Tw 5/03
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
84
POSTANOWIENIE
z dnia 14 maja 2003 r.
Sygn. akt Tw 5/03
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Gminy Czyżew-Osada o stwierdzenie zgodności:
§ 4 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) z art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.),
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE:
3 lutego 2003 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Rady Gminy Czyżew-Osada o stwierdzenie niezgodności § 4 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) z art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 marca 2003 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego zarządzenia, braków formalnych wniosku, poprzez doręczenie w 5 egzemplarzach uchwały odpowiedniego organu wnioskodawcy w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
W wykonaniu powyższego zarządzenia 3 kwietnia 2003 r. wnioskodawca dostarczył 5 egzemplarzy uchwały Rady Gminy Czyżew-Osada w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek pochodzący od organu stanowiącego samorządu terytorialnego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny bada, czy złożony wniosek odpowiada wymogom formalnym i czy nie jest oczywiście bezzasadny. Trybunał bada w szczególności, czy wniosek pochodzi od uprawnionego podmiotu.
W myśl art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania kontroli konstytucyjności prawa są organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Dla wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne jest zatem podjęcie przez organ stanowiący danej jednostki samorządu terytorialnego uchwały w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności aktu normatywnego z aktem o wyższej mocy prawnej. Uchwała ta musi w sposób jednoznaczny wyrażać wolę wszczęcia postępowania przed Trybunałem, a także jednoznacznie określać przedmiot zaskarżenia oraz wzorce kontroli. Organ stanowiący musi zatem wskazać konkretne przepisy aktu normatywnego, które kwestionuje, oraz przepisy aktu o wyższej mocy prawnej, które mają stanowić podstawę kontroli w danej sprawie. W przypadku braku takiej uchwały podjętej przez organ stanowiący samorządu terytorialnego postępowanie w ogóle nie może zostać wszczęte. Żaden inny organ nie ma bowiem kompetencji do podjęcia – w imieniu samorządu terytorialnego – rozstrzygnięcia o zainicjowaniu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, ani też rozstrzygnięć w przedmiocie określenia zakresu zaskarżenia oraz określenia podstawy kontroli. Podmiot umocowany do reprezentowania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego może jedynie – na podstawie i w granicach upoważnienia organu stanowiącego – sporządzić i przekazać stosowne pismo procesowe, odpowiadające wymogom określonym w ustawie o TK, w celu wykonania uchwały organu stanowiącego, wskazującej jednoznacznie kwestionowane przepisy aktu normatywnego oraz przepisy, które mają stanowić podstawę kontroli.
W rozpoznawanej sprawie Rada Gminy Czyżew-Osada podjęła 29 listopada 2002 r. uchwałę Nr II/3/02 o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Uchwała ta nie zawiera jednak niezbędnych elementów, które umożliwiałyby uznanie jej za wniosek o zbadanie przez Trybunał Konstytucyjny hierarchicznej zgodności norm. Przede wszystkim nie wskazuje konkretnie, jakie przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) są kwestionowane (art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Ponadto, w uchwale nie sformułowano zarzutu niezgodności kwestionowanego aktu normatywnego z wyraźnie wskazanym przepisem Konstytucji RP lub ustawy, jako podstawą kontroli (art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny zwrócił przy tym uwagę, że skonkretyzowanie przedmiotu kontroli (tzn. oznaczenie § 4 lit. e przywołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów) oraz podstawy kontroli (tzn. oznaczenie art. 2 i art. 7 Konstytucji RP i art. 4 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym) nastąpiło natomiast w piśmie złożonym do Trybunału Konstytucyjnego przez pełnomocnika, którego ustanowiła Rada Gminy Czyżew-Osada.
W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nadesłany „wniosek” pochodzi od podmiotu nieuprawnionego do zainicjowania postępowania w sprawie kontroli norm i dlatego wezwał do doręczenia uchwały odpowiedniego organu wnioskodawcy w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału o stwierdzenie zgodności § 4 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) z art. 2 i art. 7 Konstytucji RP oraz z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591). 3 kwietnia 2003 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego uchwałę Rady Gminy Czyżew-Osada (Nr VI/37/03) z 1 kwietnia 2003 r. w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, w której skonkretyzowano zarówno przedmiot, jak i podstawę kontroli (odpowiednio do wymogów stawianych przez art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK).
Potwierdza to, że złożony do Trybunału Konstytucyjnego „wniosek” z 28 stycznia 2003 r. został sformułowany bez wcześniejszej uchwały uprawnionego organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Taki „wniosek” nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia konstytucyjnej kontroli aktu normatywnego. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, Trybunał Konstytucyjny przypomina (por. postanowienie z 15 lipca 2002 r., sygn. Tw 26/02, OTK ZU nr 3/B/2002, poz. 191), że późniejsza uchwała Rady Powiatu Czyżew-Osada nie usuwa w żadnym razie braku czynnej legitymacji podmiotu kierującego wniosek do Trybunału Konstytucyjnego; nie jest bowiem w stanie konwalidować, w tym wypadku, nieważności – wcześniejszych od daty jej podjęcia – działań umocowanego przedstawiciela wnioskodawcy. Uchwała ta może natomiast stanowić podstawę nowego wniosku.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
Co do żądania zwrotu kosztów postępowania na rzecz wnioskodawcy. Trybunał Konstytucyjny wyjaśnia, że art. 24 ust. 2 ustawy o TK, znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku wyroku uwzględniającego skargę konstytucyjną (por. postanowienie z 12 lutego 2003 r., OTK ZU nr 2/A/2003, poz. 17).
3
POSTANOWIENIE
z dnia 14 maja 2003 r.
Sygn. akt Tw 5/03
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Gminy Czyżew-Osada o stwierdzenie zgodności:
§ 4 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) z art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.),
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE:
3 lutego 2003 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Rady Gminy Czyżew-Osada o stwierdzenie niezgodności § 4 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) z art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 marca 2003 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego zarządzenia, braków formalnych wniosku, poprzez doręczenie w 5 egzemplarzach uchwały odpowiedniego organu wnioskodawcy w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
W wykonaniu powyższego zarządzenia 3 kwietnia 2003 r. wnioskodawca dostarczył 5 egzemplarzy uchwały Rady Gminy Czyżew-Osada w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek pochodzący od organu stanowiącego samorządu terytorialnego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny bada, czy złożony wniosek odpowiada wymogom formalnym i czy nie jest oczywiście bezzasadny. Trybunał bada w szczególności, czy wniosek pochodzi od uprawnionego podmiotu.
W myśl art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania kontroli konstytucyjności prawa są organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Dla wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne jest zatem podjęcie przez organ stanowiący danej jednostki samorządu terytorialnego uchwały w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności aktu normatywnego z aktem o wyższej mocy prawnej. Uchwała ta musi w sposób jednoznaczny wyrażać wolę wszczęcia postępowania przed Trybunałem, a także jednoznacznie określać przedmiot zaskarżenia oraz wzorce kontroli. Organ stanowiący musi zatem wskazać konkretne przepisy aktu normatywnego, które kwestionuje, oraz przepisy aktu o wyższej mocy prawnej, które mają stanowić podstawę kontroli w danej sprawie. W przypadku braku takiej uchwały podjętej przez organ stanowiący samorządu terytorialnego postępowanie w ogóle nie może zostać wszczęte. Żaden inny organ nie ma bowiem kompetencji do podjęcia – w imieniu samorządu terytorialnego – rozstrzygnięcia o zainicjowaniu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, ani też rozstrzygnięć w przedmiocie określenia zakresu zaskarżenia oraz określenia podstawy kontroli. Podmiot umocowany do reprezentowania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego może jedynie – na podstawie i w granicach upoważnienia organu stanowiącego – sporządzić i przekazać stosowne pismo procesowe, odpowiadające wymogom określonym w ustawie o TK, w celu wykonania uchwały organu stanowiącego, wskazującej jednoznacznie kwestionowane przepisy aktu normatywnego oraz przepisy, które mają stanowić podstawę kontroli.
W rozpoznawanej sprawie Rada Gminy Czyżew-Osada podjęła 29 listopada 2002 r. uchwałę Nr II/3/02 o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Uchwała ta nie zawiera jednak niezbędnych elementów, które umożliwiałyby uznanie jej za wniosek o zbadanie przez Trybunał Konstytucyjny hierarchicznej zgodności norm. Przede wszystkim nie wskazuje konkretnie, jakie przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) są kwestionowane (art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Ponadto, w uchwale nie sformułowano zarzutu niezgodności kwestionowanego aktu normatywnego z wyraźnie wskazanym przepisem Konstytucji RP lub ustawy, jako podstawą kontroli (art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny zwrócił przy tym uwagę, że skonkretyzowanie przedmiotu kontroli (tzn. oznaczenie § 4 lit. e przywołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów) oraz podstawy kontroli (tzn. oznaczenie art. 2 i art. 7 Konstytucji RP i art. 4 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym) nastąpiło natomiast w piśmie złożonym do Trybunału Konstytucyjnego przez pełnomocnika, którego ustanowiła Rada Gminy Czyżew-Osada.
W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nadesłany „wniosek” pochodzi od podmiotu nieuprawnionego do zainicjowania postępowania w sprawie kontroli norm i dlatego wezwał do doręczenia uchwały odpowiedniego organu wnioskodawcy w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału o stwierdzenie zgodności § 4 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) z art. 2 i art. 7 Konstytucji RP oraz z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591). 3 kwietnia 2003 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego uchwałę Rady Gminy Czyżew-Osada (Nr VI/37/03) z 1 kwietnia 2003 r. w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, w której skonkretyzowano zarówno przedmiot, jak i podstawę kontroli (odpowiednio do wymogów stawianych przez art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK).
Potwierdza to, że złożony do Trybunału Konstytucyjnego „wniosek” z 28 stycznia 2003 r. został sformułowany bez wcześniejszej uchwały uprawnionego organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Taki „wniosek” nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia konstytucyjnej kontroli aktu normatywnego. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, Trybunał Konstytucyjny przypomina (por. postanowienie z 15 lipca 2002 r., sygn. Tw 26/02, OTK ZU nr 3/B/2002, poz. 191), że późniejsza uchwała Rady Powiatu Czyżew-Osada nie usuwa w żadnym razie braku czynnej legitymacji podmiotu kierującego wniosek do Trybunału Konstytucyjnego; nie jest bowiem w stanie konwalidować, w tym wypadku, nieważności – wcześniejszych od daty jej podjęcia – działań umocowanego przedstawiciela wnioskodawcy. Uchwała ta może natomiast stanowić podstawę nowego wniosku.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
Co do żądania zwrotu kosztów postępowania na rzecz wnioskodawcy. Trybunał Konstytucyjny wyjaśnia, że art. 24 ust. 2 ustawy o TK, znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku wyroku uwzględniającego skargę konstytucyjną (por. postanowienie z 12 lutego 2003 r., OTK ZU nr 2/A/2003, poz. 17).
3