Pełny tekst orzeczenia

72



POSTANOWIENIE

z dnia 1 marca 2000 r.

Sygn. Ts 57/99



Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zdzisław Czeszejko-Sochacki – przewodniczący

Teresa Dębowska-Romanowska – sprawozdawca

Stefan J. Jaworski



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 21 września 1999 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jana Feliksa I.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej Jana Feliksa I. zarzucono niezgodność postanowień rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. Nr 103, poz. 652) z art. 15 ust. 2 Konstytucji RP. W szczególności zakwestionowano włączenie Gminy N. B. do powiatu P.

Wykonując zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego wzywające do uzupełnienia braków formalnych skargi, pełnomocnik skarżącego stwierdził, że kwestionuje część V, poz. 9 i część XII, poz. 4 załącznika do wyżej opisanego rozporządzenia. W ocenie skarżącego zawarte tam postanowienia naruszają art. 2 i art. 15 Konstytucji RP, poprzez nierespektowanie prawa każdego obywatela do “oczekiwania prawidłowego przeprowadzania nakazanych prawnie konsultacji społecznych oraz podejmowania właściwych rozstrzygnięć dotyczących podziału terytorialnego państwa”. Jako rozstrzygnięcie naruszające konstytucyjne prawa skarżącego wskazano pismo Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji z 3 marca 1999 r. skierowane do skarżącego jako przewodniczącego Społecznego Komitetu ds. Przynależności Gminy N.B. do Powiatu C.

Postanowieniem z 21 września 1999 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jana Feliksa I. uznając, że nie spełnia ona wymogów formalnych warunkujących dopuszczalność merytorycznego jej rozpoznania, przede wszystkim z uwagi na brak wskazania ostatecznego rozstrzygnięcia sądu bądź organu administracji publicznej, naruszającego konstytucyjne prawa skarżącego, a wydanego na podstawie kwestionowanych w skardze przepisów. Ponadto, przepisy konstytucji wskazane przez skarżącego jako konstytucyjny wzorzec dla kontroli kwestionowanych postanowień rozporządzenia, nie stanowią normatywnej podstawy dla interpretacji konkretnych podmiotowych praw skarżącego.

Na postanowienie to wniósł zażalenie pełnomocnik skarżącego, podnosząc zarzut błędów w ustaleniach faktycznych oraz w przyjętej ocenie prawnej. Ponownie przedstawił argumenty przemawiające na rzecz wadliwości kwestionowanego rozporządzenia, związane z nie respektowaniem przez Radę Ministrów woli mieszkańców Gminy N.B. wyrażonej w przeprowadzonej konsultacji. Ponadto wskazano, że niezgodne z wolą mieszkańców zaliczenie gminy do powiatu P. stanowi naruszenie zakazu dyskryminacji przewidzianego w art. 32 Konstytucji RP. W zażaleniu sformułowano również zarzut nieuzasadnionego formalizmu w ocenie charakteru pisma Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji z 3 marca 1999 r. Podniesiono także zarzut niezgodności podjętych wobec mieszkańców gminy rozstrzygnięć z art. 165 ust. 2 konstytucji.



Trybunał zważył co następuje:



Zażalenie nie może zostać uwzględnione.

W związku z tym, że zażalenie pełnomocnika skarżącego oparte zostało częściowo na zarzutach podniesionych już w samej skardze konstytucyjnej, Trybunał Konstytucyjny ponownie przeanalizował przesłanki postanowienia z 21 września 1999 r., w całości akceptując sformułowane w nim tezy rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny podkreśla ponownie, że jednym z warunków koniecznych korzystania ze skargi konstytucyjnej jest wskazanie ostatecznego rozstrzygnięcia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego na podstawie kwestionowanych w skardze przepisów, które narusza konstytucyjne prawa bądź wolności skarżącego (art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, art. 47 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). W niniejszej sprawie, zdaniem pełnomocnika skarżącego, taki charakter ma pismo Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji z 3 marca 1999 r. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, zarówno treść tego dokumentu, jak i jego podstawa prawna wskazują, że nie spełnia on żadnego z wymogów sformułowanych w przepisach konstytucji i ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Pismo, którego treścią jest wyjaśnienie unormowań projektowanego rozporządzenia dotyczącego trybu postępowania w sprawie tworzenia, łączenia, podziału i znoszenia powiatów oraz określania ich granic, w żaden sposób nie może być potraktowane jako władcze rozstrzygnięcie organu administracji publicznej kształtujące bezpośrednio lub choćby pośrednio konstytucyjne prawa bądź wolności skarżącego. Tylko zaś taki charakter treści pisma mógłby doprowadzić do uznania go za “decyzję bądź inne rozstrzygnięcie o wolnościach lub prawach skarżącego określonych w Konstytucji”.

Wskazane przez pełnomocnika pismo nie spełnia również konstytucyjnych wymagań, aby zaskarżony akt normatywny był podstawą prawną rozstrzygnięcia o wolnościach i prawach skarżącego. Rozporządzenie Rady Ministrów nie normuje bezpośrednio sytuacji skarżącego, ani innych obywateli-członków odpowiedniej lokalnej wspólnoty samorządowej, lecz stanowi o powołaniu powiatu P. W świetle obowiązujących unormowań istnienie tak rozumianej podstawy prawnej stanowi warunek konieczny dopuszczalności występowania ze skargą w danej sprawie.

Niezależnie od powyższego braku skargi, stwierdzić należy, że w sprawie nie doszło do prawidłowego określenia konstytucyjnego wzorca, dla kontroli kwestionowanych przepisów rozporządzenia Rady Ministrów, w tym trybie postępowania. Podkreślić należy, że postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej prowadzić ma do zbadania kwestionowanych przepisów z konstytucyjnie unormowanymi wolnościami lub prawami, nie zaś z wszelkimi przepisami o randze konstytucyjnej, niezależnie od ich treści normatywnej. Wskazane przez pełnomocnika skarżącego jako wzorce przepisy konstytucyjne (art. 2, art. 15 ust. 2 konstytucji) nie dają normatywnych podstaw dla badania konkretnego podmiotowego prawa skarżącego.

Zarzut naruszenia art. 32 konstytucji mógłby stanowić samodzielną podstawę konstytucyjną dla oceny kwestionowanych w skardze uregulowań jedynie w wypadku naruszenia praw podmiotowych. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego problem naruszenia zasady równości winien być odnoszony do konkretnego konstytucyjnego prawa podmiotowego o charakterze publicznym. W przeciwnym razie mogłoby to prowadzić do niedopuszczalnego – w świetle obowiązujących przepisów – poszerzenia granic postępowania w sprawie skargi konstytucyjnej, poprzez dochodzenie praw konstytucyjnych wyraźnie wyłączonych z tego trybu postępowania (art. 79 ust. 2 konstytucji) lub w ogóle nie mających podstawy w regulacji ustawy zasadniczej (por. postanowienie z 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU Nr 1/1999, poz. 10).



Biorąc powyższe pod uwagę, uznając trafność postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 21 września 1999 r. o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na to postanowienie.