Pełny tekst orzeczenia

120/10/A/2005

POSTANOWIENIE
z dnia 7 listopada 2005 r.
Sygn. akt K 12/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz – przewodniczący
Jerzy Ciemniewski
Adam Jamróz
Janusz Niemcewicz – sprawozdawca
Bohdan Zdziennicki,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 listopada 2005 r. wniosku grupy posłów na Sejm RP o zbadanie zgodności:
1) art. 24 ust. 2, art. 25 ust. 5, art. 26 ust. 4, art. 28 ust. 2, art. 30 ust. 5, art. 31 ust. 3, art. 36 ust. 7, art. 39 ust. 7 i 8, art. 42 ust. 6 i 7, art. 56 ust. 3, art. 60 ust. 5, art. 61 ust. 3 i 4, art. 68 ust. 5, 6 i 7, art. 69 ust. 5 i 6, art. 70 ust. 5 i 6, art. 71 ust. 5 i 6, art. 72 ust. 5 i 6, art. 73 ust. 5, 7 i 8, art. 75 ust. 3 i 4 oraz art. 77 ust. 4 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257) z art. 2, art. 87 ust. 1 i art. 92 ust. 1 Konstytucji,
2) art. 65 ust. 1, art. 68 ust. 6, art. 69 ust. 5, art. 70 ust. 5, art. 71 ust. 5, art. 72 ust. 5 oraz art. 73 ust. 5 i 6 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 20, art. 22, art. 32 ust. 1 oraz art. 217 Konstytucji,

p o s t a n o w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) umorzyć postępowanie ze względu na niedopuszczalność orzekania.

UZASADNIENIE:

I

1. Działając na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 24 ust. 2 i art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070), Grupa posłów wystąpiła 9 marca 2004 r. z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności: 1) art. 24 ust. 2, art. 25 ust. 5, art. 26 ust. 4, art. 28 ust. 2, art. 30 ust. 5, art. 31 ust. 3, art. 36 ust. 7, art. 39 ust. 7 i 8, art. 42 ust. 6 i 7, art. 56 ust. 3, art. 60 ust. 5, art. 61 ust. 3 i 4, art. 68 ust. 5, 6 i 7, art. 69 ust. 5 i 6, art. 70 ust. 5 i 6, art. 71 ust. 5 i 6, art. 72 ust. 5 i 6, art. 73 ust. 5, 7 i 8, art. 75 ust. 3 i 4 oraz art. 77 ust. 4 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257) z art. 2, art. 87 ust. 1 i art. 92 ust. 1 Konstytucji; 2) art. 65 ust. 1, art. 68 ust. 6, art. 69 ust. 5, art. 70 ust. 5, art. 71 ust. 5, art. 72 ust. 5 oraz art. 73 ust. 5 i 6 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 20, art. 22, art. 32 ust. 1 oraz art. 217 Konstytucji.
Z uzasadnienia wniosku grupy posłów wynika, że istoty niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów wskazanych w punkcie 1 petitum wniosku upatruje wnioskodawca przede wszystkim w tym, iż ustanowiły one kilkadziesiąt upoważnień ustawowych dla Ministra Finansów, który tym samym uzyskał podstawę do samodzielnego regulowania materii ustawowej. Posłowie upoważnieniom tym zarzucili, że umocowały one Ministra Finansów do ustalania tak istotnych elementów ze sfery prawa podatkowego jak strona podmiotowa i przedmiotowa prawnopodatkowych stanów faktycznych. Minister może m.in. ustalać stawki podatku akcyzowego i zwolnienia od tego podatku. W ten sposób kwestionowane regulacje nie spełniają wymogów, jakie Konstytucja formułuje w zakresie źródeł prawa oraz wymogów, jakie winny spełniać ustawowe upoważnienia (art. 87 ust. 1 i art. 92 Konstytucji). W konsekwencji wnioskodawcy uznali, że zaskarżona regulacja jest również niezgodna z zasadą demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji).
Natomiast w zakresie zaskarżenia wskazanego w punkcie 2 petitum wniosku, posłowie podnieśli, że przepisy te naruszają określone w art. 217 Konstytucji podmiotowe i przedmiotowe zasady nakładania podatków oraz ustanawiania kategorii podmiotów zwolnionych od podatków. Zdaniem wnioskodawców, zaskarżone przepisy nie spełniają określonego w tym przepisie wymogu określania tych elementów bezpośrednio w ustawie podatkowej, a nie w akcie wykonawczym do niej. Tym samym kwestionowane przepisy ingerują bez podstawy ustawowej w prawa majątkowe obywateli. Forma tej ingerencji jest jednocześnie nie do pogodzenia z zasadą równości, ponieważ w zakresie ciężarów publicznoprawnych różnicuje podatników bez podstawy ustawowej, a w rezultacie na podstawie uznaniowych przesłanek określonych w aktach wykonawczych Ministra Finansów może kształtować prawa i obowiązki podatników. Tym samym zaskarżone przepisy stwarzają również nierówne warunki działania przedsiębiorcom w działalności gospodarczej, ograniczając wolność gospodarczą, a więc są niezgodne również z art. 20 Konstytucji. Zróżnicowanie zaś handlowców w zakresie ustalania minimalnej kwoty zabezpieczenia akcyzowego na podstawie przesłanki rodzajów wyrobów akcyzowych dodatkowo uzasadnia zarzut naruszenia zasady równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji).
W podsumowaniu, wnioskodawcy wnieśli o stwierdzenie niezgodności zaskarżonych przepisów ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi.

2. Pismem z 26 października 2004 r. stanowisko w sprawie zajął Prokurator Generalny, który wniósł o uznanie zaskarżonych przepisów w części za niezgodne, a w części za zgodne z Konstytucją.
Prokurator wniósł o uznanie, że niezgodne z art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji są przepisy art. 39 ust. 8 w zw. z art. 39 ust. 7, art. 42 ust. 7 w zw. z art. 42 ust. 6 ustawy z 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym. Zdaniem Prokuratora Generalnego, przepisy w tym zakresie są konstytucyjnie wadliwe.
W pozostałym zakresie Prokurator Generalny wniósł o stwierdzenie, że zaskarżone przepisy są zgodne bądź nie są niezgodne ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi.

3. Dnia 29 marca 2005 r. stanowisko w sprawie zajął Marszałek Sejmu, który w uzasadnieniu wskazał, że w pełni podziela stanowisko Prokuratora Generalnego odnoszące się do zarzutów stawianych zaskarżonym przepisom w punkcie 1 petitum wniosku.
Ustosunkowując się natomiast do przepisów zaskarżonych przez posłów w punkcie 2 petitum wniosku, Marszałek zauważył – powołując podobną jak Prokurator argumentację – że kwestionowane regulacje nie naruszają art. 20, art. 22, art. 32 ust. 1 i art. 217 Konstytucji.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Dnia 19 października 2005 r. – stosownie do art. 98 ust. 1 zd. drugie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 września 2005 r. w sprawie zwołania pierwszego posiedzenia Sejmu RP (M. P. Nr 57, poz. 774) – zakończyła się IV kadencja Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, na skutek czego wygasły mandaty posłów tej kadencji.
Zgodnie z ustalonym w Trybunale Konstytucyjnym orzecznictwem (zob. postanowienia TK z: 2 czerwca 1993 r., sygn. U. 4/93, OTK w 1993 r., cz. II, poz. 21, s. 235 i sygn. U. 5/93, tamże, poz. 22, s. 237; 12 listopada 1997 r., sygn. K. 21/97, OTK ZU nr 3-4/1997, poz. 58, s. 684 i sygn. K. 27/97, tamże, poz. 59, s. 688) zakończenie kadencji Sejmu RP i Senatu RP powoduje utratę uprawnienia wnioskodawców do występowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Utrata legitymacji wnioskodawców nie pozwala na merytoryczne rozpoznanie sprawy i dlatego zachodzi konieczność umorzenia postępowania (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym).