Pełny tekst orzeczenia

213/6B/2005

POSTANOWIENIE
z dnia 23 listopada 2005 r.
Sygn. akt Tw 16/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski – przewodniczący
Teresa Dębowska-Romanowska – sprawozdawca
Andrzej Mączyński,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie z dnia 20 czerwca 2005 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan,


p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W dniu 20 kwietnia 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan o stwierdzenie zgodności § 9 ust. 1, § 11 ust. 1, § 13 i § 14 § rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie przetargu na rezerwację częstotliwości lub zasobów orbitalnych (Dz. U. Nr 267, poz. 2659) z art. 116 ust. 4 i art. 120 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) i art. 92 ust. 1 Konstytucji oraz § 13 ust. 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie przetargu na rezerwację częstotliwości lub zasobów orbitalnych (Dz. U. Nr 267, poz. 2659) z art. 120 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji, względnie, w przypadku, gdyby Trybunał Konstytucyjny uznał, że § 13 ust. 4 wskazanego rozporządzenia jest zgodny z art. 120 ustawy – Prawo telekomunikacyjne, wnioskodawca domagał się zbadania zgodności tego artykułu ustawy z art. 22 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 20 czerwca 2005 r. Trybunał odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi ze względu na to, że kwestionowane przepisy nie dotyczą zakresu działania wnioskodawcy.
Zażaleniem z 7 lipca 2005 r. pełnomocnik wnioskodawcy wnosi o nadanie dalszego biegu wnioskowi Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan i skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Pełnomocnik wnioskodawcy w uzasadnieniu zażalenia wskazuje na argumenty przemawiające za koniecznością zmiany dotychczasowego kierunku wykładni art. 191 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 Konstytucji, a polegającego na przyznaniu ogólnokrajowym władzom organizacji pracodawców legitymacji do występowania przed Trybunałem jedynie w sprawach dotyczących relacji pracodawca-pracownik. Wskazuje na to silna więź funkcjonalna między zatrudnianiem pracowników a prowadzeniem działalności gospodarczej, uzasadniająca objęcie jej legitymacją do występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego. Pracodawcy niezatrudniający pracowników są, w przekonaniu wnioskodawcy, zjawiskiem marginalnym i, jako władze państwowe, nie korzystają z zagwarantowanej w art. 59 Konstytucji wolności zrzeszania się albo, jako organizacje społeczne, stanowią wyjątek od ogólnej reguły. Zdaniem pełnomocnika wnioskodawcy ograniczenie uprawnienia władz organizacji pracodawców do występowania z wnioskami do Trybunału jedynie do spraw dotyczących relacji pracodawca-pracobiorca wprowadza nieuzasadnione zróżnicowanie w stosunku do zakresu legitymacji ogólnokrajowych władz organizacji zawodowych. W przekonaniu wnioskodawcy, te ostatnie mogą wnioskować o badanie zgodności przepisów naruszających interes gospodarczy podmiotów w nich zrzeszonych.

2. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny nie widzi konieczności odejścia od utrwalonej wykładni art. 191 ust. 2 w zw. z ustępem 1 pkt 4 Konstytucji. Doceniając wagę interesów gospodarczych większości pracodawców, Trybunał pragnie zaznaczyć, że przyznanie legitymacji do występowania z wnioskami o badanie hierarchicznej kontroli norm ogólnokrajowym władzom organizacji pracodawców nie miało na celu ochrony tych interesów. Systematyka przepisu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji wyraźnie wskazuje na wspólną cechę, jaką jest świadczenie pracy przez osoby lub na rzecz podmiotów zrzeszonych w wymienionych w tym przepisie organizacji. Niezależnie od innych obszarów aktywności tych organizacji, nawet usprawiedliwionych normami konstytucyjnymi, ich zakres działania w rozumieniu art. 191 ust. 2 Konstytucji obejmuje sprawy dotyczące relacji pracodawca-pracobiorca w przypadku związków zawodowych i organizacji pracodawców oraz sprawy dotyczące warunków wykonywania zawodu w przypadku organizacji zawodowych. W wielu orzeczeniach licznie przywołanych w skarżonym postanowieniu, w tym wielokrotnie w sprawach z wniosku Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Trybunał wskazywał na argumenty przemawiające za takim rozumieniem legitymacji do występowania przed Trybunałem podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.

3. Trybunał odniósł się również do zarzutów sformułowanych w punkcie 7 uzasadnienia zażalenia. Nieuprawnione jest twierdzenie, że przedstawiony w poprzednim punkcie sposób wykładni pojęcia „sprawy objęte zakresem działania wnioskodawcy” wprowadza nieusprawiedliwione zróżnicowanie uprawnień po stronie organizacji pracodawców i organizacji zawodowych.
Nie przesądzając zakresu przedmiotowego legitymacji organizacji zawodowych do występowania przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne jest dokonanie pewnych ustaleń. Po pierwsze nie jest tak, że wykluczone jest kwestionowanie w drodze wniosku ogólnokrajowych władz organizacji pracodawców prywatnych wszelkich spraw dotyczących prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. W ich zakresie działania w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji mieszczą się bowiem takie kwestie, które dotycząc relacji pracodawca-pracobiorca, wkraczają jednocześnie w sferą prowadzenia działalności gospodarczej prowadzonej przez pracodawcę. Tytułem przykładu można przywołać zasadę swobodnego doboru pracowników, która mieszcząc się w legitymacji władz organizacji pracodawców stanowi jednocześnie element zasady swobody prowadzenia działalności gospodarczej.
Po drugie należy zwrócić uwagę, że legitymację procesową przed Trybunałem organizacji zawodowej należałoby raczej odnieść do legitymacji związków zawodowych. Członkowie organizacji zawodowych wykonujący zawód poza stosunkiem pracy, a w ramach relacji ze zleceniodawcą występują w roli analogicznej do pracowników. Sposób wykonania oraz zapłatę za takie zlecenia należy odnieść do stosunku pracy pracownika oraz jego wynagrodzenia. Stosunek zlecenia (w jego szerokim sensie) lub inny stosunek prawny łączący wykonującego zawód oraz osobę, na rzecz której usługa jest świadczona należy rozpatrywać jako pewną alternatywną formę prawną świadczenia pracy, odmienną od tradycyjnego stosunku pracowniczego. Najlepszym przykładem takiej sytuacji są osoby świadczące usługi na podstawie tzw. kontraktów menedżerskich.
Uprawnienie ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej do występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego w sprawach dotyczących gospodarczych aspektów wykonywania zawodu należy właśnie rozpatrywać w tym kontekście. Obrazuje on, że nie można mówić o nieuprawnionym zróżnicowaniu legitymacji procesowej przed Trybunałem między organizacjami zawodowymi i pracodawców.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny uznając, że zażalenie nie podważyło zasadności stanowiska zajętego w zaskarżonym postanowieniu, orzekł jak w sentencji.