Pełny tekst orzeczenia

231/5/B/2006



POSTANOWIENIE

z dnia 24 sierpnia 2006 r.


Sygn. akt Ts 13/06



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marian Zdyb,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Pawła Szera, w sprawie zgodności:

art. 49 zd. 2 i 3 w zw. z art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882) w brzmieniu obowiązującym po wejściu w życie ustawy nowelizującej z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356), z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE:



W skardze konstytucyjnej z 9 stycznia 2006 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 49 zd. 2 i 3 w zw. z art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882) w brzmieniu obowiązującym po wejściu w życie ustawy nowelizującej z dnia 24 września 2004 r. (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) z art. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Postanowieniem z 5 września 2005 r. Sąd Okręgowy w Łodzi – III Wydział Cywilny oddalił zażalenie skarżącego na postanowienie Sądu Rejonowego w Pabianicach z 18 kwietnia 2005 r. o oddaleniu skargi dłużnika na czynność komornika sądowego. Przedmiotem czynności było ustalenie kosztów postępowania egzekucyjnego w pełnej wysokości, mimo, że postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na wniosek wierzyciela ze względu na spełnienie świadczenia przez dłużnika.

Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis art. 49 zd. 2 i 3 w zw. z art. 45 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji nie spełnia zasad przyzwoitej legislacji, ze względu na nieracjonalność zamieszczenia w jednym akcie prawnym regulacji odmiennie kształtujących zagadnienie kosztów postępowania egzekucyjnego. Opłata stanowiąca koszty postępowania egzekucyjnego, choć jest opłatą stosunkową może być w razie umorzenia postępowania pobrana także wtedy, gdy komornik żadnej skutecznej egzekucji nie dokonał. W ten sposób zdaniem skarżącego ustawodawca nakłada na dłużnika swoistą sankcję, który choć z opóźnieniem, to jednak wywiązuje się ze swoich zobowiązań.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Trybunał Konstytucyjny dokonał już oceny zgodności zaskarżonych przepisów z wskazanymi w skardze wzorcami konstytucyjnymi, co zgodnie z przepisem art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym przemawia za uznaniem zbędności ponownego orzekania w tym zakresie. Wyrokiem z 8 maja 2006 r. Trybunał Konstytucyjny dokonał oceny zgodności z art. 2 Konstytucji przepisów art. 49 zd. 2 i 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (sygn. P 18/05, OTK ZU nr 5/A/2006, poz. 53). Trybunał uznał, że art. 49 ust. 1 zdanie drugie i szóste oraz art. 49 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 19 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356), jest zgodny z art. 2 Konstytucji, zaś art. 49 ust. 1 zdanie trzecie ustawy jest niezgodny z art. 2 Konstytucji. W wyroku tym Trybunał wskazał, że pobieranie opłaty egzekucyjnej w przypadku umorzenia postępowania jest sprzeczne z zasadniczą koncepcją ustawy o komornikach, która co do zasady wymaga uwzględniania realnego, a nie czysto formalnie rozumianego, nakładu kosztów, czasu i wysiłku ze strony komornika jako kryterium przyznania mu wynagrodzenia. W świetle obowiązującego art. 45 ust. 2 ustawy o komornikach, zgodnie z którym: „za dokonaną egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową”, a także art. 59 ust. 1, zgodnie z którym: „opłatę stosunkową komornik ściąga od dłużnika, obliczając ją proporcjonalnie do wyegzekwowanych kwot”, de lege lata opłata egzekucyjna (stosunkowa) jest ściśle związana z efektami działań komornika. Na tym tle reguła wyrażona w zakwestionowanym przepisie, zgodnie z którą komornik pobiera pełną opłatę stosunkową w każdym przypadku umorzenia postępowania i bez względu na czas prowadzenia egzekucji, po którym postępowanie zostało umorzone, musi być oceniona jako nie mająca oparcia ani w konstrukcji ustawy o komornikach, ani w aksjologii konstytucyjnej.

Niezależnie podkreślić jednak należy, że przesłanką dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. Zatem skarga konstytucyjna musi zawierać zarówno wskazanie konkretnej osoby, której wolności lub prawa naruszono, jak wskazanie, które z określonych (poręczonych, zapewnionych, gwarantowanych, chronionych) w Konstytucji wolności lub praw zostały naruszone oraz określenie sposobu naruszenia. Trybunał Konstytucyjny przypomina w tym zakresie, że zasady wywiedzione z art. 2 Konstytucji nie są bezpośrednim źródłem konstytucyjnych praw podmiotowych i nie mogą stanowić samodzielnego wzorca kontroli przepisów w trybie skargi konstytucyjnej. Zawierający klauzulę demokratycznego państwa prawnego art. 2 – zamieszczony w rozdziale I Konstytucji – należy do tych fundamentalnych przepisów konstytucyjnych, które określają podstawowe i szczególnie chronione cechy ustrojowe Rzeczypospolitej Polskiej. Dla organów władzy publicznej stanowi on niezwykle ważną dyrektywę w zakresie stanowienia i stosowania prawa w zgodzie ze standardami tego typu państwa. Gwarantuje on określony standard kreowania przez ustawodawcę wolności i praw oraz ogólny standard korzystania z nich przez podmioty, jednak art. 2 Konstytucji nie statuuje żadnej konkretnej wolności czy prawa. W konsekwencji, może on stanowić wzorzec kontroli tylko w razie wskazania przez skarżącego, jaka jego wolność lub prawo, wynikające z innych przepisów Konstytucji, są uregulowane wbrew zasadom demokratycznego państwa prawnego, sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji). Tym samym dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw w trybie skargi konstytucyjnej podstawy poszukiwać należy nie w ogólnej klauzuli demokratycznego państwa prawnego, lecz w konkretnych postanowieniach Konstytucji (postanowienie z 27 kwietnia 1998 r., Ts 46/98, OTK ZU z 1999, supl., poz. 39; wyrok z 23 listopada 1998 r., SK 7/98, OTK ZU nr 7/1998, poz. 114; wyrok z 10 lipca 2000 r., SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144).



W tym stanie rzeczy należy odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.