Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15.04.2013 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący- Sędzia: SSO Joanna Sawicz (spr.)

Sędziowie: SO Iwona Iwanek, SO Jacek Pluta

Protokolant: st. sekretarz sądowy Magdalena Karaś

przy udziale ----

po rozpoznaniu w dniu 15.04.2013 r. w Świdnicy

sprawy z powództwa K. K. (1)

przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Sp. z o.o. w J.

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę

od wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 29.01.2013 r. sygn. akt IV P 243/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powódki K. K. (1) na rzecz strony pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w J. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 stycznia 2013r. Sąd Rejonowy Sąd Pracy w K. oddalił powództwo K. K. (1) przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Sp. z o.o. w J. o przywrócenie do pracy oraz zasadził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie swoje Sąd I-szej Instancji oparł o następująco ustalony stan faktyczny i poczynione rozważania :

Powódka K. K. (1) podjęła pracę w Piekarni (...) prowadzonej przez L. M. w J. w oparciu o umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego z dnia 10.09.2009r. Na podstawie porozumienia zmieniającego zawartego dnia 11.10.2011r. powódka kontynuowała pracę w Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o. w J. na stanowisku cukiernika za wynagrodzeniem za pracę w kwocie 1500 zł miesięcznie. W dniu 22.08.2012r. po przeprowadzeniu badania lekarskiego potwierdzono, że powódka jest w ciąży. O fakcie tym powódka zawiadomiła pracodawcę dwa tygodnie później, przedstawiając m.in. zaświadczenie lekarskie o ciąży wraz z wynikiem badania usg.

W okresie od 7.09.2012r. do 18.09.2012r. lekarz udzielił powódce zwolnienia od pracy w związku z ciążą, zalecając jej odpoczynek, a nadto zakazał jej się przemęczać się. Powódka poprosiła koleżankę z pracy, aby dostarczyła zwolnienie lekarskie pracodawcy. Wcześniej powódka uprzedzała współpracownicę K. K. (2), że „idzie na zwolnienie bo musi odpocząć i pojedzie do Włoch ze swoim chłopakiem”. Następnego dnia – w trakcie udzielonego zwolnienia lekarskiego powódka wyjechała razem ze swoim partnerem do Włoch . Podróż do Włoch trwała kilkanaście godzin i odbywała się busem, który należał do zakładu pracy zatrudniającego jej partnera. W dniach 12-13.09.2012r. strona pozwana przeprowadziła kontrolę wykorzystywania przez powódkę zwolnienia lekarskiego . Powódki nie zastano ani w miejscu zamieszkania , ani w miejscu zamieszkania jej partnera.

W dniu 19.09.2012r. pracodawca wręczył powódce pismo o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych (podstawa prawna - art. 52 § 1 pkt 1 k.p.). Jako przyczynę ustania stosunku pracy podano niezgodne wykorzystanie zwolnienia lekarskiego z jego celem, tj. mimo obowiązku prawidłowego leczenia choroby i przebywania w trakcie choroby w miejscu mogącym zapewnić odpoczynek, powódka wyjechała za granicę, w celach prywatnych. Pracodawca zatem uznał, że w związku z naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych nie jest możliwe dalsze zatrudnianie powódki na zajmowanym stanowisku - pomoc cukiernika .

Nieobecność powódki w pracy w okresie udzielonego zwolnienia lekarskiego spowodowała konieczność zapewnienia zastępstwa powódki , co z kolei skutkowała pracą współpracowników powódki w godzinach nadliczbowych , gdyż w tym czasie pozwany pracodawca miał wiele zamówień.

W oparciu o powyższe ustalenia, Sąd Rejonowy w Kłodzku uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Mając na uwadze przepis art. 52 § 1 pkt 1 k.p. a także zabrany w sprawie materiał dowodowy Sąd I-szej Instancji stwierdził, że rozwiązanie bez wypowiedzenia zawartej z powódką umowy o pracę nie naruszało przepisów prawa pracy zarówno pod względem formalnym, jak i materialnoprawnym. W ocenie Sądu Rejowego powódka niewątpliwie naruszyła celowo i w pełni świadomie podstawowy obowiązek pracowniczy jakim jest obowiązek świadczenia pracy i usprawiedliwiania w sposób przewidziany prawem nieobecności w pracy. Z winy umyślnej wykroczyła przeciwko takim podstawowym obowiązkom pracowniczym jak obowiązek dbałości o dobro pracodawcy i lojalności wobec niego. Stopień winy powódki jest tak znaczy, że usprawiedliwia ocenę o ciężkim naruszeniu przez powódkę podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 k.p. Znamiennym było również to, że powódka nie udała się po poradę lekarską do specjalisty ginekologa, lecz do lekarza „ogólnego”. Jednakże pomimo zaleceń lekarskich, że powódka winna odpoczywać i nie przemęczać się, podjęła długotrwałą podróż samochodem z pewnością sprzeczną z zaleceniem odpoczynku i celem zwolnienia powódki od pracy.

Od powyższego wyroku apelację wniosła powódka K. K. (1), zaskarżając go w całości i zarzucając :

- rażące naruszenie prawa materialnego w postaci art. 52 § 1 pkt 1 k.p. poprzez wadliwe zastosowanie w niniejszej sprawie, które w konsekwencji doprowadziło do oddalenia powództwa,

- rażące naruszenie przepisów prawa procesowego w postaci art. 233 k.p.c. polegającej na błędnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w wyniku którego Sąd I-szej Instancji przyjął tezę, iż rozwiązanie bez wypowiedzenia umowy o pracę zawartej z powódka przez stronę pozwaną nie naruszyło przepisów prawa pracy.

Powódka podniosła, że będąc w ciąży mogła poczuć się źle, nie mogła także ze względu na swoja sytuację rodzinną spędzić tego czasu w domu rodzinnym, ani przebywać pod opieką swojego narzeczonego, który jest kierowcą busa i zajmuje się przewozem opon z Włoch do Polski. W związku z tym, aby uniknąć sytuacji, że w tym czasie powódka będzie pozostawać bez opieki, udała się w podróż z narzeczonym . Powódka podróżowała w szoferce i czynność ta nie mogła przedłużyć jej absencji.

W związku z powyższym , powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przywrócenie jej do pracy oraz zasadzenie na jej rzecz kosztów procesu od strony pozwanej za obie instancje.

Strona pozwana Przedsiębiorstwo (...) Spółka z o.o. w J. wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu.

Sąd II-giej Instancji zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez K. K. (1) nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie niniejszych rozważań należy wskazać, że Sąd Okręgowy, po rozpoznaniu sprawy, podziela w całości stanowisko Sądu I-szej Instancji, zarówno w zakresie ustaleń faktycznych, jak i oceny prawnej wniesionego powództwa, przyjmując ustalenia i wnioski tego Sądu za własne ( tak SN np. w wyroku z dnia 19.05.1998r., II CKN 770/97, Lex nr 82299; wyroku z dnia 8.10.1998r., II CKN 923/97, OSNC 1999, nr 3, poz. 60).

Przedmiotem postępowania była ocena dokonanego przez pracodawcę rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym.

Przede wszystkim stwierdzić należy, że w ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd Rejonowy przeprowadził w sposób prawidłowy postępowanie dowodowe i wbrew zarzutom apelacji , właściwie zastosował przepisy prawa, dokonując trafnej ich interpretacji. Materiał dowodowy jaki został zebrany w postępowaniu przed Sądem I-szej Instancji jednoznacznie bowiem wykazuje, że rozwiązanie umowy o pracę w oparciu o przepis art. 52 § 1 pkt1 k.p. było uzasadnione i tym samym zasługujące na aprobatę. Zgodnie z wyżej wymienionym przepisem pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

W myśl art. 100 §1 k.p. podstawowe znaczenie w strukturze obowiązków pracowniczych ma sumienność i staranność wykonywania pracy, stąd też w bezpośredniej koincydencji z obowiązkiem sumiennego i starannego wykonywania pracy pozostają wszelkie zachowania pracowników polegające na podejmowaniu takich działań, które zmierzają do zaniechania wykonywania tego obowiązku. Niewątpliwym jest, że istotą stosunku pracy jest jej wykonywanie przez pracownika, a zatem uchylanie się od wykonywania tego obowiązku stanowi rażące naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Dodatkowo należy wskazać, że w myśl art. 100§2 pkt 4 k.p. 4) obowiązkiem pracownika jest dbać o dobro zakładu pracy, tj. nie narażać go na dodatkowe nieuzasadnione koszty; w szczególności zatrudniania innych pracowników w godzinach nadliczbowych czy konieczności zatrudnienia pracownika na tzw. zastępstwo za pracownika nieobecnego w pracy. Uzasadnioną przyczyną rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. nie musi być jedynie zawinione uchybienie podstawowym obowiązkom pracowniczym, wywołujące istotną szkodę majątkową w mieniu pracodawcy. Taką przyczyną może być również zawinione i bezprawne zachowanie pracownika powodujące samo zagrożenie interesów pracodawcy – por. wyrok SN z dnia 24.02.2012r., IPK 143/11. Odnośnie natomiast przesłanki winy , należy podnieść, że ustawodawca nie wprowadza w tej materii żadnych podziałów, stąd też uzasadniony wydaje się wniosek , że w art. 52 § 1 k.p. chodzi zarówno o winę umyślną, jak i nieumyślną. W szczególności w pojęciu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków mieści się wina umyślna oraz rażące niedbalstwo , przez które rozumie się niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej sytuacji. O przypisaniu pewnej osobie winy w tej postaci decyduje zatem zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od miernika staranności minimalnej.

W niniejszej sprawie poza sporem był fakt, że powódka uzyskała zwolnienie lekarskie od lekarza pierwszego kontaktu na okres od dnia 7.09.2012r. do dnia 18.09.2012r. , który nakazał jej odpoczynek i jednocześnie zakazał się przemęczać ze względu na ryzyko występujące z zagrożoną ciążą( zeznania powódki). Nie może również budzić wątpliwości, że powódka w okresie zwolnienia lekarskiego wyjechała do Włoch wraz ze swoim partnerem, przy czym nie był to wyjazd rekreacyjny, ale podróż służbowym samochodem „busem” w celu przewiezienia opon .

Zgodnie z orzecznictwem sądów powszechnych pracownik, który w czasie zwolnienia lekarskiego podejmuje czynności sprzeczne z jego celem, jakim jest odzyskanie zdolności do pracy, a zwłaszcza czynności prowadzące do przedłużenia nieobecności w pracy, godzi w dobro pracodawcy i działa sprzecznie ze swoimi obowiązkami (lojalność wobec pracodawcy; obowiązek świadczenia pracy i usprawiedliwienia nieobecności). W szczególności wyjazd pracownika za granicę w okresie niezdolności do pracy wskutek choroby nawet z delegacją resortową , stanowi uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ( por. wyroki SN z dnia 1.07.1999r., IPKN 136/99, z dnia 5.12.2000r. I PKN 120/00, z dnia 26.07.2011r., IPK 22/2011).

W ocenie Sądu II-szej Instancji powódka wykorzystała zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem, nadużyła prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, narażając pracodawcę na straty, a jednocześnie tym działaniem uchybiła swoim podstawowym obowiązkom pracowniczym.

Nie może bowiem budzić żadnych wątpliwości, mając na uwadze zasady logiki i doświadczenia życiowego, że kilkunastogodzinna podróż w warunkach co najmniej niekomfortowych, kobiety, która z powodu swojego stanu zdrowia nie powinna się przemęczać, powinna natomiast dbać o siebie, uważać na swój stan związany z zagrożoną ciążą, stanowi realne zagrożenie dla jej zdrowia . Trudno bowiem uznać, że jazda transportowym busem z Polski do Włoch jest zgodna z celem zwolnienia lekarskiego i zaleceń lekarskich. Także trudno uznać za wiarygodne twierdzenie, że podczas długotrwałej , niewygodnej podróży powódka miała lepszą opiekę, niż gdyby pozostała w domu, zwłaszcza w sytuacji świadczenia przez jej partnera pracy kierowcy , który był zajęty wykonywaniem swoich obowiązków pracowniczych.

Dodatkowo należy zauważyć, że powódka od początku miała zamiar uzyskać zwolnienie lekarskie i wykorzystać je niezgodnie z jego przeznaczeniem , o czym świadczy rozmowa odbyta ze świadkiem K. K. (2). A zatem powódka miała pełną świadomość swojego nagannego zachowania. Potwierdza to również jej argumentacja w trakcie procesu, podczas którego wręcz zaprzeczała , że w ogóle wyjeżdżała do Włoch. Takie zachowanie powódki spowodowało dezorganizację zatrudnienia, w szczególności pracodawca musiał zatrudniać pracowników w godzinach nadliczbowych , co oczywiście wiązało się z dodatkowymi kosztami.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, należy również podnieść, że zgodnie z z treścią art. 6 k.c. w zw. z art. 300 k.p. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, co oznacza, iż ten kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie. Przy czym należy zaznaczyć, iż chodzi nie o każdy fakt, lecz o fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a więc o fakty prawotwórcze. Uogólniając i podsumowując należy za Sądem Najwyższym stwierdzić, iż to na powódce spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie (orzeczenie SN z dnia 3 października 1969 r./ II PR 313/69. OSNCP 9/70, poz. 147), zwłaszcza w sytuacji, gdy pracodawca wykazał istnienie przyczyny rozwiązującej umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie natychmiastowym. Z powyżej wskazanym, przepisem pozostają w ścisłym związku regulacje zawarte w Kodeksie postępowania cywilnego, a w szczególności treść art. 3 i 232 tej ustawy.

Przepis artykułu 3 k.p.c. określa jedną z podstawowych zasad postępowania cywilnego, a mianowicie zasadę kontradyktoryjności. Stanowi on, iż strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Oznacza to, że ciężar dostarczania w postępowaniu materiału procesowego spoczywa na stronach i uczestnikach postępowania. To strony mają dążyć do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, nie mogą być bierne i liczyć na skorzystanie w dalszym toku postępowania ze środka odwoławczego, w którym zarzucić mogłyby sądowi niewyjaśnienie rzeczywistej treści stosunków faktycznych i prawnych. Na podstawie art. 232 k.p.c. na stronach ciąży obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą one skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę. Należy zatem przyjąć, że strona ma obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 7.10.1998r. (II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662) Sąd nie ponosi odpowiedzialności za wynik postępowania dowodowego. Ponadto zgodnie z poglądem zawartym w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 17.12.1996r. ( I CKU 45/96. OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76) podzielanym przez Sąd orzekający, „rzeczą sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy”. W szczególności będzie miało to miejsce, gdy strony są reprezentowane przez fachowych pełnomocników.

A zatem powódka , uznając, że jej zachowanie nie wyczerpuje definicji ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych powinna ten fakt udowodnić. W niniejszym procesie jednak nie zostały złożone przez nią żadne wnioski dowodowe w tym zakresie, poza wnioskiem o przesłuchanie świadka, który miał potwierdzić , że nie wyjeżdżała do Włoch.

Z tych też względów, Sąd II-giej Instytucji w oparciu o art. 385 k.p.c. oddalił apelację i na podstawie art. 98 k.p.c. orzekł o kosztach procesu.