Pełny tekst orzeczenia

207


POSTANOWIENIE

z dnia 10 sierpnia 2001 r.
Sygn. Ts 58/01



Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Lech Garlicki


po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu w sprawie zgodności:
art. 3933 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 45 ust. 1 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:





odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.





Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej złożonej 17 maja 2001 r. zarzucono, że art. 3933 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącej przepis ten nie zawiera bliższego określenia okoliczności, które powinny być podane przez wnoszącego kasację. Z językowej wykładni art. 3933 § 1 pkt 3 nie wynika, że chodzi o okoliczności, o których mowa w art. 393 kpc. Odrzucenie kasacji na podstawie art. 3933 § 1 pkt 3 kpc ze wskazaniem, że nie jest spełnieniem dyspozycji tego przepisu uzasadnienie jedynie podstaw kasacyjnych, oznacza zdaniem skarżącej “rozstrzygnięcie sprawy na bardzo wątłych (...) podstawach formalnych, przy zignorowaniu oczywistego naruszenia prawa materialnego przez sądy powszechne”. Takie orzeczenie narusza prawo do sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd.
Postanowieniem z 9 listopada 2000 r. Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił apelację Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu złożoną od postanowienia Sądu Rejonowego w Bytomiu z 31 lipca 2000 r. w sprawie o wpis w księdze wieczystej. Kasacja od postanowienia Sądu Okręgowego została odrzucona postanowieniem Sądu Najwyższego z 20 marca 2001 r. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Najwyższy stwierdził, że kasacja nie zawierała wskazania okoliczności uzasadniających jej rozpoznanie, tym samym nie spełniała wymogu, o którym mowa w art. 3933 § 1 pkt 3 kpc.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Na wstępie przypomnieć należy, że art. 45 ust. 1, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji gwarantują dwuinstancyjność postępowania w odniesieniu do spraw, które od początku do końca są rozpoznawane przez sądy. Ani art. 45 ust. 1 – powołany jako jedna z podstaw skargi konstytucyjnej – ani żaden inny przepis Konstytucji nie ustanawia natomiast gwarancji trójinstancyjności postępowania sądowego. Tym samym, co wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie, prawo do wniesienia kasacji w postępowaniu cywilnym nie stanowi koniecznego elementu prawa do sądu, a “wyłączenie określonych spraw spod kontroli kasacyjnej nie narusza prawa do sądu w kształcie, jaki nadała mu obowiązująca konstytucja” (wyrok z 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK ZU Nr 5/2000, s. 819).
Nie oznacza to jednak, że przepisy ustalające zakres i granice kasacji nie mogą stać się przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego. We wszystkich tych bowiem wypadkach, gdy ustawodawca zwykły uznał za uzasadnione ustanowienie dostępu do skargi kasacyjnej, musi to być unormowane w zgodzie z normami, zasadami i wartościami konstytucyjnymi. Wykluczone jest więc np. ujmowanie kasacji w sposób, który jej rozpoznawanie pozostawiałby arbitralnemu uznaniu sądów, czy też w sposób, który naruszałby konstytucyjną zasadę równości.
Skarżąca kwestionuje konstytucyjność art. 3933 § 1 pkt 3 kpc zarzucając temu przepisowi niejasność, jako że ustawa nie precyzuje, jakie okoliczności uzasadniające rozpoznanie kasacji muszą być przedstawione w skardze kasacyjnej. Sama skarżąca wskazuje jednak, że chodzi o okoliczności, o których mowa w art. 393 kpc, a więc o okoliczności dowodzące, że w sprawie nie występuje żadna z przesłanek, o których mowa w art. 393 § 1 kpc. Tym samym nie ma podstaw dla twierdzenia, że art. 3933 § 1 pkt 3 kpc ujęty jest w sposób naruszający nakaz określoności przepisów prawnych, co mogłoby wskazywać na naruszenie art. 2 Konstytucji. Nie można ustawowemu ujęciu przesłanek odmowy przyjęcia kasacji do rozpoznania zarzucić arbitralności, bo art. 393 § 2 ustanawia istotną granicę ocenie sądu kasacyjnego, wykluczając odmowę przyjęcia kasacji, m.in. w sytuacji, gdy zaskarżone orzeczenie oczywiście narusza prawo. Na marginesie należy zauważyć, że takie ujęcie art. 393 kpc sugeruje, że § 1 tego przepisu stosuje się do sytuacji, gdy zaskarżone orzeczenie nie narusza prawa w sposób oczywisty, ale mimo to kasacja może – choć nie musi – zostać przyjęta przez Sąd Najwyższy. Trybunał Konstytucyjny nie widzi potrzeby szerszego rozważania tych kwestii, bo art. 393 kpc nie został przez skarżącą zakwestionowany.
Trybunał Konstytucyjny jest zdania, że zarzuty niekonstytucyjności, jakie skarżąca odnosi do art. 3933 § 1 pkt 3 kpc mają oczywiście bezzasadny charakter, a wskutek tego – na podstawie art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – należy odmówić nadania skardze dalszego biegu.