Ts 45/03
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
230
POSTANOWIENIE
z dnia 8 października 2003 r.
Sygn. akt Ts 45/03
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Jerzy Stępień – przewodniczący
Marian Grzybowski – sprawozdawca
Wiesław Johann,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 lipca 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Marii Bęben,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 17 marca 2003 r. zakwestionowano zgodność art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) z art. 77 ust. 1 Konstytucji. Działając w oparciu o zaskarżony przepis, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie, decyzją z 25 listopada 2002 r. (znak NI 051334751/25) wyrównał zaniżoną rentę skarżącej za okres trzech lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wyrównanie. Zdaniem skarżącej, zgodnie z art. 77 ust. 1 Konstytucji, ZUS winien był jej zwrócić pełną kwotę, o którą zaniżone zostało świadczenie rentowe, tj. za okres od 1992 r. Odwołanie od powyższej decyzji zostało oddalone przez Sąd Okręgowy w Koszalinie – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 22 stycznia 2003 r. (sygn. akt VU 22/03), doręczonym skarżącej 5 lutego 2003 r. Wyrok ten nie został przez skarżącą zaskarżony.
Postanowieniem z 7 lipca 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, ze względu na niespełnienie jednej z przesłanek wniesienia skargi konstytucyjnej tj. uprzedniego wyczerpania drogi prawnej, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.).
Na postanowienie to pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie, wskazując na błędnie udzielone przez Sąd Okręgowy pouczenie, iż wyrok tego Sądu jest ostateczny i apelacja od niego nie przysługuje. Fakt wadliwego pouczenia, zdaniem pełnomocnika, nie może wywoływać negatywnych skutków dla skarżącej i w związku z tym uzasadniony jest wniosek o nadanie biegu skardze.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie należy podkreślić, iż z istoty skargi konstytucyjnej wynika jej nadzwyczajny i subsydiarny charakter jako środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Tym też uzasadniony jest wymóg wykorzystania przez skarżącego z wszelkich przysługujących mu środków zaskarżenia orzeczeń, które uznaje za naruszające jego wolności lub prawa. Skarga konstytucyjna nie może zastępować tych środków. Indywidualna skarga konstytucyjna stanowi jedynie środek pomocniczy, który otwiera możliwość zwrócenia się do Trybunału Konstytucyjnego dopiero wówczas, gdy wyczerpane zostały już środki dochodzenia roszczeń przed sądami określonymi w art. 175 ust. 1 Konstytucji (por. postanowienie TK z 25 listopada 1998 r., Ts 111/98, OTK ZU nr 6/1998, poz. 109). Zachowanie subsydiarnego charakteru skargi konstytucyjnej gwarantować ma zawarty w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) warunek wniesienia jej po uprzednim wyczerpaniu przysługującej skarżącemu drogi prawnej. Przesłanka ta ma charakter obiektywny, co oznacza, iż niespełnienie jej wyklucza przekazanie skargi do merytorycznego rozpoznania.
W zażaleniu pełnomocnik skarżącej powołuje się na błędne pouczenie udzielone przez orzekający w sprawie Sąd Okręgowy, o nieprzysługiwaniu skarżącej w przedmiotowej sprawie apelacji. Taka sytuacja mogłaby z dużym prawdopodobieństwem stanowić podstawę do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji na podstawie art. 168 § 1 k.p.c., jednakże, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie powoduje ona konwalidacji niespełnienia jednej z przesłanek skargi konstytucyjnej. Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego, oparte na przepisie naruszającym – w ocenie skarżącej – jej konstytucyjne prawa, uzyskało przymiot ostateczności w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie na skutek wyczerpania wszystkich przysługujących skarżącej środków zaskarżenia, lecz ze względu na upływ terminu do wniesienia apelacji. Sformułowana w oparciu o taki stan faktyczny i prawny skarga konstytucyjna nie spełnia zatem wszystkich warunków umożliwiających przekazanie jej do merytorycznego rozpoznania.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 7 lipca 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu niniejszej skardze i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.
2
POSTANOWIENIE
z dnia 8 października 2003 r.
Sygn. akt Ts 45/03
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Jerzy Stępień – przewodniczący
Marian Grzybowski – sprawozdawca
Wiesław Johann,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 lipca 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Marii Bęben,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 17 marca 2003 r. zakwestionowano zgodność art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) z art. 77 ust. 1 Konstytucji. Działając w oparciu o zaskarżony przepis, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie, decyzją z 25 listopada 2002 r. (znak NI 051334751/25) wyrównał zaniżoną rentę skarżącej za okres trzech lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wyrównanie. Zdaniem skarżącej, zgodnie z art. 77 ust. 1 Konstytucji, ZUS winien był jej zwrócić pełną kwotę, o którą zaniżone zostało świadczenie rentowe, tj. za okres od 1992 r. Odwołanie od powyższej decyzji zostało oddalone przez Sąd Okręgowy w Koszalinie – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 22 stycznia 2003 r. (sygn. akt VU 22/03), doręczonym skarżącej 5 lutego 2003 r. Wyrok ten nie został przez skarżącą zaskarżony.
Postanowieniem z 7 lipca 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, ze względu na niespełnienie jednej z przesłanek wniesienia skargi konstytucyjnej tj. uprzedniego wyczerpania drogi prawnej, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.).
Na postanowienie to pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie, wskazując na błędnie udzielone przez Sąd Okręgowy pouczenie, iż wyrok tego Sądu jest ostateczny i apelacja od niego nie przysługuje. Fakt wadliwego pouczenia, zdaniem pełnomocnika, nie może wywoływać negatywnych skutków dla skarżącej i w związku z tym uzasadniony jest wniosek o nadanie biegu skardze.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie należy podkreślić, iż z istoty skargi konstytucyjnej wynika jej nadzwyczajny i subsydiarny charakter jako środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Tym też uzasadniony jest wymóg wykorzystania przez skarżącego z wszelkich przysługujących mu środków zaskarżenia orzeczeń, które uznaje za naruszające jego wolności lub prawa. Skarga konstytucyjna nie może zastępować tych środków. Indywidualna skarga konstytucyjna stanowi jedynie środek pomocniczy, który otwiera możliwość zwrócenia się do Trybunału Konstytucyjnego dopiero wówczas, gdy wyczerpane zostały już środki dochodzenia roszczeń przed sądami określonymi w art. 175 ust. 1 Konstytucji (por. postanowienie TK z 25 listopada 1998 r., Ts 111/98, OTK ZU nr 6/1998, poz. 109). Zachowanie subsydiarnego charakteru skargi konstytucyjnej gwarantować ma zawarty w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) warunek wniesienia jej po uprzednim wyczerpaniu przysługującej skarżącemu drogi prawnej. Przesłanka ta ma charakter obiektywny, co oznacza, iż niespełnienie jej wyklucza przekazanie skargi do merytorycznego rozpoznania.
W zażaleniu pełnomocnik skarżącej powołuje się na błędne pouczenie udzielone przez orzekający w sprawie Sąd Okręgowy, o nieprzysługiwaniu skarżącej w przedmiotowej sprawie apelacji. Taka sytuacja mogłaby z dużym prawdopodobieństwem stanowić podstawę do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji na podstawie art. 168 § 1 k.p.c., jednakże, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie powoduje ona konwalidacji niespełnienia jednej z przesłanek skargi konstytucyjnej. Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego, oparte na przepisie naruszającym – w ocenie skarżącej – jej konstytucyjne prawa, uzyskało przymiot ostateczności w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie na skutek wyczerpania wszystkich przysługujących skarżącej środków zaskarżenia, lecz ze względu na upływ terminu do wniesienia apelacji. Sformułowana w oparciu o taki stan faktyczny i prawny skarga konstytucyjna nie spełnia zatem wszystkich warunków umożliwiających przekazanie jej do merytorycznego rozpoznania.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 7 lipca 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu niniejszej skardze i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.
2