Pełny tekst orzeczenia

88

POSTANOWIENIE
z dnia 14 stycznia 2003 r.
Sygn. akt Ts 44/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ewa Łętowska


po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Adama Sadusia w sprawie zgodności:
art. 78 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 1997 r. Nr 10, poz. 55 ze zm.) z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 5 kwietnia 2002 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) pełnomocnik skarżącego Adama Sadusia zakwestionował zgodność art. 78 ust. 2 pkt 2 ustawy z 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (dalej: zaskarżona ustawa) z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Zaskarżonemu przepisowi zarzucił, że w sposób dyskryminujący traktuje żołnierzy zawodowych pełniących służbę wojskową w komórkach organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej w stosunku do innych pracowników zatrudnionych w centralnych organach administracji rządowej, zwłaszcza w przypadku ich reorganizacji. Ponadto – zdaniem skarżącego – zakwestionowane unormowanie uniemożliwia skorzystanie z praw do rzetelnego procesu sądowego, sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez bezstronny sąd oraz skutecznego rozpatrzenia środka odwoławczego.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 30 lipca 2002 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej, przez dostarczenie odpisów ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego na podstawie zakwestionowanego w skardze przepisu oraz wskazanie dokładnej daty doręczenia tego orzeczenia skarżącemu. Ponadto, wezwano pełnomocnika do dostarczenia odpisów orzeczeń wskazujących na wyczerpanie przez skarżącego przysługującej drogi prawnej.
Uzupełnienie powyższych braków przez skarżącego pozwoliło na ustalenie, że skarga sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny. W związku z zarządzeniem Ministra Obrony Narodowej z 16 lutego 2000 r. (Nr 016/Org) w sprawie wprowadzenia zmian organizacyjnych w Ministerstwie Obrony Narodowej, Dyrektor Departamentu Kadr MON wypowiedział skarżącemu stosunek służbowy zawodowej służby wojskowej (pismo z 14 kwietnia 2000 r.). Wypowiedzenie to zostało utrzymane w mocy decyzją Ministra Obrony Narodowej z 3 sierpnia 2000 r. (decyzja nr 603/Kadr). W jej uzasadnieniu stwierdzono, że podstawą prawną dokonanego wypowiedzenia był art. 78 ust. 2 pkt 2 zaskarżonej ustawy, zgodnie z którym wypowiedzenie stosunku służbowego żołnierza zawodowego przez organ wojskowy może nastąpić w przypadku rozformowania jednostki wojskowej i brak jest możliwości wyznaczenia go na inne stanowisko służbowe. Skarga skarżącego na powyższą decyzję została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 marca 2001 r. (sygn. akt II SA 2322/00). Wyrok ten został doręczony skarżącemu 23 maja 2001 r. Skarżący wystąpił następnie z wnioskami do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości oraz Rzecznika Praw Obywatelskich o wniesienia rewizji nadzwyczajnej od opisanego wyżej wyroku. W odpowiedzi Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Dyrektor Biura Orzecznictwa Sądu Najwyższego poinformowali skarżącego, że analiza akt sądowych sprawy nie dała podstaw do wniesienia rewizji nadzwyczajnej. Z kolei w pismach dwóch pozostałych adresatów wniosków skarżącego stwierdzono, że wniesieniu rewizji nadzwyczajnej stoi na przeszkodzie upływ 6 miesięcy od doręczenia skarżącemu kwestionowanego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna stanowi środek ochrony konstytucyjnych wolności lub praw służący wyeliminowaniu z systemu prawnego przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, które stanowiły podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, naruszającego określone w Konstytucji prawa, wolności lub obowiązki skarżącego. Korzystanie ze skargi konstytucyjnej możliwe jest wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Precyzująca te zasady ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym przewiduje w art. 46 ust. 1, że skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym skargi konstytucyjnej wskazywano wielokrotnie na nieprzypadkowy charakter wyliczenia zawartego w powołanym wyżej przepisie. Akcentuje ono priorytetowy charakter orzeczeń wydawanych przez sądy, które w pierwszej kolejności powołane są do ochrony praw i wolności. Z punktu widzenia przesłanek dopuszczalności występowania ze skargą konstytucyjną oznacza to nałożenie na skarżącego obowiązku doprowadzenia w swojej sprawie do wydania prawomocnego wyroku sądowego. W przypadku postępowania administracyjnego wiąże się to z koniecznością wystąpienia ze skargą na decyzję administracyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego i uzyskania tą drogą prawomocnego wyroku tego sądu. Wyrok taki nadaje ostateczny charakter merytorycznemu rozstrzygnięciu, z którego podjęciem wiąże skarżący zarzut naruszenia jego konstytucyjnych wolności lub praw. Z dniem doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego wraz z uzasadnieniem rozpoczyna też bieg 3-miesięczny termin do wystąpienia ze skargą konstytucyjną, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnego. Należy również zauważyć, że na bieg tego terminu nie mogą mieć natomiast wpływu podejmowane przez skarżącego dalsze działania prawne, także te, zmierzające do wzruszenia wydanego w sprawie prawomocnego wyroku sądowego wskutek rewizji nadzwyczajnej.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie niniejszej stwierdzić należy przekroczenie przez skarżącego ustawowego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Termin ten rozpoczął bowiem bieg z dniem doręczenia skarżącemu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 marca 2001 r. (sygn. akt II SA 2322/00). Wyrokiem tym oddalona została skarga skarżącego na decyzję Ministra Obrony Narodowej dotyczącą wypowiedzenia stosunku służbowego. W ocenie sądu zaistnienie przesłanek określonych w art. 78 ust. 2 pkt 2 zaskarżonej ustawy upoważniło Ministra Obrony Narodowej do wypowiedzenia skarżącemu stosunku służbowego. Jak to wynika z treści zgromadzonych w sprawie dokumentów wyrok ten doręczony został skarżącemu wraz z uzasadnieniem 23 maja 2001 r. Ponieważ skarga konstytucyjna skierowana została do Trybunału Konstytucyjnego 5 kwietnia 2002 r., tym samym nie może budzić wątpliwości przekroczenie przez skarżącego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Na stwierdzenie przekroczenia terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną nie ma natomiast wpływu okoliczność późniejszego kierowania przez skarżącego wniosków o wniesienie rewizji nadzwyczajnej od orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Niezależnie od powyższego podkreślić należy wadliwość stanowiska, zgodnie z którym za ostateczne orzeczenie, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, uznawane mogą być pisma organów uprawnionych do wystąpienia z rewizją nadzwyczajną, informujące skarżącego o braku podstaw do zastosowania tego środka prawnego. Pogląd powyższy utrwalony jest już w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 17 marca 1999 r., sygn. Ts 117/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 4; 14 marca 2001 r., sygn. Ts 7/01, OTK ZU nr 5/2001, poz. 148; 13 marca 2002 r., sygn. Ts 158/01, OTK ZU nr 2B/2002, poz. 159).

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.


3