Pełny tekst orzeczenia

85

POSTANOWIENIE
z dnia 6 lutego 2002 r.
Sygn. Ts 104/01







Trybunał Konstytucyjny w składzie:


Krzysztof Kolasiński – przewodniczący


Andrzej Mączyński – sprawozdawca


Jerzy Stępień


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z 13 grudnia 2001 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2001 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Władysława Maciejewskiego


p o s t a n a w i a :



uwzględnić zażalenie.






Uzasadnienie:


W skardze konstytucyjnej Władysława Maciejewskiego zakwestionowano zgodność art. 22 ust. 3 oraz art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 ze zm.) z art. 2, art. 19 i art. 32 Konstytucji RP.
Zakwestionowanym przepisom ustawy zarzucono, że dały one podstawę do pozbawienia skarżącego prawidłowo nabytych uprawnień kombatanckich. Zdaniem skarżącego naruszyło to jego prawa wynikające z art. 19 Konstytucji RP, ustanawiającego zasadę specjalnej opieki państwa wobec weteranów walk o niepodległość, zwłaszcza inwalidów wojennych.
Wezwany zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego o uzupełnienie braków formalnych skargi konstytucyjnej, pełnomocnik skarżącego podniósł, że kwestionowana regulacja narusza zasadę ochrony praw słusznie nabytych, godzi również w konstytucyjną zasadę równości w zakresie prawa do opieki ze strony państwa wobec weteranów walk o niepodległość.
Postanowieniem z 27 listopada 2001 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu tego postanowienia wskazano na niedopełnienie przez skarżącego przesłanki wskazania tych konstytucyjnych wolności lub praw, które naruszone zostały zakwestionowaną regulacją ustawy. W postanowieniu przyjęto, że powołane w skardze normy konstytucyjne nie mogą być uznane za samoistną podstawę dla stwierdzenia podmiotowych praw skarżącego.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącego. Ponownie wskazał na naruszenie przez kwestionowaną regulację zasady ochrony praw słusznie nabytych. Skarżący pozbawiony został bowiem uprawnień kombatanckich, które uzyskał na podstawie ustawy z 26 maja 1982 r. o szczególnych uprawnieniach kombatantów. Zdaniem pełnomocnika skarżącego kwestionowana regulacja wykracza poza granice dopuszczalnej interwencji władzy publicznej w sferę praw jednostki.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie pełnomocnika skarżącego zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna stanowi środek prawny służący podmiotom, których konstytucyjnie chronione wolności lub prawa zostały naruszone, do wszczęcia postępowania kontrolnego przed Trybunałem Konstytucyjnym i w konsekwencji wyeliminowania z porządku prawnego unormowań sprzecznych z Konstytucją. Warunkiem skutecznego zainicjowania takiej kontroli jest wskazanie przez skarżącego, jakie konkretne prawa lub wolności unormowane w przepisach konstytucyjnych doznały uszczerbku wskutek zastosowania w konkretnej sprawie zakwestionowanej regulacji ustawy albo innego aktu normatywnego. Powyższy warunek powoduje więc w konsekwencji, że kontrola kwestionowanych w skardze przepisów prowadzona może być wyłącznie z punktu widzenia tych postanowień konstytucyjnych, które w swojej treści wyrażają podmiotowe prawa skarżącego, naruszone orzeczeniem sądu albo organu administracji publicznej.
W niniejszej sprawie skarżący wskazuje na art. 19 Konstytucji, jako na przepis dający normatywną podstawę dla wyinterpretowania prawa, którego ochrony dochodzić można w drodze skargi konstytucyjnej. Zgodnie z treścią tego przepisu “Rzeczpospolita Polska specjalną opieką otacza weteranów walk o niepodległość, zwłaszcza inwalidów wojennych”. Należy podkreślić, że problem zasadności czynienia z powyższego unormowania konstytucyjnego wzorca dla kontroli przepisów kwestionowanych w trybie skargi konstytucyjnej koncentrować się winien na ocenie jego normatywnej treści. Konieczne jest więc stwierdzenie, czy możliwe jest wyinterpretowanie z niego konkretnych podmiotowych praw skarżącego. Znaczenie drugoplanowe ma natomiast umiejscowienie art. 19 w systematyce przepisów konstytucyjnych, w szczególności zaś zamieszczenie go w Rozdziale I Konstytucji, w sąsiedztwie przepisów wyrażających podstawowe zasady ustroju państwa. Zgodnie bowiem z utrwalonym już w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego poglądem sformułowanie w Rozdziale II Konstytucji obszernego katalogu praw i wolności człowieka i obywatela, nie może samo przez się wykluczać oparcia skargi konstytucyjnej na zarzucie naruszenia innych przepisów konstytucyjnych, o ile tylko wyrażają one również określone prawa bądź wolności skarżącego.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego art. 19 Konstytucji może być uznany za normatywną podstawę dla dekodowania praw podmiotów w nim wymienionych (weteranów walk o niepodległość, zwłaszcza zaś inwalidów wojennych) w zakresie opieki ze strony państwa. W jego świetle możliwa jest też ocena przepisów ustaw lub innych aktów normatywnych, które sfery tych praw dotyczą. Przyjęcie powyższej kwalifikacji implikuje również dopuszczalność uznania za konstytucyjny wzorzec dla kontroli zaskarżonych przepisów art. 2 i art. 32 Konstytucji i wyrażonych w nich zasad ochrony praw słusznie nabytych oraz zasady równości wobec prawa. Warunkiem czynienia z nich wzorca dla kontroli prowadzonej w trybie skargi konstytucyjnej jest bowiem skonkretyzowanie do treści konkretnego prawa podmiotowego przysługującego skarżącemu. Za tego rodzaju prawo może być zaś uznane prawo do opieki państwa, wyrażone w art. 19 Konstytucji.
Stanowisko wyrażone w postanowieniu uwzględniającym zażalenie nie przesądza oczywiście merytorycznej oceny przesłanek i zakresu ingerowania przez ustawodawcę w sferę praw skarżącego wynikających z art. 19 Konstytucji. Ocena taka wykracza już bowiem poza granice kontroli wstępnej, jakiej poddawana jest skarga konstytucyjna.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało uwzględnić zażalenie wniesione na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.