 335/12,
uznał R. S. za winnego popełnienia ciągu występków z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art.
286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. i skazał go na karę 1 roku pozbawienia wolności
(punkt I części rozstrzygającej wyroku).
Tym samym wyrokiem, Sąd uznał R. S. za winnego tego, że w okresie od
marca 2009 r. do kwietnia 2010 r. w D. uporczywie uchylał się od ciążącego na nim
z mocy ustawy i ugody z dnia 27 grudnia 2001 r. zawartej przez Sądem Rejonowym
w D. w sprawie o sygn. … 389/01, obowiązku łożenia na rzecz syna K. F., przez co
naraził go na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, to jest
za winnego przestępstwa z art. 209 § 1 k.k. i za przestępstwo to wymierzył mu karę
6 miesięcy pozbawienia wolności (punkt II).
Sąd Rejonowy w D. wymierzył R. S. karę łączną 1 roku i 3 miesięcy
pozbawienia wolności (punkt III), której wykonanie warunkowo zawiesił na okres 3
lat próby (pkt IV), zobowiązując oskarżonego na podstawie art. 72 § 1 pkt 3 k.p.k.
do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie małoletniego
syna K. F. (pkt VI).
Wyrok nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się z dniem 13
października 2012 r.
Kasację od tego wyroku na korzyść R. S. wniósł Prokurator Generalny.
Zaskarżył wyrok w części dotyczącej skazania za czyn z art. 209 § 1 k.k. i zarzucił
rażące naruszenie przepisu prawa procesowego, to jest art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.,
polegające na wydaniu przez Sąd Rejonowy w D. w dniu 5 października 2012 r. w
sprawie … 335/12 wyroku skazującego R. S. za czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony
w okresie od marca 2009 r. do kwietnia 2010 r. pomimo tego, że wyrokiem
nakazowym tegoż sądu z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. akt … 456/11, R. S. został
skazany za czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony w okresie od marca 2009 r. do
marca 2011 r., co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art.
439 § 1 pkt 8 k.p.k.
Prokurator Generalny wniósł w kasacji o uchylenie wyroku Sądu
Rejonowego w D. w zaskarżonej części i związanego z nim rozstrzygnięcia o
wymierzeniu kary łącznej w punkcie III wyroku oraz umorzenie postępowania
3
karnego o czyn z art. 209 § 1 k.k. przeciwko R. S. na podstawie art. 17 § 1 pkt 7
k.p.k. w zw. z art. 537 § 2 k.p.k.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna, co sprawia, że
można było uwzględnić ją na posiedzeniu zgodnie z regulacją zawartą w art. 535 §
5 k.p.k. R. S. skazany został opisanym wyrokiem Sądu Rejonowego w D. w sytuacji,
w której wyrokiem nakazowym tego samego sądu z dnia 21 czerwca 2011 r.,
sygn. … 456/11, uznany został za winnego tego, że w okresie od marca 2009 r. do
marca 2011 r. w D. uporczywie uchylał się od ciążącego na nim z mocy ustawy i
ugody z dnia 27 grudnia 2001 r. zawartej przez Sądem Rejonowym w D. w sprawie
o sygn. … 389/01, obowiązku łożenia na rzecz syna K. F., przez co naraził go na
niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, to jest za winnego
przestępstwa z art. 209 § 1 k.k. i za przestępstwo to wymierzono mu karę 8
miesięcy ograniczenia wolności, nakładając na niego obowiązek wykonywania
nieodpłatnej kontrolowanej pracy na rzecz społeczności lokalnej w wymiarze 32
godzin w stosunku miesięcznym. Sąd zobowiązał nadto R. S. na podstawie art. 72
§ 1 pkt 3 k.p.k. do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na
utrzymanie małoletniego syna K. F. Wyrok nakazowy Sądu Rejonowego w D. z
dnia 21 czerwca 2011 r. nie został zaskarżony i uprawomocnił się z dniem 5 lipca
2011 r., a więc przed wydaniem zaskarżonego kasacją wyroku z dnia 5
października 2012 r. Postanowieniem Sądu Rejonowego w D. z dnia 15 grudnia
2011 r., sygn. … 456/11, … 1813/13, orzeczono wobec R. S. wykonanie zastępczej
kary 4 miesięcy pozbawienia wolności w miejsce orzeczonej wyrokiem nakazowym
z dnia 21 czerwca 2011 r. kary 8 miesięcy ograniczenia wolności. Skazany odbył tę
karę w okresie od 21 lipca 2012 r. do 21 listopada 2012 r.
Porównanie opisów czynów przypisanych R. S. w wyrokach Sądu
Rejonowego w D. z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. … 456/11 i z dnia 5
października 2012 r., sygn. … 335/12, prowadzi do wniosku, że były to czyny
tożsame w odniesieniu do okresu od marca 2009 r. do kwietnia 2010 r. Wyrokiem
nakazowym z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. … 456/11, skazano go za uporczywe
uchylanie się od alimentacji w okresie od marca 2009 r. do marca 2011 r., a
wydanym później, zaskarżonym kasacją wyrokiem z dnia 5 października 2012 r.,
4
sygn. … 335/12, za ten sam czyn w okresie od marca 2009 r. do kwietnia 2010 r., a
więc za okres w całości zawarty w objętym wcześniejszym skazaniem. Nie budzi
wątpliwości, że w każdym z wyroków doszło do skazania tej samej osoby, za to
samo zaniechanie, wobec tego samego dziecka.
W tym stanie rzeczy, w sprawie o sygn. … 335/12 zachodziła bezwzględna
przesłanka procesowa z art. 17 1 pkt 7 k.p.k. w postaci rei iudicatae, to jest powagi
rzeczy osądzonej. Przepis ten wyklucza wszczęcie i prowadzenie postępowania
wtedy, gdy postępowanie co do tego samego czynu tej samej osoby zostało
prawomocnie zakończone. W stopniu oczywistym zatem doszło do prowadzenia
postępowania i wydania wyroku skazującego mimo zaistnienia ujemnej przesłanki
procesowej, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 8
k.p.k. Wobec tego konieczne stało się uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w D. z
dnia 5 października 2012 r., sygn. … 335/12, w zaskarżonej części i umorzenie
postępowania o czyn z art. 209 § 1 k.k. Wobec tego, że wymierzona w
zaskarżonym wyroku kara łączna obejmowała także karę wymierzoną za
przestępstwo z art. 209 § 1 k.k., konieczne stało się uchylenie także orzeczenia o
karze łącznej (punkt III części dyspozytywnej wyroku Sądu Rejonowego w D. z dnia
5 października 2012 r.).
Koszty procesu w tym zakresie ponosi Skarb Państwa.