Ts 165/99
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I SA 2101/98
Pełny tekst orzeczenia
99
POSTANOWIENIE
z dnia 2 lutego 2000 r.
Sygn. Ts 165/99
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Adama U., w sprawie zgodności:
art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym
(Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz
art. 93 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej Adama U. z 7 listopada 1999 r. zarzucono, iż art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) jest niezgodny z art. 2, art. 45 ust. 1 , art. 77 ust. 2 oraz art. 93 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego zakwestionowana regulacja ogranicza zakres podmiotów, które mają legitymację do zaskarżania rozstrzygnięć nadzorczych wyłącznie do rektora lub senatu szkoły wyższej, pozbawiając równocześnie skarżącego prawa do sądowej kontroli rozstrzygnięć Ministra Edukacji Narodowej i to w sytuacji, gdy rozstrzygnięcia te mogą kształtować i wpływać na obowiązki oraz uprawnienia skarżącego wiążące się z systemem finansowej pomocy państwa dla studentów ze środków publicznych. Skarżący podkreślił ponadto, iż objęty skargą konstytucyjną art. 31 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym zezwala na to, aby w państwie prawa możliwe było tolerowanie stanu rzeczy niezgodnego z prawem. Mimo bowiem zaistnienia przesłanki niezgodności decyzji rektora z ustawą, Minister Edukacji Narodowej nie ma obowiązku uchylenia takiej decyzji. Sytuacja ta, zdaniem skarżącego, narusza zasadę zaufania obywatela do Państwa i stanowionego przezeń prawa.
Skarżący wskazał, iż Rektor Politechniki w W. 19 lutego 1998 r. wydał zarządzenie nr 8/98 w sprawie wprowadzenia regulaminu przyznawania i ustalania wysokości świadczeń pomocy materialnej dla studentów studiów dziennych w Politechnice w W., podnosząc w nim blisko o 100 % odpłatność za miejsce w domu studenckim. Zarząd Konwentu Uczelnianego Samorządu Studenckiego wystąpił z wnioskiem do Ministra Edukacji Narodowej o uchylenie tego zarządzenia, co spotkało się z odmową wyrażoną w decyzji z 27 sierpnia 1998 r. (znak DNS.2-4175/91/98). Decyzja ta została utrzymana w mocy kolejną decyzją Ministra Edukacji Narodowej z 26 listopada 1998 r. (znak DNS.3-4175/14/98).
Decyzję o odmowie uchylenia zarządzenia Rektora Politechniki w W. zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego sam skarżący, zaś sąd ten wyrokiem z 6 sierpnia 1999 r. (sygn. akt I SA 2101/98) skargę oddalił, powołując się na brak po stronie skarżącego legitymacji do jej wniesienia.
Skarżący zarzucił orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego, iż pozbawia go prawa do sądowej kontroli rozstrzygnięć administracyjnych Ministra Edukacji Narodowej oraz zarządzenia Rektora Politechniki w W. co do zgodności z powszechnie obowiązującym prawem, w sytuacji, gdy akt ten kształtuje obowiązki i uprawnienia skarżącego związane z systemem indywidualnej pomocy finansowej dla studentów, o której mowa w art. 70 ust. 4 Konstytucji RP. Ponadto skarżący podniósł, iż wspomniane orzeczenie pozbawia go środka ochrony wolności i praw przez to, że zamyka skarżącemu drogę dla dochodzenia naruszonych wolności i praw, a także narusza zasadę zaufania obywatela do Państwa i stanowionego przezeń prawa poprzez przyjęcie, iż w państwie prawnym możliwe jest świadome tolerowanie przez organy Państwa stanu rzeczy niezgodnego z prawem.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, iż wydane na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego orzeczenie organu władzy publicznej narusza przysługujące mu prawa lub wolności konstytucyjne. Naruszenie takie stanowi podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną, uzasadniając interes prawny skarżącego w domaganiu się od Trybunału Konstytucyjnego zbadania zgodności z Konstytucją RP określonego aktu normatywnego.
Analiza treści wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, z którym skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw konstytucyjnych prowadzi wszakże do wniosku, iż zarzuty skarżącego należy uznać za bezpodstawne.
W szczególności wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego oddalający skargę na decyzję Ministra Edukacji Narodowej o odmowie uchylenia zarządzenia Rektora Politechniki w W. nie może być potraktowany jako naruszenie przysługującego skarżącemu prawa do sądu. Prawo to bowiem nie oznacza możliwości żądania od jakiegokolwiek sądu rozstrzygnięcia jakiejkolwiek sprawy przedłożonej temu sądowi. Konstytucyjne prawo do sądu dotyczy natomiast takich spraw, które mają charakter konkretny i indywidualny oraz odnoszą się do sfery wolności lub praw danego podmiotu. W swojej skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżący zażądał kontroli przez ten sąd rozstrzygnięcia nadzorczego Ministra Edukacji Narodowej, którego treścią była odmowa uchylenia na wniosek organu samorządu studenckiego, zarządzenia Rektora Politechniki w W. Wbrew twierdzeniom zawartym w skardze konstytucyjnej decyzja Ministra Edukacji Narodowej nie kształtowała bezpośrednio sfery praw lub wolności skarżącego, w szczególności zaś wskazanych przez niego praw związanych z systemem indywidualnej pomocy finansowej. Do praw tych odnosić się mogą dopiero indywidualne rozstrzygnięcia podejmowane przez uprawnione do tego podmioty, w tym organy szkoły wyższej. W skardze konstytucyjnej nie wskazano wszakże takich rozstrzygnięć, odnoszących się bezpośrednio do skarżącego.
Nie można także zgodzić się z tezą, jakoby wskazany w skardze konstytucyjnej wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego pozbawił skarżącego prawa do sądowej kontroli zarządzenia Rektora Politechniki w W., bowiem zarządzenie to nie stanowiło w ogóle przedmiotu skargi do tego sądu. Jak wynika bowiem z akt sprawy oraz treści wyroku przedmiotem postępowania przed NSA była wyłącznie skarga na decyzję Ministra Edukacji Narodowej z 26 listopada 1998 r.
Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny doszedł także do wniosku, iż chybiony jest zarzut, jakoby wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego nosił znamiona “świadomego tolerowania przez organy Państwa stanu rzeczy niezgodnego z prawem”. Jak można wnioskować z treści skargi konstytucyjnej, owym stanem rzeczy jest wydanie przez Rektora Politechniki w W. zarządzenia nr 8/98 z 19 lutego 1998 r., podwyższającego opłaty za korzystanie z domów studenckich. Jak już jednak wcześniej wspomniano zarządzenie to nie stanowiło przedmiotu postępowania przed Naczelnym Sadem Administracyjnym, bowiem skarżący, nie mając zresztą do tego legitymacji, zażądał w swojej skardze zbadania legalności wspomnianej wcześniej decyzji Ministra Edukacji Narodowej.
W tym stanie rzeczy, uznając, iż wskazane przez skarżącego orzeczenie organu władzy publicznej nie narusza wymienionych w skardze konstytucyjnej praw lub wolności, należało skardze tej odmówić nadania dalszego biegu, z uwagi na niespełnienie warunków jej merytorycznego rozpoznania określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP.
POSTANOWIENIE
z dnia 2 lutego 2000 r.
Sygn. Ts 165/99
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Adama U., w sprawie zgodności:
art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym
(Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz
art. 93 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej Adama U. z 7 listopada 1999 r. zarzucono, iż art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) jest niezgodny z art. 2, art. 45 ust. 1 , art. 77 ust. 2 oraz art. 93 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego zakwestionowana regulacja ogranicza zakres podmiotów, które mają legitymację do zaskarżania rozstrzygnięć nadzorczych wyłącznie do rektora lub senatu szkoły wyższej, pozbawiając równocześnie skarżącego prawa do sądowej kontroli rozstrzygnięć Ministra Edukacji Narodowej i to w sytuacji, gdy rozstrzygnięcia te mogą kształtować i wpływać na obowiązki oraz uprawnienia skarżącego wiążące się z systemem finansowej pomocy państwa dla studentów ze środków publicznych. Skarżący podkreślił ponadto, iż objęty skargą konstytucyjną art. 31 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym zezwala na to, aby w państwie prawa możliwe było tolerowanie stanu rzeczy niezgodnego z prawem. Mimo bowiem zaistnienia przesłanki niezgodności decyzji rektora z ustawą, Minister Edukacji Narodowej nie ma obowiązku uchylenia takiej decyzji. Sytuacja ta, zdaniem skarżącego, narusza zasadę zaufania obywatela do Państwa i stanowionego przezeń prawa.
Skarżący wskazał, iż Rektor Politechniki w W. 19 lutego 1998 r. wydał zarządzenie nr 8/98 w sprawie wprowadzenia regulaminu przyznawania i ustalania wysokości świadczeń pomocy materialnej dla studentów studiów dziennych w Politechnice w W., podnosząc w nim blisko o 100 % odpłatność za miejsce w domu studenckim. Zarząd Konwentu Uczelnianego Samorządu Studenckiego wystąpił z wnioskiem do Ministra Edukacji Narodowej o uchylenie tego zarządzenia, co spotkało się z odmową wyrażoną w decyzji z 27 sierpnia 1998 r. (znak DNS.2-4175/91/98). Decyzja ta została utrzymana w mocy kolejną decyzją Ministra Edukacji Narodowej z 26 listopada 1998 r. (znak DNS.3-4175/14/98).
Decyzję o odmowie uchylenia zarządzenia Rektora Politechniki w W. zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego sam skarżący, zaś sąd ten wyrokiem z 6 sierpnia 1999 r. (sygn. akt I SA 2101/98) skargę oddalił, powołując się na brak po stronie skarżącego legitymacji do jej wniesienia.
Skarżący zarzucił orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego, iż pozbawia go prawa do sądowej kontroli rozstrzygnięć administracyjnych Ministra Edukacji Narodowej oraz zarządzenia Rektora Politechniki w W. co do zgodności z powszechnie obowiązującym prawem, w sytuacji, gdy akt ten kształtuje obowiązki i uprawnienia skarżącego związane z systemem indywidualnej pomocy finansowej dla studentów, o której mowa w art. 70 ust. 4 Konstytucji RP. Ponadto skarżący podniósł, iż wspomniane orzeczenie pozbawia go środka ochrony wolności i praw przez to, że zamyka skarżącemu drogę dla dochodzenia naruszonych wolności i praw, a także narusza zasadę zaufania obywatela do Państwa i stanowionego przezeń prawa poprzez przyjęcie, iż w państwie prawnym możliwe jest świadome tolerowanie przez organy Państwa stanu rzeczy niezgodnego z prawem.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, iż wydane na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego orzeczenie organu władzy publicznej narusza przysługujące mu prawa lub wolności konstytucyjne. Naruszenie takie stanowi podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną, uzasadniając interes prawny skarżącego w domaganiu się od Trybunału Konstytucyjnego zbadania zgodności z Konstytucją RP określonego aktu normatywnego.
Analiza treści wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, z którym skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw konstytucyjnych prowadzi wszakże do wniosku, iż zarzuty skarżącego należy uznać za bezpodstawne.
W szczególności wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego oddalający skargę na decyzję Ministra Edukacji Narodowej o odmowie uchylenia zarządzenia Rektora Politechniki w W. nie może być potraktowany jako naruszenie przysługującego skarżącemu prawa do sądu. Prawo to bowiem nie oznacza możliwości żądania od jakiegokolwiek sądu rozstrzygnięcia jakiejkolwiek sprawy przedłożonej temu sądowi. Konstytucyjne prawo do sądu dotyczy natomiast takich spraw, które mają charakter konkretny i indywidualny oraz odnoszą się do sfery wolności lub praw danego podmiotu. W swojej skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżący zażądał kontroli przez ten sąd rozstrzygnięcia nadzorczego Ministra Edukacji Narodowej, którego treścią była odmowa uchylenia na wniosek organu samorządu studenckiego, zarządzenia Rektora Politechniki w W. Wbrew twierdzeniom zawartym w skardze konstytucyjnej decyzja Ministra Edukacji Narodowej nie kształtowała bezpośrednio sfery praw lub wolności skarżącego, w szczególności zaś wskazanych przez niego praw związanych z systemem indywidualnej pomocy finansowej. Do praw tych odnosić się mogą dopiero indywidualne rozstrzygnięcia podejmowane przez uprawnione do tego podmioty, w tym organy szkoły wyższej. W skardze konstytucyjnej nie wskazano wszakże takich rozstrzygnięć, odnoszących się bezpośrednio do skarżącego.
Nie można także zgodzić się z tezą, jakoby wskazany w skardze konstytucyjnej wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego pozbawił skarżącego prawa do sądowej kontroli zarządzenia Rektora Politechniki w W., bowiem zarządzenie to nie stanowiło w ogóle przedmiotu skargi do tego sądu. Jak wynika bowiem z akt sprawy oraz treści wyroku przedmiotem postępowania przed NSA była wyłącznie skarga na decyzję Ministra Edukacji Narodowej z 26 listopada 1998 r.
Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny doszedł także do wniosku, iż chybiony jest zarzut, jakoby wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego nosił znamiona “świadomego tolerowania przez organy Państwa stanu rzeczy niezgodnego z prawem”. Jak można wnioskować z treści skargi konstytucyjnej, owym stanem rzeczy jest wydanie przez Rektora Politechniki w W. zarządzenia nr 8/98 z 19 lutego 1998 r., podwyższającego opłaty za korzystanie z domów studenckich. Jak już jednak wcześniej wspomniano zarządzenie to nie stanowiło przedmiotu postępowania przed Naczelnym Sadem Administracyjnym, bowiem skarżący, nie mając zresztą do tego legitymacji, zażądał w swojej skardze zbadania legalności wspomnianej wcześniej decyzji Ministra Edukacji Narodowej.
W tym stanie rzeczy, uznając, iż wskazane przez skarżącego orzeczenie organu władzy publicznej nie narusza wymienionych w skardze konstytucyjnej praw lub wolności, należało skardze tej odmówić nadania dalszego biegu, z uwagi na niespełnienie warunków jej merytorycznego rozpoznania określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP.