Pełny tekst orzeczenia

258



POSTANOWIENIE

z dnia 9 czerwca 2004 r.

Sygn. akt Tw 2/04



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Mączyński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Business Centre Club Związku Pracodawców o zbadanie zgodności:

art. 24b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 136, poz. 926 ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 20, art. 22, art. 31 ust. 2 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.



UZASADNIENIE:



W dniu 21 stycznia 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Business Centre Club Związku Pracodawców (dalej również: BCC) o zbadanie zgodności art. 24b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 136, poz. 926 ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 20, art. 22, art. 31 ust. 2 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) wnioski kierowane do Trybunału Konstytucyjnego przez podmioty wymienione w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji podlegają wstępnemu rozpoznaniu przez sędziego Trybunału Konstytucyjnego na posiedzeniu niejawnym. Celem tak uregulowanej kontroli wstępnej jest ustalenie, czy wniosek odpowiada warunkom formalnym, czy kwestionowany przepis dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy oraz czy wniosek nie jest oczywiście bezzasadny.



2. W art. 191 ust. 2 Konstytucji ustrojodawca przyznaje podmiotom wymienionym w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji tzw. ograniczoną zdolność wnioskową (legitymację szczególną), wymagając wykazania, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania danego podmiotu. Wniosek pochodzący od takiego podmiotu powinien zatem nie tylko odpowiadać wymaganiom dotyczącym pism procesowych oraz zawierać dane określone w art. 32 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, ale nadto powinien zawierać powołanie przepisu prawa lub statutu, wskazującego, że kwestionowana ustawa lub inny akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania danego organu lub organizacji (art. 32 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Okoliczność, czy kwestionowane przepisy dotyczą zakresu działania wnioskodawcy podlega badaniu na etapie wstępnego rozpoznania wniosku.

Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 28 stycznia 2004 r. wydanym w pełnym składzie (Tw 74/02) rozważył, jakie przepisy mogą być przedmiotem wniosku skierowanego do Trybunału na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 przez organizację pracodawców. W uzasadnieniu tego postanowienia Trybunał stwierdził, że „ochroną prawną za pomoc instrumentu w postaci uprawnienia do wystąpienia w roli wnioskodawcy przed Trybunałem Konstytucyjnym objęte są tylko te interesy członków Konfederacji, które w przeważającym stopniu związane są z zatrudnianiem pracowników”. Trybunał zaznaczył przy tym, że „norma, która ogranicza zakres uprawnienia do inicjowania abstrakcyjnej kontroli przepisów prawnych do przepisów dotyczących sfery stosunków pracy, jest wprost wyrażona w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji”. Oznacza to, że organizacja pracodawców występująca jako wnioskodawca, na którym ciąży obowiązek wykazania swojej legitymacji w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, jest zobowiązana udowodnić, że kwestionowane we wniosku przepisy dotyczą spraw objętych zakresem jej działania, wyznaczonym przez obowiązujące przepisy prawne.

Kwestionowany we wniosku Business Centre Club art. 24b ordynacji podatkowej nie dotyczy jego zakresu działania w rozumieniu art. 191 ust. 2 Konstytucji. Skarżone regulacje normują sposób traktowania przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej niektórych dokonywanych przez podatników czynności prawnych. Przepisy te nie regulują żadnych stosunków łączących pracodawców i pracowników. W sytuacji, gdy wnioskodawca nie wykazał istnienia takiego związku, należy uznać, że kwestionowane we wniosku regulacje nie dotyczą zakresu działania Business Centre Club Związku Pracodawców. Regulacje te odnoszą się do zagadnień dotykających sfery interesów wszelkich podmiotów objętych zakresem przepisów regulujących obowiązek podatkowy. Podmiotem, który mógłby skutecznie zainicjować procedurę abstrakcyjnej kontroli tych przepisów przed Trybunałem Konstytucyjnym, jest wyłącznie jeden z podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji.

Należy podkreślić, że art. 24b ordynacji podatkowej był już przedmiotem wniosku związku pracodawców. W postanowieniu z 21 maja 2003 r. Trybunał odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych z uwagi na okoliczność, że przepisy będące przedmiotem wniosku nie dotyczyły zakresu działania wnioskodawcy (postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 maja 2003 r., Tw 6/03, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 85). Ponadto art. 24b § 1 ordynacji podatkowej został w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2004 r. (K 4/03) uznany za niezgodny z art. 2 w zw. z art. 217 Konstytucji.



3. W myśl art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jednym z podmiotów uprawnionych do wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności przepisów prawa z Konstytucją jest ogólnokrajowa władza organizacji pracodawców. Na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania, który z jego organów jest „władzą organizacji pracodawców” kompetentną do wystąpienia z wnioskiem. Podstawą wskazania tego organu powinny być przepisy ustawy, a w razie, gdy właściwa ustawa nie reguluje tej kwestii – postanowienia statutu danej organizacji.

Wola organu kolegialnego znajduje wyraz w podejmowanych przez ten organ uchwałach. Uchwałę w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności przepisów prawa z Konstytucją należy odróżnić od wniosku, mającego postać pisma procesowego, odpowiadającego warunkom określonym w art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Do wniosku powinien być dołączony odpis uchwały, będącej podstawą jego sporządzenia.

W niniejszej sprawie wnioskodawca dołączył do wniosku uchwałę Zarządu BCC z 15 grudnia 2003 r. (Nr 2/2003 – Trybunał w związku z tym zauważa, że wnioskodawca w sprawie Tw 33/03 załączył uchwałę Zarządu BCC o tym samym numerze, choć zupełnie innej treści). Trybunał Konstytucyjny rozważył zatem, czy przedstawiona przez wnioskodawcę uchwała Zarządu BCC może być podstawą sporządzenia wniosku do Trybunału.

Zgodnie z treścią umieszczonego w części II Statutu BCC ustępu 5.2, który reguluje kompetencje Zarządu BCC, Zarząd „jest organem wykonawczym BCC. Prowadzi bieżące jego sprawy, reprezentuje BCC na zewnątrz”.

Kompetencję do podjęcia uchwały o wystąpieniu do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem inicjującym kontrolę konstytucyjności przepisów prawa należy odróżnić od opartej na przytoczonym postanowieniu statutu kompetencji do reprezentowania osoby prawnej i prowadzenia jej spraw bieżących. Trybunał podkreślał wielokrotnie, że podjęcie uchwały o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi „czynność o charakterze nadzwyczajnym”, która z tego powodu nie może być dokonana w ramach prowadzenia bieżącej działalności organizacji (np. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 17 lutego 2003 r., Tw 70/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 76).

W sytuacji, gdy brak uchwały właściwego organu w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, należy uznać, że złożony wniosek pochodzi od organu nieuprawnionego, co stanowi samoistną przesłankę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi.



Zważywszy powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.