Pełny tekst orzeczenia

106



POSTANOWIENIE

z dnia 12 listopada 2001 r.

Sygn. Ts 139/01







Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Janusz Niemcewicz



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jerzego Sanseigne w sprawie zgodności:

art. 316 § 1, art. 328 § 2, art. 361 oraz art. 116 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 7, art. 77 ust. 2 oraz art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

art. 1 ust. 8 dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidzkim (Dz.U. Nr 15, poz. 81) z art. 2, art. 8, art. 34 ust. 2, art. 77 ust. 2, art. 32, art. 30 oraz art. 31 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej





p o s t a n a w i a :



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.





Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej Jerzego Sanseigne z 6 września 2001 zarzucono, iż art. 316 § 1, art. 328 § 2, art. 361 oraz art. 116 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) są niezgodne z art. 7, art. 77 ust. 2 oraz art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 1 ust. 8 dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidzkim (Dz.U. Nr 15, poz. 81) jest niezgodny z art. 2, art. 8, art. 34 ust. 2, art. 77 ust. 2, art. 32, art. 30 oraz art. 31 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżący wskazał, iż postanowieniem z 15 stycznia 2001 r. (sygn. akt I Acz 2122/00) Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił jego zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 5 lipca 2000 r. (sygn. akt I C 962/00), którym oddalono wniosek skarżącego o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie cywilnej. Sąd uzasadnił swoje rozstrzygnięcie oczywistą bezzasadnością powództwa w którym skarżący domagał się odszkodowania od Skarbu Państwa za pozbawienie członków jego rodziny uprawnień rentowych w związku z wydaniem przez PKWN dekretu z 12 grudnia 1944 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidzkim. Zdaniem sądu Skarb Państwa nie może ponosić odpowiedzialności za wcześniejszą działalność prawodawczą organów państwa, zaś w powództwie nie wskazano żadnych okoliczności, które mogłyby uzasadniać taką odpowiedzialność na podstawie art. 417 i art. 418 kodeksu cywilnego.

Skarżący zarzucił, iż art. 116 § 2 kodeksu postępowania cywilnego pozwala na wydawanie przez sąd postanowień według własnej oceny sądu w sprawach, które zostały rozstrzygnięte w innych ustawach, w szczególności w art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 17 marca 1932 r. o zaopatrzeniu inwalidzkim (Dz.U. z 1935 r. Nr 5, poz. 31), zgodnie z którym koszty związane z postępowaniem administracyjnym i sądowym w dochodzeniach wynikających z ustawy ponosi Skarb Państwa.

Ponadto skarżący wskazał, iż zakwestionowane art. 316 § 1 oraz art. 328 § 2 kodeksu postępowania cywilnego zezwalają sądowi na wydawanie postanowień bez podstawy prawnej, czego dowodem jest uznanie przez Sąd Apelacyjny w Warszawie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego za organ prawodawczy Państwa Polskiego. Zdaniem skarżącego brak obowiązku wskazania przez sąd podstawy prawnej orzeczeń uniemożliwia dochodzenie naruszonych praw i wolności na drodze skargi konstytucyjnej, co jest niezgodne z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP.

W związku z art. 1 ust. 8 dekretu PKWN z 12 grudnia 1944 r. skarżący zarzucił, iż jest on niezgodny z art. 32 oraz art. 2 Konstytucji, ponieważ na podstawie tego przepisu Państwo Polskie i jego organy odmawiają uznania praw do renty członkom rodzin żołnierzy poległych w walce o obronę Polski dyskryminując ich w stosunku do członków formacji wojskowych związanych z PKWN.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zarzut niezgodność art. 116 § 2 kodeksu postępowania cywilnego z art. 2 oraz art. 7 Konstytucji ma charakter oczywiście bezzasadny. Domniemana sprzeczność tego przepisu z art. 8 ust. 4 ustawy z 17 marca 1932 r. o zaopatrzeniu inwalidów ma charakter pozorny, niezależnie zaś od tego nie uzasadnia zarzutu niezgodności z Konstytucją, ponieważ oba przepisy mają rangę ustawową.

Za oczywiście bezzasadne należy także uznać zarzuty, jakie skarżący sformułował w stosunku do art. 316 § 1, art. 328 § 2 oraz art. 361 kpc. Podstawę prawną wyroku mogą bowiem stanowić wyłącznie obowiązujące normy prawne, to zaś przesądza przyjęta na gruncie Konstytucji RP koncepcja źródeł prawa. Twierdzenie skarżącego, jakoby art. 316 § 1 zezwalał sądowi na swobodę w określaniu podstaw prawnych orzeczenia jest w pełni dowolne. Podobnie nieuzasadnione jest przekonanie skarżącego, jakoby art. 328 § 2 kodeksu postępowania cywilnego zwalniał sąd z podania w uzasadnieniu podstaw prawnych podjętego rozstrzygnięcia, skoro przepis wyraźnie stanowi taką powinność. Z tych samych powodów pozbawiony jest jakiegokolwiek uzasadnienia zarzut uniemożliwienia przez zakwestionowane przepisy kodeksu postępowania cywilnego dochodzenia naruszonych praw lub wolności na drodze skargi konstytucyjnej.

Odnosząc się do zarzutu niezgodności z Konstytucją RP art. 1 ust. 8 dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidzkim (Dz.U. Nr 15, poz. 81) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż ani Sąd Okręgowy w Warszawie, ani Sąd Apelacyjny w Warszawie nie rozstrzygał merytorycznie o zasadności roszczeń skarżącego, lecz wyłącznie w kwestii zwolnienia od kosztów postępowania. Zakwestionowany przez skarżącego przepis dekretu nie stanowił więc podstawy prawnej podjętego rozstrzygnięcia. Przesłankę oczywistej bezzasadności powództwa skarżącego sąd ustalił wskazując na brak podstawy prawnej kierowanych pod adresem Skarbu Państwa roszczeń, tym niemniej ustaleniu temu nie przysługuje przymiot res iudicata w zakresie prawa do renty po żołnierzu poległym w walce o obronę Państwa Polskiego, czy uprawnień odszkodowawczych związanych z tym prawem. Wskazane przez skarżącego postanowienia sądów nie mogą zostać więc potraktowane za “ostateczne orzeczenie” o konstytucyjnych prawach lub wolnościach skarżącego w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP.



W tym stanie rzeczy, uznając, iż nie zostały spełnione przesłanki warunkujące dopuszczalność merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej oraz z uwagi na oczywistą bezzasadność podniesionych w tej skardze zarzutów, należało odmówić nadania jej dalszego biegu.