Pełny tekst orzeczenia

194



POSTANOWIENIE

z dnia 27 lipca 2004 r.

Sygn. akt Ts 162/03





Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Safjan – przewodniczący

Adam Jamróz – sprawozdawca


Mirosław Wyrzykowski,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 stycznia 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Rajnolda i Teresy Zapała,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.





UZASADNIENIE:



W skardze konstytucyjnej Rajnolda i Teresy Zapała z 12 września 2003 r. zarzucono, iż art. 172 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) oraz art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) są niezgodne z art. 21 ust. 1 oraz art. 64 Konstytucji.

Skarżący wskazali, iż postanowieniem Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2003 r. (sygn. akt V Cz 195/02) oddalono ich zażalenie od postanowienia Sądu Okręgowego w Gliwicach z 31 lipca 2002 r. (sygn. akt III WCK 62/02) w przedmiocie odrzucenia kasacji od postanowienia tegoż Sądu z 23 maja 2002 r. (sygn. akt II Ca 317/02), zmieniającego postanowienie wstępne wydane przez Sąd Rejonowy w Lublińcu z 8 października 2001 r. (sygn. akt I Ns 85/01) i stwierdzającego zasiedzenie nieruchomości na niekorzyść skarżących.

Zdaniem skarżących przewidziana w art. 172 kodeksu cywilnego instytucja zasiedzenia narusza konstytucyjną ochronę prawa własności. Umożliwia bowiem przejęcie własności rzeczy przez osobę do tego nieuprawnioną. Skarżący sformułowali szereg propozycji zmian, jakie powinny zostać wprowadzone do kodeksu cywilnego, by zagwarantować w sposób skuteczny ochronę prawa własności ograniczając również zakres zastosowania instytucji zasiedzenia.

Uzasadniając zarzut naruszenia przez art. 233 § 1 k.p.c. Konstytucji, pełnomocnik skarżących stwierdził, iż obecne brzmienie art. 233 § 1 k.p.c. narusza konstytucyjną ochronę prawa własności, gdyż „sądy nie respektują zasad logicznego rozumowania i popełniają szereg błędów wydając orzeczenia niezgodne ze stanem rzeczywistym” (str. 1 pisma z 11 listopada 2003 r. uzupełniającego braki formalne skargi konstytucyjnej). Także w odniesieniu do tej regulacji skarżący zaproponowali wprowadzenie zmian legislacyjnych, które ich zdaniem w pełniejszy sposób gwarantować będą ich prawa.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 28 stycznia 2004 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, wskazując, iż skarżący nie przedstawili żadnego uzasadnienia zarzutu niezgodności art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego z Konstytucją. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie jest takim uzasadnieniem twierdzenie, iż z uwagi na treść art. 233 § 1 k.p.c. sądy nie respektują zasad logicznego rozumowania. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż w żadnym wypadku art. 233 § 1 k.p.c. nie dopuszcza do tego typu nadużyć zasady swobodnej oceny dowodów. Przedstawiony w skardze konstytucyjnej zarzut odnosi się więc do kwestii stosowania prawa w sprawie będącej podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Samodzielnie zarzut wadliwego, w ocenie skarżących, stosowania prawa nie może stanowić przedmiotu skargi konstytucyjnej. Zgodnie bowiem z art. 79 ust. 1 Konstytucji w trybie skargi konstytucyjnej Trybunał może orzekać o niezgodności z Konstytucją aktu normatywnego (normy prawnej), a nie o błędnym jego stosowaniu przez organ orzekający.

Odnośnie zarzutu dotyczącego art. 172 k.c. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż sam fakt, iż w trybie zasiedzenia może dojść do nabycia przez określony podmiot własności nieruchomości, nie oznacza jeszcze, iż w ten sposób dochodzi do naruszenia konstytucyjnego prawa ochrony własności. Właściciel nieruchomości może bowiem skutecznie się bronić przed skutkami ewentualnego upływu terminu zasiedzenia, w szczególności korzystając ze środków ochrony petytoryjnej. Skarżący nie wykazali, iżby zawarta w art. 172 k.c. regulacja pozbawiała ich takich środków.

Ustosunkowywując się do zwartych w skardze konstytucyjnej propozycji zmian w kodeksie postępowania cywilnego oraz kodeksie cywilnym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż ich ocena nie mieści się w kompetencjach Trybunału.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik skarżących złożył zażalenie, w którym podkreślił, iż zasadniczą przesłanką dopuszczalności wystąpienia ze skargą konstytucyjną jest prawomocny wyrok sądu, orzekający ostatecznie o konstytucyjnych prawach lub wolnościach skarżącego. Ponadto pełnomocnik skarżących podniósł, iż w treści skargi konstytucyjnej wskazane zostały konkretne przepisy, które zostały naruszone przez sąd drugiej instancji orzekający w sprawie skarżących, co uzasadnia merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej.

Pełnomocnik skarżących oświadczył ponadto, iż zawarte w skardze konstytucyjnej propozycje dokonania zmian w przepisach kodeksu cywilnego mają drugorzędne znaczenie. Podkreślił natomiast, iż możliwość korzystania przez skarżących ze środków ochrony petytoryjnej jest ograniczona z uwagi na ich sytuację majątkową oraz długotrwały charakter postępowania sądowego.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Powodem odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej był brak uzasadnienia postawionych w tej skardze zarzutów niezgodności przepisów kodeksu cywilnego z Konstytucją. Zażalenie nie odnosi się wszakże w ogóle do wskazanych w postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z 28 stycznia 2004 r. podstaw tej odmowy i już choćby z tej przyczyny nie może zostać uwzględnione.

Wyrażone w zażaleniu przekonanie, jakoby wystarczającą przesłanką merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej było wskazanie ostatecznego orzeczenia oraz przepisów, które przy wydaniu tego orzeczenia zostały naruszone, świadczy o niezrozumieniu zarówno przesłanek dopuszczalności skargi konstytucyjnej, jak też jej istoty.

Skarga konstytucyjna nie jest kolejnym środkiem zaskarżenia służącym do weryfikacji wadliwych – w przekonaniu skarżących – orzeczeń sądowych. Art. 79 ust. 1 Konstytucji wyraźnie stanowi, iż przedmiotem skargi konstytucyjnej jest zarzut niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją. Możliwość merytorycznego rozpoznania tego zarzutu warunkowana jest jednak jego uzasadnieniem. Brak takiego uzasadnienia prowadzić musi do odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, należało orzec, jak w sentencji.





3