Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 445/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z wniosku A. R.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w E.
z udziałem zainteresowanych: L. L., D. B., B. C. i Wojewódzkiego Szpitala
Zespolonego w E.
o składki na ubezpieczenie zdrowotne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 23 maja 2014 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 czerwca 2012 r.
oddala skargę kasacyjną i zasądza od wnioskodawczyni na
rzecz pozwanego organu rentowego kwotę 120 zł (sto
dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2012 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację
wnioskodawczyni A. R. od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w E. z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w E. o składki na ubezpieczenie zdrowotne,
przy udziale zainteresowanych - Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w E., D. B.,
B. C. i L. L.
W ustalonym stanie faktycznym, decyzjami z dnia 8 czerwca 2011 r. oraz
dwoma z dnia 7 czerwca 2011 r. pozwany organ rentowy stwierdził, że podstawa
wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zainteresowanych z tytułu
wykonywania umów zlecenia na rzecz płatnika składek (wnioskodawczyni) wynosi
dla zainteresowanych L. L. (za okres od maja 2010 r. do lipca 2010 r.), B. C. (za
miesiąc maj 2009 r. i za okres od lipca 2009 r. do marca 2010 r.) oraz D. B. (za
okresy od marca 2009 r. do maja 2010 r., od lipca 2009 r. do sierpnia 2009 r.,
styczeń 2010 roku i od maja 2010 r. do sierpnia 2010 r.) - 0,00 zł. W odwołaniach
od powyższych decyzji wnioskodawczyni kwestionowała zastosowanie do poboru
składek na to ubezpieczenie art. 8 ust 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 1442 ze
zm., dalej ustawa systemowa). Wnioskodawczyni prowadziła działalność
gospodarczą w zakresie świadczenia usług lekarskich i pielęgniarskich. W dniach 1
marca 2006 r., 2 kwietnia 2007 r. oraz 2 stycznia 2009 r. zawarła z Wojewódzkim
Szpitalem Zespolonym w E. umowy o udzielenie zamówienia na świadczenia
zdrowotne, w ramach których przyjęła do wykonania zadania polegające na
udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu całodobowej opieki pielęgniarskiej
nad pacjentem w komórkach organizacyjnych Szpitala, pełnionych w ramach
dyżurów uzupełniających obsadę (zastępstwa), z zakresu wykonywania niektórych
procedur medycznych przez lekarzy pełnionych w ramach dyżurów uzupełniających
obsadę, zlecanych przez dyrektora naczelnego, dyrektora do spraw lecznictwa lub
dyrektora do spraw pielęgniarstwa. Przedmiotem umów były, między innymi,
świadczenia udzielane przez pielęgniarki i położne, wynikające z zakresu
czynności, oparte na ustawie z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i
położnej (Dz.U. Nr 91, poz. 410 ze zm.) oraz rozporządzeniu Ministra Zdrowia i
3
Opieki Społecznej z dnia 2 września 1997 r. w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń
zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych wykonywaniach
przez pielęgniarkę i położną samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego oraz zakresu i
rodzaju tych świadczeń wykonywanych przez pielęgniarkę i położną samodzielnie
(Dz.U. Nr 116, poz. 750). Merytoryczny, bezpośredni nadzór nad wykonywaniem
zleconych wnioskodawczyni czynności pełnił ordynator/kierownik/koordynator lub
inna osoba funkcyjna oddziału/działu, w którym realizowane były świadczenia. W
celu realizacji zawartej ze Szpitalem umowy wnioskodawczyni zawarła z
zainteresowanymi umowy zlecenia i zgłosiła ich do ubezpieczenia zdrowotnego z
tytułu wykonywania umowy. W okresie obowiązywania tej umowy zlecenia
zainteresowani pozostawali w stosunku pracy z Wojewódzkim Szpitalem
Zespolonym w E. i wykonywali te same czynności, które wykonywali w ramach
stosunku pracy. W trakcie wykonywania umów zlecenia zainteresowane miały
dostęp do środków i pomieszczeń znajdujących się na terenie Szpitala, zaś ich
prace nadzorował lekarz dyżurny.
W tak ustalonym stanie faktycznym (niespornym) Sąd Okręgowy wyrokami z
dnia 25 stycznia 2012 r. oddalił odwołania wnioskodawczyni. Sąd powołując się na
art. 8 ust. 1 i 2a ustawy systemowej, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego
2010 r., I UK 259/09 (niepublikowany) i uchwałę tego Sądu z dnia 2 września
2009 r., II UZP 6/09 (OSNP 2010 nr 3-4, poz. 46) - uznał, że art. 8 ust. 2a tej
ustawy rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczenia społecznego poza
sferę stosunku pracy. Zainteresowane, wykonując pracę w ramach zawartej z
wnioskodawczynią umowy zlecenia, w istocie świadczyły usługi medyczne na rzecz
swojego pracodawcy, tj. Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w E., na oddziałach,
które jednocześnie były miejscem ich pracy w ramach łączącego je ze Szpitalem
stosunku pracy. Były one zatem pracownikami w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy
systemowej. Ponieważ w stosunku do pracownika płatnikiem składek jest
pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej), a powołany wyżej przepis
rozszerza pojęcie pracownika także na jego aktywność w ramach umowy
cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy on pracę na rzecz swojego
pracodawcy, należy go uznać - na potrzeby ubezpieczeń społecznych - za
pracownika tego właśnie pracodawcy.
4
Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2012 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
wnioskodawczyni od powyższego wyroku, podzielając stanowisko Sądu pierwszej
instancji. Podstawę prawną decyzji organu rentowego stanowił art. 8 ust. 2a i art.
83 ust. 1 pkt 2 ustawy systemowej oraz art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia
2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
(jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm., dalej ustawa o
świadczeniach opieki zdrowotnej). Sąd Apelacyjny wywiódł, że stosownie do art. 32
ustawy systemowej do składek na ubezpieczenie zdrowotne, w zakresie ich
poboru, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia
społeczne. „Odpowiednie” stosowanie przepisów dotyczących składek na
ubezpieczenia społeczne oznacza odesłanie do wszystkich przepisów dotyczących
tych składek (tak Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 15
października 2009 r., II UZP 3/09, (OSNP 2010 nr 13-14, poz. 165); uchwale z dnia
4 czerwca 2008 r., II UZP 3/08 (OSNP 2009 nr 11-12, poz. 148); wyroku z dnia 4
października 2011 r., I UK 113/11 (OSNP 2012 nr 23-24, poz. 293); uchwale z dnia
28 września 1994 r., II UZP 25/94 (OSNAPiUS 1995 nr 6, poz. 79) oraz uchwale z
dnia 23 października 1987 r., III UZP 38/87 (OSNC 1989 nr 7-8, poz. 110).
Stosownie do art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej, płatnikiem składek na
ubezpieczenie społeczne pracowników jest pracodawca (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy
systemowej), a zleceniobiorców/osób świadczących usługi - zleceniodawca (art. 6
ust. 1 pkt 4 tej ustawy). Co prawda za pracownika uważa się osobę pozostającą w
stosunku pracy (art. 8 ust. 1), ale także osobę wykonującą pracę na podstawie
umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której
zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy
o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku
pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z
którym pozostaje w stosunku pracy (art. 8 ust. 2a). Ten ostatni przepis wprowadza
wyjątek od reguły określonej w art. 9 ust. 1 ustawy systemowej, w myśl której
umowa zlecenia jest zwolniona z obowiązku ubezpieczenia społecznego jeżeli
dotyczy osoby świadczącej umowę o pracę. Zamiarem ustawodawcy było
wyeliminowanie sytuacji, w których w ramach umowy cywilnoprawnej ubezpieczony
wykonywałby te same obowiązki, które świadczył w ramach umowy o pracę,
5
wskutek czego pracodawca nie musiałby zatrudniać pracownika w większym
wymiarze czasu pracy lub w godzinach nadliczbowych i odprowadzać składek na
ubezpieczenia społeczne od wyższego wynagrodzenia. Stosownie do art. 18 ust.
1a ustawy systemowej, w stosunku do ubezpieczonych, o których mowa w art. 8
ust 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub
innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje
się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Płatnikiem składek na
ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia lub świadczenia usług jest zatem
pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach takiej
umowy zawartej z osobą trzecią (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2 września
2009 r., II UZP 6/09 oraz w wyroku z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 259/09). W
uzasadnieniu powołanej uchwały z dnia 2 września 2009 r. Sąd Najwyższy
stwierdził, że przesłanką decydującą o uznaniu za pracownika osoby świadczącej w
ramach umowy zlecenia pracę na rzecz swojego pracodawcy jest to, że w ramach
takiej umowy wykonuje faktycznie pracę dla swojego pracodawcy (pracodawca
uzyskuje rezultaty jej pracy). Zawarty w art. 8 ust 2a ustawy systemowej zwrot
„działać na rzecz” został użyty w innym znaczeniu niż w języku prawa, w którym
działanie „na czyjąś rzecz” może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi
prawnej (stosunku prawnego). Stosunkiem prawnym charakteryzującym się
działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych
cech należy działanie na rzecz pracodawcy (art. 22 k.p.). Również wykonujący
zlecenie „działa na rzecz zleceniodawcy” (art. 734 i następne k.c.). W kontekście
art. 8 ust 2a ustawy systemowej zwrot ten opisuje zatem sytuację faktyczną, w
której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie
trójkąta umów - 1) umowy o pracę, 2) umowy zlecenia między pracownikiem a
osobą trzecią i 3) umowy o podwykonawstwo między pracodawcą i zleceniodawcą.
Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym
rachunku rezultat pracy wykonanej na rzecz zleceniodawcy, przy czym następuje to
w wyniku zawarcia umowy zlecenia/świadczenia usług z osobą trzecią oraz
zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawcą i zleceniodawcą. Zdaniem
Sądu drugiej instancji, nie ma żadnych podstaw, aby zastosowanie art. 8 ust. 2a
6
ustawy ograniczać tylko do sytuacji, gdy pracodawca zatrudnia swojego pracownika
równolegle na podstawie umowy cywilnoprawnej. W ocenie tego Sądu,
konsekwencją konstrukcji uznania za pracownika jest konieczność opłacania przez
pracodawcę składki na ubezpieczenia społeczne za osobę, z którą została zawarta
umowa zlecenia, tak jak za pracownika. Pracodawcę obciąża także obowiązek
poboru i odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne za taką osobę (art. 32
ustawy systemowej). Skoro zainteresowane w wymienionych wyżej okresach w
ramach umowy o pracę zawartej ze Szpitalem pracowały jako pielęgniarki i
równolegle - w ramach umowy zlecenia z wnioskodawczynią - świadczyły w tym
samym Szpitalu tożsame usługi pielęgniarskie na oddziałach i pracowniach, na
których wykonywały zatrudnienie w ramach stosunku pracy, a pracodawcę
zainteresowanych w tym samym okresie łączyła ze zleceniodawcą umowa o
udzielanie świadczeń zdrowotnych, to sytuacja ta wyczerpuje dyspozycję art. 8 ust.
2a ustawy systemowej. W takiej sytuacji pracodawca jest również płatnikiem
składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy zawartej przez
zleceniobiorców z wnioskodawczynią (art. 66 ust. 1 pkt 1a oraz art. 69 ust. 1 ustawy
o świadczeniach opieki zdrowotnej). Podleganie przez zainteresowane
obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu umowy zawartej z
wnioskodawczynią jest konsekwencją objęcia ich obowiązkowym ubezpieczeniem
społecznym jako osób uznanych za pracowników (art. 66 ust. 1 pkt 1a w związku z
art. 5 pkt 43 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej i art. 8 ust. 2a ustawy
systemowej), a nie jako zleceniobiorców (art. 66 ust. 1 pkt 1e ustawy o
świadczeniach opieki zdrowotnej). Stosownie do art. 66 ust. 1 pkt 1 tej ostatniej
ustawy, podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom zdrowotnym jest
konsekwencją spełnienia warunków do objęcia ubezpieczeniem społecznym i
oznacza przyznanie prawa powiązanego z nałożeniem obowiązku (tak w wyroku
Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2006 r., I UK 227/05, niepublikowany).
Ponieważ zainteresowane z tytułu wyżej wymienionych umów należą do kategorii
osób uznanych za pracownika, podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu jak
pracownik, a w konsekwencji płatnikiem tych składek jest pracodawca, a nie
zleceniodawca.
7
Powyższy wyrok zaskarżył skargą kasacyjną pełnomocnik wnioskodawczyni,
zarzucając naruszenie prawa materialnego - art. 8 ust. 2a ustawy systemowej,
przez błędne przyjęcie, że ma on zastosowanie do umów o świadczenie usług
medycznych zawartych przez wnioskodawczynię na rzecz Wojewódzkiego Szpitala
Zespolonego w E. z osobami fizycznymi o świadczenie usług medycznych na jej
rzecz, a także przyjęcie, że świadczenie usług na rzecz wnioskodawczyni przez
wymienione osoby fizyczne stwarza obowiązek odprowadzenia składek na
ubezpieczenia społeczne przez pracodawcę tych osób na zasadach ogólnych oraz
naruszenie przepisów postępowania wskutek nieuwzględnienia wniosku skarżącej
o zwrócenie się z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego, czy przepis
art. 8a ust. 2a ustawy systemowej, zdanie ostatnie, jest zgodny z Konstytucją RP.
Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi drugiej instancji.
W odpowiedzi na skargę pełnomocnik strony pozwanej wniósł o odmowę
przyjęcia jej do rozpoznania, ewentualnie o jej oddalenie z przyznaniem kosztów
postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Skarga kasacyjna jest nieusprawiedliwiona.
Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 3983
§ 3 k.p.c. podstawą
skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub ocena
dowodów, zaś Sąd Najwyższy jako tzw. sąd prawa, rozpoznaje skargę kasacyjną w
granicach jej podstaw i jest związany z mocy art. 39813
§ 2 k.p.c. ustaleniami
faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia. Sąd Najwyższy
może zatem skargę kasacyjną rozpoznawać tylko w ramach tej podstawy, na której
ją oparto, odnosząc się jedynie do przepisów, których naruszenie zarzucono (por.
np. wyroki z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 233/09, niepublikowany, oraz z dnia 19
maja 2011 r., I PK 264/10, niepublikowany). Z tego względu nie może być uznany
za skuteczny powołany w ramach podstawy naruszenia przepisów postępowania
zarzut niezwrócenia się przez Sąd drugiej instancji z pytaniem prawnym do
Trybunału Konstytucyjnego. Skarżąca nie wskazała bowiem żadnego przepisu
8
prawa procesowego, który - w jej ocenie - został naruszony przez Sąd drugiej
instancji.
Na marginesie należy wskazać, że wystąpienie na podstawie art. 193
Konstytucji RP oraz art. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale
Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) z pytaniem prawnym należy do
uprawnień sądu orzekającego i ustawodawca nie przewidział możliwości kontroli
sposobu korzystania z tego uprawnienia przez badanie zasadności wystąpienia z
pytaniem prawnym. Strona może natomiast zarzucić naruszenie prawa
materialnego przez zastosowanie przepisu sprzecznego z Konstytucją, takiego
zarzutu skarżąca jednak nie sformułowała. Natomiast skoro ustalenia faktyczne
stanowiące podstawę zaskarżonego wyroku nie zostały przez skarżącą
zakwestionowane, Sąd Najwyższy jest nimi związany z mocy art. 39813
§ 2 k.p.c.
Oznacza to, że wiąże go ustalenie, iż zainteresowane - w ramach umowy
cywilnoprawnej z wnioskodawczynią - wykonywały pracę na rzecz podmiotu, z
którym wiązał je stosunek pracy. Tym samym wskazywany w skardze kasacyjnej
zarzut naruszenia art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, nie znajduje uzasadnienia, gdy
się dodatkowo uwzględni wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2014 r., II UK
279/13, (niepublikowany), wydany we wcześniejszej sprawie o składki na
ubezpieczenie zdrowotne, którym oddalono skargę kasacyjną wnioskodawczyni. W
uzasadnieniu tego wyroku powołano się na dotychczasowe orzecznictwo Sądu
Najwyższego, według którego w świetle art. 8 ust. 2a ustawy systemowej
pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o
dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie
emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (por. uchwałę z
dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09 oraz wyrok z dnia 11 maja 2012 r., I UK 5/12,
OSNP 2013 nr 9-10, poz. 117). Teza ta jest aktualna także w stosunku do
pracowników wykonujących taką pracę na podstawie umowy zlecenia (por. wyroki z
dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, niepublikowany; z dnia 2 lutego 2010 r., I UK
259/09, niepublikowany oraz z dnia 18 października 2011 r., III UK 22/11, OSNP
2012 nr 21-22, poz. 266). W orzeczeniach tych Sąd Najwyższy wyjaśnił (co trafnie
wziął pod uwagę Sąd Apelacyjny), że art. 8 ust. 2a ustawy systemowej rozszerza
pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy.
9
Rozszerzenie to dotyczy wykonywania pracy na podstawie jednej z wymienionych
w nim umów prawa cywilnego przez osobę, która umowę taką zawarła z
pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, a także wykonywania pracy na
podstawie jednej z tych umów przez osobę, która wymienioną umowę zawarła z
osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z
którym pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby
za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej jest to, że - będąc pracownikiem
związanym stosunkiem pracy z określonym pracodawcą - jednocześnie świadczy
na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z inną osobą.
Celem takiej regulacji było ograniczenie korzystania przez pracodawców z umów
cywilnoprawnych zawieranych z własnymi pracownikami dla realizacji tych samych
zadań, które wykonują oni w ramach łączącego strony stosunku pracy, by w ten
sposób ominąć ograniczenia wynikające z ochronnych przepisów prawa pracy i
uniknąć obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od tychże umów
oraz ochrona pracowników przed skutkami fluktuacji podmiotowej po stronie
zatrudniających w trakcie procesu świadczenia pracy, polegającej na
przekazywaniu pracowników przez macierzystego pracodawcę innym podmiotom
(podwykonawcom), którzy zatrudniają tych pracowników w ramach umów
cywilnoprawnych nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (umowa o
dzieło) lub zwolnionych z tego obowiązku w zbiegu ze stosunkiem pracy (umowa
agencyjna, zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się
przepisy o zleceniu). W orzecznictwie Sądu Najwyższego w tej kwestii, zwraca się
uwagę również, że na tle art. 8 ust. 2a ustawy systemowej pojęcie pracownika w
zakresie ubezpieczenia społecznego nie pokrywa się ściśle z takim pojęciem, jakim
posługuje się prawo pracy, a odczytywanie tego przepisu w związku z art. 6 ust. 1
pkt 1 oraz art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej prowadzi do wniosku, że
rzeczywisty stosunek prawny regulowany wymienionymi w nim umowami
cywilnymi, który istnieje na gruncie prawa cywilnego, nie wywołuje skutków w
zakresie prawa ubezpieczeń społecznych. Uwzględniając powyższą wykładnię,
pogląd skarżącej jakoby z art. 9 ust. 1 i 2 ustawy systemowej miało wynikać, że
przepisy te odnoszą się do każdego przypadku zawarcia przez pracownika umowy
cywilnoprawnej z osobą trzecią, jest błędny. Sąd Najwyższy przyjmuje (szeroko w
10
tym zakresie w powołanych wyżej wyrokach z dnia 18 października 2011 r., III UK
22/11 oraz z dnia 11 maja 2012 r., I UK 5/12), że umowy cywilnoprawne
wymienione w art. 8 ust. 2a ustawy systemowej (także w jej art. 9 ust. 1) nie
stanowią samodzielnych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom
społecznym pracownika. W takiej sytuacji nie dochodzi również do zbiegu tytułów
ubezpieczenia społecznego w rozumieniu art. 9 tej ustawy. Norma art. 8 ust. 2a -
poprzez wykreowanie szerokiego pojęcia „pracownika” - stworzyła szeroką definicję
pracowniczego tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Tytułem tym jest
łączący pracodawcę z pracownikiem stosunek pracy oraz dodatkowo umowa
cywilnoprawna zawarta przez pracownika z pracodawcą lub zawarta z osobą
trzecią, ale wykonywana na rzecz pracodawcy. Określone hipotezą normy art. 8
ust. 2a dwie sytuacje faktyczne, w jakich może się znaleźć osoba, do której przepis
ten jest adresowany (pracownik wykonujący pracę na podstawie wymienionych
umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą oraz umów cywilnoprawnych
zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca jest świadczona na rzecz
pracodawcy) mają równorzędny charakter z punktu widzenia skutków opisanych
dyspozycją omawianej normy prawnej. Konsekwencje prawne na gruncie ustawy
systemowej, wynikające z realizacji takich umów, muszą być takie same, co
oznacza, że dla celów ubezpieczeń społecznych zarówno wykonywanie pracy na
podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą, jak i zawartych
wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy,
jest traktowane tak jak świadczenie pracy w ramach klasycznego stosunku pracy
łączącego jedynie pracownika z pracodawcą.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
orzekł jak w sentencji.
Orzeczenie o kosztach procesu uzasadnia art. 98 k.p.c. oraz, określający
taryfowe wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej, § 12 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych (...) - jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 490.